Δημοτικό Διαμέρισμα Απολλωνίας

  Η Απολλωνία που λέγεται και Σταυρί είναι η πρωτεύουσα του νησιού από το 1936, έδρα του Δήμου Σιφνίων (1836-1914), της Κοινότητας Απολλωνίας (1914-1998), και έδρα του σύγχρονου Δήμου Σίφνου (1999). Το τοπωνύμιο Απολλωνία (εννοείται πόλις), είναι αρχαίο ουσιαστικοποιημένο επίθετο<Απόλλων) και σημαίνει πόλη αφιερωμένη στη λατρεία του Απόλλωνα. Για την προέλευση πάλι της λαϊκής ονομασίας "Σταυρί" που απαντάται από το 1677 υπάρχουν διάφορες εκδοχές:
α) από το ανθρωπωνύμιο: το Σταυρί Σταυρής /Σταύρος, π.β. το Ρέντι ο Κουκκάκης κ.ά.
β) από το ναωνύμιο Σταυρί<Σταυρίον< Σταυρός (Τίμιος Σταυρός παλαιά εκκλησία του οικισμού).
γ) από την επίκαιρη γεωγραφική θέση που κατέχει ο οικισμός, καθώς αποτελεί υποχρεωτικό πέρασμα, σταυροδρόμι προς όποια κατεύθυνση του νησιού κινείται κάποιος.
δ) από το σχήμα του σταυρού που φαίνεται να σχηματίζουν τα σπίτια του οικισμού.
  Η Απολλωνία που είναι το διοικητικό και εμπορικό κέντρο της Σίφνου κατέχει και το γεωγραφικό κέντρο του νησιού και είναι χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω σε τρεις απαλόγραμμους λόφους.
  Κάνοντας περίπατο στα πλακοστρωμένα δρομάκια της Απολλωνίας ο επισκέπτης μπορεί να ψωνίσει αναμνηστικά, να γευτεί τις σιφναίικες νοστιμιές και να γνωρίσει το Λαογραφικό Μουσείο στην Πλατεία Ηρώου, τα παλιά σχολεία του Aγίου Αρτεμίου (1832-1935 και 1854-1988), το καθολικό του άλλοτε μονυδρίου του Αγίου Αρτεμίου (1629), μετοχίου της Σιμωνόπετρας του Αγίου Όρους, την Παναγία του Μπαρού (<μπαρόνου< γαλλ. baron), εκκλησίες με τοιχογραφίες και καλλιτεχνικά τέμπλα τον Aγιο Αθανάσιο, τον Aγιο Σώστη, τη Μεταμόρφωση του Σωτήρα, τον Τίμιο Σταυρό, την Παναγία τη "Γερανιοφόρα" (Ουρανοφόρα) κ.ά. και τις προτομές των ποιητών Ραμπαγά, στην ομώνυμη Πλατεία, και Αριστομένη Προβελέγγιου, το έργο του Γιαννούλη Χαλεπά, στο προαύλιο του Γυμνασίου - Λυκείου Ν.Δ της Απολλωνίας, στην υψηλότερη κορυφή του ομώνυμου βουνού δεσπόζει το μοναστήρι του Προφήτ' Ηλία (1145-1890), στο οποίο καλλιεργήθηκε η αγιογραφική τέχνη.
  Η θέα της Σίφνου από εκεί ψηλά είναι πανοραμική.Ιδιαίτερα συναρπαστικός είναι ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσονται οι κεντρικοί οικισμοί πάνω στους απαλόγραμμους λόφους, που δίνει την εντύπωση του "κρινόσπαρτου ανθισμένου αγρού".
  Στη βορινή πλαγιά του βουνού διακρίνεται επίσης το μοναστήρι του Αγ. Ιωάννου του Μο(υ)γκού (προ 1650-1834), όπου υπηρέτησε ως εφημέριος ο λόγιος ιερομόναχος Παρθένιος Χαιρέτης, διδάσκαλος κωδικογράφων.