ΚΟΣΜΑΤΙ, Χωριό, ΓΡΕΒΕΝΑ

  Το Κοσμάτι είναι μια γεωργοκτηνοτροφική κοινότητα με 130 κατοίκους - 500 το καλοκαίρι - χτισμένη σε 630 μ. υψόμετρο, 16 χλμ ΝΔ των Γρεβενών. Είναι πατρίδα του Μακεδονομάχου Στέργιου Τελιόπαλου ή Ζαπάρα, που γεννήθηκε το 1882. Κατά την περίοδο 1904 - 1908 υπηρέτησε στα αντάρτικα σώματα, ενώ το 1908 το τούρκικο σύνταγμα με υπογραφή του επέτρεψε να επιστρέψει στο Κοσμάτι. Ο ποταμός Βενέτικος περνά 7 χλμ Ν του οικισμού που καλύπτεται από δρύες, πλατάνια, ιτιές, κυρίως παραποτάμια. Σύμφωνα με τα λεγόμενα των κατοίκων, το Κοσμάτι ως το 1970 υδρευόταν από τη βρύση Πηγαδούλι 300 μ. Δ του χωριού.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.