Το κάστρο της
Ανακτορουπόλεως
είναι από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς χώρους στο νομό Καβάλας. Δεσπόζει
στη χερσόνησο Βρασίδα, κοντά στη Νέα Πέραμο, δίπλα στο λόφο της αρχαίας πόλης,
της οποίας υπήρξε διάδοχος.
Βρίσκεται στον όρμο των Ελευθερών, δυτικά της Καβάλας, που ήταν ένα
βυζαντινό λιμάνι του βορείου Αιγαίου. Εμφανίζεται τον 9ο αιώνα, ως έδρα επισκοπής
και αποτελεί επιβίωση της αρχαίας Οισύμης. Η οχύρωση της πόλης, που χρονολογείται
το 12ο αιώνα σύμφωνα με εντοιχισμένη πλίνθινη επιγραφή, σώζεται σε καλή κατάσταση.
Η πόλη παύει να υφίσταται τον 14ο-15ο αιώνα με την εξάπλωση των Οθωμανών.
Την περίοδο 1974-1983 πραγματοποιήθηκαν δοκιμαστικές ανασκαφικές τομές
μέσα στο κάστρο. Το 1989 έγινε η ανασκαφή ενός μονόχωρου βυζαντινού ναϋδρίου,
δίπλα στο ΝΑ πύργο του κάστρου της Ανακτορουπόλεως με μεταγενέστερο νάρθηκα, αλλεπάλληλες
λακκοειδείς ταφές ανατολικά και νότια του ναϋδρίου, και τετράπλευρη δεξαμενή (ληνός;).
Κατά καιρούς γίνονται στερεωτικές εργασίες στο "μανδύα" των τειχών,
ενώ ο συστηματικός καθαρισμός του κάστρου επαναλαμβάνεται κάθε χρόνο.
