Στο σημερινό λόφο της Αγίας Κυριακής βρίσκεται το φημισμένο ιερό του
παλαιότερου -προδωρικού- θεού της περιοχής, του Υακίνθου, και του Απόλλωνος Αμυκλαίου. Το
Αμυκλαίον ακμάζει σε όλες σχεδόν τις φάσεις της προϊστορικής περιόδου. Οι
ανασκαφές έδειξαν την ύπαρξη οικισμού της Μεσοελλαδικής περιόδου (2000-1600 π.Χ.)
πάνω στο λόφο. Κατά τη Μυκηναϊκή εποχή (1600-1100 π.Χ.) η θέση παίρνει λατρευτικό
χαρακτήρα, όπως πιστοποιούν τα πολυάριθμα ειδώλια που ήλθαν στο φως. Από την Αρχαϊκή
έως και τη Ρωμαϊκή περίοδο, το Αμυκλαίον αποτελεί σημαντικό πολιτικό και θρησκευτικό
κέντρο της Σπάρτης. Η σημαντικότατη σπαρτιατική γιορτή Υακίνθια που τελείται στο
Αμυκλαίον συμβολίζει την πολιτική συμφιλίωση της Δωρικής Σπάρτης (Απόλλων) με
τον προδωρικό πληθυσμό των Αμυκλών (Υάκινθος).
Το κολοσσιαίο κιονόμορφο άγαλμα του Απόλλωνος περιβαλλόταν από τρεις
πλευρές από το λεγόμενο "θρόνο", ένα επιβλητικό κτίσμα, έργο του Βαθυκλή από τη
Μαγνησία της Μικράς Ασίας,
που χρονολογείται στο τέλος του 6ου αιώνα π.Χ. Στοές και δωμάτια αποτελούσαν το
ιδιόμορφο αυτό κτίσμα (στωικό οικοδόμημα-βωμός), με το εσωτερικό περιστύλιο για
την παρακολούθηση των τελετουργιών γύρω από τον τάφο-βωμό του Υακίνθου, που ήταν
ταυτόχρονα και βάθρο του κολοσσιαίο αγάλματος του Απόλλωνος.
Πρώτος ανασκαφέας του ιερού ήταν ο αρχαιολόγος Χρ. Τσούντας, το 1889-90,
ο οποίος αποκάλυψε κτιστό ανάλημμα και τον περίβολο του ναού. Στα ΝΔ της νεώτερης
εκκλησίας της Αγίας Κυριακής ανασκάφηκε ημικυκλικό θεμέλιο με ορθογώνια κατασκευή
στο εσωτερικό, που ο Τσούντας θεώρησε ως βάθρο του αγάλματος του Απόλλωνος. Η
ανασκαφή συνεχίστηκε το 1904 από τον Α. Furtwaengler και τον αρχιτέκτονα E. Fiechter
(1904), και το 1907 από τον Α. Σκιά, ο οποίος μετακίνησε την εκκλησία της Αγίας
Κυριακής για να συμπληρωθεί η ανασκαφή και να ελευθερωθούν τα αρχιτεκτονικά μέλη
του θρόνου. Κατά την ανασκαφή αυτή εξακριβώθηκε ότι ο θρόνος βρισκόταν κάτω από
το εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής.
Η ανασκαφή συνεχίστηκε το 1924 από τον E. Buschor και τον W. von Massow
και επιβεβαιώθηκε η χρήση του χώρου ως λατρευτικού ήδη από τα ύστερα μυκηναϊκά
χρόνια. Πολλά αρχιτεκτονικά μέλη από τον "Θρόνο" του Βαθυκλέους αναγνώρισε, ταύτισε
και δημοσίευσε ο ΄Α. Δεληβορριάς το 1968.
Στο χώρο υπάρχει ανάλημμα, περίβολοι και ίχνη θεμελίων από διάφορες
περιόδους και ένας κυκλικός βωμός. Αρχιτεκτονικά μέλη μεικτού ρυθμού, δωρικού
και ιωνικού εκτίθενται στο Μουσείο Σπάρτης.
