Η Μποΐλα βρίσκεται μέσα στον Εθνικό Δρυμό Βίκου-Αώου, ακριβώς στην έξοδο της
κοιλάδας του ποταμού Βοϊδομάτη. Πρόκειται για επιμήκη και αβαθή βραχοσκεπή εμβαδού
80 τ.μ. περίπου με Β-ΒΔ προσανατολισμό. Η υψομετρική διαφορά της από τη σημερινή
κοίτη του Βοϊδομάτη είναι 11 μ.
Η Μποΐλα διασώζει στρωματογραφημένες επιχώσεις της Ύστερης Ανώτερης
Παλαιολιθικής, το χρονολογικό εύρος των οποίων καλύπτει την περίοδο 16.000-10.000
έτη πριν από το παρόν. Χρονολογήσεις με τη μέθοδο του άνθρακα 14 έδωσαν τις εξής
ηλικίες: 13.810 + 130 Π.Σ., 10560+120 Π.Σ., 10560+110 Π.Σ. Τα αρχαιολογικά κατάλοιπα
υποδηλώνουν χρήση της θέσης από μετακινούμενες ομάδες εξειδικευμένων κυνηγών-συλλεκτών
σε εποχική βάση. Η θέση κατέχει ιδιαίτερη στρατηγική σημασία για την εκμετάλλευση
τόσο του ορεινού βιότοπου της οροσειράς της Τύμφης,
όσο και της ηπιότερης από τοπογραφική άποψη πεδιάδας της Κόνιτσας.
Οι ανασκαφικές εργασίες, οι οποίες άρχισαν το 1993 και συνεχίζονται
ακόμη, έχουν αποδώσει πλούσια εργαλειακά σύνολα από πυριτόλιθο, κατάλοιπα άγριας
πανίδας, λείψανα εστιών και ενδείξεις οργάνωσης στη χρήση του χώρου.
Η ανασκαφή της Μποΐλας είναι μία από τις ελάχιστες παλαιολιθικές ανασκαφές,
οι οποίες διενεργούνται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα. Διεξάγεται αποκλειστικά από
'Ελληνες επιστήμονες σε βάση διεπιστημονική. Η μελέτη των μέχρι τώρα στοιχείων
συμβάλλει αποφασιστικά στην κατανόηση της Ανώτερης Παλαιολιθικής στον Ελλαδικό
χώρο και επιτρέπει συγκρίσεις με παλαιολιθικές θέσεις της ευρύτερης περιοχής (Βαλκάνια,
Μεσόγειος).
