Πληροφορίες τοπωνυμίου

Εκκλησιαστκό Μουσείο Κομοτηνής

ΚΟΜΟΤΗΝΗ (Πόλη) ΡΟΔΟΠΗ

Εφημερίδα "Αντιφωνητής" , 1-4-1999

  Εκκλησιαστικό Μουσείο Κομοτηνής

  Ένα ακόμη Μουσείο αποκτά σύντομα η πόλη της Κομοτηνής, το Εκκλησιαστικό Μουσείο της Ιεράς Μητροπόλεως Μαρωνείας και Κομοτηνής. Ταυτόχρονα υλοποιείται ένα σχέδιο δεκαετιών και αξιοποιείται ένα ξεχωριστό κτήριο - μνημείο ηλικίας υπερεξακοσίων ετών.
  Η ιστορία του Μουσείου κρατάει από την αρχή της ποιμαντορίας του (προηγούμενου) Μητροπολίτη Τιμοθέου, περί τα σαράντα χρόνια πριν. Τότε για πρώτη φορά ξεκίνησε ή δημιουργία της συλλογής εικόνων και εκκλησιαστικών κειμηλίων της περιοχής, η οποία πρωτοστεγάστηκε στο παρεκκλήσι της Μητροπόλεως και αργότερα στην Εκκλησιαστική Στέγη "Οι Τρεις Ιεράρχες". Από την ίδια εποχή χρονολογείται και το ενδιαφέρον τής Μητροπόλεως για το κτίσμα που πρόκειται να φιλοξενήσει τώρα τα εκθέματα. Επισκεφτήκαμε το Μουσείο και βεβαιωθήκαμε ότι πρόκειται για ένα κόσμημα για την Κομοτηνή, σχεδόν έτοιμο για να λειτουργήσει. Οφείλουμε ευχαριστίες στον Σεβασμιότατο Μητροπολίτη Μαρωνείας και Κομοτηνής κ.κ. Δαμασκηνό και να τον συγχαρούμε - μαζί με όλους τους άλλους συντελεστές - για το θαυμάσιο αποτέλεσμα.
Η συλλογή:
  Πρόκειται για εικόνες, τέμπλα, άμφια, εκκλησιαστικά σκεύη και άλλα εκκλησιαστικά κειμήλια τα οποία προέρχονται είτε από τον τόπο μας είτε από τους πρόσφυγες πού συνέρευσαν στη Ροδόπη ξεριζωμένοι από τη Μικρασία, τον Πόντο, την Ανατολική Θράκη. Από την Βόρεια Θράκη δεν υπάρχουν εκθέματα, μια που οι Βούλγαροι δεν αφήσανε τους πρόσφυγες να τα πάρουν μαζί τους αλλά τα κρατήσανε στη Βουλγαρία και βεβαίως σήμερα τα εκθέτουν εκεί. Από τη μεριά της Τουρκίας καθώς δεν υπήρχε κανένα ενδιαφέρον γι αυτά, επετράπη στους πρόσφυγες να τα φέρουν μαζί τους. Υπάρχει λοιπόν τέμπλο ολόκληρο από την Τραπεζούντα, το οποίο κατέληξε στην Κομοτηνή μέσω Σαππών και Κασσιτερών, υπάρχει μεγάλη ποικιλία εκθεμάτων από το Σαμάκοβο της Αν. Θράκης, καθώς κι από διάφορα άλλα μέρη. Η συλλογή έχει συντηρηθεί και εiναι έτοιμη προς έκθεση.
Το κτήριο:
  Το κτήριο πού θα στεγάσει την παραπάνω συλλογή είναι ένα μεσαιωνικό κτίσμα, αμφιβόλου προελεύσεως. Κάποιοι το θεωρούν μουσουλμανικής προελεύσεως κρίνοντας από στοιχεία της σημερινής του όψης, άλλοι θεωρούν εκκλησιαστική την προέλευσή του βασιζόμενοι στην παράδοση και σε χρυσόβουλο Σέρβου ηγεμόνα που μιλά για μετόχι τής Ιεράς Μονής Σιμωνόπετρας του Αγίου Όρους, μέχρι και άποψη για εμπορείο Γενουατών έχει προταθεί (Αθανασιάδης). Πάντως είναι σίγουρο ότι κατά τα χρόνια τής Τουρκοκρατίας λειτούργησε σαν Ιμαρέτ (Πτωχοκομείο), με έσοδα μάλιστα από ένα τσιφλίκι παραθαλάσσιο με Βούλγαρους κολλήγους (στη θέση του σημερινού χωριού Ιμερος). Επί Βουλγάρων είχε μετατραπεί σε παρεκκλήσι, όπως εiχε μετατραπεί σε εκκλησία και το παρακείμενο Εσκί Τζαμί. Και το μεν τζαμί αργότερα αποδόθηκε από την Ελληνική Πολιτεία στους μουσουλμάνους της πόλης, ενώ το Ιμαρέτ μέσω του Δήμου και της ΔΕΗ κατέληξε στην Ιερά Μητρόπολη Μαρωνείας. Τα τελευταία χρόνια και με χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση το κυρίως κτίσμα στερεώθηκε και αναπαλαιώθηκε όπως και τα δύο παρακείμενα(Ι9ου και αρχών του 20ου αιώνα), αγοράστηκαν δύο διπλανά κομμάτια μισού στρέμματος από ιδιώτες, κατεδαφίστηκαν τα νεώτερα πρόσθετα κτίσματα, διαμορφώθηκε ο περιβάλλων χώρος και απομένουν κάποιες τελικές εργασίες να ολοκληρωθούν. Όλη η εργασία αυτή έγινε με την επιστημονική ευθύνη της Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Καβάλας (προϊστάμενος ο κ. Ν. Μπακιρτζής) και με μέριμνα της Ιεράς Μητροπόλεως.
Μία σύντομη περιήγηση:
  Ξεκινώντας από την Δυτική Αίθουσα, μπορούμε να θαυμάσουμε στο υποβλητικό περιβάλλον -για το οποίο αξίζουν συγχαρητήρια στον αρχιτέκτονα κ. Ξύδη - εικόνες του Ι7ου και Ι8ου αιώνος, ευαγγέλια και καλλιτεχνικά καλύμματα ευαγγελίων, λειτουργικά βιβλία του Ι8ου αιώνος, βίους Αγίων, αρτοφόρια, γυάλινες κανδήλες, κλπ, μέχρι και ένα εβραϊκό ειλητάριο.
  Στην Ανατολική Αiθουσα, πάνω από της οποίας την είσοδο βρίσκεται σλαβική (μάλλον ρωσική) επιγραφή που δηλώνει "Ναό του Αγίου Βασιλείου", μπορεί κανείς να δει κάπως νεώτερες εικόνες (του Ι9ου κυρίως αιώνος), άμφια, σταυρούς, δισκοπότηρα, στέφανα γάμων, εξαπτέρυγα, καθώς κι ένα σουλτανικό διάταγμα του προηγούμενου αιώνα. Το διάταγμα - γραμμένο στα οθωμανικά - αφορά την άδεια ανέγερσης του Ιερού Ναού του Αγίου Νικολάου στους Ασώματους Ροδόπης.
  Η τρίτη αίθουσα, το παλιό Παγοποιείο (πού είναι και το νεώτερο κτίσμα) εκτός από εικόνες με καραμανλίδικες επιγραφές και επιτάφιους ρώσικης προέλευσης, έχει επίσης φωτογραφίες εποχής από την απελευθέρωση τής Κομοτηνής (14 Μαίου 1928), κληρικών των αρχών του αιώνα (μεταξύ των οποίων και του Πατριάρχου Ιωακείμ Γ), καθώς και μια σφραγίδα της Γενικής Διοίκησης Θράκης της ίδιας περιόδου.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δημοκρίτειου Πανεπιστήμιου Θράκης

Democritus, University of Thrace
• http://alex.eled.duth.gr/Htmlfiles/mousia/mousia3.... (1 φωτ.)

Ιδρυμα Παπανικολάου

  Πολλές από τις εκδηλώσεις του Πνευματικού Κέντρου φιλοξενεί το ίδρυμα Παπανικολάου. Ο ιδρυτής του, Νικόλαος Παπανικολάου, μια ολόκληρη ζωή συγκέντρωνε χρήματα για να χαρίσει στην πόλη ένα κτίριο μοναδικό.
  Χώροι έρευνας και μελέτης, αίθουσα καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, υποδοχές για αρχειοθήκες, βιβλιοθήκες, μηχανήματα, ένα πολυτελές αμφιθέατρο 420 θέσεων και ένα εκθετήριο πνευματικών και καλλιτεχνικών θησαυρών όπως βυζαντινά σιγίλια, πιτάκαι, χειρόγραφα και λεξικά σπάνια στο είδος τους, που αποτελούν το συλλεκτικό θησαυρό του Ν. Παπανικολάου.
(κείμενο: Βίκυ Τριανταφυλλιά)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Ροδόπης.

Πολιτιστικός Σύλλογος Φίλοι Αρχαίου Θεάτρου Μαρώνειας

ΜΑΡΩΝΕΙΑ (Χωριό) ΚΟΜΟΤΗΝΗ
Ο σύλλογος συστάθηκε με ένα και μοναδικό σκοπό. Την ευαισθητοποίηση πολιτών και πολιτείας σχετικά με το αρχαίο θέατρο Μαρώνειας. Η αναστήλωση και λειτουργία του μόνου αρχαίου θεάτρου που σώζεται στην ευρύτερη περιοχή της Θράκης είναι καθολικό αίτημα των θρακών που βλέπουν μελαγχολικά τα φώτα του πολιτισμού να σταματούν στο Νέστο. "Πολιορκούμε" το θέατρο με τέχνη και πολιτισμό. Στα δύο χρόνια που λειτουργεί ο σύλλογος έγιναν αρκετές και ουσιαστικές παρεμβάσεις προς την ηγεσία του Υπουργείου Πολιτισμού, ώστε να δοθεί προτεραιότητα στην ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας της περιοχής μας.

Πολιτιστικός Όμιλος Ξυλαγανής

ΞΥΛΑΓΑΝΗ (Κωμόπολη) ΚΟΜΟΤΗΝΗ
  Ο Π.Ο.Ξ ιδρύθηκε το 1981 από 22 μέλη και σήμερα αριθμεί γύρω στα 400.
  Στα πλαίσια της προσπάθειάς του για τη διατήρηση της παράδοσης, δημιουργεί εξ' αρχής λαογραφική συλλογή και από το 1991 ιδρύει το λαογραφικό του Μουσείο στεγάζοντας τη συνεχώς εμπλουτιζόμενη αυτή συλλογή σε ιδιόκτητο κτίριο, το μύλο των Ατζεμιάν -Ουζουνόπουλου, που του δωρήθηκε κατά το 50% και το υπόλοιπο αγόρασε ο Π.Ο.Ξ.
  Στην προσπάθειά του αυτή, για το μεγάλο αυτό έργο του, είχε την αμέριστη συμπαράσταση των ηλικιωμένων κυρίως συγχωριανών, ιδιαίτερα πολλών γιαγιάδων, που πρόσφεραν πλήθος μουσειακών αντικειμένων. Χάριν αυτών λοιπόν των συνεργάτιδων, Παρά την οικονομική άπνοια των τελευταίων ετών, ο Π,Ο,Ξ. έκανε το παν για να ολοκληρώσει το πρώτο τμήμα του Μουσείου του, το παραδοσιακό Καφενείο, στο οποίο μπορούν να περνούν κάποια απογεύματά τους οι παλιές νοικοκυρές, οι γιαγιάδες. Πρόκειται, εκτός των άλλων, για μια πρωτοποριακή δραστηριότητα του Π.Ο.Ξ, η οποία έγινε γνωστή και έξω από την Ελλάδα (έγραψαν σχετικά εφημερίδες της Σόφιας, Φιλιππούπολης, γαλλικό περιοδικό). Δυστυχώς δεν συνέβη το ίδιο και με τα υπόλοιπα τμήματα του Μουσείου, τα οποία περιμένουν να ολοκληρωθούν, για να λειτουργήσει έτσι ένα Μουσείο πραγματικά μοναδικό στο είδος του, τουλάχιστον στο βορειοαλλαδικό χώρο.
  Όσον αφορά στα έθιμα, συνεχίζει να αναβιώνει το "κουρμπάνι" της Αναλήψεως, με επιτυχία πάντα και χάρις στις προσφορές των κτηνοτρόφων Ξυλαγανιωτών και την εθελοντική εργασία του Δ.Σ. και άλλων συγχωριανών.
  Τα έθιμα των "Εσναφιών" και του "Μπάμπιντεν", αφού τα βοήθησε να "ξαναβρούν - κατά το δυνατόν-τον παλιό τους εαυτό", τα "εμπιστεύεται" εδώ και τρία χρόνια στους φυσικούς τους φορείς, δηλαδή στους επαγγελματίες και των δύο φύλων, και στις γυναίκες της Ξυλαγανής.
  Σημαντικότατη δραστηριότητα του Π.Ο.Ξ., που ξεκίνησε από τον Απρίλιο του 1982, είναι και η μηνιαία έκδοσή του, η "ΞΥΛΑΓΑΝΗ", έντυπο καθαρά πολιτιστικό, με ποικίλη ύλη, με θέματα λαογραφικά, ειδήσεις, κοινωνικά, λογοτεχνικά, με έντονο τοπικό χρώμα. Μια εφημερίδα, που έχει βραβευθεί από τα πρώτα της βήματα από την Ένωση Ελλήνων Λογοτεχνών για τη συμβολή της στο ανέβασμα του πολιτιστικού επιπέδου του τόπου.
  Δυστυχώς η "Ζωή" της εφημερίδας αυτής, πέρα από την απαράδεκτη μεταχείριση της από την πολιτεία, κινδυνεύει και από την αδιαφορία αυτών, που ομολογούν ότι τους είναι απαραίτητη.
  Ήδη είναι πολύ ορατά τα σημάδια της παρακμής της Κι είναι ανάγκη όλοι, οι απανταχού Ξυλαγανιώτες να "επιστρατευτούν", αν θέλουν να τη σώσουν, αν θέλουν να μη χάσει ο Π.Ο.Ξ. το πιο αποτελεσματικό όπλο του στον ειρηνικό αγώνα που κάνει για τον τόπο του.
  Ανάλογο με το μέρος, το σημαντικό, που κατέχουν η ανέγερση του Μνημείου των 29, οι χοροί, τα τραγούδια και η ενδυμασία στην παράδοση του τόπου, είναι και το ενδιαφέρον του Ομίλου γι αυτά.
  Από τη στιγμή της ίδρυσής του δημιούργησε χορευτικό συγκρότημα, το οποίο σήμερα διαθέτει τέσσερα τμήματα: των παιδιών, των εφήβων, των νέων και των ενηλίκων, με τα οποία συμμετέχει σε πολιτιστικές εκδηλώσεις και φεστιβάλ χορού σε διάφορα μέρη της Ελλάδας και εκτός Ελλάδας.
  Αξίζει να αναφέρουμε ότι ο Π.Ο.Ξ. έχει παρουσιάσει σε διεθνή φεστιβάλ χορού αυθεντικούς χορούς της Ξυλαγανής, που χόρεψαν Ξυλαγανιώτες και Ξυλαγανιώτισσες της τρίτης ηλικίας.