ΤΑΞΙΑΡΧΕΣ, Χωριό, ΜΥΤΙΛΗΝΗ

  Οι Ταξιάρχες βρίσκονται σε απόσταση 6,5 χιλιομέτρων νότια της Μυτιλήνης, χτισμένοι στις παρυφές ενός κατάφυτου από ελιές λόφου και σε υψόμετρο 175 μέτρων. Το χωριό είναι γνωστό και με την παλαιότερη ονομασία Καγιάνι (kaya, γεν. kayanin = λόφος στα τουρκικά), η οποία αντικαταστάθηκε το 1955 (Βασ. Διάτ. 20-9-1955) από τη σημερινή, προς τιμήν της ομώνυμης εκκλησίας. Ως χωριό αναφέρεται για πρώτη φορά το 1773, σύμφωνα με καταγραφή του Α΄ κώδικα της Μητροπόλεως Μυτιλήνης. Την ίδια περίπου χρονολογία (1754) φέρει και μια οθωμανική επιγραφή σε βρύση που βρίσκεται πάνω από το παλιό γραφείο της κοινότητας. Στη φορολογική απογραφή του 1840 καταγράφονται 85 χριστιανικές οικογένειες, ενώ το 1908 οι οικογένειες αυξάνονται στις 160 περίπου. Στην ελληνική απογραφή του 1928 βρέθηκαν να μένουν στο χωριό 521 κάτοικοι, ενώ μεταπολεμικά ο πληθυσμός μειώθηκε. Το 1951 το χωριό είχε 464 κατοίκους και το 1981 373.
  Ο ναός των Ταξιαρχών αποτελεί ασφαλώς το κέντρο αναφοράς του χωριού και το προσκύνημα όλης της γύρω περιοχής. Αρχισε να χτίζεται το 1903, με βάση το γνωστό σχέδιο του αρχιτέκτονα Αργυρίου Αδαλή, που εφαρμόστηκε και στους ναούς του Αγίου Θεράποντα, της Παναγίας Ακλειδιού και της Γέννησης της Θεοτόκου Παναγιούδας. Από τις πηγές της περιοχής υδρεύτηκε από τη δεκαετία 1771 - 1880 και μετά η πόλη της Μυτιλήνης, έργο που αποδίδεται στον τότε αρχιναύαρχο του οθωμανικού στόλου Χασάν πασά Τζεζάερλη, του οποίου το όνομα έφεραν μέχρι προ τινος κάποιες από τις πηγές.