Εμφανίζονται 41 τίτλοι με αναζήτηση: Αξιοθέατα στην ευρύτερη περιοχή: "ΗΡΑΚΛΕΙΟ Πόλη ΚΡΗΤΗ" .
ΣΙΛΑΜΟΣ (Οικισμός) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Στη γειτονιά Καρυδάκι (δεν υπάρχει χωριό) σ' ένα κοίλωμα μ' ένα κρημνώδες
ανάχωμα στα δεξιά βρίσκεται το δεύτερο κομμάτι του βενετικού υδραγωγείου. Η εντυπωσιακή
γέφυρα δε φαίνεται από το δρόμο αλλά μπορείτε να τη δείτε στ' αριστερά, πλάι στο
δρόμο.
ΦΟΡΤΕΤΣΑ (Οικισμός) ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Το υδραγωγείο αυτό χτίστηκε τον 16ο αιώνα από τους Βενετούς και είναι
το ίδιο που τροφοδοτεί τη Βρύση του Morosini στην Πλατεία των Λιονταριών. Το έμβλημα
των Βενετών φαίνεται ακόμα στη μεγάλη γέφυρα του φαραγγιού.
ΗΡΑΚΛΕΙΟ (Πόλη) ΚΡΗΤΗ
Ενα από τα πρώτα και σπουδαιότερα έργα των ενετών αποίκων ήταν η ανοικοδόμηση
στο κέντρο της πόλης και απέναντι από το ανάκτορο του εκάστοτε δούκα, ενός ναού
αφιερωμένου στον προστάτη τους, τον Αγιο Μάρκο. Η εκκλησία του Αγίου Μάρκου δεν
εξαρτιόταν άμεσα από τη λατινική αρχιεπισκοπή, αλλά από τον εκάστοτε Δούκα του
Βασιλείου της Κρήτης. Αυτός με τη σειρά του μην μπορώντας να επιτελέσει τα θρησκευτικά
του καθήκοντά όριζε κάποιον άλλο, τον «πριμικήριο» ή τον «καπελλάνο» ως υπεύθυνο.
Στο ναό αυτό αναλάμβαναν, με κάθε επισημότητα, τα καθήκοντά τους όλοι οι άρχοντες
και αξιωματούχοι, ενώ ήταν και ο χώρος όπου ζητούσε την προστασία του από τον
προστάτη άγιο ο απλός λαός. Στον ίδιο χώρο ενταφιάζονταν μέσα σε σαρκοφάγους με
ανάγλυφες παραστάσεις οι δούκες καθώς και μέλη της επίσημης αριστοκρατίας. Δίπλα
στο ναό στη νοτιοδυτική γωνία υπήρχε ψηλό κωδωνοστάσιο με ρολόι. Κατά την πολύχρονη
πολιορκία της πόλης από τους Τούρκους, οι καμπάνες έδιναν το σύνθημα του συναγερμού
σε περιπτώσεις βομβαρδισμού και για αυτό, πολλές φορές το κωδωνοστασιο αποτέλεσε
στόχο των τουρκικών πυροβόλων.
Οταν οι Τούρκοι κατέλαβαν το Κάστρο, ο Αγιος Μάρκος παραχωρήθηκε στον
Δεφτερδάρ Αχμέτ Πασά που τον μετέτρεψε σε τζαμί που έφερε το όνομά του. Το κωδωνοστάσιο
κατεδαφίστηκε και στη θέση του υψώθηκε μιναρές. Οι νέοι κατακτητές μη σεβόμενοι
την ιερότητα του χώρου κατέστρεψαν τις τοιχογραφίες και τους χριστιανικούς τάφους.
Μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών και την αποχώρηση των Τούρκων, ο
Αγιος Μάρκος περιήλθε στη δικαιοδοσία της Εθνικής Τράπεζας και μετά στο Δήμο Ηρακλείου.
Τέλος, το 1956 υπογράφεται σύμβαση μεταξύ του Δήμου και της Εταιρείας Κρητικών
Ιστορικών Μελετών και αρχίζει έτσι η αποκατάστασή του, ώστε σήμερα να αποτελεί
ένα μνημείο-κόσμημα της πόλης, στεγάζοντας παράλληλα τη Δημοτική Πινακοθήκη. Από
το 1239 που άρχισε να οικοδομείται μέχρι το 1956 που άρχισε να αποκαθίσταται,
το μνημείο πέρασε από διάφορες φάσεις ανοικοδόμησης που οφείλονται σε καταστροφές
που υπέστη το κτίριο μετά από σεισμούς που έπλητταν την πόλη κατά καιρούς. Στην
αρχική του μορφή, την οποία και επανέκτησε μετά την αποκατάστασή του, ο ναός ήταν
τύπου τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής. Τα κλίτη χωρίζονταν με δύο σειρές κιόνων
που έφεραν γοτθικά τόξα. Η στέγη του ήταν τριμερής με το κεντρικό κλίτος ψηλότερο
από τα άλλα δύο. Το προστώο αποτελείτο από έξι κίονες που έφεραν μεταξύ τους πέντε
τόξα. Από το κωδωνοστάσιο τέλος, που ήταν πολύ ψηλό, σώζεται τμήμα της ενετικής
βάσης του και του μετέπειτα τούρκικου μιναρέ που στηρίχθηκε πάνω σε αυτήν.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Βρίσκεται στη μέση περίπου του θαλάσσιου τείχους. Κτίστηκε από τους πρώτους χρόνους της βενετσιάνικης κυριαρχίας και ανήκε στο τάγμα των Δομινικανών (Domenicani Predicatori). Ήταν από τις πιο σπουδαίες και μεγαλύτερες λατινικές εκκλησίες της πόλης. Ο σεισμός του 1508 προξένησε μεγάλες καταστροφές στο ναό. Αποτελείται από ένα μακρύ κλίτος που σκεπάζεται από δίκλινη στέγη και καταλήγει σε ιερό το οποίο στεγάζεται με δύο θόλους. Στο βόρειο και νότιο τοίχο του ναού ανοίγονται παράθυρα διαφορετικών τύπων που έγιναν είτε κατά την τουρκοκρατία, ή παλαιότερα. Συνέχεια με το ιερό και προς τη νότια πλευρά υπάρχουν παρεκκλήσια. Άλλες κτιριακές κατασκευές υπάρχουν στη βόρεια και στη δυτική πλευρά του ναού. Κατά τη διενέργεια ανασκαφών που έγιναν τα τελευταία χρόνια στην ευρύτερη περιοχή του ναού (περιοχή Καστέλλας) αποκαλύφθηκαν τάφοι της β' βυζαντινής περιόδου και κάτω από αυτούς εκτεταμένη εγκατάσταση αραβικής περιόδου από την οποία προέκυψαν πλήθος στοιχείων για την αρχιτεκτονική και τον τρόπο ζωής της εποχής εκείνης. Τα ευρήματα από την ανασκαφή αυτή εκτίθενται στο Ιστορικό Μουσείο. Όλη δε, η περιοχή αυτή έχει απαλλοτριωθεί προκειμένου να διασωθούν οι αρχαιότητες και ο ιστορικός της χαρακτήρας όπως επίσης και να εξασφαλιστεί η ελεύθερη θέαση του ναού της ενετοκρατίας.
Ο ναός του Αγ. Πέτρου, εν μέρει κατεστραμμένος κατά την τουρκοκρατία, μετατράπηκε σε τζαμί του Σουλτάν Ιμπραχίμ με μιναρέ στη νοτιοδυτική του γωνία. Σήμερα δε, αναστηλώνεται υπό την επίβλεψη της 13ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης. Μετά την αποπεράτωση των εργασιών, ο ιερός χώρος θα χρησιμοποιηθεί ως επετειακός Ναός και τόπος διεξαγωγής διεθνών διορθοδόξων, διαχριστιανικών και διαθρησκειακών συναντήσεων.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Στο χώρο της Εφορείας Καπνού και του ναού της Αγίας Τριάδας, στην ομώνυμη συνοικία πίσω από τη Λαχαναγορά, υπήρχε κατά το πρώτο ήμισυ 17ου αι. η ορθόδοξη μονή καλογραιών της Παναγίας της Ακρωτηριανής, μετόχι της Μονής Τοπλού (Σητείας). Κατά την Τουρκοκρατία, οι Τούρκοι κατεδάφισαν τη μονή και έκτισαν στρατώνα που με το χρόνο απέκτησε άλλες χρήσεις. Τελευταία χρησιμοποιήθηκε ο χώρος ως Καπνοκοπτήριο, ενώ σήμερα το υπάρχον κτίριο αναστηλώνεται από τη 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων και πρόκειται να στεγάσει το βυζαντινό Μουσείο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Ηρακλείου
Πρόκειται για ναό της Σιναϊτικής μονής της Αγίας Αικατερίνης και βρίσκεται βορειοανατολικά του Μητροπολιτικού ναού του Αγίου Μηνά. Είναι βασιλική με εγκάρσιο κλίτος που το βόρειο τμήμα του διαμορφώθηκε με τρούλο σε παρεκκλήσιο των Αγίων Δέκα. Ιδρύθηκε τη β' βυζαντινή περίοδο και αποτέλεσε πνευματικό και καλλιτεχνικό κέντρο από το 15ο έως το 17ο αι. Με τα εισοδήματα που διέθετε ήταν σε θέση να συντηρεί πολλούς μοναχούς. Κατά την τουρκοκρατία μετατράπηκε σε τζαμί, γνωστό με το όνομα Ζουλφιακάρ Αλή πασά. Σήμερα στο χώρο στεγάζεται έκθεση με αντιπροσωπευτικά έργα της κρητικής αναγέννησης ανάμεσα στα οποία ξεχωριστή θέση κατέχουν τα έργα του Μιχαήλ Δαμασκηνού. Επίσης εκτίθενται συλλογές με εκκλησιαστικά σκεύη, βιβλία, άμφια και αποτοιχισμένες τοιχογραφίες.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Ορθόδοξος ναός, ίσως από τη β' βυζαντινή περίοδο. Κατά την τουρκοκρατία παραχωρήθηκε στους Σιναϊτες καλόγερους σε αντάλλαγμα της Μονής της Αγίας Αικατερίνης που μετατράπηκε σε τζαμί. Σήμερα ο ναός φιλοξενεί συλλογή εικόνων όπου περιλαμβάνονται σημαντικά έργα της Κρητικής Σχολής, όπως «η Σταύρωση» του Γεωργίου Καστροφύλακα (1752), «ο Αγιος Τίτος και σκηνές του βίου των 10 μαρτύρων» του Ιωάννη Κορνάρου (1773) και άλλα. Στις μέρες μας ανακαινίζεται από τη 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Τηλέφωνο: +30 2810 288394, 288484, 399206, 399266
Φαξ: +30 2810 288484
Η αρχική ονομασία του
φρουρίου
ήταν "Roca al mare". Έργο των Βενετών κυριάρχων της Κρήτης, καταστράφηκε από τον μεγάλο σεισμό του 1303,
ανακατασκευάστηκε και έλαβε την οριστική του μορφή μεταξύ 1523-1540. Επί τουρκοκρατίας χρησιμοποιήθηκε σαν φυλακή.
Στα υπόγειά του χάθηκαν πολλοί επαναστάστες αγωνιστές.
Τυπικό δείγμα της ενετικής οχυρωματικής αρχιτεκτονικής,
το φρούριο προστατεύει το λιμενοβραχίονα και αποτελεί
απόληξη των τειχών της πόλης.
Δομημένο με ογκολίθους, αποτελείται από δύο ορόφους.
Το ισόγειο έχει θολωτή στέγη με μεγάλους φωταγωγούς.
Το κτίσμα χωρίζεται με παχείς τοίχους σε 26 διαμερίσματα που χρησιμοποιούνταν σαν κατοικίες του Καστελλάνου, των καπετάνιων,
των αξιωματικών και σαν αποθήκες.
H ανωδομή και ο Μιναρές
- από τον οποίο σώζεται σήμερα μόνον η βάση - είναι προσθήκες της Τουρκοκρατίας.
Σήμερα το μνημείο είναι κηρυγμένος αρχαιολογικός χώρος και δέχεται σημαντικό αριθμό επισκεπτών.
Επιπλέον φιλοξενεί πολιτιστικές εκδηλώσεις και εκθέσεις, ενώ στο δεύτερο όροφο έχει διαμορφωθεί μικρός θεατρικός χώρος.
Βενετσιάνικο θαλάσσιο φρούριο που βρίσκεται στην είσοδο του παλιού λιμανιού. Κτίστηκε από τους Βενετούς, πριν την κατασκευή της νέας ενετικής οχύρωσης, με σκοπό να προστατεύει το λιμενοβραχίονα και το λιμάνι. Την τελική του μορφή παίρνει μεταξύ 1523-1540 αντικαθιστώντας άλλη κατασκευή που καταστράφηκε από σεισμό. Έχει δεχτεί επανειλημμένες επισκευές εξαιτίας της ορμητικής δύναμης της θάλασσας που προξενούσε ανέκαθεν φθορές στην τοιχοποιία και στη θεμελίωσή του. Είναι κτισμένο από ογκόλιθους και αποτελείται από δυο ορόφους. Στο ισόγειο υπάρχουν 26 διαμερίσματα που χρησιμοποιούνταν ως κατοικίες των καπετάνιων ή ως αποθήκες τροφίμων και πολεμοφοδίων. Στον επάνω χώρο υπάρχουν επάλξεις για την τοποθέτηση κανονιών. Τα ανώτερα τμήματα και η βάση του μιναρέ αποτελούν τούρκικες επεμβάσεις. Εξωτερικά, στις κύριες πλευρές του φρουρίου, δεσπόζουν οι ανάγλυφες πλάκες με το λιοντάρι του Αγίου Μάρκου, το σύμβολο της Βενετίας. Κατά την τουρκοκρατία στους σκοτεινούς και υγρούς χώρους του βασανίστηκαν και φυλακίστηκαν οι κρητικοί επαναστάτες. Σήμερα ο χώρος είναι επισκέψιμος και κατά την καλοκαιρινή περίοδο χρησιμοποιείται για διάφορες πολιτιστικές εκδηλώσεις (εκθέσεις, μουσική, θέατρο).
Κείμενο: Κάλλια Νικολιδάκη, Αρχαιολόγος Δήμου Ηρακλείου
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Η φιλανθρωπική κρήνη (σεμπίλι) κτίστηκε το 1776 από τον Χατζή Ιμπραχίμ αγά. Για τη συντήρησή της αφιέρωσε σχεδόν όλη του την περιουσία. Είναι το μοναδικό στο είδος του που διασώζεται σήμερα. Έχει τη μορφή κυκλικού θολωτού κτιρίου που ολόγυρά του έχει ημικυκλικά καγκελωτά παράθυρα και μπροστά από αυτά υπάρχει από μια βρύση με μια πέτρινη λεκάνη όπου συγκεντρωνόταν το νερό. Σήμερα χρησιμοποιείται σαν καφενείο.
Κείμενο: Κάλλια Νικολιδάκη, Αρχαιολόγος Δήμου Ηρακλείου
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Κατασκευασμένη από τον capitano Gianmatteo Bembo μεταξύ 1552-1554, δεσπόζει στη σημερινή πλατεία Κορνάρου, δίπλα σε άλλη μεταγενέστερη τούρκικη φιλανθρωπική κρήνη. Κοσμείται με οικόσημα και άλλα αναγεννησιακού και γοτθικού τύπου στοιχεία, ενώ ξεχωρίζει στη μέση μεγάλο ακέφαλο άγαλμα ρωμαϊκής περιόδου. Ο κρουνός διακοσμείται με φυτικής διακόσμησης ανάγλυφα στοιχεία.
Κείμενο: Κάλλια Νικολιδάκη, Αρχαιολόγος Δήμου Ηρακλείου
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Κτίστηκε στα τέλη του 17ου αι. Σήμερα βρίσκεται πίσω από το Ιστορικό Μουσείο της πόλης. Η κρήνη κοσμείται με δύο κίονες με φυτικής διακόσμησης κιονόκρανα, ενώ στο μέσο αυτών και εντός αψιδωτής κατασκευής βρίσκεται μαρμάρινη πλάκα με ανάγλυφο διάκοσμο. Από κατάλληλα διαμορφωμένη οπή στο κάτω τμήμα της πλάκας έτρεχε το νερό μέσα σε μαρμάρινη λεκάνη.
Κείμενο: Κάλλια Νικολιδάκη, Αρχαιολόγος Δήμου Ηρακλείου
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Σήμερα βρίσκεται δίπλα στην εξωτερική πύλη του Αγ. Γεωργίου, κάτω από το άγαλμα του Ελ. Βενιζέλου. Εντός αψιδωτής κατασκευής που η κορυφή της κοσμείται με φυτική διακόσμηση, βρίσκεται τοποθετημένη πλάκα, ο κρουνός βρίσκεται εντός ανάγλυφου διακοσμημένου πλαισίου. Το νερό συγκεντρωνόταν σε μαρμάρινη λεκάνη με παρόμοια ανάγλυφη διακόσμηση.
Κείμενο: Κάλλια Νικολιδάκη, Αρχαιολόγος Δήμου Ηρακλείου
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Από τις γνωστότερες κρήνες του Ηρακλείου, σημείο αναφοράς τόσο για τους κατοίκους του, όσο και για τους επισκέπτες του, αποτελεί σήμερα ένα από τα ωραιότερα μνημεία της πόλης. Κατασκευάστηκε από τον γενικό προβλεπτή Francesco Morozini το 1628, ο οποίος μέσα από ένα περίπλοκο, για την εποχή εκείνη, σύστημα αγωγών κατάφερε να φέρει νερό στη διψασμένη πόλη του Χάνδακα από τις πηγές των Αρχανών. Η οκτάλοβη δεξαμενή που στηρίζεται πάνω σε ειδική εξέδρα διακοσμείται με ανάγλυφες μυθολογικές παραστάσεις και θαλάσσιες μορφές, όπως τρίτωνες, δελφίνια, και διάφορα οικόσημα, ενώ το νερό έρεε από τα στόματα των τεσσάρων λιονταριών. Στην κορυφή της κρήνης δέσποζε ένα υπερφυσικό άγαλμα του Ποσειδώνα, το οποίο, όμως κατέρρευσε, πιθανώς από σεισμό. Κατά την τουρκοκρατία η κρήνη υπέστη κάποια ακαλαίσθητη διαμόρφωση με την τοποθέτηση ενός περιμετρικού κουβούκλιου γύρω από αυτήν το οποίο όμως αργότερα αφαιρέθηκε. Ο Morosini με την ευκαιρία των εγκαινίων της έκοψε ειδικό μετάλλιο με τη μορφή του από τη μια μεριά και την κρήνη από την άλλη.
Στην κορυφή της κρήνης δέσποζε ένα υπερφυσικό άγαλμα του Ποσειδώνα, το οποίο, όμως κατέρρευσε, πιθανώς από σεισμό. Κατά την τουρκοκρατία η κρήνη υπέστη κάποια ακαλαίσθητη διαμόρφωση με την τοποθέτηση ενός περιμετρικού κουβούκλιου γύρω από αυτήν το οποίο όμως αργότερα αφαιρέθηκε. Ο Morosini με την ευκαιρία των εγκαινίων της έκοψε ειδικό μετάλλιο με τη μορφή του από τη μια μεριά και την κρήνη από την άλλη.
Κείμενο: Κάλλια Νικολιδάκη, Αρχαιολόγος Δήμου Ηρακλείου
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Κατασκευασμένη από τον Giovanni Sagredo μεταξύ 1602-1604, τμήμα της έχει εντοιχιστεί στη βορειοδυτική γωνία της σημερινής Λότζια και διακοσμείται με λαξευμένο γυναικείο άγαλμα που, σύμφωνα με την περιγραφή του Gerola, πιθανώς με το αριστερό χέρι να κρατούσε ασπίδα, ενώ με το δεξί ένα είδος βαρειάς (μεγάλου σφυριού) για επίδειξη και αναπαρίστανε, ίσως, την προσωποποίηση της Κρήτης.
Κείμενο: Κάλλια Νικολιδάκη, Αρχαιολόγος Δήμου Ηρακλείου
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Κατασκευασμένη από το γενικό προβλεπτή Antonio Priuli, στα 1666, βρίσκεται σήμερα όπισθεν του Μποδοσάκειου Δημοτικού Σχολείου (στην περιοχή της Πύλης Δερματά). Τη διακόσμησε με κίονες και πεσσούς, με κιονόκρανα κορινθιακού τύπου, ενώ η όλη κατασκευή στέφεται με τριγωνικό αέτωμα. Εκατέρωθεν των κιόνων σχηματίζονται κόγχες που οι μετόπες τους διακοσμούνται με περίτεχνη διακόσμηση. Στο μέσον της κρήνης υπάρχει επιγραφή τούρκικη στην οποία αναφέρεται το όνομα του πασά που κατόρθωσε να φέρει ξανά νερό στην κρήνη.
Κείμενο: Κάλλια Νικολιδάκη, Αρχαιολόγος Δήμου Ηρακλείου
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Σήμερα βρίσκεται στη λεωφόρο Ικάρου, δίπλα στην Επιγραφική Συλλογή. Εντός αψιδωτής κατασκευής που περιβάλλεται από δύο μεγάλους πεσσούς που διακοσμούνται με ροζέτες βρίσκεται ανάγλυφος, περίτεχνα διακοσμημένος κρουνός.
Κείμενο: Κάλλια Νικολιδάκη, Αρχαιολόγος Δήμου Ηρακλείου
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Τηλέφωνο: +302813 400200
Φαξ: +302810 342587
Το κτίριο ιδιοκτησίας κλ. Μηλιαρά στην οδό Εβανς, γνωστό ως "Εφκάφι", είναι το ένα από τα δύο πρώτα Δημόσια Τούρκικα κτίσματα που κατασκευάστηκαν σύμφωνα με τις επιταγές του Νεοκλασσικισμού στο Ηράκλειο. Χτίστηκε γύρω στο 1878 για να στεγάσει την Υπηρεσία Εφκαφίων, Τούρκικη Δημόσια Υπηρεσία που είχε στη δικαιοδοσία της όλα τα αφιερωμένα σε Φιλανθρωπικά Ιδρύματα κτίρια. Η Νεοκλασσική διάρθρωση της πρόσοψης είναι σαφής: Αξονες συμμετρίας διέπουν τη σύνθεση, γίνεται τονισμός του κεντρικού στοιχείου της εισόδου, τα ανοίγματα είναι υψόκορμα και γείσα, πεσσοί επίκρανα κλπ. χαρακτηρίζουν το σύνολο. Ενδιαφέρον μορφολογικό στοιχείο είναι οι ποδιές των παραθύρων του ορόφου όπου το επίχρισμα παίρνει τη μορφή καφασωτού-ανάμνηση της Οθωμανικής Αρχιτεκτονικής. Το κτίσμα είναι εξαιρετικά κομψό και ενδιαφέρον δείγμα των πρώτων εφαρμογών του Νεοκλασσικισμού στο Ηράκλειο στο οποίο χρησιμοποιήθηκαν και στοιχεία από την ευρύτατα τότε διαδεδομένη Βαλκανική αρχιτεκτονική.
Κείμενο: Κ. Κοιλαδή, Γ. Κολυβάκης, Κ. Λεμπιδάκη, Ν. Παπαδάκης-Χουρδάκης, Χ. Τζομπανάκη
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Εξαιρετικά ενδιαφέρον δείγμα τούρκικου κτιρίου. Κατασκευάστηκε το 1878 σύμφωνα με τις επιταγές του νεοκλασσικισμού για να στεγάσει την υπηρεσία των 'Εφκαφίων' που ήταν τούρκικη υπηρεσία η οποία διαχειριζόταν τα φιλανθρωπικά ιδρύματα. Για την μορφολόγηση του κτιρίου έχουν χρησιμοποιηθεί στοιχεία του 'ρομαντικού νεοκλασσικισμού', άριστα προσαρμοσμένα, με μορφολογικά πρότυπα της βαλκανικής αρχιτεκτονικής.
Στο τέλος του 19ου αι. στέγασε την τούρκικη υπηρεσία των 'Εφκαφίων'. Μετά την αποχώρηση των Τούρκων το κτίριο περιήλθε στην υπηρεσία 'Ανταλλάξιμων' και πουλήθηκε σε ιδιώτες. Έκτοτε χρησιμοποιήθηκε για να στεγάσει διάφορες χρήσεις (ιδιωτικό σχολείο, καταστήματα, φροντιστήρια κ.τ.λ.).
Έχει γίνει επισκευή της στέγης και έχουν κατασκευαστεί εξωτερικά επιχρίσματα.
Σήμερα στεγάζει καταστήματα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
Έξοχο δείγμα του 'ρομαντικού νεοκλασσικισμού'. Έργο του αρχιτέκτονα Δ. Κυριακού, κατασκευάστηκε στην Λεωφόρο Μαρτύρων 25ης Αυγούστου, την κεντρικότερη λεωφόρο της Πόλης, η οποία είχε πυρποληθεί από τους Τούρκους κατά τα γεγονότα του 1898. Μαζί με τα υπόλοιπα κτίρια που κατασκευάστηκαν αμέσως μετά την σύσταση της Κρητικής Πολιτείας συνέθεταν ένα εξαιρετικό αρχιτεκτονικό σύνολο που έμεινε γνωστό με την επωνυμία "η Λεωφόρος της Πλάνης". Το κτίριο, ενιαίο κατά την κατασκευή του, που σήμερα έχει χωριστεί σε δύο, επιμέρους ιδιοκτησίες, έχει οργανωθεί με αυστηρούς άξονες συμμετρίας και διακρίνεται για την ισορροπία και την κομψότητά του.
Τα δύο κτίρια κατασκευάστηκαν ταυτόχρονα γύρω στα 1915 και αποτελούν ένα ενιαίο οικοδομικό σύνολο με όμοια μορφολογικά στοιχεία στις όψεις, όμοιες εσωτερικές διακοσμήσεις, όμοια τεχνολογία και διάρθρωση χώρων. Έχει κηρυχθεί ως διατηρητέα μνημεία με την αριθ. 21276/2292/27 - 7 - 76 απόφαση (ΦΕΚ 1033/Β/19 - 8 - 76) διότι αποτελούν αξιολογότατο δείγμα νεοκλασσικής αρχ/κής στην πόλη του Ηρακλείου.
Το 1982 και 1984 εκτελέστηκαν από την 7η Εφορεία Νεωτέρων Μνημείων (με εργολαβία) οι εργασίες αποκατάστασης της στέγης των δύο εξωτερικών όψεων και του εσωτερικού του β' ορόφου του κτιρίου κληρ. Αποστολίδη.
Το πρώτο κτίριο (κτίριο Κοθρή) απαλλοτριώθηκε από το ΥΠ.ΠΟ. για να στεγάσει το Βυζαντινό Μουσείο της πόλης. Στο δεύτερο (ιδιοκτ. Αποστολίδη) στεγάζονται τα γραφεία της 7ης Εφορείας Νεωτέρων Μνημείων. Βρίσκεται υπό απαλλοτρίωση για να στεγαστεί το Μουσείο Νεώτερης Αρχιτεκτονικής της πόλης.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
Έχει χαρακτηριστεί ως Έργο Τέχνης και Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο. Είναι το πρώτο πολυόροφο κτίριο στην πόλη, χαρακτηριστικό δείγμα της πρώτης φάσης της εφαρμογής του οπλισμένου σκυροδέματος στο Ηράκλειο, με διαμερίσματα κατοικιών. Έχει αξιόλογα νεοκλασσικά στοιχεία και αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα πολυκατοικίας του μεσοπολέμου και σημείο αναφοράς για την πολεοδομική ανάπτυξη του Ηρακλείου. Αποτελείται από ισόγειο και τέσσερις ορόφους. Τα νεοκλασσικίζοντα εξωτερικά μορφολογικά στοιχεία (αρχιτεκτονικές προεξοχές, γείσα, πεσσοί, κιγκλιδώματα εισόδων και εξωστών) και η σχέση των ανοιγμάτων στις όψεις συνθέτουν ένα μοναδικό στην πόλη του Ηρακλείου αρχιτεκτόνημα. Μοναδικές στις λεπτομέρειές τους είναι οι ξύλινες εξώπορτες των καταστημάτων στο ισόγειο, οι οποίες είναι διακοσμημένες με ψευδοπαραστάσεις με ραβδώσεις.
Κτίστηκε στα 1926 - 30. Χρησιμοποιήθηκε για την στέγαση καταστημάτων στο ισόγειο και κατοικιών στους ορόφους. Σήμερα παραμένει εγκαταλειμένο και δεν χρησιμοποιείται.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
Αποτελεί απαραίτητο δημόσιο οικοδόμημα σε κάθε ενετική πόλη, που δεν
έλειπε ούτε από τις αποικίες. Για την Candia θεωρείται ένα από τα κομψότερα αρχιτεκτονικά
μνημεία της ενετικής περιόδου, δείγμα του παλλαδιανού ρυθμού. Ήταν κατά την ενετοκρατία
ο επίσημος χώρος συγκέντρωσης ευγενών και αρχόντων που συζητούσαν για διάφορα
θέματα οικονομικά, εμπορικά, πολιτικά που απασχολούσαν την πόλη, ή περνούσαν τον
ελεύθερο χρόνο τους, κάτι σαν συνδυασμός ενός σημερινού επιμελητηρίου και λέσχης.
Η που σώζεται σήμερα είναι η τέταρτη κατά σειρά, οι άλλες που έγιναν κατά καιρούς
εγκαταλείφθηκαν λόγω της θέσης τους ή καταστράφηκαν με την πάροδο του χρόνου.
Η τελευταία κτίστηκε περίπου το 1628 από τον γενικό προβλεπτή Φραγκίσκο Μοροζίνη,
γνωστό και από την ομώνυμη κρήνη στο κέντρο της πόλης. Βρίσκεται δίπλα στην οπλαποθήκη
(Armeria) και πρόκειται για ορθογώνιου σχήματος διώροφο κτίσμα με κίονες δωρικού
ρυθμού στο ισόγειο και κίονες ιωνικού ρυθμού στον α' όροφο. Στις γωνίες υπήρχαν
τετράγωνες παραστάδες. Το μεταξύ των κιόνων τμήμα στο ισόγειο είχε χαμηλό θωράκιο,
ενώ το μεσαίο ήταν ανοικτό και αποτελούσε την κυρία είσοδο που ήταν επί της σημερινής
οδού 25ης Αυγούστου που τότε ήταν γνωστή με το όνομα Ruga Maistra. Στο επάνω μέρος
του ισογείου υπήρχε διάζωμα που αποτελούνταν από τρίγλυφα και μετώπες στις οποίες
εικονίζονταν ανάγλυφα διάφορες παραστάσεις όπως ο λέοντας του Αγ. Μάρκου, τρόπαια,
πανοπλίες και άλλα. Το αντίστοιχο διάζωμα του ορόφου, που δεν έγινε, στήριζε κορωνίδα
δρύφακτο με αγάλματα.
Μετά την άλωση της πόλης από τους Τούρκους η λότζια χάνει την παλιά
της ταυτότητα και αίγλη. Ο νέος κατακτητής δεν είχε ανάγκη για τέτοιου είδους
οικοδόμημα που μετατρέπεται τώρα σε έδρα του ανώτατου οικονομικού υπαλλήλου, του
Τεφτερδάρη και του Γραμματικού της Πόρτας που ήταν χριστιανός υπάλληλος, υπεύθυνος
για τη διεκπεραίωση υποθέσεων μεταξύ των χριστιανών κατοίκων και της τουρκικής
αρχής. Στη δικαιοδοσία του Τεφτερδάδη ανήκε και η οπλαποθήκη (τζεπχανές). Η περιπέτεια
της λότζιας συνεχίζεται και μετά την απελευθέρωση. Η «Κρητική Πολιτεία» προτείνει
το οίκημα να χρησιμοποιηθεί ως Αρχαιολογικό Μουσείο. Μετά όμως, από ένα σεισμό
που έγινε, κρίθηκε ότι το κτίριο δεν ήταν ασφαλές και εγκαταλείφθηκε η ιδέα της
στέγασης εκεί του Μουσείου. Αργότερα το 1904 θεωρήθηκε ετοιμόρροπο και άρχισε,
δυστυχώς η χωρίς επιμέλεια, κατεδάφιση του α' ορόφου. Τον επόμενο χρόνο παραχωρήθηκε
στο Δήμο, μαζί με την Αρμερία, για να στεγάσει τις υπηρεσίες του. Θα περάσουν
όμως 10 χρόνια προκειμένου να τοποθετηθεί επίσημα ο θεμέλιος λίθος για την αναστήλωση
του κτιρίου. Την γενική επιμέλεια των εργασιών είχε ο Maximilian Ongaro, που ήταν
έφορος των καλλιτεχνικών μνημείων της Βενετίας. Και πάλι όμως οι εργασίες καθυστέρησαν.
Στο τέλος 1934 παραδίδεται σε χρήση το κτίριο της οπλαποθήκης για την εγκατάσταση
μερικών υπηρεσιών του Δήμου.
Μετά από χρόνια και το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου άρχισαν και
πάλι οι εργασίες ανοικοδόμησης του Μνημείου και της σύνδεσής του με την Αρμερία
μέσω ενός αιθρίου. Σήμερα στον α' όροφο έχει διαμορφωθεί ειδική αίθουσα τελετών
και συνεδριάσεων του Δημοτικού Συμβουλίου που έχει επιπλωθεί και διακοσμηθεί ανάλογα.
Επιστέγασμα όλων αυτών των προσπαθειών ήταν η βράβευση τo 1987 από το Διεθνή Οργανισμό
Europa Nostra για την πλέον επιτυχή αναστήλωση ιστορικού κτιρίου με σύγχρονη χρήση
στον ελληνικό χώρο.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Στην Αγία Τριάδα, στη θέση όπου το πρώτο ήμισυ του 17ου αιώνα υπήρχε
η Μονή της Παναγίας της Ακρωτηριανής, βρίσκεται το κτίριο του καπνοκοπτηρίου.
Το κτίριο έχει κάτοψη σε ορθογώνιο σχήμα και συμμετρία κατά τους δύο
άξονες κατασκευής (βορρά-νότο, ανατολή-δύση). Σήμερα ο λιθόκτιστος τοίχος που
το περιβάλλει καθώς και το κτίριο είναι κυρηγμένα μνημεία (ΦΕΚ. 45/Α/18-3-47).
Ο Σταυρινίδης αναφέρει ότι το μοναστήρι κατεδαφίστηκε από τους Τούρκους και με
τα υλικά του ανεγέρθηκε τον 19ο αι. το σημερινό κτίριο. Το κτίριο του Καπνοκοπτηρίου
είναι δυόροφο κεραμοσκεπές κτίσμα αποτελούμενο από τρεις πτέρυγες. Οι πτέρυγες
έχουν στέγες σε διαφορετικά επίπεδα και αυτό συντελεί στην κλιμάκωση των όγκων
τους. Ο κύριος όγκος του κτιρίου προβάλλει υψηλότερα από τους άλλους και σ'αυτόν
υπάρχουν δύο μεγάλες αίθουσες μία σε κάθε όροφο. Η επικοινωνία του ισογείου με
τον πρώτο όροφο επιτυγχάνεται με δύο ξύλινες σκάλες που βρίσκονται στις παράπλευρες
πτέρυγες. Οι τοιχοποιίες είναι κατασκευασμένες από αργολιθοδομή ενώ στις γωνίες,
με λαξευτά πελέκια διαμορφώνονται παραστάδες.
Κείμενο: Κ. Κοιλαδή, Γ. Κολυβάκης, Κ. Λεμπιδάκη, Ν. Παπαδάκης-Χουρδάκης, Χ. Τζομπανάκη
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Το περίφημο "Bon Marche", ήταν ιδιωτικό κατάστημα που ανήκε στους υιούς Χουσείν Μωχαρέμ Λιτσαρδάκη. Κτισμένο το 1892 στην οδό Αγ. Μηνά 8 αποτελεί ένα ενδιαφέρον δείγμα Τούρκικου κτιρίου όπου έχουν χρησιμοποιηθεί νεοκλασσικά στοιχεία και στοιχεία της Βαλκανικής αρχιτεκτονικής με άρτιο αισθητικό αποτέλεσμα. Στο ισόγειο, το χαρακτηριστικό και μεγάλου πλάτους χαμηλωμένο τόξο από πώρινους λαξευτούς αψιδόλιθους της εισόδου έχει συνδυαστεί με τα Νεοκλασσικά στοιχεία των θυρωμάτων και έχει επίκρανο και κλειδί τόξου με επιπεδόγλυφες διακοσμήσεις ανατολίτικης επιρροής. Στον πρώτο όροφο ο κλειστός εξώστης έχει, σε συμμετρική διάταξη, δύο αβαθείς κόγχες εκατέρωθεν ενός κεντρικού ανοίγματος. Επάνω από τα επίκρανα των γωνιακών παραστάδων του πρώτου ορόφου υπάρχει ζωφόρος με τρίγλυφα και μετόπες, γείσο με γεισήποδες. Διαμορφώνεται επίσης πλήρες στηθαίο με γωνιακούς πεσσούς και απόληξη σε σχήμα μισής έλλειψης, στο τύμπανο της οποίας υπάρχει μετάλλιο με αραβική επιγραφή.
Κείμενο: Κ. Κοιλαδή, Γ. Κολυβάκης, Κ. Λεμπιδάκη, Ν. Παπαδάκης-Χουρδάκης, Χ. Τζομπανάκη
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Πολύ ενδιαφέρον πετρόκτιστο δυόροφο κεραμοσκεπές κτίσμα του όψιμου νεοκλασσικισμού και του εκλεκτικισμού. Η όλη σύνθεση διέπεται από αυστηρούς κάθετους και οριζόντιους άξονες συμμετρίας και τονίζεται με γείσα, παραστάδες και περιθυρώματα με κυμμάτια. Στο ισόγειο τα ανοίγματα πλαισιώνονται με λίθινους λαξευτούς πεσσούς. Οι εξώστες στηρίζονται σε λίθινα σχηματοποιημένα φουρούσια και έχουν απλό γεωμετρικό κιγκλίδωμα. Η είσοδος του ορόφου βρίσκεται στην πλάγια όψη του κτίσματος. Η προσπέλαση γίνεται δια μέσου σκεπαστής εισόδου που βρίσκεται στο ισόγειο, της οποίας το δώμα λειτουργεί σαν αυλή για την κατοικία του ορόφου. Η είσοδος της αυλής πλαισιώνεται με λίθινους λαξευτούς πεσσούς που απολήγουν σε περίτεχνα λίθινα λαξευτά ανθέμια. Η σιδεριά έχει γεωμετρικό και φυτικό διάκοσμο.
Κείμενο: Κ. Κοιλαδή, Γ. Κολυβάκης, Κ. Λεμπιδάκη, Ν. Παπαδάκης-Χουρδάκης, Χ. Τζομπανάκη
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Από τα πιο κομψά και ενδιαφέροντα κτίσματα της Βαλκανικής αρχιτεκτονικής της πόλης είναι το κονάκι του Μιρτζά Εφέντη που σήμερα αποτελεί ιδιοκτησία της Ιταλικής Αρχαιολογικής Σχολής. Αρχιτεκτονικά και μορφολογικά στοιχεία τόσο της Οθωμανικής αρχιτεκτονικής όσο και του νεοκλασσικισμού χαρακτηρίζουν το κτίριο. Στην πρόσοψη δεσπόζουν αφενός το τούρκικο σαχνισί που υποβαστάζεται από καμπυλόκυρτα φουρούσια απλής μορφής και έχει διακοσμητικούς νεοκλασσικούς ψευδοκίονες στις ακμές του, παράθυρα με καφασωτά και σύνθετα γείσα, αφετέρου η είσοδος του σπιτιού που έχει νεοκλασσική διαμόρφωση. Η αυλή έχει επίστρωση με βοτσαλωτό δάπεδο
Κείμενο: Κ. Κοιλαδή, Γ. Κολυβάκης, Κ. Λεμπιδάκη, Ν. Παπαδάκης-Χουρδάκης, Χ. Τζομπανάκη
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίa, του Δήμου Ηρακλείου
Εχει χαρακτηριστεί ως Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο και Εργο Τέχνης. Διόροφο κτίριο, εξαίρετο δείγμα της νεοκλασσικής αρχιτεκτονικής. Η είσοδος διαμορφώνεται με μαρμάρινο προστώο και πώρινους κίονες. Τα παράθυρα του ισογείου στην πρόσοψη καθώς και στο νότιο τμήμα της Ανατολικής και Δυτικής όψης έχουν ημικυκλικά υπέρθυρα και πλαισιώνονται από καρυάτιδες (Ερμαί) που φέρουν αέτωμα ενώ τα λοιπά έχουν απλά ευθύγραμμα περιθυρώματα. Η βόρεια πλευρά του κτιρίου διαμορφώνεται σε "SCARPA" κατά τα Ενετικά πρότυπα. Στη νότια πλευρά του κτιρίου υπάρχει αύλειος χώρος που περιφράσσεται από νεοκλασσικής μορφής αυλότοιχο. Το εσωτερικό του κτιρίου έχει ζωφόρους στις επιστέψεις των τοίχων με θέματα από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Κτίστηκε στη θέση παλαιότερου αρχοντικού το 1870 με σχέδια του Λ. Κανταντζόγλου. Πυρπολήθηκε και καταστράφηκε από τους Τούρκους κατά τα γεγονότα της 25ης Αυγούστου 1898. Επανακατασκευάστηκε το 1903 σε σχέδια του Κ. Τσαντηράκη (τα οποία σώζονται), που βασίστηκαν στην προηγούμενη λύση.
Κείμενο: Κ. Κοιλαδή, Γ. Κολυβάκης, Κ. Λεμπιδάκη, Ν. Παπαδάκης-Χουρδάκης, Χ. Τζομπανάκη
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Πρόκειται για αξιόλογο κτίριο του ύστερου Νεοκλασσικισμού. Το κτίσμα είναι διόροφο με υπόγειο και στεγάζεται με ξύλινη κεραμοσκεπή στέγη. Η πρόσοψή του έχει μορφολογηθεί με επιμέλεια ενώ εντελώς απλές ήταν οι άλλες όψεις. Η διάρθρωση της πρόσοψης έχει γίνει με αυστηρούς άξονες συμμετρίας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η διαμόρφωση του μεσαίου τμήματος της κύριας όψης, όπου στο ισόγειο και στον όροφο σχηματίζεται επιστήλιο με δωρικές και ιωνικές κολώνες αντίστοιχα ενώ η απόληξη στέφεται με αέτωμα. Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζει η σιδεριά της πόρτας εισόδου σε ρυθμό art nouveau και η οδοντωτή ταινία του θριγκού που διατρέχει την όψη. Τα πλαίσια των ανοιγμάτων έχουν γείσα και γεισίποδες και οι ποδιές των παραθύρων είναι διακοσμημένες με ρόδακες.
Κείμενο: Κ. Κοιλαδή, Γ. Κολυβάκης, Κ. Λεμπιδάκη, Ν. Παπαδάκης-Χουρδάκης, Χ. Τζομπανάκη
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Το κτίριο αυτό αποτελεί αξιόλογο δείγμα του όψιμου Νεοκλασσικισμού και χαρακτηριστικό παράδειγμα αστικής αρχιτεκτονικής των πρώτων δεκαετιών του 20ού αιώνα. Η πρόσοψή του είναι ιδιαίτερα επιμελημένη. Η μορφολογική της οργάνωση γίνεται με αυστηρούς άξονες συμμετρίας που τονίζονται ιδιαίτερα από τα επί μέρους στοιχεία: Δίδυμοι κίονες Ιωνικού ρυθμού στον εξώστη του πρώτου ορόφου, κολώνες Δωρικού ρυθμού στο μπαλκόνι του ισογείου και ημικυκλική χαρακτηριστική απόληξη του μεσαίου, σε προβολή, τμήματος της πρόσοψης. Οι ποδιές των παραθύρων διαμορφώνονται με πήλινους κιονίσκους (μπαλούστρες) και τα μπαλκόνια έχουν σφυρήλατο κιγκλίδωμα με συμμετρικές διακοσμήσεις.
Κείμενο: Κ. Κοιλαδή, Γ. Κολυβάκης, Κ. Λεμπιδάκη, Ν. Παπαδάκης-Χουρδάκης, Χ. Τζομπανάκη
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Αποτελεί χαρακτηριστικό δείγμα Βαλκανικής αρχιτεκτονικής με σαφείς νεοκλασσικές επιρροές. Η πρόσοψή του χαρακτηρίζεται από σαχνισί που στηρίζεται σε απλά μεταλλικά φουρούσια και είχε διακοσμητικά κολωνάκια στις ακμές του. Το σαχνισί στέφεται με αέτωμα πλαισιωμένο με σύνθετο ξύλινο γείσο. Το μέγεθος του κτιρίου, η διάρθρωση των χώρων του, η ποικιλία των μορφών των επί μέρους τμημάτων του και η υψηλή αισθητική αντίληψη που αποπνέει το καθιστούν μοναδικό για το Ηράκλειο.
Κείμενο: Κ. Κοιλαδή, Γ. Κολυβάκης, Κ. Λεμπιδάκη, Ν. Παπαδάκης-Χουρδάκης, Χ. Τζομπανάκη
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Το σπίτι αυτό είναι από τα κομψότερα δείγματα του όψιμου "ρομαντικού" Νεοκλασσικισμού. Κτίστηκε την πρώτη δεκαετία του 20ού αιώνα από τον αρχιτέκτονα Δ. Κυριακό. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα είναι η αρχιτεκτονική λύση με την οποία διαμορφώθηκαν οι όψεις του κτιρίου οι οποίες εγγράφονται, με ημικυκλική απότμηση, στη γωνία που δημιουργούν οι δρόμοι. Αξιόλογες είναι επίσης και οι υπόλοιπες αρχιτεκτονικές και μορφολογικές επιλογές: ο ημικυκλικός εξώστης υποβαστάζεται από δωρικούς κίονες, οι όψεις ορίζονται με πεσσούς και παραστάδες, αετώματα, κόγχες και πήλινα διακοσμητικά στοιχεία συνθέτουν ένα άρτιο, αισθητικά, αποτέλεσμα.
Κείμενο: Κ. Κοιλαδή, Γ. Κολυβάκης, Κ. Λεμπιδάκη, Ν. Παπαδάκης-Χουρδάκης, Χ. Τζομπανάκη
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Λαμπρό δείγμα του ύστερου Νεοκλασσικισμού είναι το κτίριο το γνωστό ως "οικία Μαυράκη" ιδιοκτησία σήμερα της Τράπεζας Πίστεως. Κατασκευάστηκε, πιθανότατα, τη δεύτερη δεκαετία του 20ου αιώνα στη συνοικία Ρετζέπ-Αγά στη με αριθμό 167 οδό της πόλεως, που λίγο αργότερα ονομάστηκε οδός Σφακίων. Ο αρχικός ιδιοκτήτης Ζαχαρίας Ιερωνυμάκης το άφησε κληρονομιά το 1921 στο γιό του Ηρακλή Ιερωνυμάκη ο οποίος το πούλησε στη συνέχεια στον Εμμανουήλ Παντελάκη. Αυτός με τη σειρά του το έδωσε ως προίκα της κόρης του στο δικηγόρο Σ.Μαυράκη το 1948.
Το κτίριο έχει όλα τα χαρακτηριστικά στοιχεία του ύστερου νεοκλασσικισμού. Η διάρθρωση της όψης υπακούει σε αυστηρούς άξονες συμμετρίας. Ιδιαίτερα τονισμένος είναι ο κεντρικός κατακόρυφος άξονας όπου διαμορφώνεται, σε εσοχή, η κύρια είσοδος. Οι γωνίες του κτιρίου τονίζονται με λαξευμένους πωρόλιθους κτισμένους κατά το ισόδομο σύστημα ενώ ψευδοπαραστάδες και μικροί κίονες που στέφονται με σχηματοποιημένα κορινθιακά επίκρανα, ορίζουν τα διάφορα επί μέρους τμήματα της πρόσοψης. Η όλη σύνθεση χαρακτηρίζεται ακόμη από τα σύνθετα γείσα, την αετωματική απόληξη του κεντρικού τμήματος, τις μπαλούστρες κάτω από τα υψίκορμα παράθυρα και τις λεπτοδουλεμένες σιδεριές.
Το κυρίαρχο αρχιτεκτονικό στοιχείο είναι η, μοναδική για το Ηράκλειο, τρουλοειδής ξύλινη κατασκευή του κτιρίου. Οι κατασκευές αυτές -"BELVEDERE"- ήταν στοιχείο συνηθέστατο στη βόρεια Ευρώπη. Ενώ όμως εφαρμόστηκαν συχνά στα αστικά κέντρα της κεντρικής και βόρειας Ελλάδας (Αθήνα, Θεσσ/κη, Πάτρα) και σε πολυτελή προάστιά τους όπως η Κηφισιά, σπάνια συναντώνται στη νότια Ελλάδα και τα νησιά.
Κείμενο: Κ. Κοιλαδή, Γ. Κολυβάκης, Κ. Λεμπιδάκη, Ν. Παπαδάκ
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Πρόκειται γιά πολύ αξιόλογο κτήριο βαλκανικής αρχιτεκτονικής με νεοκλασσικές
επιδράσεις και με πολύ ενδιαφέροντα ζωγραφικό εσωτερικλό διάκοσμο. Η διάταξη των
επι μέρους όγκων του είναι πολύπλοκη και αναπτύσσεται γύρω από υπαίθριους ή ημιυπαίθριους
εσωτερικούς χώρους καλυμμένους με βοτσαλωτά δάπεδα. Το ισόγειο είναι κτισμένο
με πέτρα, όπως και τμήματα του ορόφου, ενώ το υπόλοιπο είναι ξυλόπηκτο. Το ξύλο
γίνεται το κυρίαρχο δομικό και μορφολογικό στοιχείο της όλης κατασκευής. Εξαιρετικά
σημαντικά είναι τα στοιχεία από ξύλο (ταβάνια, μουσάντρες, ξύλινα εσωτερικά διαχωριστικά),
που αποτελούν χαρακτηριστικά δείγματα της αρχιτεκτονικής και αισθητικής αντίληψης
αυτής της ομάδας κτισμάτων. Ανακαινισμένη από τις τεχνικές υπηρεσίες
του Δήμου Ηρακλείου (σε συνεργασία με την τοπική Εφορία Νεωτέρων Μνημείων) περιέχει
αντικείμενα τέχνης που προσιδιάζουν στον χαρακτήρα της και συγχρόνως φιλοξενεί
μία σειρά στοιχεία που έχουν βασική σημασία στην κατανόηση της όλης πολιτιστικής
φυσιογνωμίας της πόλης του Ηρακλείου.
Μερικά από αυτά είναι:
Ένα σύνολο παλαιών επίπλων αραβοτουρκικής προέλευσης,
Χάρτες και γκραβούρες του 17ου και 18ου αιώνα,
Μία συλλογή παλαιών καρτ ποστάλ με φωτογραφίες και θέματα από τη ζωή
του Ηρακλείου στις πρώτες δεκαετίες του αιώνα μας,
Ένα πλήρες αντίγραφο των Ιεροδικαστικών Κωδίκων του "Τουρκικού Αρχείου
Ηρακλείου"
Κείμενο: Ειρήνης Βαλληνδρά-Σχιζάκη, Αρχιτέκτων Δήμου Ηρακλείου
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Ο Χάνδακας, με την εγκατάσταση των Ενετών στα 1211 (ονομάζεται Candia
από τους νέους αποίκους) εξελίσσεται στο σπουδαιότερο κέντρο της πολιτικής, στρατιωτικής,
πνευματικής και εμπορικής ζωής του Νησιού, με ανάκτορο για τον δούκα, μέγαρα για
τους ευγενείς αποίκους, ναούς για τον θρησκευόμενο λαό και κάθε άλλο στοιχείο
που χαρακτήριζε μια ανάλογη πόλη του Βασιλείου της Βενετίας.
Αραβοβυζαντινό τείχος: Οι Ενετοί αρχικά αρκέστηκαν στην οχύρωση που ήδη
υπήρχε (αραβική - βυζαντινή) τμήματα της οποίας σώζονται και σήμερα (πίσω από
νέα κτίσματα)στην πορεία των οδών Χάνδακος, Δαιδάλου, Δουκός Μποφώρ και στο λιμάνι
της πόλης, επιφέροντας όμως κάποιες επιδιορθώσεις, προκειμένου να προστατευθούν
από τις εσωτερικές αναταραχές. Όταν, όμως διαπίστωσαν ότι ο τουρκικός κίνδυνος
γινόταν ολοένα και πιο ορατός άρχισαν το σχεδιασμό και την ανοικοδόμηση του νέου
οχυρωματικού περιβόλου (αυτού που διασώζεται μέχρι σήμερα) που θα περιελάμβανε
την πόλη και όλα τα προάστια. Τα νέα τείχη σχεδίασαν διάφοροι μηχανικοί σταλμένοι
από τη Βενετία, ο κυριότερος εκ των οποίων ήταν ο διασημότερος στρατιωτικός μηχανικός
της Βενετίας, ο Μichele Sanmicheli.
Νέα οχύρωση: Η νέα οχύρωση του Χάνδακα άρχισε να υλοποιείται στα 1462 και
οι εργασίες κράτησαν περισσότερο από εκατό χρόνια. Ο σχεδιασμός έγινε με βάση
τις νέες αρχές της οχυρωματικής τέχνης και τις ανάγκες που προέκυψαν από την εφεύρεση
της πυρίτιδας. Ο περίβολος των τειχών που έχει σχήμα τριγώνου με τη βάση στη θάλασσα
έχει περίμετρο περίπου 5 χιλιόμετρα. Την οχύρωση συμπλήρωνε, από την πλευρά του
χερσαίου τμήματος, τάφρος και άλλα εξωτερικά οχυρά. Χαρακτηριστικό στοιχείο του
οχυρωματικού σχεδιασμού αποτελούσαν οι προμαχώνες που ήταν συνολικά επτά από ανατολικά
προς τα δυτικά: ο Προμαχώνας Σαμπιονάρα (της ?μμου), ο Προμαχώνας Βιτούρι, ο Προμαχώνας
Ιησού, ο Προμαχώνας Μαρτινέγκο, ο Προμαχώνας Βηθλεέμ, ο Προμαχώνας Παντοκράτορα
και ο Προμαχώνας Αγ. Ανδρέα. Οι Προμαχώνες ενώνονταν μεταξύ τους με ευθύγραμμα
τμήματα και στα σημεία ένωσης σχηματίζονταν δύο χαμηλές πλατείες, χαμηλότερα από
το επίπεδο του ίδιου του προμαχώνα και ψηλότερα από την τάφρο. Στους ανοικτούς
αυτούς χώρους υπήρχαν κτιστές κανονιοθυρίδες, όπου τοποθετούνταν κανόνια που προστάτευαν
την τάφρο και τον απέναντι προμαχώνα. Στις χαμηλές Πλατείες υπήρχαν δύο ανοίγματα
με στοές, η μία οδηγούσε στο εσωτερικό της πόλης και η άλλη στην τάφρο. Το παραθαλάσσιο
τμήμα των τειχών κατασκευάσθηκε και εδράστηκε πάνω στην υπάρχουσα βραχώδη ακτή.
Προς την ανατολική πλευρά το τείχος κατέληγε στο μεγάλο φρούριο που προστάτευε
το λιμάνι, το λεγόμενο Castello del Molo (Κούλε).
Πύλες: Σημαντικά αρχιτεκτονικά μνημεία της περιόδου που σώζονται μέχρι
τις μέρες μας είναι και οι πύλες εισόδου προς την πόλη και εξόδου προς την ύπαιθρο
του πληθυσμού: Η πύλη του μόλου για την επικοινωνία με το λιμάνι που γκρέμισαν
οι ?γγλοι το 1898, η πύλη του Αγ.Γεωργίου για την επικοινωνία με τις ανατολικές
περιοχές της οποίας η διάνοιξη ολοκληρώθηκε το 2000 και παραδόθηκε στην κυκλοφορία
των πεζών λίγους μήνες αργότερα, η πύλη Ιησού (γνωστή σαν Καινούρια Πόρτα), για
την επικοινωνία με τις νότιες περιοχές, βρίσκεται στο νότιο τμήμα του περιβόλου,
και η πύλη του Παντοκράτορα (σήμερα γνωστή ως Χανίων Πόρτα) για την επικοινωνία
με τις δυτικές περιοχές. Εκτός αυτών υπήρχαν και δευτερεύουσες πύλες στρατιωτικού
ή άλλου χαρακτήρα.
Ο φρουριακός περίβολος του Χάνδακα αποτελεί έργο θαυμαστό όσον αφορά
την έμπνευση και το σχεδιασμό του για ολόκληρη τη μεσογειακή λεκάνη. Αντεξε πάνω
από 20 χρόνια την πολιορκία από τους Τούρκους και αποτελεί πλέον ένα σημαντικό
ιστορικό μνημείο για την πόλη του Ηρακλείου.
Κείμενο: Κάλλια Νικολιδάκη, Αρχαιολόγος Δήμου Ηρακλείου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Στην κορυφή του τριγωνικού οχυρωματικού περιβόλου. Στη βόρεια πλευρά δεσπόζει ο ομώνυμος επιπρομαχώνας όπου έχει ενταφιαστεί ο μεγάλος Κρητικός συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης. Το ισόπεδο του προμαχώνα που σε κάτοψη έχει το σχήμα τριγώνου έχει καταληφθεί από τις εγκαταστάσεις του αθλητικού συλλόγου «ο Εργοτέλης». Η τάφρος χρησιμοποιείται ως χώρος πρασίνου, περιπάτου και παιδικής χαράς.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Αποψη του ανατολικού τμήματος του προμαχώνα Βηθλεέμ, όπου φαίνονται η πύλη που οδηγούσε από την πόλη προς τη χαμηλή πλατεία και ο ανοιχτός χώρος της χαμηλής πλατείας με την κτιστή κατασκευή των κανονιοθυρίδων. Η τάφρος χρησιμοποιείται ως χώρος παιδικής χαράς.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Αποψη του Προμαχώνα Αγίου Ανδρέα (ή Αγίου Πνεύματος) στο δυτικό άκρο του οχυρωματικού περιβόλου με επιπρομαχώνα. Ο προμαχώνας (καρδιόσχημος σε κάτοψη) ξαναχτίστηκε από τους Τούρκους όπως και ο προμαχώνας Σαμπιονάρα (ή της Αμμου) στο ανατολικό άκρο της οχύρωσης. Από τα δύο αυτά σημεία (τα πιό αδύνατα του φρουρίου) έγινε η έφοδος και η κατάληψη του Κάστρου από τους Τούρκους το 1669.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Το όνομά της οφείλεται στην εκκλησία του Ιησού Χριστού που βρισκόταν πρός την εξωτερική πλευρά της οχύρωσης. Με την πύλη αυτή γινόταν η επικοινωνία με τις νότιες περιοχές και την ύπαιθρο. Η σύνθεση της πρόσοψης καταλήγει σε θριγκό με δίγλυφα και μετώπες όπου υπάρχουν ανάγλυφα διακοσμητικά στοιχεία. Το επάνω τμήμα στέφεται με γείσο, ενώ σε μαρμάρινη πλάκα επάνω από το κεντρικό θύρωμα είναι εγχάρακτο το όνομα του γενικού προβλεπή Zuanne Mocenigo και το έτος 1587 (έτος ολοκλήρωσης του έργου). Εσωτερικά η Πύλη αποτελείται από επιμήκη θολοσκεπή στοά με δύο παράπλευρους σε αυτή θολοσκεπείς χώρους που χρησίμευαν γιά την αποθήκευση εφοδίων και την παραμονή της φρουράς. Οι χώροι αυτοί επικοινωνούσαν με τοξωτά ανοίγματα με την κεντρική στοά, ενώ είχαν από ένα άνοιγμα στην πρόσοψη της Πύλης, εκατέρωθεν του κεντρικού θυρώματος.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Το όνομά της οφείλεται σε μικρή εκκλησία του Παντοκράτορα που βρισκόταν στο εσωτερικό της οχύρωσης, κοντά στην Πύλη. Μέσα από αυτήν γινόταν η επικοινωνία με τις δυτικές περιοχές και την ύπαιθρο. Πάνω από το κεντρικό θύρωμα υπάρχει θριγκός και πάνω από αυτόν υψώνεται στηθαίο όπου έχουν εντοιχισθεί δύο ανάγλυφες πλάκες. Η μία που είναι ορθογώνια έχει παράσταση του φτερωτού λέοντα του Αγίου Μάρκου και η άλλη που είναι κυκλική έχει την μορφή του Παντοκράτορα με την επιγραφή OMNIPOTENS. Εσωτερικά η Πύλη, που στην πρόσοψή της έχει δύο θυρώματα, αποτελείται από έναν ενιαίο χώρο από τον οποίο ξεκινούν δύο θολοσκεπείς διάδρομοι. Ο ένας οδηγούσε στην έξοδο της πόλης και ο άλλος στη χαμηλή πλατεία.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ηρακλείου
Η Πύλη Αγίου Γεωργίου ήταν αφιερωμένη στον ομώνυμο στρατιωτικό Αγιο
που απεικονιζόταν ανάγλυφα, ως καβαλάρης, σε μορφή μεταλλίου, πάνω από το κεντρικό
τμήμα της εισόδου της. Εντοπιζόταν περίπου στη θέση που βρίσκεται η προτομή του
Ν. Καζαντζάκη. Την ίδια Πύλη συναντάμε και με το όνομα Πύλη του Λαζαρέτο (δηλαδή
πύλη που οδηγούσε στο λοιμοκαθαρτήριο) ή του Μαρουλά (πύλη που οδηγούσε στο ομώνυμο
προάστιο). Ήταν μία από τις τρεις χερσαίες πύλες του ενετικού οχυρωματικού περιβόλου
με στρατιωτικό και πολιτικό χαρακτήρα. Μέσα από αυτήν διακινούνταν ο πληθυσμός
και τα εμπορεύματα προς την πόλη και από την πόλη προς τα ανατολικά προάστια.
Το σχέδιο της πύλης είναι έργο του στρατιωτικού μηχανικούκαι αρχιτέκτονα
Giulio Savorgnan (governatore generale alle fortezze), ο οποίος ασχολήθηκε με
τον οχυρωματικό σχεδιασμό του Χάνδακα κατά την περίοδο 1562-1566. Η είσοδος της
πύλης από την πλευρά της πόλης σήμερα δεν διασώζεται. Η πρόσοψή της ήταν μνημειακού
χαρακτήρα και δέσποζε σε όλη την περιοχή που καταλαμβάνει σήμερα η πλατεία Ελευθερίας.
Η πρόσοψη της πύλης ήταν διακοσμημένη με ανάγλυφα στοιχεία (οικόσημα, λέοντες
Αγ. Μάρκου) πάνω σε εντοιχισμένες πλάκες. Ειδικότερα: δύο πλάκες, σε σχήμα κύκλου,
με τα οικόσημα των Danielle Barbarigo, Paolo Zorzi, Pietro Civran και Lorenzo
Marcello διακοσμούσαν το χώρο πάνω από τα ελλειπτικά παράθυρα, εκατέρωθεν της
κεντρικής εισόδου. Ανάλογα στο χώρο πάνω από το κεντρικό θύρωμα υπήρχαν δύο κυκλικές
πλάκες με ανάγλυφους λέοντες αντωπά τοποθετημένους που πλαισίωναν την κεντρική
μορφή, τον Αγιο Γεώργιο καβαλάρη που κρατούσε στο χέρι του το οικόσημο του capitano
generale Paolo Zorzi. Τέλος, σε μαρμάρινο επιστήλιο υπήρχε λαξευμένη επιγραφή
που αναφερόταν στον Paolo Zorzi με τη χρονολογία 1565.
Από το εσωτερικό της πύλης ξεκινούσε ένας μακρύς θολοσκεπής διάδρομος
που λειτουργούσε ως διάβαση, και κατέληγε σε ένα ευρύ κυκλικό χώρο σε απόσταση
6μ. περίπου πριν από το θύρωμα της εξόδου.
Η εξωτερική απόληξη της στοάς βρίσκεται μεταξύ του βορείου «orrechione»
του προμαχώνα Βιττούρι και του αμέσως επόμενου τμήματος της οχύρωσης, της «piattattaforma
rovescia». Η μορφή του θυρώματος ήταν απλή, πάνω από το υπέρθυρό της είχε λαξευτεί
η χρονολογία 1565 και κάτω από αυτήν το οικόσημο του capitano generale Paolo Zorzi,
πράγμα που μαρτυρεί ότι η πύλη κατασκευάστηκε επί των ημερών του. Από αυτά σήμερα
σώζεται μόνο η χρονολογία. Δυστυχώς σήμερα, δεν διασώζεται τίποτε από τη μνημειακή
πρόσοψη που κάποτε σίγουρα θα αποτελούσε ένα από τα ωραιότερα αρχιτεκτονικά κοσμήματα
της πόλης. Κατεδαφίστηκε, μάλλον βάναυσα και αλόγιστα το 1917 με την αιτιολογία
ότι από εκείνο ακριβώς το σημείο έπρεπε να περάσει η σημερινή λεωφόρος Δημοκρατίας!
Σκοπός εκπόνησης της μελέτης που αφορά στη διάνοιξη της Πύλης Αγ.
Γεωργίου ήταν να χρησιμοποιηθεί η συγκεκριμένη πύλη ως δίοδος επικοινωνίας, συνδέοντας
τον ενοποιημένο πια χώρο της πλατείας Ελευθερίας με τη λεωφόρο Ικάρου, επαναφέροντας
έτσι την παλιά λειτουργία του ιστορικού μνημείου για την κυκλοφορία των πεζών.
Παράλληλα, πλην του ιστορικού ? τουριστικού ενδιαφέροντος που θα προσέδιδε μια
τέτοια διέλευση, η συγκεκριμένη μελέτη θα έλυνε και πολεοδομικά προβλήματα. Σήμερα
ο χώρος κατάλληλα εξοπλισμένος χρησιμοποιείται και για εκθέσεις ή άλλα πολιτιστικά
δρώμενα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Ηρακλείου
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
