Μόλις 12 χλμ. βόρεια από την
πόλη
της Χαλκίδας, βρίσκουμε τα Ψαχνά. Ανάμεσα σε καταπράσινους λόφους και σε μικρή
απόσταση από τη θάλασσα, τα Ψαχνά μαγεύουν τον επισκέπτη με τη φυσική ομορφιά
τους.
Η κωμόπολη διαρρέεται από τον ποταμό Μεσσάπιο, που έχει διαμορφώσει
στο περάσμά του, ένα κατάφυτο τοπίο. Τα σπίτια απλώνονται τριγύρω με τις λουλουδιασμένες
αυλές και τις παραδοσιακές κεραμοσκεπές, δημιουργώντας ένα ευχάριστο θέαμα στον
επισκέπτη.Τα Ψαχνά αναγνωρίστηκαν το 1912 ως κοινότητα και αργότερα έγιναν Δήμος.
Ένας μεγάλος Δήμος - κάποτε ήταν ο μεγαλύτερος μετά τη
Χαλκίδα
στην
Εύβοια - με έντονα δυναμικό
αγροτικό χαρακτήρα. Σήμερα μετά το σχέδιο Καποδίστρια αποτελεί την έδρα του
Δήμου
Μεσσαπίων και σύμφωνα με την τελευταία απογραφή ο πληθυσμός ήταν 5.836 κάτοικοι.
Τα Ψαχνά πήραν την ονομασία τους από το εύφορο και παραγωγικό τους έδαφος, όπως
το ψαχνό στο κρέας, το σαρκώδες, αυτή η γενική γνώμη των κατοίκων της πόλης. Ιστορικά
στην περιοχή Παλαιοψαχνά ή Καστρί υπάρχει Ενετικό Φρούριο. Παλαιότερα, γύρω από
αυτό είχε αναπτυχθεί οικισμός που σήμερα δεν υπάρχει και έχουν ανακαλυφθεί ευρήματα.
Στην περιοχή Ψαχνών πολέμησε και έπεσε ηρωϊκά μαχόμενος - στη μάχη της παραλίας
Βρυσακίων - ο Αγγελής Γοβιός, ήρωας της επανάστασης του 1821.
Ο Δήμος Ψαχνών υπαγόταν στα Μεσσάπεια. Παλαιότερα δε, υπήρχε και
Δήμος
Μεσσαπίων.
Στο συνοικισμό
Μακρυμάλλη
εκτελέστηκαν κατά την κατοχή, εννέα πολίτες, τους οποίους και τιμά ο Δήμος το
πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου. Πηγαίνοντας από τα Ψαχνά προς την
Τριάδα,
σώζεται σχεδόν ακέραιος βενετσιάνικος πύργος που ήταν μεγάλης σπουδαιότητας. Αξίζει
να σημειωθεί ότι κατά την ενέδρα που έστησαν οι Τούρκοι στα Δύο Βουνά για να εξολοθρεύσουν
το Γoβιό οι συναγωνιστές του οπισθοχωρώντας, ταμπουρώθηκαν μέσα στον πύργο και
σώθηκαν. Γύρω από τον πύργο σώζονται θεμέλια από κτίρια και λιθοσωροί από τα κτίσματα
του παλιού βυζαντινού χωριού, που το διαδέχθηκε ο βενετσιάνικος οικισμός. Κοντά
στον πύργο βρέθηκε κλασσικός τάφος και παλαιοχριστιανική βασιλική. Τέλος, σε κάποιο
χωράφι όπως μερικοί ισχυρίζονται βρέθηκε θησαυρός, που αποτελούνταν από λίγα χάλκινα
νομίσματα του αυτοκράτορα Φωκά. Ο θησαυρός φυλάσσεται στο
Νομισματικό
Μουσείο Αθηνών. Στο τέλος της βυζαντινής πεδιάδας, μετά το 900 τα Ψαχνά ήταν
κτισμένα γύρω από το κλασσικό οχυρό "Καστρί" όπου σώζονται πολλά λείψανα
του. Για αυτό η περιοχή σήμερα λέγεται από όλους "Παλιά Ψαχνά". Τα "Παλιά
Ψαχνά" διαδέχτηκαν την αρχαία "Μεσσαπία" που τοποθετείται στα νότιά
τους, πάνω στο λόφο "Προφήτης Ηλίας" και στην περιοχή του, όπου σώζονται
ερείπια ακρόπολης και αρχαίας πόλης.
Προέκταση της αρχαίας πόλης έφθανε μέχρι και τον "Πύργο"
στα νότια, που κατοικήθηκε συνεχώς μέχρι τέλος της Φραγκοκρατίας, όπως μαρτυρεί
ο μισοερειπωμένος τοπικός πύργος. Η αρχαία πόλη των Ψαχνών όμως καθώς και το οχυρό
Καστρί, καταστράφηκαν σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, το 1470 από τους Τούρκους,
κατά την πολιορκία της
Χαλκίδας
από τον Μωάμεθ Β.
Τα σημερινά Ψαχνά δημιουργήθηκαν από πρόσφυγες, μετά την άλωση της
Χαλκίδας, το 1470.
