ΡΑΧΟΥΛΑ, Χωριό, ΚΑΡΔΙΤΣΑ

  Η Ραχούλα αποτελεί το ανατολικό τμήμα του Δήμου Ιτάμου. Το Δ.Δ. Ραχούλας αποτελείται από τους οικισμούς Ραχούλα, Ζωγρί, Παλαιοζωγλώπι και Ίταμος. Απέχει από τη Καρδίτσα 17 χιλιόμετρα με καλό δρόμο και το κέντρο του χωριού βρίσκεται σε υψόμετρο 350 μ.
  Ο πληθυσμός του Δ.Δ. Ραχούλας κατά την τελευταία απογραφή 2001 είναι
Σύνολο 805 κάτοικοι
Ραχούλα 464 κάτοικοι
Παλαιοζωγλώπι 30 κάτοικοι
Ζωγρί 66 κάτοικοι
Ίταμος 45 κάτοικοι
   Η έκταση της περιοχής από βορρά προς νότο είναι 20 χιλ. περίπου και εκτείνεται από τα όρια του Καλλιθήρου μέχρι τη κορυφή Τσιούκα του Ίταμου. Από τη δύση προς την ανατολή η έκταση κατά μέσο όρο είναι 5 χιλ.
   Ο νότος καλύπτεται από την ελατόφυτη οροσειρά του Ιτάμου (1540) και η δύση από τη μακρόστενη οροσειρά Νεράιδα - Προσήλια - Δεντράκος , η οποία διακόπτεται στη θέση Γεφύρι Κατσαρού από το ρέμα Λαπατά, για να συνεχιστεί δυτικότερα προς την ίδια κατεύθυνση από Θεολόγη - Κοντύλη μέχρι τη διασταύρωση του δρόμου προς το Καταφύγι. Ανατολικά από νότο προς βορρά η περιοχή περικλείεται από την οροσειρά Ντέλη - Τούρλα - Καντή - Φραγκομαγούλα μέχρι Ζωγρί, ενώ από το βορρά η λεκάνη του Ξηρόκαμπου κλείνεται από τη χαμηλή οροσειρά Πετροβούνι. Κύριος ποταμός της περιοχής είναι ο Καράμπαλης, που έχει τις πηγές του στον Ίταμο και συνεχίζει τη ροή του από το νότο έως το βορρά στα δυτικά άκρα της περιοχής. Στη διαδρομή του συμβάλλουν σ' αυτόν τα ρέματα Μπαλτά, Τούρλα, Λαπάτα, Καταφυγώτικο και Λυγαρόρεμα.
   Η κορυφή της Τσιούκας, η Φραγκομαγούλα, ο Θεολόγης και η Κούλια Ιτάμου, προσφέρουν θέα τόσο προς το θεσσαλικό κάμπο όσο και προς τα βουνά της Ευρυτανίας, των Αγράφων και τη Λίμνη Πλαστήρα. Οι πηγές από τις οποίες υδροδοτείται το χωριό είναι αρκετές και υπάρχουν και αναξιοποίητες ιαματικές πηγές. Το Ραχουλιώτικο ποτάμι σε απόσταση 2 χλμ. από τη Ραχούλα πηγάζει από τις πλαγιές του Ιτάμου και έχει μικρού μεγέθους λαδούσες το ψάρεμα των οποίων κατά τους θερινούς μήνες με αγκίστρι, αποτελεί ενδιαφέρον σπορ για ερασιτέχνες ψαράδες. Το δάσος Ιτάμου ανήκει κατά κυριότητα από το 1923 στο Δημοτικό Διαμέρισμα Ραχούλας (Κοινότητα πρώτα). Υπάρχουν εκτάσεις εκλεκτής ελάτης, ελάτης-δρυός, δρυός, καστανιάς και διαθέτει πλούσια χλωρίδα και πανίδα.
  Η αρχική θέση του χωριού πρέπει να ήταν στην περιοχή της Τούμπας, το Παλιοκκλήσι και τη γύρω περιοχή Ταμπούρια και Καρούτα. Η πρώτη μετακίνηση από την αρχική θέση έγινε προς το Παλαιοζωγλόπι. Η δεύτερη μετακίνηση έγινε από το Παλαιοζωγλόπι στη Ραχούλα τις δεκαετίες του 1840-50. Στις τοποθεσίες Πολύκοινο (Πολύκαινο ή Πολύκενο αλλιώς) και Πέρα Μαχαλάς του Παλαιοζωγλοπίου, έζησαν, σύμφωνα με την παράδοση, πλούσιοι Κωνσταντινουπολίτες επί τρεις περίπου αιώνες, από την άλωση μέχρι τα μέσα του 18ου αι. Η Ραχούλα είναι η ιδιαίτερη πατρίδα του πολιτικού Χαρίλαου Φλωράκη. Οι Γιάννης Καραγιάννης και Κώστας Γρυμπογιάννης υπήρξαν αμφότεροι Στελέχη της Εθνικής Αντίστασης. Στον Ίταμο πάνω από την ομώνυμη βρύση, συνήλθε στις 26/7/1944 το 2ο Πανθεσσαλικό Συνέδριο του ΕΑΜ. Σύμφωνα με όλα όσα έχουν γίνει γνωστά από σωστικές ανασκαφές, αλλά και από παλιότερα ευρήματα στη περιοχή, αρχαίος οικισμός καταλάμβανε το χώρο από τη θέση Στενό μέχρι παλαιοκκλήσι, με επίκεντρο τις δυο Τούμπες η μια από τις οποίες σώζεται, ενώ η άλλη ισοπεδώθηκε προ πολλών ετών. Δεν είναι γνωστό πότε ιδρύθηκε, πότε άκμασε και πότε καταστράφηκε ο οικισμός, αν ληφθεί υπ' όψη ότι οι Τούμπες ανάγονται στη Μυκηναΐκή εποχή (1500-1100π.Χ.) , το νεκροταφείο που αποκαλύφθηκε στο στενό χρονολογείται μεταξύ 4ου -3ου αιώνα π.Χ. και ότι στη θέση παλιοκκλήσι υπήρξε Χριστιανικός ναός, αγόμαστε στο συμπέρασμα ότι ο χώρος είχε συνεχή εκ διαλειμμάτων την ανθρώπινη παρουσία τουλάχιστον επί 15 αιώνες.
  Κατά τους Χριστιανικούς αιώνες, άγνωστο πότε ο οικισμός διαλύθηκε βίαια, όπως συμπεραίνεται από τη διάταξη των τάφων και τη πρόχειρη ταφή, είτε από επιδρομές άλλων φυλών, είτε από επιδημίες. Πιθανολογείται ότι οι εναπομείναντες κάτοικοι εγκαταστάθηκαν στο σημερινό Παλαιοζωγλώπι 600-750μ τότε Ζωγλώπι, αρχικά μέσα στα δάση και βαθμιαία στους οικισμούς Κάτω Μαχαλά, Παναγία, Πάνω Μαχαλά, Δέντρα, Πέρα Μαχαλά, Κουτσιανάδες, πολύκοινο.
  Όπως προκύπτει από επιστολή του Ευγένιου Γιανούλη του Αιτωλού (1681) το Ζωγλώπι εκείνη την εποχή καταστράφηκε ολοσχερώς, πιθανότατα από ληστές ενώ πρέπει να κάηκε και δεύτερη φορά από τους Τούρκους κατά την Ελληνική επανάσταση (1823). Αδιάψευστοι μάρτυρες της καταστροφής είναι οι μαυρισμένες πέτρες των ερειπίων.
  Το Ζωγλόπι εγκαταστάθηκε στη σημερινή του θέση τη δεκαετία 1840-1850.
  Το χωρίο μετονομάστηκε σε Ραχούλα το έτος 1928. Οι Ραχουλιώτες έλαβαν μέρος σε όλους τους απελευθερωτικούς πολέμους 1912-13,1919-22,1940-41)και πλήρωσαν βαρύ φόρο αίματος οτην πατρίδα.
  Οι Ραχουλιώτες διακρίνονται για την εργατικότητα και την εντιμότητα τους και πολλοί από αυτούς αναδείχτηκαν σε υπεύθυνες θέσεις στον επιστημονικό τομέα ,στην εκπαίδευση, στο στρατό ,στα σώματα ασφαλείας (κ.Νασιάκος Φ.Αρχηγός ΓΑΔΑ), στην ιεροσύνη, αλλά και ως επιχειρηματίες.
  Στην περιοχή της Ραχούλας υπάρχουν πέντε γεφύρια. Το γεφύρι στης «Συκιάς το Ρέμα» σε απόσταση 6 περίπου χλμ. στο δρόμο Ραχούλας-Καλλιθήρου, είναι πέτρινο με δύο καμάρες. Μονότοξο παλιό πέτρινο γεφύρι υπάρχει στον παλιό δρόμο Ραχούλας-Παλαιοζωγλοπίου στη θέση «Κτίσματα». Μικρό μονότοξο γεφύρι υπάρχει σε απόσταση 1,5 χλμ. από το χωριό στη θέση «Ιτιά». Στη Ραχούλα, την Παρασκευή της Διακαινησίμου γίνεται πανηγύρι στην εκκλησία της Ζωοδόχου Πηγής. Στο Παλαιοζωγλόπι διεξάγονται τρία πανηγύρια Στις 20/7 του Προφήτη Ηλία, στις 26/7 της Αγ. Παρασκευής και το Δεκαπενταύγουστο. Στο χωριό αναβιώνουν επίσης έθιμα που διατηρούν την παράδοση ζωντανή όπως τα Ρογκατσάρια. Στο χωριό εκδίδεται από το Μορφωτικό Σύλλογο Ραχούλας και την Ένωση Απανταχού Ραχουλιωτών «Ο Ίταμος», εφημερίδα με τίτλο «Ζωγλοπίτικα Χρονικά». Ο Μορφωτικός Σύλλογος ίδρυσε βιβλιοθήκη και οργανώνει πολιτιστικές εκδηλώσεις. Ο Σύλλογος Απανταχού Ραχουλιωτών που εδρεύει στην Αθήνα, οργανώνει συνεστιάσεις και εκδρομές. Στο χωριό υπάρχει Δημοτικό σχολείο και Νηπιαγωγείο αλλά και αστυνομικός σταθμός. Υπάρχουν επίσης Γεωργικός και Δασικός Συνεταιρισμός. Τώρα τελευταία ιδρύθηκε και υπηρεσία «βοήθεια στο σπίτι». Οι κάτοικοι της Ραχούλας ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, ενώ η επίδοσή τους στα γράμματα από τις αρχές του αιώνα είναι ιδιαίτερη. Καλλιεργούν σιτηρά, καλαμπόκι, βαμβάκι, οπωροφόρα δέντρα, αμπέλια και παράγουν αρκετά κηπευτικά με τα οποία τροφοδοτούν την αγορά της Καρδίτσας.