ΠΑΝΟΡΑΜΑ, Χωριό, ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ

  Στον ίδιο οδικό άξονα Αλάγνι - Πανόραμα - Στείρωνας , συνεχίζοντας φτάνουμε στο χωριό Πανόραμα που είναι χτισμένο στις νοτιοανατολικές πλαγιές του ομώνυμου λόφου. Πάνω στο λόφο διακρίνονται ακόμη απομεινάρια θεμελιώσεων που φανερώνουν ότι η «Γουρνιανή Κεφάλα» φιλοξενεί κάποιον άγνωστο αρχαίο οικισμό.
  Το παλιό όνομα του χωριού προέρχεται ακριβώς από τις θεμελιώσει αυτές (όπως και στον ομώνυμο μινωικό οικισμό της επαρχίας Ιεράπετρας). Σε συνδυασμό μάλιστα και με τις προφορικές παραδόσεις που υποστηρίζουν την ύπαρξη δυο σπηλαίων που δεν γνωρίζουν σε ποιο σημείο βρίσκονται οι σημερινοί κάτοικοι και στα οποία είναι κρυμμένοι θησαυροί παρέχονται οι αποχρώσες ενδείξεις ώστε να υποστηριχτεί η άποψη πως στην περιφέρεια του χωριού πρέπει να υπήρχε κάποιος (σημαντικός ή όχι δεν είναι δυνατόν να χαρακτηριστεί) αρχαίος οικισμός.
  Πάντως το όνομα του χωριού το συναντάμε για πρώτη φορά στις «βενετσιάνικες απογραφές» των ετών 1577 και 1583 και στη συνέχεια αναφέρεται σε όλες τις γνωστές μας καταγραφές των χωριών της Κρήτης. Θεωρείται πως ήταν ή ανήκε ως φέουδο είτε στη βενετσιάνικη οικογένεια του Basadona ή στην βενετοκρητική μεγάλη γενιά των Abramo. Αυτό εικάζεται από το ανάγλυφο οικόσημο που βρίσκεται στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου που είναι στο χωριό.
  Το σημερινό όνομα του Πανοράματος οφείλεται στην πραγματικά υπέροχη θέα που παρέχει η θέση του. Μετονομάστηκε το 1951 κι αυτό, παρασυρμένο από τη δίνη μιας αλλαγής που φύσηξε τότε με στόχο την εξαφάνιση των παλιών ονομάτων των χωριών. Θα πρέπει διορθωθεί αυτό το μέγα ιστορικό σφάλμα από τη δημοτική αρχή και να επανέλθουν τα παλιά ονόματα των χωριών με την αρχική τους μορφή.
  Στο χωριό αναφέρεται ότι κατοικούσαν μόνο οθωμανοί κατά την περίοδο της Οθωμανοκρατίας και με την ανταλλαγή των πληθυσμών ήρθαν κι εγκαταστάθηκαν πρόσφυγες οι οποίοι επιδόθηκαν στην αμπελοκαλλιέργεια κυρίως που αποτελούσε το κυρίαρχο προϊόν παραγωγής για αρκετές δεκαετίες. Σήμερα και πάλι η βάση της οικονομίας του χωριού είναι τα αμπελουργικά προϊόντα, αλλά παράγει και δημητριακά, λάδι και κτηνοτροφικά σε ικανοποιητικό βαθμό.