ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ, Χωριό, ΑΡΚΑΛΟΧΩΡΙ

  Χωριό πολύ κοντά στο Αρκαλοχώρι (περίπου δύο χιλιόμετρα προς βορρά) σκαρφαλωμένο στο χείλος της λοφοσειράς που οδηγεί από το πρόσφατα ανασκαμμένο αρχαίο μινωικό ανάκτορο του Γαλατά με πανοραμική θέα, σπουδαία ιστορία και σημαντική πνευματική, πολιτιστική και κοινωνική παρουσία ανάμεσα στα χωριά του Δήμου. Με ιστορική παρουσία και δράση που χάνεται στα πρώτα βυζαντινά χρόνια το Αρχοντικό συνεχίζει να κατοικείται εδώ και αρκετούς αιώνες χωρίς διακοπή.
  Το παλιό όνομα του χωριού ήταν Αλιτζανή ( από τη λέξη «άλικος = ροδόχρωμος» χρώμα που έχουν ακόμη τα χώματα του χωριού ή από την προσωνυμία της Παναγίας αλικιανής). Αλλη εκδοχή για την προέλευση του ονόματος σύμφωνα με τις προφορικές παραδόσεις είναι ότι το όνομα δόθηκε από το βενετσιάνο φεουδάρχη που ονομαζόταν Τζανής και αμέσως μετά την κατάκτηση της Κρήτης από τους Οθωμανούς ασπάστηκε το μουσουλμανισμό για να μη χάσει τις περιουσίες του.
  Το καινούργιο όνομα που πήρε ο βενετσιάνος φεουδάρχης ήταν Αλής. Έτσι από το όνομά του Αλή Τζανής ονομάστηκε και το χωριό του Αλιτζανή. Το δυσεξήγητο στην περίπτωση αυτή είναι η ορθογραφία του ονόματος όπως αυτή μας παραδίδεται από τα έγγραφα με τη γραφή Αλιτζανή και όχι Αλητζανή. Με τη μόδα που παράσυρε και πολλά άλλα χωριά κατά τη δεκαετία του 1960 άλλαξε το όνομά του σε Αρχοντικό, θάβοντας έτσι ένα μεγάλο μέρος της ιστορίας του.
  Στην περιφέρεια του χωριού διακρίνεται ο λιθόστρωτος δρόμος που ξεκινούσε από το ανάκτορο του Γαλατά και μέσω του Αρκαλοχωρίου διέσχιζε την πεδιάδα και την «Περατόστρατα» της Παναγιάς, ενώνοντας το ανάκτορο του Γαλατά με το Ιερό σπήλαιο του Αρκαλοχωρίου και τις άλλες κώμες ή οικισμούς που φαίνεται να αφθονούσαν στην περιοχή του σημερινού Δήμου.
  Το χωριό φιλοξένησε αρκετούς πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία μετά την καταστροφή του 1922 όπως και άλλα χωριά του Δήμου. Οι περιουσίες των οθωμανών μοιράστηκαν διατηρώντας μόνο στα ονόματα των τοπωνυμίων τους πρώην ιδιοκτήτες τους.
  Κατά την περίοδο της γερμανικής κατοχής ο ιερέας του χωριού ήταν ο σημαντικότερος πυρήνας αντίστασης ο οποίος με τη βοήθεια και των άλλων χωριανών, αλλά και των οργανωμένων ομάδων της εθνικής αντίστασης περιέθαλψε και διέσωσε πολλούς άγγλους και νεοζηλανδούς στρατιώτες που δεν πρόφτασαν να διαφύγουν στη Μέση Ανατολή.
  Ο δραστήριος πολιτιστικός σύλλογος του χωριού κάθε Ιούλιο οργανώνει τη γνωστή πια εκδήλωση της «χοχλιδοβραδιάς» με προσφορά μαγειρεμένων σαλιγκαριών με πολλούς τρόπους και με ιδιαίτερη νοστιμιά στους επισκέπτες.

• http://www.arkalochori.gr/docs/arxontiko.htm (1 φωτ.)