Μικρό Θέατρο Επιδαύρου

  Στο ακρωτήρι "Νησί" της Επιδαύρου σώζεται σε καλή κατάσταση το θέατρο της αρχαίας πόλης, στη μορφή που προσέλαβε στους ύστερους χρόνους της χρήσης του. Το κοίλο, εκτός από ελάχιστα εδώλια, είναι κατασκευασμένο από τιτανόλιθο, ενώ οι κλίμακες ανόδου από πωρόλιθο. Μέχρι σήμερα έχουν αποκαλυφθεί 9 κερκίδες με 18 σειρές καθισμάτων, αρχικής χωρητικότητας 2000 περίπου θεατών. Όλα τα εδώλια του θεάτρου και οι θρόνοι φέρουν επιγραφές με ονόματα χορηγών και υποδηλώνουν παράλληλα την άμεση σχέση του μνημείου με την λατρεία του Διονύσου.
  Από τις επιγραφές του μνημείου εξάγεται ότι η κατασκευή του, που έγινε τμηματικά, αρχίζει στα μέσα του 4ου π.Χ. αιώνα και συνεχίζεται μέχρι τους ελληνιστικούς χρόνους. Πιθανότατα υπήρχε και μία πρωιμότερη, ευτελέστερη μορφή του θεάτρου. Στους ρωμαϊκούς χρόνους, η ορχήστρα γίνεται ημικυκλική με την ανέγερση του σκηνικού οικοδομήματος πλησιέστερα στο κοίλο. Το κατώτερο τμήμα της σκηνής αυτής σώζεται μέχρι σήμερα. Εδώλια του κοίλου χρησιμοποιήθηκαν στο τείχος των ύστερων χρόνων, που κτίσθηκε στην κορυφή του δεύτερου λόφου του ακρωτηρίου.
  Για τη μελέτη, προστασία και ανάδειξη του μνημείου έχουν προγραμματισθεί να ξεκινήσουν στο άμεσο μέλλον: α) η ολοκλήρωση της ανασκαφής, β) η συντήρηση - στερέωση και αναστήλωση του θεάτρου. Εφόσον οι εργασίες αυτές προχωρήσουν, υπάρχει η πρόθεση από το Δήμο Αρχαίας Επιδαύρου καθιέρωσης ετήσιου μουσικού φεστιβάλ, με σκοπό την αναβίωση του μικρού αρχαίου θεάτρου της πόλης της Επιδαύρου, που λειτουργούσε επί αιώνες παράλληλα με το μεγάλο θέατρο στο ιερό του Ασκληπιείου (Λυγουριό).
  Οι εργασίες αναστήλωσης προβλέπεται να ξεκινήσουν μετά την πλήρη αποκάλυψη του μνημείου, που θα καταστήσει δυνατή τη μελέτη του θεάτρου για την υποβολή αναστηλωτικής πρότασης. Τον Ιούλιο του 1995 πραγματοποιήθηκαν για πρώτη φορά πειραματικά τέσσερις μουσικές παραστάσεις στο χώρο με τη συνεργασία του Δήμου Αρχαίας Επιδαύρου και των Υπουργείων Πολιτισμού και Τουρισμού.
  Το θέατρο της πόλεως Επιδαύρου εντοπίσθηκε πρώτη φορά το 1970. Οι ανασκαφές ξεκίνησαν το 1972 από την τότε Εφορο Αρχαιοτήτων Ε. Δεϊλάκη και διήρκεσαν μερικούς μήνες αποκαλύπτοντας το μεγαλύτερο μέρος του μνημείου. Μία δεύτερη, περιορισμένης κλίμακας ανασκαφική έρευνα διενεργήθηκε το 1989, χωρίς όμως να αποκαλυφθεί πλήρως η συνολική εικόνα του θεάτρου.