Η λειτουργία του
Αρχαιολογικού Μουσείου
Χανίων στο ιστορικό κέντρο της πόλης εγκαινιάστηκε το 1963.
Το Μουσείο στεγάστηκε στο καθολικό της ενετικής μονής του Αγίου Φραγκίσκου, σημαντικού μνημείου της ενετοκρατίας στην Κρήτη (1211-1669),
το οποίο κατά την Τουρκοκρατία μετατράπηκε σε τζαμί.
Στις αίθουσές του φιλοξενεί ευρήματα της περιοχής των Χανίων και της δυτικής Κρήτης από τη νεολιθική εποχή έως τη ρωμαιοκρατία (4η χιλιετία π.Χ. - 3ος αι. μ.Χ.),
μέσα από τα οποία δίνεται μια διαχρονική εικόνα της ιστορικής και πολιτιστικής φυσιογνωμίας της περιοχής. Το 1/3 των εκθεμάτων του Μουσείου προέρχονται από
τη συλλογή Κωνσταντίνου, Μαρίκας και Κυριάκου Μητσοτάκη, η οποία δωρήθηκε στο μουσείο το 2006.
Στις συλλογές περιλαμβάνονται:
• Ευρήματα της Ύστερης Νεολιθικής περιόδου που προέρχονται κατεξοχήν από σπήλαια και της Εποχής του Χαλκού από τους μινωικούς οικισμούς και τα νεκροταφεία της
περιοχής.
• Ευρήματα των ιστορικών χρόνων, κυρίως από νεκροταφεία, αλλά και από διάφορες θέσεις του νομού.
Από τα σημαντικότερα εκθέματα του μουσείου είναι:
• Το πήλινο "σφράγισμα του Ηγεμόνα" με μοναδική εικονιστική παράσταση μινωικού τοπίου - ίσως ο λόφος Καστελλίου. Το κέντρο της παράστασης καταλαμβάνει κτηριακό
συγκρότημα, στη στέγη του οποίου δεσπόζει ανδρική μορφή που κρατά δόρυ ή ράβδο (ηγεμονική ή θεϊκή μορφή). Βρέθηκε στο λόφο Καστέλλι των Χανίων (β΄μισό του 15ου
αιώνα π.Χ.).
•
Πτηνόμορφο αγγείο της Πρωτομινωικής περιόδου (3000-2300 π.Χ.)
•
Πήλινο ομοίωμα μινωικού πλοιαρίου της Μέσης Μινωικής περιόδου (1900-1700
π.Χ.)
• Ομάδα πήλινων πινακίδων Γραμμικής Α και Β γραφής. Από το Καστέλλι Χανίων (1450 - 1300 π.Χ.).
• Πήλινο αγγείο (πυξίδα) με παράσταση κιθαρωδού. Από θαλαμωτό τάφο στην περιοχή Κοϊλιάρη Καλυβών - Απτέρας (1300-1200 π.Χ.).
• Χρυσά δισκάρια από ταφή γυναίκας σε πίθο. Πελεκαπίνα Χανίων. Γεωμετρική περίοδος (αρχές 9ου αιώνα π.Χ.).
•
Ψηφιδωτό δάπεδο με παράσταση Διονύσου και Αριάδνης.
Πόλη Χανίων (3ος αιώνας μ.Χ.).
•
Προτομή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Αδριανού.
Μάρμαρο. Από το Δικτύνναιο ιερό (2ος αιώνας μ.Χ.).
