ΔΑΜΙΑ, Οικισμός, ΧΑΛΚΙΔΑ

  Το χωριό Δαμιά βρίσκεται σε απόσταση περίπου 6 χλμ. από τις Ροβιές και είναι χτισμένο σε υψόμετρο 340μ. Στην περιοχή έχει εντοπιστεί οικισμός της μέσης παλαιολιθικής περιόδου, που υφίσταται και κατά τη νεολιθική περίοδο. Πριν από πολλά χρόνια και κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας στη θέση που σήμερα βρίσκεται η εκκλησία του χωριού ήταν χτισμένη γυναικεία Μονή στο όνομα της Γέννησης της Θεοτόκου. Η Μονή αυτή κατεδαφίσθηκε από άγνωστη αιτία και η εύφορη αυτή περιοχή περιήλθε στη δικαιοδοσία της Μονής του Οσίου Δαυίδ. Για τη γεωργική εκμετάλλευση χτίστηκαν από τους μοναχούς αποθήκες και στάβλοι, καθώς και ένα παρεκκλήσι με χαρακτηριστικό πάχος τοίχων 1,5μ. το οποίο όμως κατεδαφίσθηκε, το 1958 για να χτιστεί η Εκκλησία του χωριού, που τιμάται στη μνήμη της Γέννησης της Θεοτόκου.
  Στα κτίσματα αυτά των μοναχών, όπως μας λέει η παράδοση, έκαναν επίθεση κάποτε οι Τούρκοι και περικύκλωσαν του μοναχούς, οι οποίοι κλήθηκαν να υπερασπισθούν την περιοχή τους. Δεν άντεξαν όμως για πολύ και έφυγαν στα βουνά εκτός από έναν ηρωϊκό μοναχό που έπεσε μόνος μαχόμενος. Το όνομα του μοναχού ήταν Δαμιανός και ως εκ τούτου, όπως λέγεται, ονομάσθηκε το χωριό Δαμιά. Αυτή είναι η λαϊκή εκδοχή προέλευσης του ονόματος. Το γόνιμο όμως έδαφος της περιοχής στην οποία υπήρχαν αρκετοί αρχαίοι οικισμοί ίσως υποκρύπτουν τις "Δάμιες", γόνιμες θεότητες της γης, που είχαν σχέση με χθόνιες λατρείες. Αξίζει να σχολιασθεί πως η λατρεία τους, που εντοπίζεται και στην Αίγινα και Σαλαμίνα (Κούλουρη), ίσως να υποκρύπτει κάποιες ετυμολογικές σχέσεις (Δαμιά - Δάμια, Κούλουρος - Κούλουρη κτλ.). Στη συνέχεια η περιοχή δόθηκε σε κολίγους, οι οποίοι απέδιδαν το 1/3 των εισοδημάτων τους στη Μονή του Οσίου Δαυίδ.
  Οι σημερινοί κάτοικοι ασχολούνται με τη γεωργία, την κτηνοτροφία, τη μελισσοκομία και ρητινοσυλλογή. Σύμφωνα με την απογραφή του 1991 οι κάτοικοι της Δαμιάς ήταν 76.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του δήμου Ελυμνίων.