Πληροφορίες τοπωνυμίου

Κάστρο Αρχαία Σάμιας (Κάτω Σαμικό)

ΣΑΜΙΚΟΝ (Αρχαία πόλη) ΗΛΕΙΑ
  Πόλη της Τριφυλίας, η οποία ιδρύθηκε στα νότια της Ολυμπίας και της κοιλάδας του Αλφειού. Η θέση της ήταν εξαιρετικά νευραλγικής σημασίας καθώς ελέγχει το οδικό πέρασμα από τη ΒΔ. Πελοπόννησο στη Νοτιοδυτική και για αυτό μεταγενέστερα ονομάστηκε από τους ντόπιους «Κλειδί». Πιο συγκεκριμένα θα λέγαμε ότι είναι τοποθετημένη στους δυτικούς πρόποδες του κατάφυτου από πεύκα, όρους Λάπιθα.Τα ευρήματα που έχουν βρεθεί μαρτυρούν ότι τον 4ο αιώνα π.Χ. η ακρόπολη οχυρώνεται από ισχυρό τείχος με πύργους. Σήμερα τα τείχη μπορούν να γίνουν ορατά και βρίσκονται σε ένα ύψωμα 180 μέτρων βόρεια της λίμνης Καϊάφα. Οι κάτοικοί της λάτρευαν τον Ποσειδώνα (μία λατρεία, που φέρνει στο νου την περιγραφή, στην ομηρική Οδύσσεια, των τελετών που διενεργούσαν οι κάτοικοι της Πύλου στην «αμμοθόεσσα» παραλία της, προς τιμήν του Ποσειδώνα). Στη Νότια πλευρά του Σαμικού υπήρχε η αποκαλούμενη σπηλιά των Ανιγρίδων Νυμφών που ανέβλυζε ιαματικό νερό για τη θεραπεία δερματοπαθειών.
  Στη θέση Κλειδί, βόρεια του Σαμικού, ο Doerpfeld το 1908 βρήκε μυκηναϊκά όστρακα και λείψανα κυκλώπειων τειχών. Επίσης το 1954 ο Ν.Γιαλούρης ανέσκαψε έναν τύμβο με τάφους, στον οποίο βρέθηκαν αγγεία μεσοελλαδικών και μυκηναϊκών χρόνων. Ο τύμβος είχε κτισθεί κατά τον ανασκαφέα προς τιμήν του Ιαρδάνου. Οι ανασκαφές επαναλήφθηκαν από την Ελ. Παπακωνσταντίνου στις αρχές της δεκαετίας του '80 και έφεραν στο φως άλλους τέσσερεις τύμβους καθώς και έναν θολωτό τάφο, που είχε κτισθεί εντός ενός τύμβου. Η τελευταία περίπτωση είναι εξαιρετικά ενδιαφέρουσα, αφού καταφαίνεται ότι οι μυκηναίοι κατασκευαστές του θολωτού τάφου επέλεξαν τον τύμβο, συνεχίζοντας αδιάλειπτα την ταφική χρήση του χώρου και μαρτυρώντας ότι ανήκαν στην ίδια φυλή με τους Μεσοελλαδίτες.
  Στην περιοχή υπάρχουν ερείπια της αρχαίας πόλης Σαμίας, την οποία ο Παυσανίας ταυτίζει με την ομηρική Ακρόπολη Αρήνη. Σώζεται οχυρωματικό τείχος, που χρονολογείται στους μακεδονικούς χρόνους. Στον χώρο σώζονται αναλημματικοί τοίχοι. Στη θέση «Κλειδί» αποκαλύφθηκαν λείψανα κυκλώπειου τείχους, νεκροταφείο και θολωτός τάφος.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Νομαρχίας Ηλείας

• http://www.nailias.gr/tourismos_politismos/mnimia_... (5 φωτ.)

Αρχαιολογικός χώρος Αίπιδος

ΑΙΠΥ (Αρχαία πόλη) ΗΛΕΙΑ
  Ο ερειπιώνας της αρχαίας πόλης (Τυπανεαί ή Αίπυ), καταλαμβάνει λόφο του όρους Λαπίθας στα νότια του χωριού Πλατιάνα (επαρχία Ολυμπίας). Βρίσκεται στην ενδοχώρα, 17 χλμ. ανατολικά (σε ευθεία) από την πλησιέστερη ακτή του Κυπαρισσιακού κόλπου. Η οχυρωμένη, ελλειπτική και μακρόστενη πόλη περιβάλλεται από μία σειρά τειχών, πιθανώς του 4ου ή 3ου αιώνα π.Χ. και σώζεται στο σύνολό της σε πολύ καλή κατάσταση (σε ορισμένα σημεία γύρω στα 5μ. ύψος). Διαθέτει τρεις μεγάλες πύλες στα ΒΔ, ΝΔ και Α, που είναι η κύρια πύλη, καθώς και αρκετούς αμυντικούς πύργους, κυρίως ορθογώνιας αλλά και τραπεζιόσχημης κάτοψης. Τα τείχη έχουν κτιστεί από ογκόλιθους κατά το πολυγωνικό σύστημα τοιχοδομίας. Η εξωτερική τους όψη χαρακτηρίζεται από επιμελημένη επίπεδη επιφάνεια, ενώ το εσωτερικό γέμισμα είναι από πέτρες μετρίου μεγέθους.
   Η οχυρωμένη πόλη έχει μέγιστο μήκος 660μ. και μέγιστο πλάτος, συμπεριλαμβανομένης της ΒΔ προέκτασης του τείχους, 200μ., ενώ στο υπόλοιπο τμήμα της δεν ξεπερνά τα 100μ. πλάτος. Υποδιαιρείται σε 8 βαθμιδωτά άνδηρα (επίπεδες επιφάνειες), με κλίση από δυτικά προς ανατολικά (πρβλ. E. Meyer, Neue Peloponnesische Wanderung, 1957), που συγκρατούνται από αναλημματικούς τοίχους, κτισμένους κατά το τραπεζιοειδές ή ορθογώνιο σύστημα τοιχοποιίας. Φαίνεται, ωστόσο, ότι ορισμένοι πολυγωνικοί ενισχυμένοι εσωτερικοί τοίχοι, δεν είχαν μόνο αναλημματικό χαρακτήρα, αλλά σχημάτιζαν εσωτερικούς οχυρωματικούς περιβόλους.
   Σε ένα από τα άνδηρα αυτά υπάρχει θέατρο του οποίου σώζεται τμήμα της σκηνής και του κοίλου, ενώ σε άλλα ο E. Meyer διακρίνει α) την "Ακρόπολη", β) την "Αγορά", όπου βρίσκεται μεγάλη δεξαμενή σκαμμένη στον ασβεστόλιθο και επεμβάσεις (λαξεύματα) στο φυσικό βράχο για διαμόρφωση του χώρου, καθώς και γ) το ανάλημμα του "Ναού". Στο ανατολικό τμήμα υπάρχουν θεμέλια διαφόρων κατασκευών. Από αυτές ξεχωρίζει μία ορθογώνιας κάτοψης, που σώζεται σε αρκετό ύψος και είναι χτισμένη κατά το ισόδομο σύστημα τοιχοδομίας. Πρόκειται μάλλον για σπίτια, ίσως των πιο επιφανών προσώπων.
   Στις απόκρημνες βόρειες πλαγιές του λόφου, όπου το τείχος ακολουθεί ακριβώς το χείλος του γκρεμού ή δεν κρίθηκε απαραίτητη η κατασκευή του στα πιο απότομα σημεία, εντοπίζονται θραύσματα κεραμίδων και όστρακα, που προέρχονται αναμφίβολα από τη ρίψη απορριμμάτων. Αντίθετα, στο νότιο πρανές του λόφου, όπου η κλίση είναι πιο ήπια, στον τομέα κυρίως μέσα από τα τείχη, τοποθετείται το οικιστικό τμήμα της πόλης.
   Όσον αφορά στο νεκροταφείο της αρχαίας πόλης, διάφορες ενδείξεις το τοποθετούν σε αυχένα ανάμεσα στο λόφο της οχυρωμένης πόλης και σε άλλον μικρότερο, που βρίσκεται λίγες εκατοντάδες μέτρα δυτικότερα.

Αρχαιολογικός χώρος Κάτω Σαμικού

ΣΑΜΙΚΟΝ (Αρχαία πόλη) ΗΛΕΙΑ
Τηλέφωνο: +30 26240 22529
  Στη δυτικότερη προς τη θάλασσα παραφυάδα των υψωμάτων της Σμέρνας, που στην αρχαιότητα ονομαζόταν Λάπιθον όρος, υπάρχουν τα οικοδομικά λείψανα της αρχαίας πόλεως Σαμίας, Σάμιου ή Σαμικού, που περιβάλλεται από οχυρωματικό πολυγωνικό τείχος, πιθανότατα μακεδονικών χρόνων. Ο περιτειχισμένος χώρος είναι τριγωνικός, μέγιστου μήκους περίπου 500μ. και μέσα σε αυτόν υπάρχουν αναλημματικοί τοίχοι, που συγκρατούν το επικλινές έδαφος. Προς τη θάλασσα πρέπει να βρισκόταν το "σαμιακόν Ποσείδιον" (Στράβων 8,346), το οποίο ήταν το σημαντικότερο ιερό στην περιοχή του Σαμικού. Ο Παυσανίας και ο Στράβων συμφωνούν στην ταύτιση της πόλης Σαμίας προς την ομηρική Ακρόπολη Αρήνη.
   Στους βόρειους πρόποδες του Λαπίθα, στη θέση "Κλειδί", πολύ κοντά στην αποξηρανθείσα λίμνη της Αγουλινίτσας, πάνω σε μικρό επίμηκες ύψωμα, αποκαλύφθηκαν λείψανα κυκλώπειου τείχους, καθώς νεκροταφείο τύμβων και ένας θολωτός τάφος, που χρονολογούνται στα τέλη της ΜΕ - ΥΕ Ι-ΙΙ Α έως και στην ΥΕ ΙΙΙ Γ εποχή.

ΣΚΙΛΛΟΥΝΤΙΑ (Χωριό) ΗΛΕΙΑ
  Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το σημερινό χωριό Σκιλλουντία της Ηλείας και απέχει 6 χλμ. από τα Κρέστενα. Οι ανασκαφές οι οποίες έχουν γίνει στην περιοχή έφεραν στο φώς αρχικά ένα νεκροταφείο, στο οποίο ανασκάφτηκαν 13 κιβωτιόσχημοι τάφοι κλασικών χρόνων.
  Εξαιρετικά σημαντική ήταν η αποκάλυψη των ερειπίων δωρικού, περίπτερου ναού του 390 π.Χ.. Η κρηπίδα και η θεμελίωση έγιναν από κογχυλιάτη λίθο, ενώ ο υπόλοιπος ναός ( οροφή και διακόσμηση ) από μάρμαρο. Εντός των αετωμάτων απεικονίζονταν σκηνές Αμαζονομαχίας και Γιγαντομαχίας. Ο ναός ίσως ήταν κτισμένος από τον Ξενοφώντα και αφιερωμένος στην Αρτεμη ή στην Αθηνά. Αργότερα βρέθηκε ένα ακόμη υστεροκλασσικό νεκροταφείο. Η περιοχή όλη ονομαζόταν κατά την αρχαιότητα Σκιλλουντία.
 Στην ευρύτερη σημερινή περιοχή Μακρισίων έχουν ανακαλυφθεί και μνημεία μυκηναϊκών χρόνων. Συγκεκριμένα έχει ανασκαφεί ένας τύμβος στο λόφο του Προφήτη Ηλία Μακρισίων και αρκετοί θαλαμωτοί τάφοι, με πληθώρα ευρημάτων (στη θέση Κανιά Μακρισίων και στα Διάσελλα).

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Νομαρχίας Ηλείας

• http://www.nailias.gr/tourismos_politismos/mnimia_...

Μεσοελλαδικός οικισμός

ΣΚΙΛΛΟΥΣ (Αρχαία πόλη) ΗΛΕΙΑ
  Πόλη της Τριφυλίας, η οποία απέχει 3.5 χλμ. από την Ολυμπία και τοποθετείται στα νότια αυτής . Οι ανασκαφές που έχουν διενεργηθεί στην περιοχή του Προφήτη Ηλία Μακρισίων, έδειξαν ότι είχε ιδρυθεί ένας οικισμός ήδη από τους μεσοελλαδικούς χρόνους, που με τη σειρά του επεκτάθηκε στα βόρεια της προϊστορικής εγκατάστασης, κατά την ιστορική περίοδο. Ο Σκίλλους κατά τον 7ο - 6ο αιών. π.Χ. υπήρξε φίλος των Πισατών, γεγονός που αρκούσε για να καταστραφεί η πόλη το 572 π.Χ. από τους Ηλείους. Γύρω στο 400 π.Χ. κυριάρχησαν οι Σπαρτιάτες, οι οποίοι στη συνέχεια παραχώρησαν στον Ξενοφώντα ένα αρκετά μεγάλο τμήμα της. Ακολούθως ο Ξενοφών εγκαταστάθηκε εκεί και ίδρυσε το Ναό της Αρτέμιδος. Η θεά, όπως είναι γνωστό, ήταν προστάτης του κυνηγιού. Ο Αθηναίος ιστορικός περιγράφει θηρευτικές σκηνές στους καταπράσινους τριφυλλιακούς λοφίσκους. Ο ίδιος, οι γιοί του και οι καλεσμένοι τους έφθαναν κυνηγώντας αγριόχοιρους και ελάφια μέχρι τη Φολόη.

Το κείμενο παρατίθεται τον Ιανουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Νομαρχίας Ηλείας

• http://www.nailias.gr/tourismos_politismos/mnimia_...