ΙΡΙΑ, Χωριό, ΑΣΙΝΗ

Μετά την όμορφη παραλία της Κάντιας φθάνουμε στην απότομη στροφή της Σκάλας και μπαίνουμε στην περιοχή των Ιρίων. Η αρχαία ονομασία ήταν Αγριοι Λιμένες (άγριος=αυτός που ανήκει στους αγρούς).
  Μετά από 500μ στρίβουμε αριστερά και διακρίνουμε ένα φρυκτώριο του 7ου π.Χ. αιώνα σε πολύ καλή κατάσταση. Φρυκτώριο είναι ένα μικρό φυλάκιο στο οποίο άναβαν κλαδιά (φρυκτές) και έτσι επικοινωνούσαν οπτικά με άλλα φρυκτώρια. Αυτά με τη σειρά τους ειδοποιούσαν την Ακρόπολη της Ασίνης ή και των Μυκηνών δια μέσου της πυραμίδας του Ελληνικού. Η οπτική επικοινωνία τη νύχτα γινόταν με τις φλόγες και την ημέρα με τον καπνό. Ο τρόπος αυτός επικοινωνίας συνεχίστηκε ακόμα και το Μεσαίωνα. Τεράστιες πέτρες λαξευμένες θυμίζουν τα τείχη της Ακρόπολης της Αρχαίας Ασίνης, τα Κυκλώπεια της Τίρυνθας ή καλύτερα την πυραμίδα του Ελληνικού.
  Συνεχίζοντας το δρόμο προς τα Ανω Ιρια και Καρνεζαίικα, βλέπουμε τη Βυζαντινή εκκλησία του Αγίου Νικολάου, ένα μνημείο του 14ου αιώνα. Πριν την εκκλησία συναντάμε το πηγάδι Αχαμνό με τρεις πανέμορφες πέτρινες γούρνες. Δίπλα βρίσκεται απομεινάρι από τούρκικο πύργο.
  Συνεχίζοντας το δρόμο προς τα Ιρια, διασχίζουμε σχεδόν στη μέση τον κάμπο με τις αγκινάρες και φθάνουμε στο χωριό που τα περισσότερα σπίτια του είναι κτισμένα σε ένα χαμηλό λοφίσκο. Το χωριό των Ιρίων διατηρεί ακόμα το παραδοσιακό χρώμα. Ο δρόμος συνεχίζεται και στη θέση Γωνιά συναντάει ο επισκέπτης τη θάλασσα, το γραφικό λιμανάκι των Ιρίων με τις ψαρόβαρκες και τα πρώτα σπίτια της Παραλίας των Ιρίων. Υπάρχουν ενοικιαζόμενα δωμάτια και ξενοδοχεία για να καλύψουν τις ανάγκες των παραθεριστών. Στην παραλία των Ιρίων υπάρχουν ταβέρνες δίπλα στο κύμα.
  Αριστερά είναι το ακρωτήριο των Ιρίων και ακριβώς μπροστά του, σε βάθος 28 μέτρων, εντοπίστηκε ναυάγιο που τοποθετείται στην Υστερη Μυκηναϊκή εποχή, γύρω στο 1200π.Χ. Βρέθηκαν σπουδαία ευρήματα, 25 κεραμικά, αμφορείς, πίθοι και διάφορα άλλα αγγεία καθώς και μια λίθινη άγκυρα. Τα ευρήματα αυτά του Ναυαγίου των Ιρίων βρίσκονται σήμερα στο Μουσείο των Σπετσών.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Ασίνης.