Τοπωνύμια / Προορισμοί

  Το χωριό βρίσκεται φωλιασμένο πάνω στο φρύδι της δυτικής λοφοσειράς που ορίζει τον εύφορο κάμπο του Χουμερίου - Αγίας Σεμνής. Απέναντι ακριβώς από τον ιερό λόφο του Αρκαλοχωρίου μοιάζει με αετοφωλιά με την υπέροχη θέα του. Το χωριό κατοικείται από το 14ο μ. Χ. αιώνα και μετά αδιάκοπα. Το όνομά του το οφείλει κατά πάσα πιθανότητα στον πρώτο οικιστή της μιας και υπήρξε φέουδο της ομώνυμης βενετσιάνικης οικογένειας.
  Μια άλλη άποψη για το όνομα του χωριού καταθέτει ο καθηγητής κ. Κ. Αμαντος που το συνδέει με τη δωρική λέξη σίδα ή (αττικά) σίδη που σημαίνει ρογδιά. Μια ακόμη, τέλος άποψη είναι αυτή που ίσως συνδέει το όνομα του χωριού με την αρκαδική πόλη Ζοίτειον ή Ζήτια και Ζήτα της πελοποννησιακής Αρκαδίας με δεδομένη την παρατήρηση των στενών τοπωνυμιακών τουλάχιστον σχέσεων της Αρκαδικής Κρήτης με αυτήν της Πελοποννήσου. Με μια πιο τολμηρή ακόμη υπόθεση στο όνομα του χωριού με τη γραφή Ζήντα (παραδίδεται και αυτή) ανιχνεύεται και το όνομα του Δία του πατέρα των θεών.
  Στην περιφέρεια του χωριού υπάρχουν δυο σπηλιές με σταλακτίτες στις οποίες έχουν ανιχνευτεί στοιχεία προϊστορικής ζωής. Επίσης έχουν έρθει στο φως κατά καιρούς από αγρότες τυχαία κατά την καλλιέργεια των αγρών τους ή από λαθρανασκαφείς σημαντικά ευρήματα. Ένα μάλιστα κυκλαδίτικο μαρμάρινο ειδώλιο που περιήλθε στα χέρια της αστυνομίας εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείου.
  Πρώτη επίσημη καταγραφή του χωριού με το όνομα που έχει σήμερα συναντάται σε έγγραφο του 1380 που βρίσκεται στο αρχείο του Δούκα του Χάντακα . 'Εκτοτε σε όλες τις απογραφές συναντάται με το ίδιο όνομα, δηλαδή Sinda. Στην Οθωμανική απογραφή γράφεται Zide και Zida στην αιγυπτιακή του 1834. Mέχρι το 1881 κατοικείται αποκλειστικά από μουσουλμάνους και με τη νέα διοικητική οργάνωση της αυτόνομης Κρητικής πολιτείας ορίζεται έδρα του αγροτικού Δήμου Ζήντας.
  Στο χωριό μετά τη μικρασιατική καταστροφή ήρθαν κι εγκαταστάθηκαν πολλοί πρόσφυγες στους οποίους διανεμήθηκαν οι μουσουλμανικές ιδιοκτησίες που περιήλθαν στα χέρια του δημοσίου μετά την αποχώρηση των ιδιοκτητών τους.
  Κατά τους αγώνες της Εθνικής Αντίστασης το χωριό ήταν κέντρο κατασκοπείας αφού η θέση του χωριού προσφέρεται για παρακολούθηση του αεροδρομίου του Καστελίου και των δραστηριοτήτων του. Στο χωριό εύρισκαν καταφύγιο και περίθαλψη οι αντάρτες από τον Πατσίδερο και από τα άλλα χωριά και από τις γύρω σπηλιές εξορμούσαν για τις δολιοφθορές εναντίον των κατακτητών.
  Δυστυχώς σήμερα και στο χωριό αυτό παρατηρείται πληθυσμιακή μείωση . Το Δημοτικό Σχολείο που πριν είκοσι χρόνια έσφυζε από ζωή και ζωντάνευε από τις φωνές των παιδιών σήμερα στέκει άφωνο και με τις πόρτες κλειστές όλο το χρόνο.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Αρκαλοχωρίου

• http://www.arkalochori.gr/docs/zinta.htm (2 φωτ.)

• http://www.interkriti.org/visits/monofatsi/arkaloh... (1 φωτ.)