Πληροφορίες τοπωνυμίου

ΓΙΑΤΡΑΙΪΚΑ (Οικισμός) ΛΕΥΚΤΡΑ
Μόνιμοι κάτοικοι σήμερα 7. Οι κάτοικοι ήτα απόγονοι της οικογένειας των Μεδίκων ή Ιατρών γι' αυτό και συνοικισμός ονομάστηκε Γιατρεϊκα. Οι Μέδικοι ήρθαν από διάφορα μέρη της ανατολικής Μάνης (Οίτυλο). Τα κορίτσια των Μεδίκων -Μεδικοπούλες- τα καταδίωκε, κατά την παράδοση ο Μούρτζινος που ήταν Μπέης της Μάνης με έδρα την Καρδαμύλη. Οι Μέδικη αναγκάστηκαν να αλλάξουν όνομα για να αποφύγουν οι κόρες τους την καταδίωξη. Έτσι πήραν ονόματα όπως π.χ. Πεντέοι επειδή ήταν πέντε αδέλφια κ.λ. Σε πωλητήριο του έτους 1738 αγοραστής κάποιας σφύρας8 ήταν κάποιος Αναγνώστης Δημέτζης. Προφανώς το επώνυμο προήλθε από τις λέξεις δημέδικη=Δημέτζης. Από το πωλητήριο αυτό συμπεραίνουμε ότι ο συνοικισμός άρχισε να κτίζεται το δεύτερο τέταρτο του 17ου αιώνα. Απόγονοι των Μεδίκων είναι οι σημερινές οικογένειες: Γουζέα, Καβαθέα, Λαλέα, Σιδερέα, Κουμουνδουρέα. Καθολικό του συνοικισμού είναι ο Προφήτης Ηλίας

Το κείμενο παρατίθεται το Οκτώβριο 2001 από ιστοσελίδα του Δήμου Λεύκτρου

ΖΑΧΑΡΙΑ (Οικισμός) ΛΕΥΚΤΡΑ
Μόνιμοι κάτοικοι σήμερα 4. Εδώ είναι και το Δημοτικό Σχολείο που Ιδρύθηκε στις 11-12-18598 και έκλεισε, ελλείψει μαθητών, το 1981. Στο συνοικισμό δεσπόζει ο Πύργος του Κουκέα που είναι γνωστός ως Πύργος του Ζαχαριά επειδή μέσα σε αυτόν δολοφονήθηκε το 1805 ο αρματολός Ζαχαριάς Μπαρμπιτσιώτη κτίστηκε το 1800 και αργότερα που αφαίρεσαν ένα τμήμα του τοίχου επειδή ήταν πολύ ψηλός έγραψαν σε αγκωνάρι με καλέμι χρονολογία 1808. Ο σημερινός ιδιοκτήτης ο ζωγράφος Σταυριανός Κατσιρέας έστησε το 1998 σε στήλη έξω από τον Πύργο την προτομή του Ζαχαριά. Τα σπίτια άρχισαν να κτίζονται το 1810,1824,1837,1850 κ.λ. Από εδώ καταγόταν ο λιθοξόος (μαρμαρογλύπτης) Πέτρος Ξανθέας που έργα του είναι τα γλυπτά μάρμαρα της πόρτας και των παραθύρων της εκκλησίας του Ευαγγελισμού, η εξώπορτα του πατρικού σπιτιού με ανάγλυφες παραστάσεις. Εργάστηκε και στη μαρμάρωση του Αθηναϊκού Σταδίου.
Επίσης είναι το χωριό που γεννήθηκε ο Ευστράτιος Κουλουμβάκης (1872-1958) που διατέλεσε δικηγόρος, Νομάρχης και Βουλευτής. Το 1960 ο συνοικισμός μετονομάστηκε σε Ζαχαριά προς τιμή του οπλαρχηγού. Καθολικό του χωριού είναι η εκκλησία "Τα Εισόδια της Θεοτόκου" που κτίστηκε το 1849. Υπάρχει ακόμη του Αϊ Νικόλα που ανήκει στο Μέγα σπήλαιο και μια ακόμη ιδιωτική εκκλησία ο Αγιος Γεώργιος που ανήκει στην οικογένεια Κουλουμβάκη.

Το κείμενο παρατίθεται το Οκτώβριο 2001 από ιστοσελίδα του Δήμου Λεύκτρου

ΤΣΕΡΙΑ (Χωριό) ΛΕΥΚΤΡΑ
Τα ΤΣΕΡΙΑ είναι χωριό του Δήμου ΛΕΥΚΤΡΟΥ. Για την ονομασία του υπάρχουν δύο εκδοχές:
Α. Το χωριό ονομάστηκε έτσι επειδή υπήρχαν πολλοί Τσέροι (βελανιδιές)
Β. Τσέρια είναι Σλάβικη λέξη και σημαίνει συνοικισμοί.
Το χωριό αποτελείται από έξη συνοικισμούς που είναι κτισμένοι κυκλικά και διαφορετικό υψόμετρο:
1. ΑΝΩ ΤΣΕΡΙΑ υψόμετρο 700-750 μέτρα
2. ΓΙΑΤΡΕΪΚΑ υψόμετρο 720 μέτρα
3. ΖΑΧΑΡΙΑΣ υψόμετρο 680 μέτρα
4. ΚΑΤΑΦΥΓΙΟ υψόμετρο 630 μέτρα
5. ΠΕΔΙΝΟ υψόμετρο 600 μέτρα
6. ΛΕΦΤΙΝΙ υψόμετρο 650 μέτρα
Πότε κατοικήθηκε η περιοχή:
Ο Γάλλος Φυσιοδίφης Bucon αναφέρει πως η Καπετανιά της Αρδούβιστας (σήμερα Εξωχώρι) τον 16ον αιώνα αποτελείτο από 8 χωριά ή κατοικημένες περιοχές Ceria di Ardoyvista. Τσέρια της Αρδούβιστας (Ανδρούβιστας)1. Στις αρχές του 17ου αιώνα τα Τσέρια ήταν ένας οικισμός με 10 οικογένειες 2 που κατοικούσαν στις τοποθεσίες "Αϊ Γιάννη" και "Αλεμάγκι" όπως μαρτυρούν τα σημερινά ερείπια μερικών πέτρινων σπιτιών εκεί. Οι συνοικισμοί άρχισαν να κτίζονται στο τέλος του 17ου αιώνα όταν από την Ανδρούβιστα ήρθαν πολλοί κάτοικοι και έκτιζαν τα σπίτια τους σε διάφορες τοποθεσίες και έτσι δημιουργήθηκαν οι διάφοροι συνοικισμοί. Τότε φαίνεται πως 4-5 οικογένειες εγκαταστάθηκαν και στις τοποθεσίες "Μπρέτσαπο" και "Λεκάνι" και έκτισαν τα σπίτια τους. Ερείπια των σπιτιών και ενός ελαιοτριβείου υπάρχουν και σήμερα.
Ο Νικήτας Νηφάκης (1848-1818) στην Ιστορία της Μάνης όλης σημείωνε τα χωριά που απαρτίζουν την Καπετανιά ως εξής: "Τα Τζέρια και οι Κάλυβες, Ξωχώρι, Σκαρδαμούλα, Προάστιο, Λιασήνοβα και Σαϊδόνα ούλα τα πουλιά / Εις την ποδία βρίσκονται του μακρινού Ηλία ". Οι χρονολογίες σε ορισμένα σπίτια των συνοικισμών δηλώνουν το έτος που κτίστηκαν.
Ανω Τσέρια:
Είναι ο μεγαλύτερος συνοικισμός. Οι μόνιμοι κάτοικοι σήμερα είναι 56. Στο σπίτι του Ευστρατίου Ευαγ. Τζαννετέα αναγράφεται η χρονολογία κτισίματος του 1826. Στην εκκλησία "Ταξιάρχης" ρυθμού Βασιλικής με τρούλο αναγράφεται χρονολογία 1836. Στον οκταγωνικό τρούλο ύψους 3 μέτρων που είναι με πέτρινα ορθογώνια παραλληλεπίπεδα ντόπια μάρμαρα αναγράφεται χρονολογία 1844. Η εκκλησία είναι το καθολικό του χωριού και έχει και καμπαναριό ύψους 12 μέτρων που έχει σχήμα τετραγωνικής πυραμίδας 1*1μ. και από την μέση και άνω είναι κτισμένο με ορθογώνια παραλληλεπίπεδα μάρμαρα. Έχει 2 καμπάνες. Τη νύχτα της 10-3-1993 αρχαιοκάπηλοι, επωφελούμενοι της χιονοπτώσεως και του κρύου διέρρηξαν την εκκλησία και έκλεψαν από το τέμπλο 12 εικόνες, η μία μεγάλης αξίας. Δίπλα υπάρχει και το εκκλησάκι του Αγίου Δημητρίου.
Το 1846 στα Ανω Τσέρια (Γιατρεϊκα και Λιπόχοβα) 374 κάτοικοι7 επειδή δεν τους χωρούσε η εκκλησία έκτισαν άλλη πιο μεγάλη, " Ευαγγελισμός της Θεοτόκου" ή Βαγγελίστρα όπως την λένε οι ντόπιοι. Λιθοξόοι (μαρμαρογλύπτες) με αρχιμάστορα τον προπάππο μου Πέτρο Ξανθέα έβαλαν όλοι τους την τέχνη στα ντόπια μάρμαρα που χρησιμοποίησαν στην κύρια είσοδο, γλυπτά με ανάγλυφες παραστάσεις, παράθυρα και πελεκητά στις γωνίες των τοίχων. Η εκκλησία είναι κτισμένη σε ρυθμό Βασιλικής με μικρό τρούλο έχει μικρό καμπαναριό με δύο καμπάνες που χτυπούν με κομπιούτερ. Κάτω από το Καμπαναριό τοποθετήθηκε σε σιδερένια ρέλα στον τοίχο και Τρίτη καμπάνα δωρεά του Ηλία Κομπότη. Στο αγκωνάρι του Ιερού Ναού αναγράφεται η χρονολογία 1880 αλλά το κτίσιμο τελείωσε αργότερα. Είναι το Καθολικό του χωριού.
Στην μεγάλη πλατεία υπάρχει το ηρώων στην μνήμη των πεσόντων Μανιατών Αγωνιστών. Το έστησε ο σύλλογος Τσερίων Αττικής το 1998. Κάθε χρόνο στις 15 Αυγούστου το βράδυ γίνεται εδώ ο ετήσιος χορός του συλλόγου Τσεριωτών Αττικής.

Το κείμενο παρατίθεται το Οκτώβριο 2001 από ιστοσελίδα του Δήμου Λεύκτρου

• http://kzaharias.homestead.com/files/Tseria.htm