ΠΑΟΣ, Αρχαία πόλη, ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ

  Η αρχαία Πάος, ή Πάιον κατά τον Ηρόδοτο, βρίσκεται κοντά στο χωριό Nέο Πάος του νομού Αχαϊας, στον δρόμο Τρίπολης-Πάτρας, "111". Κατά την αρχαιότητα ήταν αρκαδική κώμη και ανήκε στο βόρειο τμήμα της Αρκαδίας, την Αζανία (Αζανιάς). Λείψανά της σώζονται ανατολικά του χωριού, ανάμεσα κοντά στο χωριό Βεσιναίικα (τοποθεσία "χάνι του Καλαθά").
  Η αρχαία Πάος διέθετε ισχυρή ακρόπολη που βρισκόταν στο ύψωμα πάνω από τις πηγές του Καλαθά. Η περίμετρος των τειχών της ήταν 516 μ. περίπου. Στο χώρο της ακρόπολης διατηρούνται θεμέλια αρχαίου κτίσματος, πιθανά ανακτόρου, θεμέλια ναού που εικάζεται ότι ανήκει στους Διόσκουρους, θεμέλια τεσσάρων ορθογώνιων πύργων, τα ίχνη μιας πύλης, όπως και δευτερεύοντες αναλημματικοί τοίχοι χαμηλότερα. Στο δυτικό άκρο της υπάρχει δεξαμενή που ετροφοδοτείτο μέσω πήλινου αγωγού με νερό από πηγή (πηγή Διασέλου) που βρίσκεται 230 μέτρα ανατολικά. Ο κύριος οικισμός της αρχαίας Πάου βρισκόταν νοτιώτερα, κάτω από την ακρόπολη, στην επίπεδη έκταση γύρω από τις πηγές του Καλαθά. Στην περιοχή αυτή έχουν βρεθεί λείψανα οικοδομών, όστρακα και αρχαία νομίσματα που χρονολογούνται από τα προκλασική έως την ρωμαϊκή περίοδο. Σε κοντινή θέση έχει βρεθεί επίσης και αρχαίο νεκροταφείο.
  Η αρχαία Πάος φαίνεται ότι ήκμασε από την αρχαϊκή περίοδο. Ο Ηρόδοτος αναφέρει [6,127] για την κώμη ότι υπήρξε πατρίδα ενός από τους μνηστήρες της Αγαρίστης, κόρης του τυράννου της Σικυώνος Κλεισθένη. Επίσης ότι ήταν πατρίδα και του Λαφάνη, γιου του Ευφορίωνος, για τον οποίο λεγόταν ότι στο σπίτι του εφιλοξένησε τους Διόσκουρους και ότι από τότε ήταν φιλόξενος σε όλους. Η αρχαία Πάος υποτάχθηκε και στη συνέχεια προσαρτήθηκε στην αρχαία πόλη-κράτος Κλείτορα. Στα ρωμαϊκά χρόνια είχε ήδη περιπέσει σε παρακμή. Την κώμη αναφέρει και ο Παυσανίας, ο οποίος την επισκέφτηκε το 170 μ.Χ., οπότε και την βρήκε ερημωμένη.

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/archsites/x... (1 φωτ.)