Το κεντρικότερο χωριό του νεοσύστατου
Δήμου
ΔΟΜΝΙΣΤΑΣ (τ. Ευρυτάνων), βρίσκεται στο ΝΑ άκρο του νομού, στα σύνορα με την
επαρχία Ναυπακτίας του ν.
Αιτωλοακαρνανίας και σε υψόμετρο
1.000 μ. Απέχει 26 χλμ από τις
Ράχες
Τυμφρηστού, 92 χλμ από την
Λαμία
και 302 χλμ από την
Αθήνα.
Στην περιοχή υπάρχει ο αρχαιότερος οικισμός
ΦΑΝΤΙΝΟΥ,
που σύμφωνα με υπάρχοντα ευρήματα (τείχη, νομίσματα κα.) αποτελούσε κατά την αρχαιότητα
το σημαντικότερο σημείο εγκατάστασης στον ευρυτανικό χώρο.
Στον μεγάλο ξεσηκωμό του γένους μας η Δομνίστα έπαιξε σημαντικό ρόλο,
που συνδέεται με την παρουσία σε αυτόν τον χώρο της πανίσχυρης αρματολικής οικογένειας
των ΓΙΟΛΔΑΣΑΙΩΝ. Εδώ, στις πιο δύσκολες στιγμές της ζωής του βρήκε καταφύγιο ο
"Σταυραϊτός της Ρούμελης" ο Γ. ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ, κυνηγημένος από Τούρκους
και Έλληνες. Αντλησε τη δύναμη που ήθελε και ξεκίνησε τους νέους αγώνες του...
Η Δομνίστα πρόσφερε σημαντικά και στους μετέπειτα αγώνες του Έθνους
μας (Βαλκανικοί Πόλεμοι, Μικρασιατική Εκστρατεία), όμως σταθμό στη νεώτερη ιστορία
της αποτελεί ο Ιούνιος τους 1942, οπότε κηρύχθηκε στην πλατεία του χωριού επίσημα
ο Ένοπλος Αγώνας της Εθνικής μας Αντίστασης από τν αρχικαπετάνιο ΑΡΗ ΒΕΛΟΥΧΙΩΤΗ.
Δίκαια χαρακτηρίζεται ως η "ΝΕΑ ΑΓΙΑ ΛΑΥΡΑ" του 1941-1944. Κάθε χρόνο
την πρώτη Κυριακή του Ιουνίου, γίνονται λαμπρές εκδηλώσεις στο επιβλητικό μνημείο
της Εθνικής Αντίστασης, που βρίσκεται σε μαγευτική τοποθεσία και σε χώρο 2,5 περίπου
στρεμμάτων.
Η εδαφική μορφολογία, το κλίμα, τα κρυσταλλένια και καθάρια νερά,
οι υπέροχες και μαγευτικές τοποθεσίες, τα περήφανα βουνά που την περιτριγυρίζουν
με τις δασωμένες κορφές τους και με τις βαθυγάλαζες από τα ελάτια πλαγιές, τα
διάσελα και τα καραούλια, τα χορταριασμένα γούπατα, τα πράσινα φαράγγια, οι λαγγαδιές
με τα υπεραιωνόβια πλατάνια και το βαθύ ίσκιο τους, γεμίζουν έκσταση τον επισκέπτη,
που δεν μπορεί να παρά να σταθεί απολιθωμένος, να κοιτάζει συνέχεια και να θαυμάζει
τις απαράμιλλες ομορφιές, το μεγαλείο αυτό της φύσης...
Από το πλήθος των μαγευτικών τοποθεσιών της Δομνίστας ειδυλλιακότερες
είναι η "Κρύα Βρύση", τα "Κριθάρια", ο "Δεντρούλης",
το "Κρι", η "Σούφαγα", ο "Αϊ-Κωνσταντίνος", του
"Αγγελή η Βρύση", το "Φαντίνου", η λίμνη "Ζηρέλια"
και φυσικά ο "Αϊ-Λιας" (500μ από την πλατεία) πραγματικά μαγευτική.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Αύγουστο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
της Νομαρχίας Ευρυτανίας.
