ΣΜΟΛΙΚΑΣ, Βουνό, ΗΠΕΙΡΟΣ

  Ο Σμόλικας φιλοξενεί έναν από τους τελευταίους αξιόλογους πληθυσμούς αγριόγιδων της χώρας, ενώ σε όλα τα βουνά ζουν αρκούδες, λύκοι, αγριογούρουνα και ζαρκάδια. Σημαντική είναι και η ποικιλία των πουλιών, με αρκετούς εκπροσώπους στα είδη του δάσους, όπως δρυοκολάπτες, παπαδίτσες, δασόβια αρπακτικά. Στα δροσερά και καθάρια νερά των ορεινών ρεμάτων κολυμπάνε ακόμα οι πέστροφες και κυνηγάνε οι βρίδες, ενώ στις πολυάριθμες αλπικές λίμνες θα βρούμε τους παράξενους τρίτωνες.
  Ο Σμόλικας, ο ψηλότερος και επιβλητικότερος ορεινός όγκος της βορειανατολικής Πίνδου, είναι και το δεύτερο ψηλότερο βουνό της Ελλάδας μετά τον Ολυμπο. Ο εκτεταμένος όγκος του Σμόλικα οριοθετείται από δυο μεγάλες κοιλάδες, του Αώου στα νότια που τον χωρίζει από το Γράμμο, βουνό των Ελληνο-Αλβανικών συνόρων. Ο κύριος όγκος του Σμόλικα - όπως και της Βασιλίτσας και του Λύγκου - σχηματίζεται από οφιόλιθους που είναι αδιάβροχα πετρώματα και σε συνδυασμό με τις άφθονες βροχοπτώσεις τον έχουν προικίσει με μια ασυνήθιστη αφθονία επιφανειακών νερών. Αλπικές λίμνες με πιο ξακουστή τη Δρακόλιμνη δυτικά στη ράχη της ψηλότερης κορυφής και άλλες μικρότερες όπως αυτή της Μόσιας, ανατολικά και κάτω από την ομώνυμη κορυφή και του Βαθύλακκου στο ξεκίνημα της χαράδρας, τρεμίζουν τα παγωμένα νερά τους σε υψόμετρο που ξεπερνάει τα 2.000 μ. Αφθονες ρεματιές αυλακώνουν τον άμορφο όγκο και ενισχύουν με τα νερά τους τον Αώο και το Σαραντάπορο.
  Οι ψηλότερες κορυφές του Σμόλικα σχηματίζουν ένα πέταλο γύρω από τον απόκρημνο Βαθύλακκο που οδηγεί τα νερά του αφού τα σμίξει και με τα νερά μερικών ακόμα ρεμάτων, προς το ολόδροσο χωριό της Αγίας Παρασκευής (Κεράσοβο) στα βόρεια. Στην ανατολική όψη του βουνού, ένα παρακλάδι του πέταλου των κορυφών αγκαλιάζει την κακοτράχαλη χαράδρα «Βάλια Κίρνα» που κρύβει στο βάθος της έναν εντυπωσιακό καταρράχτη. Στα ανατολικά του κυρίως όγκου ξεκόβεται μια χαμηλότερου υψόμετρου ράχη που κορυφώνεται στην Κίρκουρη και δημιουργεί την ομαλή κοιλάδα της Σαμαρίνας. Στην περιφέρεια του οικισμού της Σαμαρίνας αλλά και μέσα στο ίδιο το χωριό, ένας εντυπωσιακός αριθμός πηγών καθιστούν χαρισματική την τοποθεσία του.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.