Στο νοτιότερο άκρο της επαρχίας
Μαντινείας
του νομού
Αρκαδίας (στα σύνορα
με το νομό
Λακωνίας) βρίσκεται
η Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Καλτεζών. Είναι κτισμένη σε ένα ωραιότατο και γραφικό
τοπίο. Παίρνοντας το δρόμο από την
Τρίπολη
προς την
Καλαμάτα, συναντάμε
την
Κάτω Ασέα και στρίβουμε
αριστερά. Περνάμε μέσα από το χωριό
Δάφνη-
Μανιάτι,
και φθάνουμε στη γέφυρα του χειμάρρου Λαγκάδας πηγαίνουμε δεξιά μετά τη γέφυρα,
ακολουθώντας πλάι στη Λαγκάδα και φθάνουμε στη Μονή.
Αρχισε να χτίζεται το 1719 από δύο ιερομόναχους ερημίτες. Το 1720
αρχίζει να υψώνεται ο ναός του Αγίου Νικολάου και τα γύρω κελιά. Πρόκειται για
ένα ωραίο κτιριακό συγκρότημα χτισμένο πάνω σε ένα ύψωμα περιβεβλημένο από γιγαντόσωμες
βελανιδιές κυπαρίσσια και οπωροφόρα δέντρα. Η Μονή βρίσκεται σε απόσταση 2,5 χλμ.
από το ομώνυμο χωριό
Καλτεζές.
Το χωριό έχει σήμερα 204 κατοίκους και είναι χτισμένο σε ύψος 680 μέτρα κοντά
στα ερείπια της Παλαιοχώρας, αρχαίας πολιτείας. Κατά την παράδοση υπήρχε στο χώρο
αυτό ο μεγαλοπρεπής ιερός ναός του Αγίου Νικολάου. Με το πέρασμα των αιώνων ο
Ναός εγκαταλείφθηκε και τα ερείπια του καλύφθηκαν από το δάσος.
Το 1233 ο Τούρκος Ιμπραχήμ Σιπάχη παραχώρησε την περιοχή που προϋπήρχε
το μοναστήρι στους κατοίκους της περιοχής για καλλιέργεια της γης. Η Μονή ξαναϊδρύθηκε
από τον Ηλία Λυρώνη, μετά από συνεχή οράματα που είχε, στα οποία έβλεπε τον Αγιο
Νικόλαο να του ενδεικνύει που να βρει την εικόνα του. Επέστρεψε από τη
Σμύρνη
στην πατρίδα του, στις Καλτεζές, και βρήκε μετά από ανασκαφή τη εικόνα του
Αγίου Νικόλαου. Εχτισε στη συνέχεια το μοναστήρι και έγινε μοναχός.
Η Ιερά Μονή Καλτεζών γιορτάζει 6 φορές ετησίως:
Στις 6 Δεκεμβρίου, του Αγίου Νικολάου Αρχιεπισκόπου Μύρων της Λυκίας, του Θαυματουργού.
Στις 14 Σεπτεμβρίου, ημέρα της υψώσεως του Τιμίου Σταυρού όπου και ακολουθεί θρησκευτική
εορτή και πανηγύρι.
Στις 26 Μαίου, ημέρα κατά την οποία ολοκληρώθηκαν οι συσκέψεις και ορκίστηκε η
Πελοποννησιακή Γερουσία, κατά την πρώτη Εθνική Συνέλευση του 1821 στη Μονή Καλτεζών.
Στις 6 Αυγούστου, ημέρα της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα.
Στις 20 Ιουλίου, του Προφήτη Ηλία.
Στις 9 Νοεμβρίου, του Αγίου Νεκταρίου Αιγίνης προς τιμή του Ιερού Ναού του κοιμητηρίου
της Αδελφότητας.
Η Μονή είναι φημισμένη γιατί εκεί συντελέστηκε ένα από τα πρώτα συμβάντα
της Επανάστασης του 1821. Το Μάη εκείνης της χρονιάς έγινε στη Μονή η σύσταση
και η πρώτη συνέλευση της Πελοποννησιακής Γερουσίας. Η απόφαση που ψηφίστηκε στην
Εθνικοσυνέλευση των Καλτεζών από την Πελοποννησιακή Γερουσία είχε σοβαρό αντίκτυπο
στο εξωτερικό και αυτό ωφέλησε πάρα πολύ την επανάσταση, διότι βοήθησε τους φίλους
της Ελλάδας να αντιμετωπίσουν εκείνους που κατηγόρησαν την Ελληνική Επανάσταση
και την παρομοίασαν με το κίνημα των Καρμπονάρων της Ιταλίας. Ανάμεσα στα κειμήλια
της Μονής διατηρείται το επάργυρο Ευαγγέλιο (έκδοση Βενετίας 1785) πάνω στο οποίο
ορκίστηκαν οι προύχοντες του Μοριά σαν μέλη της πρώτης Πελοποννησιακής Γερουσίας.
Το μοναστήρι λειτούργησε και ως κρυφό σχολειό στα δύσκολα χρόνια της Τουρκοκρατίας.
