Η μονή Αγίας Πελαγίας βρίσκεται σε μικρή απόσταση στα νότια του οικισμού
Καστροσυκιάς. Είναι κτισμένο στην ελαιόφυτη πλαγιά που εκτείνεται από τις παρυφές
του οικισμού προς το
Ιόνιο
Πέλαγος, δίπλα στην εθνική οδό
Πρέβεζας
-
Ηγουμενίτσας.
Χτίστηκε τον 17o αιώνα και ανακαινίστηκε δύο φορές, το 1613 και το
1795, σύμφωνα με τις επιγραφές. Το 1856 φαίνεται ότι κατασκευάσθηκε το λίθινο
τέμπλο του καθολικού. Η χρονολογία είναι γραμμένη στις εικόνες της Σταυρώσεως
και των Αγίων Αποστόλων.
Το καθολικό της μονής είναι απλός τετρακιόνιος σταυροειδής, εγγεγραμμένος
ναός με πλάγιους χορούς και κτιστό τέμπλο του 1856.
Τα κελιά βρίσκονται στα δυτικά του καθολικού και αποτελούν κτίσμα
σχήματος ορθογωνίου με τρεις χώρους διαμονής και ανοικτού εξώστη. Από τα κτίρια
που διατηρούνται σήμερα το παλαιότερο χρονολογημένο είναι ο πυλώνας με το τοξωτό
θύρωμα, ο οποίος φέρει τη χαραγμένη στο επίχρισμα επιγραφή «Σ/Σ/ 1894». κτίστηκε
το 1894.
Η Μονή έχει κτιστεί στα ερείπια ρωμαϊκού κτιρίου, λείψανα του οποίου
είναι εμφανή στον περίβολό της, ενώ πρόσφατα σε ένα από τα κελιά της αποκαλύφθηκε
ψηφιδωτό δάπεδο ρωμαϊκών χρόνων.
Η μονή έχει κριθεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο σύμφωνα με ΦΕΚ 717/τβ/19.8.1997.
Βιβλιογραφία
•Φ. Βιτάλης, Ηπειρωτική Εστία 1967, σ. 185
•Δ. Τριανταφυλλόπουλος, ΑΔ 1978, Χρονικά.