ΚΑΜΠΟΣ, Οικισμός, ΧΙΟΣ

  Ο Κάμπος της Χίου είναι η πεδινή έκταση που απλώνεται κατά μήκος της ανατολικής ακτής σε μήκος 10 και πλάτος 2 περίπου χιλιομέτρων. Τα πετρώδη υψώματα που τον κλείνουν από δυτικά τροφοδοτούν τα υπόγεια νερά που κάνουν τον Κάμπο ένα απέραντο περιβόλι με κήπους και εσπεριδοειδή σε άμεση σχέση με την Χώρα. Ο Κάμπος αποτελεί ένα μοναδικό οικιστικό γεωργικό σύνολο σε ένα ευαίσθητο σημείο του ελληνικού και γενικότερα του ευρωπαϊκού χώρου, όπου συνυπάρχουν αρμονικά οι λειτουργίες της κατοικίας, της γεωργίας και συμπληρωματικών λειτουργιών, όπου είναι χωροθετημένα 200 περίπου κτήματα περιβαλλόμενα από υψηλούς και περίτεχνους μανδρότοιχους.
  Τα αρχοντικά που αντιστοιχούν σε κάθε κτήμα είναι εξαιρετικά δείγματα έργων τέχνης στο σύνολό τους, αλλά και στα επί μέρους μορφολογικά και αρχιτεκτονικά τους στοιχεία. Είναι υψίστης ιστορικής και αρχιτεκτονικής σημασίας μέσα στους αιώνες, τόσο αυτά τα ίδια, όσο και τα ισάριθμα βοηθητικά κτίσματα, οι περίτεχνες βοτσαλωτές αυλές, οι πέργκολες, τα μαγγανοπήγαδα, τα περιβόλια εσπεριδοειδών και τα αξιοθαύμαστα για την εποχή αρδευτικά συστήματα.
  Όλα αυτά αποτελούν ζωντανή πηγή πληροφοριών από τον 14ο αιώνα μέχρι σήμερα για τις πολιτικές, οικονομικές και πολιτιστικές δομές της κοινωνίας της Χίου.
  Τον 14ο αιώνα αρχίζουν να μνημονεύονται εδώ εγκαταστάσεις της τοπικής αριστοκρατίας και της Μαόνας (Γενουάτες), σε πύργους που υψώθηκαν μέσα στα περιβόλια.
  Αργότερα, κατά τον 17ο έως τον 19ο αιώνα, τα σπίτια του Κάμπου αποτελούσαν την εξοχική κατοικία των πλούσιων εμπόρων της Χίου.
  Οι δρόμοι του Κάμπου είναι στενοί και περιβάλλονται από ψηλούς τοίχους που προστατεύουν τα δέντρα από την σκόνη και τον άνεμο ενώ διαφυλάττουν και την ιδιωτικότητα των κατοίκων.
  Η τοξωτή είσοδος με τις βαριές ξύλινες πόρτες οδηγεί στην αυλή.
  Η αυλή είναι συνήθως βοτσαλωτή με βαθύσκια δέντρα και λουλούδια ενώ σχεδόν πάντα μέσα στην αυλή βρίσκεται η στέρνα και το πηγάδι.   Ένα τυπικό Καμπούσικο αρχοντικό είναι διώροφο με μεγάλη πέτρινη σκάλα και την μια του πλευρά κατά μήκος του δρόμου. Ο κάτω όροφος είναι αποθήκη, ενώ οι κατοικήσιμοι χώροι βρίσκονται στον δεύτερο όροφο όπου η θέα δεν εμποδίζεται από τα δέντρα.
  Ο Κάμπος έχει χαρακτηριστεί Ιστορικός Τόπος από το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού.
  Πρόσφατα έχει αρχίσει μια σειρά από αναπαλαιώσεις τόσο από ιδιώτες όσο και από Δημόσιους Φορείς.
  Ο Δήμος Χίου έχει αναπαλαιώσει το Μαυροκορδάτικο, ένα παλιό αρχοντικό στο κέντρο της περιοχής. Αρκετά από τα αναπαλαιωμένα αρχοντικά χρησιμοποιούνται ως Ξενώνες καθώς η περιοχή παρουσιάζει μεγάλο τουριστικό ενδιαφέρον όχι μόνο κατά τους καλοκαιρινούς μήνες αλλά και την άνοιξη όταν όλη η περιοχή μυρίζει από τα άνθη των εσπεριδοειδών.
  Το τυπικότερο δείγμα ενός καμπούσικου αρχοντικού είναι το Κτήμα Αργέντη και που αποτελεί αναμφίβολα το γνωστότερο καμπούσικο αρχοντικό τόσο εντός όσο και εκτός της Χίου.
  Κάθε κτήμα έχει τουλάχιστον ένα πηγάδι. Σε κάθε πηγάδι υπήρχε ο Μάγγανος, ένα σύστημα αντλήσεως του νερού με ζώο. Μία αγελάδα ή ένα γαϊδουράκι δένονταν πάνω στο ξύλο που συνδέεται με τον οριζόντιο τροχό και γύριζε γύρω από το πηγάδι περιστρέφοντας τον οριζόντιο τροχό, ο οποίος περιέστρεφε με την σειρά του τον μεγάλο κατακόρυφο τροχό.
  Πάνω στον κατακόρυφο τροχό υπήρχαν δύο πολύ μεγαλύτερης περιμέτρου σύρματα στα οποία ήταν δεμένα κάποια δοχεία (τα συκλιά), τα οποία έφθαναν στο βάθος όπου ήταν το επίπεδο του νερού, το ανέσυραν στην επιφάνεια και το άδειαζαν στην σκάφη του πηγαδιού από όπου οδηγιόταν στην στέρνα.
  Η στέρνα είναι μια περίπου τετράγωνη ανοιχτή υδατοδεξαμενή. Το νερό τρέχει μέσα από περίτεχνες μαρμάρινες υδρορροές σε βαθιές γούρνες φτιαγμένες σε ολόσωμο μάρμαρο ή πέτρα. Έτσι γεμίζει η στέρνα και από εκεί μέσω ενός αρκετά σύνθετου αρδευτικού συστήματος ποτίζεται το περιβόλι.
  Από εδώ τρέχει το νερό του πηγαδιού και γεμίζει η στέρνα. Οι αυλόπορτες στον Κάμπο είναι στην πλειοψηφία τους τοξωτές. Το τόξο δημιουργείται από σκαλισμένη κόκκινη και κίτρινη πέτρα από τα Θυμιανά. Ο κεντρικός διάδρομος που διασχίζει το κτήμα, ιδιαίτερα στα μεγάλα κτήματα, είναι αρκετά φαρδύς ώστε να διασχίζεται άνετα από ένα γαϊδουράκι φορτωμένο με πορτοκάλια και μανταρίνια.

• http://www.chioscity.gr/kampos/kampos.htm (12 φωτ.)