Πληροφορίες τοπωνυμίου

Το μικτό δάσος του Ορλιακα

ΟΡΛΙΑΚΑΣ (Βουνό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στις παρυφές της Πίνδου, εκεί που τα βουνά σβήνουν σταδιακά για να δώσουν τη θέση τους στην κυματιστή λεκάνη της μολάσσας, συναντάμε μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα στοιχεία ανάγλυφου του νομού: τους ασβεστολιθικούς όγκους του Ορλιακα και του Τσούργιακα με τις απόκρημνες πλαγιές και τα εντυπωσιακά φαράγγια τους.
  Προσήλιο και ευνοημένο από το φιλόξενο εδαφικό υπόστρωμα που δημιουργεί ο ασβεστόλιθος αλλά και από την υψομετρική κλιμάκωσή του αφού εκτείνεται τόσο στην ημιορεινή ζώνη των θερμόφιλων δρυών όσο και στη ζώνη των ψυχρόβιων κωνοφόρων και πλατύφυλλων, το δάσος του Ορλιακα έχει μια ασυνήθιστη ποικιλία ειδών δέντρων. Πλάι στα κυρίαρχα έλατα, τα μαυρόπευκα και τις βελανιδιές χαμηλότερα, θα συναντήσουμε σφεντάμια, λεύκες, φτέλιες, φλαμουριές, φράξους, οστρυές, οξυές, τον σπάνιο ίταμο και μια μεγάλη ποικιλία άγριων και ημιάγριων καρποφόρων, σορβιές, τρικουκιές, κρανιές, αγριομηλιές, αγριοαχλαδιές, αγριοκερασιές, αγριοκορομηλιές. Από κοντά και μια σειρά θάμνοι, κέδρα, πυξάρια, αρκουδοπούρναρα που τα βρίσκουμε εδώ και σε δενδρώδη μορφή - σχεδόν αγνώριστα αφού τα φύλλα του δένδρου δεν έχουν την χαρακτηριστική αγκαθωτή περίμετρο αλλά είναι λεία - αγιόκλημα, άγριο γιασεμί, αγριοτριανταφυλλιές, βατομουριές.
  Είναι το πιο πολύχρωμο δάσος του νομού το φθινόπωρο αφού το καθένα από τα πολυάριθμα φυλλοβόλα είδη του παίρνει μια ξεχωριστή απόχρωση, λεμονί ή λεύκα, τριανταφυλλί το σφενδάμι, μενεξεδένια ο φράξος.
  Μέσα σ' αυτό το πλούσιο δασικό περιβάλλον μια ατέλειωτη ποικιλία από δασόβιους οργανισμούς, πουλιά, θηλαστικά, έντομα, βρίσκουν το θώκο τους. Από κοντά και μια μεγάλη ποικιλία αγριολούλουδων, άλλα σκαιόφιλα που φυτρώνουν στο σκοτεινό ελατόδασος κι άλλα φωτόφιλα που αποικούν τα μικρά ξέφωτα που είναι συνήθως υπολείμματα παλιών χωραφιών που είχαν ανοιχτεί στα ομαλότερα σημεία του δάσους. Η πρίμουλα η κοινή ανθίζει νωρίς την άνοιξη στο ελατόδασος και τα λευκοκίτρινα άνθη της αναδίδουν ένα ελαφρύ ευχάριστο άρωμα.
  Στο δάσος του Ορλιακα θα συναντήσει κανείς και πολλά είδη ορχεοειδών, φυτά που οφείλουν το όνομά τους την ομοιότητα που παρουσιάζουν οι βολβοί τους με όρχεις. Ο όρχις ο πορφυρός είναι ένα στιβαρό φυτό που μπορεί να φθάσει και τα 80 εκ. ύψος. Η πυκνή κυλινδρική ταξιανθία φέρει μικρά ανθρωπόμορφα άνθη κατάστικτα με πορφυρές πιτσιλιές.
  Χαρακτηριστικά στα τοπία του Ορλιακα είναι και τα ασβεστολιθικά βράχια, είτε ως διάσπαρτοι βραχώδεις σχηματισμοί μέσα στο δάσος του αλλά κυρίως ως μεγάλοι βράχινοι γκρεμοί στη βάση του βουνού που σχηματίζουν και το χαρακτηριστικό φαράγγι. Οι ασβεστολιθικοί βράχοι φιλοξενούν μια ιδιαίτερη χλωρίδα, βραχοδίαιτων φυτών ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν τα σταυρανθή Aubrieta scardica με τα μικρά βιολετιά άνθη, και το Alyssum doerlferi σπάνιο είδος με γκριζωπά φύλλα από το πυκνό χνούδι που τα καλύπτει και κίτρινα ανθάκια.
  Ξεχωριστές παρουσίες στο χώρο της πανίδας, η αρκούδα που μένει μεγάλος μέρος του χρόνου στα δάση του Ορλιακα αφού εδώ βρίσκει μια μεγάλη ποικιλία τροφικών πηγών, ο μαυροπελαργός που φωλιάζει στο φαράγγι του Ορλιακα κι ένα ζευγάρι ασπροπάρηδες που έρχονται κάθε καλοκαίρι στην περιοχή.
  Την Πίνδο μοιάζουν να οριοθετούν οι δύο κλάδοι του Βενέτικου καθώς περιτρέχουν τις υπώρειες των βουνών. Οι δύο κλάδοι σμίγουν στην έξοδο του φαραγγιού του Ορλιακα για να συνεχίσουν την μακριά πορεία προς τον Αλιάκμονα, αφού ενισχυθούν κι από το Σταυροπόταμο που μαζεύει τα νερά της περιοχής των Χασίων.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.