ΜΟΝΗ ΚΟΙΜΗΣΕΩΣ ΘΕΟΤΟΚΟΥ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ, Μοναστήρι, ΤΕΝΕΑ

Τοποθεσία
  Ανατολικά του Χιλιομοδίου εκτείνεται μια μεγάλη δασώδης πευκόφυτη περιοχή. Σε απόσταση περίπου τριών χιλιομέτρων από το Χιλιομόδι στο μέσο του πευκοδάσους, στη θέση ΣΟΪΚΑ, βρίσκεται η Νέα Ιερά Μονή Φανερωμένης (παλιό μετόχι της παλαιάς μονής). Από εδώ, αν προχωρήσει κανείς με νότια κατεύθυνση απόσταση τριών χιλιομέτρων, θα φτάσει στο Παλιό Μοναστήρι Φτάνοντας βλέπουμε πως τα νώτα του μοναστηριού προς Ν. καταλαμβάνουν την κάτω παρειά δασωμένου υψώματος, που αν το υπερβεί το βλέμμα θα συναντήσει τις δασώδεις διαγραφές τριών ορεινών όγκων: της Αμπιδίτσας, της Καλίδεζας και του Δαμιανού. Έχει λοιπόν πλήρη κάλυψη και προστασία από Ν, ΝΑ και ΝΔ, όπως αναπτύσσονται οι τρεις αυτοί ορεινοί όγκοι, όπως και από τις μεταξύ τους χαραδρώσεις. Προς τη Β πλευρά του μοναστηριού το μάτι φθάνει μέχρι τον Ακροκόρινθο και τα Γεράνεια όρη.
  Για όποιον βλέπει από κάτω την τοποθεσία του μοναστηριού με τον ασφαλή περίβολό του, δημιουργείται η εντύπωση ισχυρού προμαχώνα σφηνωμένου σε μια βραχώδη πλαγιά σκληρού ορεινού εδάφους. Όταν φθάσει στο χώρο του μοναστηριού θαυμάζει την οξύτατη αίσθηση των κτητόρων για την άριστη επιλογή του χώρου, που σχεδόν μοναδική, εξασφάλιζε το απρόσβλητο και συγχρόνως την ηρεμία και γαλήνη του τόπου.
  Η 6η Εφορία Βυζαντινών αρχαιοτήτων έκανε ανασκαφές, προκειμένου να αποκαλυφθούν τα κατάλοιπα των ερειπωμένων κτισμάτων, οι φάσεις οικοδόμησής τους και οι χρήσεις τους. Όπως βαδίζουμε προς το Ναό, από τη σημερινή διαμορφωμένη είσοδο, προς τα αριστερά υπάρχουν υπολείμματα τοιχοποιίας. Υπάρχει ένας καλοδιατηρημένος θολογύριστος χώρος, που μπορεί να ήταν αποθηκευτικός, η κατασκευή του οποίου τοποθετείται στην Τουρκοκρατία.
  Αρχιτεκτονική:
  Σήμερα ο προσκυνητής που θα φτάσει στο χώρο της Παλαιάς Μονής Φανερωμένης θα συναντήσει ένα σύνολο ερειπωμένων κτιρίων και εγκαταλειμμένων. Το μόνο που διασώζεται είναι το Καθολικό της Μονής, ο ναός, που έχει υποστεί επισκευές και προσθήκες στην πάροδο των αιώνων.
  Ο Ναός είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο και ανήκει χρονολογικά στον 13ο αιώνα. Είναι περίπου τετράγωνος με νάρθηκα και με μία μόνη τρίπλευρη κόγχη Ιερού. Eίναι κτισμένος με στρώσεις από ακανόνιστες πέτρες και με παρεμβάλλοντα μικρά κομμάτια πλίνθων. Πάνω από την πόρτα της εισόδου υπάρχει ψηλό δίλοβο κωδωνοστάσιο που προστέθηκε επί Τουρκοκρατίας και κάλυψε πρακτική ανάγκη του ναού. Στην είσοδο του κυρίως Ναού βλέπουμε δύο κίονες με Ιωνικά κιονόκρανα, που πάνω τους στηρίζεται ο τρούλος. Για την προέλευση των κιόνων υπάρχουν δύο εκδοχές: 1) πιθανόν να έχουν μεταφερθεί από ερείπια ναού της αρχαίας Τενέας, που τοποθετείται δυτικά του μοναστηριού και 2) στη θέση που βρίσκεται σήμερα το μοναστήρι να υπήρχε αρχαίος Ελληνικός ναός. Την εκδοχή αυτή ενισχύει η ύπαρξη νερού (πηγάδι) εντός του περιβόλου της Μονής και το ότι εκεί που υπήρχαν αρχαίοι Ναοί ξαναχτίστηκαν Χριστιανικοί, εκδοχή που δεν έχει τεκμηριωθεί με ανασκαφές.
  Ο Ναός συνδυάζει όλα τα στοιχεία του Βυζαντινού πολιτισμού και τους συμβολισμούς του Χριστιανισμού. Μπαίνοντας στο ναό νιώθουμε την πνευματοποίηση και εξαϋλωση του χώρου. Σαν να έχουμε από πάνω μας ένα χώρο έτοιμο να μας δεχτεί, ένα καλούπι μας, ένα χώρο ο οποίος με το δεσπόζοντα Παντοκράτορα, σημαίνει ότι επεκτείνεται στο άπειρο, εκτείνοντας ταυτόχρονα και μας που βρισκόμαστε από κάτω.