Ιερά Μονή Πελεκητής

   Πιθανότατα λειτουργούσε από τις αρχές του 16ου αιώνα, όπως προκύπτει από την χρονολογία 1529, που διέκρινε πριν από αρκετές δεκαετίες ο πρώην μητροπολίτης Φαναριοφερσάλων Ιεζεκιήλ. Στη συνέχεια το όνομά της συνδέθηκε με τον οσιομάρτυρα Δαμιανό εκ Μεριχόβου (+1568), ο οποίος πριν μονάσει στον Κίσσαβο ασκήτεψε εδώ και θα πρέπει να συνετέλεσε στην επανίδρυση ή την ανοικοδόμηση κάποιων κτηρίων ώστε να εικονισθεί αργότερα στις τοιχογραφίες της μονής ως «νέος κτήτωρ».
   Είναι άγνωστο πότε έλαβε η μονή την εντυπωσιακή πυργοειδή της διαμόρφωση, για την οποία χρειάσθηκε να πελεκηθεί μέρος του βράχου. Οι δύο ναοί που σώζονται σήμερα κτίσθηκαν το 1640 από το μοναχό Παχώμιο και τοιχογραφήθηκαν λίγα χρόνια αργότερα (εκείνος της Αναλήψεως το 1657 και εκείνος της Παναγίας Φανερωμένης το 1666). Και στους δύο σώζονται οι κτητορικές επιγραφές με τα ονόματα των ζωγράφων, που δημιούργησαν αξιόλογο έργο για την εποχή τους, καθώς και ξυλόγλυπτα τέμπλα με ενδιαφέρουσες εικόνες και άλλα κειμήλια. Την ίδια εποχή λειτουργούσε παράλληλα και η μονή Μεταμορφώσεως, σε μικρή απόσταση στα ανατολικά της Πελεκητής, για την οποία είναι γνωστό από έγγραφο ότι την επανίδρυσε το 1500 ο πνευματικός Πορφύριος.