Εμφανίζονται 37 τίτλοι με αναζήτηση: Ιστορία στην ευρύτερη περιοχή: "ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ Νομός ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ" .
ΑΦΥΤΙΣ (Αρχαία πόλη) ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ
The area of Athytos has been uninterruptedly settled for at least
5000 years. Around the middle of the 8th century B.C. settlers from Euboea
arrived. Aphytis, one of the most significant cities in Pallini
(the ancient name of Cassandra), is mentioned by the ancient writers Herodotus,
Thucydides, Xenophon, Aristotle, Pausanias, and Strabo among others.
The city became well known for its Temple of Dionysus, which appears
to have been built in the second half of the 8th century B.C. In the same area
stood the Temple of Ammon Zeus, whose few remaining ruins date to the 4th century
B.C. structure.
The Temple of Dionysus, which dates to the Euboean settlement, and
the growth of Aphytis are mentioned for the first time by Xenophon in his "Hellenica".
In 381 B.C. Agesipolis, king of the Lacedaemonians, besieged Torone.
During the siege he suffered serious burns, and asked to be taken to the "shady
lodgings and sparkling waters" of the Temple of Dionysus, where, according
to Xenophon, Agesipolis died a week later. He was placed in a storage jar full
of honey and taken to his homeland for the official burial.
During archaic and classical times Aphytis was a prosperous city,
minting its own coins, which depicted the head of its patron, Ammon Zeus, the
city's economy appears to have been mainly based on farming and vine-culture.
Aristotle mentions the "agricultural law" of the Aphytians, a special,
singular and interesting chapter in the history of ancient Greek public finances.
Shipping must have played an important role in the economy of Aphytis
if one is to judge by the size of its port, now silted up, which lies in the area
of the small pine forest along the beach.
According to Herodotus, during the Persian Wars (5th cent. B.C.) Aphytis
was forced to support Xerxes sending soldiers and ships, as did other cities in
Chalkidiki. However, it revolted
against the Persians after the Battle of Plataea
(479 B.C.) and joined the Athenian Confederacy. As a member of the Confederacy,
Aphytis paid three talents annually to the Temple of Delos, a substantial sum
for that time.
An Athenian "resolution" found in Athytos gives a picture
of the relations between Aphytis and Athens.
This resolution, dated 423 B.C. gave directions concerning the minting of cons
and currency relations in general.
As a result of joining the Athenian Confederacy, Aphytis was besieged
during the Peloponnesian War by the Lacedaemonian general Lysander. According
to Pausanias, the patron of Aphytis, Ammon Zeus, appeared in a dream to Lysander
and urged him to raise the siege, which he did.
It is likely that Aphytis was destroyed by Philip of Macedon in 348
B.C., as were the rest of the cities in Chalkidiki. However, the construction
of the Temple of Ammon Zeus during the second half of the 4th cent. B.C. implies
that the city was prosperous. It has also been suggested that the Macedonian kings
contributed to the construction of the temple. During Hellenistic and Roman times
the city minted coins again; an event possibly related to the fame of the Temple
of Ammon Zeus. Strabo mentions Aphytis among the five cities, which existed in
Pallini in the first century
B.C. (Cassandrea, Aphytis,
Mendi, Scioni
and Sani).
(text: Gerakina N. Mylona)
This text (extract) is cited November 2003 from the Community
of Athytos tourist pamphlet (1994).
ΑΦΥΤΟΣ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Strabo mentions Aphytis among the five cities, which existed in Pallini
in the first century B.C. (Cassandrea,
Aphytis, Mendi, Scioni
and Sani).
A long interim period followed for which we have on records of Aphytis.
Traces of the Mediefal wall in the citadel. The present "Koutsomylos",
as well as the continuous use of the same name prove that there was uninterrupted
life in Aphytos also during the Middle Ages. The first written information about
Aphytos comes from Mount Athos
documents of the 14th century in which it is mentioned as "Aphetos".
In 1307-1309, it appears that the village was destroyed by the Catalans,
and for a while its people settled in their farms.
The chapel of the Archangels, frescoed in 1647 (demolished in 1954)
indicated that Athytos was flourishing financially at that time.
Athytos participated in the Revolution of 1821, sending men and suffering
casualties. However, it also met the same fate as the rest of Cassandra:
it was burnt. After the destruction, its people scattered to various parts of
the country, mainly Skopelos,
Skiathos and Atalanti.
Around the year 1827 the refugees started returning, and Aphytos,
mainly due to its position, was a long time the principal village of Cassandra.
In Aphytos settled Captain Anastasis, who ruled the peninsula up to 1834.
(text: Gerakina N. Mylona)
This text (extract) is cited November 2003 from the Community
of Athytos tourist pamphlet (1994).
ΠΟΤΙΔΑΙΑ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Αρχαία πόλη της Χαλκιδικής, αποικία των Κορινθίων. Ιδρύθηκε την εποχή
του τύραννου Περίανδρου (ΣΤ’ αι. π.Χ.) στο στενό ισθμό που συνδέει τη χερσόνησο
Παλλήνη με τη Στερεά. Το 479 π.Χ. την πολιόρκησε δίχως επιτυχία ο στρατηγός του
Ξέρξη Αρτάβαζος. Η απόσπασή της από την Αθηναϊκή συμμαχία υπήρξε μία από τις αφορμές
του Πελοποννησιακού πολέμου. Το 429 την κατέλαβαν οι Αθηναίοι οι οποίοι μετέφεραν
τους κατοίκους της στην Ολυνθο
και εγκατέστησαν στη θέση τους Αθηναίους. Το 356 η Ποτίδαια καταστράφηκε από το
Φίλιππο Β΄ της Μακεδονίας ο οποίος ίδρυσε στη θέση της την Κασσάνδρεια. Σύμφωνα
με κάποιες πηγές την πρώτη διώρυγα στην Ποτίδαια άνοιξε ο Κάσσανδρος, ενώ η ύπαρξή
της αναφέρεται από τον 1ο αι. π.Χ. Στη συνέχεια την επιδιόρθωσε ο Ι. Παλαιολόγος
το 1407. Η διώρυγα απέκτησε τη σημερινή της μορφή το 1930 και στα 1970 κατασκευάστηκε
η γέφυρα που ενώνει τις δυο ακτές. Στα 357 π.Χ. ο Φίλιππος ο Β' κατέλαβε την Ποτίδαια
και προσάρτησε την περιοχή στη Μακεδονία. Το 316 π.Χ. ο βασιλιάς της Μακεδονίας
Κάσσανδρος έκτισε στη θέση της την Κασσάνδρεια, η οποία γρήγορα αναπτύχθηκε και
άνθησε ιδίως κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο. Η ιστορία της πόλης συνεχίζεται μέσα στους
αιώνες και το 1922 έρχονται εδώ κάτοικοι της Μικράς Ασίας και κτίζουν τη Νέα
Ποτίδαια. Στα Αρχαιολογικά
Μουσεία του Πολύγυρου και της Θεσσαλονίκης
υπάρχουν πολλά ευρήματα από τους τάφους της αρχαίας Ποτίδαιας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Πειραιά
ΑΚΑΝΘΟΣ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Η Ακανθος κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου αποστάτησε από τους Αθηναίους (424 π.Χ.) αφού προέβη σε μυστική ψηφοφορία ύστερα από τη δημηγορία του Σπαρτιάτη Βρασίδα, που προηγουμένως μαζί με τους Χαλκιδείς είχε βαδίσει κατά της Ακάνθου (Θουκ. 4,88,1).
Η Ακανθος αναφέρεται στη συνθήκη μεταξύ Αθηναίων και Σπαρτιατών (μετά την αποστασία της από τους Αθηναίους το 424 π.Χ.) ανάμεσα σε άλλες πόλεις της Μακεδονίας, με τον όρο ότι θα είναι ουδέτερες: σύμμαχοι ούτε των Αθηναίων ούτε των Σπαρτιατών. Αν πάλι το θελήσουν μπορούν να είναι σύμμαχοι των Αθηναίων (Θουκ. 5,18,5).
ΠΟΤΙΔΑΙΑ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
The outbreak of the war came when the Spartans issued ultimatums to Athens that the men of the Athenian assembly rejected at the urging of Pericles. The Spartan ultimatums promised attack unless Athens lifted its economic sanctions against the city-state of Megara, a Spartan ally that lay just west of Athenian territory, and stopped its military blockage of Potidaea, a strategically located city-state in northern Greece. The Athenians had forbidden the Megarians from trading in all the harbors of the Athenian empire, a severe blow for Megara, which derived much income from trade. The Athenians had imposed the sanctions in retaliation for alleged Megarian encroachment on sacred land along the border between the territory of Megara and Athens. As for Potidaea, it been an ally of Athens but was now in rebellion. Potidaea retained ties to Corinth, the city that had originally founded it, and Corinth, an ally of Sparta, had protested the Athenian blockade of its erstwhile colony. The Corinthians were already angry at the Athenians for having supported the city-state of Corcyra in its earlier quarrel with Corinth and securing an alliance with Corcyra and its formidable navy. The Spartans issued the ultimatums in order to placate the Megarians and, more importantly, the Corinthians with their powerful naval force. Corinth had threatened to withdraw from the Peloponnesian League and join a different international alliance if the Spartans delayed any longer in backing them in their dispute with the Athenians over Potidaea. In this way, the actions of lesser powers nudged the two great powers, Athens and Sparta, over the brink to war in 431 B.C.
This text is from: Thomas Martin's An Overview of Classical Greek History from Homer to Alexander, Yale University Press. Cited Mar 2003 from Perseus Project URL below, which contains bibliography & interesting hyperlinks.
ΑΚΑΝΘΟΣ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Acanthus, a city situated on the isthmus of Athos; it was founded by the Andrii, and from it many call the gulf the Acanthian Gulf.
ΜΕΝΔΗ (Αρχαία πόλη) ΚΑΣΣΑΝΔΡΑ
Mende a town in Pallene and a colony of the Eretrians
ΠΟΤΙΔΑΙΑ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
The Potidaeans, who inhabit the isthmus of Pallene, being a Corinthian colony
Γιος του Αντίπατρου και σύζυγος της Θεσσαλονίκης, κόρης του Φιλίππου, που επανεγκατέστησε τους Ποτειδαιάτες στην πατρίδα τους και δόθηκε στην πόλη το όνομά του.
ΟΛΥΝΘΟΣ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
When this year had elapsed, at Athens Theophilus was archon, and at Rome Gaius Sulpicius and Gaius Quintius were elected as consuls, and the one hundred eighth celebration of the Olympian games was held at which Polycles of Cyrene won the stadion race. During their term of office Philip, whose aim was to subdue the cities on the Hellespont, acquired without a battle Mecyberna and Torone by treasonable surrender, and then, having taken the field with a large army against the most important of the cities in this region, Olynthus, he first defeated the Olynthians in two battles and confined them to the defence of their walls; then in the continuous assaults that he made he lost many of his men in encounters at the walls, but finally bribed the chief officials of the Olynthians, Euthycrates and Lasthenes, and captured Olynthus through their treachery. After plundering it and enslaving the inhabitants he sold both men and property as booty. By so doing he procured large sums for prosecuting the war and intimidated the other cities that were opposed to him. Having rewarded with appropriate gifts such soldiers as had behaved gallantly in the battle and distributed a sum of money to men of influence in the cities, he gained many tools ready to betray their countries. Indeed he was wont to declare that it was far more by the use of gold than of arms that he had enlarged his kingdom.
This extract is from: Diodorus Siculus, Library (ed. C. H. Oldfather, 1989). Cited Apr 2003 from The Perseus Project URL below, which contains comments & interesting hyperlinks.
Artabazus laid siege to Potidaea, and suspecting that Olynthus too was plotting revolt from the king, he laid siege to it also. This town was held by Bottiaeans who had been driven from the Thermaic gulf by the Macedonians. Having besieged and taken Olynthus, he brought these men to a lake and there cut their throats and delivered their city over to the charge of Critobulus of Torone and the Chalcidian people. It was in this way that the Chalcidians gained possession of Olynthus.
This extract is from: Herodotus. The Histories (ed. A. D. Godley, 1920), Cambridge. Harvard University Press. Cited Apr 2003 from The Perseus Project URL below, which contains comments & interesting hyperlinks.
Eretria colonized the cities situated round Pallene and Athos, and Chalcis colonized the cities that were subject to Olynthus, which later were treated outrageously by Philip.
ΠΟΤΙΔΑΙΑ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
About the same time Philip, king of the Macedonians, who had been
victorious over the Illyrians in a great battle and had made subject all the people
who dwelt there as far as the lake called Lychnitis, now returned to Macedonia,
having arranged a noteworthy peace with the Illyrians and won great acclaim among
the Macedonians for the successes due to his valour. Thereupon, finding that the
people of Amphipolis were ill-disposed toward him and offered many pretexts for
war, he entered upon a campaign against them with a considerable force. By bringing
siege-engines against the walls and launching severe and continuous assaults,
he succeeded in breaching a portion of the wall with his battering rams, whereupon,
having entered the city through the breach and struck down many of his opponents,
he obtained the mastery of the city and exiled those who were disaffected toward
him, but treated the rest considerately. Since this city was favourably situated
with regard to Thrace and the neighbouring regions, it contributed greatly to
the aggrandizement of Philip. Indeed he immediately reduced Pydna, and made an
alliance with the Olynthians in the terms of which he agreed to take over for
them Potidaea, a city which the Olynthians had set their hearts on possessing.
Since the Olynthians inhabited an important city and because of its huge population
had great influence in war, their city was an object of contention for those who
sought to extend their supremacy. For this reason the Athenians and Philip were
rivals against one another for the alliance with the Olynthians. However that
may be, Philip, when he had forced Potidaea to surrender, led the Athenian garrison
out of the city and, treating it considerately, sent it back to Athens--for he
was particularly solicitous toward the people of Athens on account of the importance
and repute of their city--but, having sold the inhabitants into slavery, he handed
it over to the Olynthians, presenting them also at the same time with all the
properties in the territory of Potidaea.
This extract is from: Diodorus Siculus, Library (ed. C. H. Oldfather, 1989). Cited Mar 2003 from The Perseus Project URL below, which contains comments & interesting hyperlinks.
ΟΛΥΝΘΟΣ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Chalcis colonized the cities that were subject to Olynthus, which later were treated outrageously by Philip. (Strabo 10.1.8)
ΠΟΤΙΔΑΙΑ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Artabazus son of Pharnaces, who was already a notable man among the
Persians and grew to be yet more so through the Plataean business, escorted the
king as far as the passage with sixty thousand men of the army that Mardonius
had chosen. Xerxes, then, was now in Asia, and when Artabazus came near Pallene
in his return (for Mardonius was wintering in Thessaly and Macedonia and making
no haste to come to the rest of his army), he thought it right that he should
enslave the people of Potidaea, whom he found in revolt. When the king had marched
away past the town and the Persian fleet had taken flight from Salamis, Potidaea
had openly revolted from the barbarians and so too had the rest of the people
of Pallene.
Thereupon Artabazus laid siege to Potidaea, and suspecting that Olynthus
too was plotting revolt from the king, he laid siege to it also. This town was
held by Bottiaeans who had been driven from the Thermaic gulf by the Macedonians.
Having besieged and taken Olynthus, he brought these men to a lake and there cut
their throats and delivered their city over to the charge of Critobulus of Torone
and the Chalcidian people. It was in this way that the Chalcidians gained possession
of Olynthus.
Having taken Olynthus, Artabazus dealt immediately with Potidaea,
and his zeal was aided by Timoxenus the general of the Scionaeans, who agreed
to betray the place to him. I do not know how the agreement was first made, since
there is no information available about it. The result, however, was as I will
now show. Whenever Timoxenus wrote a letter to be sent to Artabazus, or Artabazus
to Timoxenus, they would wrap it around the shaft of an arrow at the notches,
attach feathers to the letter, and shoot it to a place upon which they had agreed.
Timoxenus' plot to betray Potidaea was, however, discovered, for Artabazus in
shooting an arrow to the place agreed upon, missed it and hit the shoulder of
a man of Potidaea. A throng gathered quickly around the man when he was struck
(which is a thing that always happens in war), and they straightway took the arrow,
found the letter, and carried it to their generals; the rest of their allies of
Pallene were also there present. The generals read the letter and perceived who
was the traitor, but they resolved for Scione's sake that they would not condemn
Timoxenus with a charge of treason, for fear that the people of Scione should
hereafter be called traitors.
This is how Timoxenus' treachery was brought to light. But when Artabazus
had besieged Potidaea for three months, there was a great ebb-tide in the sea
which lasted for a long while, and when the foreigners saw that the sea was turned
to a marsh, they prepared to pass over it into Pallene. When they had made their
way over two-fifths of it, however, and three yet remained to cross before they
could be in Pallene, there came a great flood-tide, higher, as the people of the
place say, than any one of the many that had been before. Some of them who did
not know how to swim were drowned, and those who knew were slain by the Potidaeans,
who came among them in boats. The Potidaeans say that the cause of the high sea
and flood and the Persian disaster lay in the fact that those same Persians who
now perished in the sea had profaned the temple and the image of Poseidon which
was in the suburb of the city. I think that in saying that this was the cause
they are correct. Those who escaped alive were led away by Artabazus to Mardonius
in Thessaly. This is how the men who had been the king's escort fared.
This extract is from: Herodotus. The Histories (ed. A. D. Godley, 1920), Cambridge. Harvard University Press. Cited Mar 2003 from The Perseus Project URL below, which contains comments & interesting hyperlinks.
Since the people of Athens desired for the glory of it to take Potidaea by storm, they sent Hagnon there as general with the army which Pericles had formerly commanded. He put in at Potidaea with the whole expedition and made all his preparations for the siege; for he had made ready every kind of engine used in sieges, a multitude of arms and missiles, and an abundance of grain, sufficient for the entire army. Hagnon spent much time making continuous assaults every day, but without the power to take the city. For on the one side the besieged, spurred on by their fear of capture, were putting up a sturdy resistance and, confiding in the superior height of the walls, held the advantage over the Athenians attacking from the harbour, whereas the besiegers were dying in large numbers from the plague and despondency prevailed throughout the army. Hagnon, knowing that the Athenians had spent more than a thousand talents on the siege and were angry with the Potidaeans because they were the first to go over to the Lacedaemonians, was afraid to raise the siege; consequently he felt compelled to continue it and to compel the soldiers, beyond their strength, to force the issue against the city. But since many Athenian citizens were being slain in the assaults and by the ravages of the plague, he left a part of his army to maintain the siege and sailed back to Athens, having lost more than a thousand of his soldiers. After Hagnon had withdrawn, the Potidaeans, since their grain supply was entirely exhausted and the people in the city were disheartened, sent heralds to the besiegers to discuss terms of capitulation. These were received eagerly and an agreement to cessation of hostilities was reached on the following terms: All the Potidaeans should depart from the city, taking nothing with them, with the exception that men could have one garment and women two. When this truce had been agreed upon, all the Potidaeans together with their wives and children left their native land in accordance with the terms of the compact and went to the Chalcidians in Thrace among whom they made their home; and the Athenians sent out as many as a thousand of their citizens to Potidaea as colonists and portioned out to them in allotments both the city and its territory.
This extract is from: Diodorus Siculus, Library (ed. C. H. Oldfather, 1989). Cited Mar 2003 from The Perseus Project URL below, which contains comments & interesting hyperlinks.
ΟΛΥΝΘΟΣ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Αρχαία πόλη της Χαλκιδικής κοντά στο μυχό του κόλπου της Κασσάνδρας,
τέσσερα χιλιόμετρα από τη θάλασσα. Η λέξη "Όλυνθος" είναι προελληνική
και σημαίνει "αγριοσυκιά". Στην περιοχή κατοικούσαν άνθρωποι από την
ύστερη νεολιθική εποχή. Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι στην Όλυνθο είχαν εγκατασταθεί
Βοττιείς (λαός που κατοικούσε ανάμεσα στους ποταμούς Αξιό
και Λουδία) αλλά τους έδιωξαν από εκεί οι Μακεδόνες.
Στη διάρκεια του Χρυσού Αιώνα (5ος π.Χ.) ξανακτίστηκε ακολουθώντας
το ιπποδάμειο σύστημα, σε τετράγωνα με πλατείς δρόμους και τέλεια συστήματα ύδρευσης
και αποχέτευσης, μάρτυρες του υψηλού βιοτικού επιπέδου των κατοίκων της. Η αρχαία
Όλυνθος είναι μια από τις καλύτερα διατηρημένες κλασικές ελληνικές πόλεις. Θαυμάσια
είναι τα ψηφιδωτά δάπεδα που ήρθαν στο φως, τα οποία είναι τα αρχαιότερα γνωστά
ελληνικά ψηφιδωτά, πρόδρομοι των εντυπωσιακών ψηφιδωτών του Δίου,
των Αιγών και της
Πέλλας.
Στους Μηδικούς πολέμους (αρχές Ε΄ π.Χ. αιώνα) η Όλυνθος αντιστάθηκε
ηρωικά στους Πέρσες. Οι Πέρσες όμως την κατέστρεψαν τελικά και την παρέδωσαν στους
Χαλκιδείς. Στον Δ΄ π.Χ. αιώνα η πόλη έφτασε σε μεγάλη ακμή και έγινε η πρώτη πόλη
της Χαλκιδικής. ΄Ηταν κέντρο ισχυρής συμμαχίας των γύρω πόλεων. Στον καιρό του
Αμύντα Γ΄ (396-369), βασιλιά της Μακεδονίας, οι Ολύνθιοι και οι σύμμαχοί τους
κατέλαβαν την Πέλλα. Αργότερα ήρθαν σε σύγκρουση με τους Σπαρτιάτες, οι οποίοι
κατέλαβαν την Όλυνθο (379 π.Χ.).
Όταν ο Φίλιππος άρχισε να υλοποιεί τα επεκτατικά του σχέδια, συμπεριφέρθηκε
φιλικά προς τους Ολυνθίους, αναζητώντας όμως αφορμή για να στραφεί έπειτα εναντίον
τους. Η αφορμή του δόθηκε όταν οι αδερφοί του και αντίπαλοί του κατέφυγαν στην
πόλη. Οι Ολύνθιοι κάλεσαν σε βοήθεια τους Αθηναίους και ο πόλεμος φάνηκε να γενικεύεται.
Αλλά ο Φίλιππος είχε οργανώσει ισχυρό μακεδονικό κόμμα μέσα στην πόλη, κατόρθωσε
να πείσει τους Ολυνθίους για τις καλές του προθέσεις και να αποτρέψει τη σύγκρουση.
Το 349 π.Χ. όμως απέρριψε το προσωπείο και παρά τη βοήθεια των Αθηναίων κατέλαβε
την πόλη (348 π.Χ.) και την κατέστρεψε μαζί με άλλες 32 πόλεις της Χαλκιδικής.
Από τότε η Όλυνθος έμεινε ακατοίκητη. Λέγεται μάλιστα πώς ο Μέγας
Αλέξανδρος, παρόλο που εκτιμούσε πολύ τον Ολύνθιο φιλόσοφο Καλλισθένη, αρνήθηκε
να ικανοποιήσει την παράκλησή του και να ξαναχτίσει την Όλυνθο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Τεχνολογικού Εκπαιδευτικού Ιδρύματος Πειραιά
ΑΜΜΟΥΛΙΑΝΗ (Νησί) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Έως το 1925 το νησί ήταν μετόχι της Μονής
Βατοπεδίου του Αγίου Όρους, όπου και έμεναν 2-3 καλόγεροι που διαχειρίζονταν
την κτηματική περιουσία και είχαν ως βοηθούς περίπου 20 εργάτες από την γύρω περιοχή.
Αυτοί ασχολούνταν με την καλλιέργεια χωραφιών, την βοσκή ζώων και το μάζεμα των
ελιών. Αρχές του 1925 το νησί παραχωρείται σε πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και
συγκεκριμένα από νησιά της Προποντίδος (Γαλλιμή - Πασαλιμάνι -Σκουπιά). Προερχόμενοι
από τις περιοχές αυτές που γειτόνευαν με την Κωνσταντινούπολη
έφεραν μαζί τους τον πολιτισμό, τα ήθη και τα έθιμα τους. Έχοντας την γνώση της
θάλασσας ασχολήθηκαν κυρίως με την αλιεία και κατάφεραν σε λίγα χρόνια να ξεχωρίσουν
στον τομέα αυτό.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Σταγίρων - Ακάνθου
ΑΡΝΑΙΑ (Πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Μοναδική πηγή για την Αρναία της αρχαιότητος είναι ο Θουκυδίδης, όπου
διαβάζουμε ότι ο στρατηγός Βρασίδας, κατευθυνόμενος με το στρατό του από την Ακανθο
προς την Αμφίπολη, αναχώρησε
από την πόλη «Αρναί». «Αρνη» κατά
τη μυθολογία, ονομαζόταν η κόρη του Αιόλου και μητέρα του Βοιωτού. Σύμφωνα με
όσα αναφέρει ο Παυσανίας (ΙΧ, 40, 5), από αυτήν πήραν το όνομά τους δύο πόλεις:
στη Θεσσαλία και στη Βοιωτία.
Το Φθινόπωρο του 424 π.Χ. ο στρατηγός της Σπάρτης Βρασίδας ήταν δραστηριοποιημένος
στην σημερινή Χαλκιδική, προσπαθώντας να προσεταιρισθεί τις πόλεις της Χερσονήσου.
Λίγο «προ του Τρυγητού» πολιορκεί την Ακανθο. Με την χρήση λόγων γοητευτικών,
βοηθούσης και της βεβαίας απειλής ότι θα καταστραφούν τα σταφύλια, έπεισε τους
Aκανθίους να εγκαταλείψουν την συμμαχία των Αθηναίων και να προσχωρήσουν στο στρατόπεδο
των Σπαρτιατών. Λίγες ήμερες αργότερα προσχώρησε και η Στάγειρος,
η οποία βρισκόταν δίπλα στην σημερινή Ολυμπιάδα. H σχετική διήγηση του Θουκυδίδη
συνεχίζεται με λεπτομερείς περιγραφές άλλων πολεμικών γεγονότων τα όποια διαδραματίσθηκαν
στην περιοχή της Βοιωτίας. Δεν γνωρίζουμε
τις ενδιάμεσες κινήσεις του Βρασίδα, στον oποίο επανέρχεται ο ιστορικός γράφοντας:
Πρόκειται για την μοναδική ιστορική αναφορά που έχουμε για την πόλη των Αρνών. Ούτε καν την ονομαστική του ονόματος της γνωρίζουμε, ούτε το πού ακριβώς βρισκόταν. Το μόνο που μας μένει λοιπόν είναι να προσεγγίσουμε την πόλη μας με μία σειρά συλλογισμών: Ως προς τη θέση της, λαμβάνοντας υπόψη την πορεία του στρατηγού Βρασίδα και τα ερείπια αρχαίων τειχών, κεραμοσκεπών τάφων και το πλήθος οστράκων που βρέθηκαν στα βόρεια του λόφου Προφήτης Ηλίας, μπορούμε να υποθέσουμε ότι η αρχαία πόλη «Αρναί» βρισκόταν κοντά στο λόφο αυτό. Κατά μία άλλη όμως έκδοχή, γύρω από το λόφο αυτό βρισκόταν η αρχαία πόλη Αυγαία. Επρεπε να ήταν χτισμένη στο σημείο όπου βρίσκεται η σημερινή Αρναία και ο λόφος του «Αϊ-Λια» να ήταν η ακρόπολή της. Ως προς την χρονολογία κτίσεως των Αρνών δέν υπάρχει κάποια απόλυτα συγκεκριμένη πληροφόρηση. Το γεγονός όμως ότι ο Ηρόδοτος δεν αναφέρει την πόλη Αρναία στη διήγηση της πορείας του Ξέρξη, ο οποίος ακολούθησε τον ίδιο δρόμο, αντίθετα προς τον Βρασίδα, πηγαίνοντας προν την Ακανθο, μας οδηγεί στο να δεχθούμε, χωρίς απόλυτη βεβαιότητα, ότι την εποχή εκείνη η πόλη δεν υπήρχε. Είναι πιθανό πάντως η πόλη Αρναί να ήταν αποικία των Ανδρίων, εφόσον στην Ανδρο υπήρχε πόλη που ονομαζόταν Αρνη."Επί ταύτην (Αμφίπολην) ουν ο Βρασίδας άρας εξ Αρνών της Χαλκιδικής επορεύετο τω στρατώ και αφικνόμενος περί δείλην επί τον Αυλώνα και Βρομίσκον ..." (Θουκ. 4.103)
Για την προέλευση του ονόματος αυτού υπάρχουν διάφορες εκδοχές. Η πιο λογική εκδοχή αποδίδει την ίδρυση σε εργάτες που προέρχονταν από τους γύρω οικισμούς και από τις άλλες περιοχές της Ελλάδας και της Βουλγαρίας και oι οποίοι εγκαταστάθηκαν στο μετόχι της μονής Κωνσταμονίτου. Η πρώτη αναφορά περιέχεται στο πλαστό χρυσόβουλλο του Ιωάννου Ε' Παλαιολόγου. Πρόκειται για έγγραφο προβληματικό και ως προς την χρονολόγηση του, η σύνθεση του οποίου θα πρέπει να στηρίχθηκε σε κάποιο αυθεντικό χρυσόβουλλο του Ιωάννου Ε', εκδοθέν την 15η Ιουνίου 1363. Στο ανωτέρω «χρυσόβουλλο», περιέχονται τα μετόχια της Μονής και μεταξύ αυτών αναφέρεται και το -εις την Ραλήγγοβην- μετόχιον εις όνομα τιμώμενον του Αγίου Στεφάνου. Ο έκδοτης του κειμένου παρατηρεί ότι το όνομα «Ραλήγγοβη» είναι αλλοίωση της «Λιαρίγκοβης» με αναστροφή των γραμμάτων. Στον βακουφναμέ της Μονής του 1569, όπου περιλαμβάνονται όλα τα περιουσιακά στοιχεία της, δεν συμπεριλαμβάνεται μετόχι στην Λιαρίγκοβη. Θα πρέπει λοιπόν να θεωρήσουμε ως πιθανόν ότι η πλαστογράφηση έγινε μετά το έτος αυτό. Η πρώτη σαφώς χρονολογούμενη αναφορά του μετοχίου την οποία μπορέσαμε να εντοπίσουμε, γίνεται σε ένα φερμάνιο του 1750, το όποιο περιέχει απόσπασμα παλαιοτέρου εγγράφου μη χρονολογημένου. Το απόσπασμα είναι κατάλογος των μετοχιών της Κασταμονίτου, όπου μεταξύ των άλλων αναφέρονται και τα εξής:Προέλευση - Εξήγηση της ονομασίας Λιαρίγκοβη-α: (1). «Ελληνοσλαβικής καταγωγής» αποτελείται από τις λέξεις: "λιέρα-γκοβνή=κοπριά-σωρός" επειδή η πεδιάδα ήταν παλιά τόπος βοσκής ζώων που εκτρέφονταν από την μονή Κωνσταμονίτου (2) ότι η λέξη προέρχεται από την τουρκική "Γιαρίγκοβη" που σημαίνει σχισμένη πεδιάδα από χείμαρρο.
Κείμενο: Δημητρίου Κύρου, Ιωακείμ Παπάγγελου
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Αρναίας
ΓΟΜΑΤΙ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Λέγεται πως η ονομασία του Γοματίου προέρχεται από πρόσφυγες του όρμου Γοματίου
της νήσου Λήμνου. Μία
άλλη εκδοχή αναφέρει πως το όνομα « Γομάτι» προέρχεται από τον Γόματο, επιστάτη
της περιοχής υπό την διοίκηση του Αγίου
Όρους. Είναι γνωστή η σχέση του Γοματίου με τον Aθω, δεδομένου ότι αποτελούσε
μετόχι των ιερών μονών Ιβήρων
και Ξηροποτάμου του Αγίου
Όρους.
ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΝΑΓΙΑ (Κωμόπολη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Παλαιότερα η Μεγάλη Παναγία ονομαζόταν Ρεβενίκια και η αρχική αναγνώριση της κοινότητας
τοποθετείται στο έτος 1918 ( Β.Δ/γμα 28-6-1918). Η τοπωνυμία Ρεβενίκια σηματοδοτεί
την νίκη του τότε οικισμού επί των Αράβων κατακτητών, που λεηλατούσαν και καταδυνάστευαν
την περιοχή. Η κοινότητα Ρεβενικίων μετονομάσθηκε σε Μ. Παναγία το 1927 ( Δ/ γμα
20-8-1927).
Οι κάτοικοι της Μ. Παναγίας είναι ντόπιοι χωρίς προσμίξεις προσφυγικού πληθυσμού.
ΝΕΑ ΚΑΛΛΙΚΡΑΤΕΙΑ (Κωμόπολη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Η Καλλικράτεια της Ανατολικής Θράκης ήταν ένα μεγάλο παραθαλάσσιο
χωριό, όμορφο, καθαρό και αρκετά πλούσιο. Μέχρι την ανταλλαγή των πληθυσμών αριθμούσε
περίπου 3,500 κατοίκους δηλ. περίπου 485 Ελληνικές και Ελληνόφωνες οικογένειες.
Ήταν χτισμένη στο μυχό του κόλπου των Αθύρων (Μεγάλου Τσεκμετζέ) με θέα την Προποντίδα.
Η απόστασή της από την Κωνσταντινούπολη
είναι περί τα 33 χλμ. Αλλα Ελληνικά χωριά που βρίσκονταν στα πέριξ, ήταν τα Πλάγια,
οι Λαγοθήρες, το Οικονομείο (Αγία Τριάδα), το Ξάστερο, οι Επιβάτες η Ηράκλεια,
οι Αιγιαλοί (Αγιος Παύλος), η Σηλύβρια κ.ά. Η κύρια ασχολία των κατοίκων της παλιάς
Καλλικράτειας ήταν η γεωργία, η κτηνοτροφία, ναυτιλία και το εμπόριο. Οι Καλλικρατειανοί
ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι ενώ η πολιούχος του χωριού ήταν η Οσία Παρασκευή, της
οποίας η μνήμη τιμάται στις 14 Οκτωβρίου. Υπήρχαν δύο πλήρη Δημοτικά σχολεία,
αρρένων και θηλέων, τα οποία στεγάζονταν σε ένα κτίριο ενώ φοιτούσαν γύρω στους
600 μαθητές.
Τα μαθήματα που διδάσκονταν ήταν τα Ελληνικά, αριθμητική, Τουρκικά,
Γαλλικά και μουσική. Διοικητικώς η Καλλικράτεια υπαγόταν στο καϊμακαμλίκι του
Μ. Τσεσμέ και αποτελούσε ξεχωριστό Δήμο.
Το Δημαρχιακό Συμβούλιο εκλέγονταν κάθε τέσσερα χρόνια από το λαό
και ο Δήμαρχος από το εκλεγμένο Δημαρχιακό Συμβούλιο με μυστική ψηφοφορία. Ο τελευταίος
Δήμαρχος της παλιάς Καλλικράτειας υπήρξε ο Σοφοκλής Κυριακίδης.
Με την Μικρασιατική καταστροφή και την ανταλλαγή των πληθυσμών, το
1924, οι Έλληνες κάτοικοι της Καλλικράτειας, αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις
πατρογονικές τους εστίες και να αναζητήσουν μια νέα πατρίδα στη Μακεδονία.
Οι περισσότεροι κάτοικοι επιβιβάστηκαν σε καράβια, ενώ δεν ήταν λίγοι εκείνοι
που πήραν το δρόμο της προσφυγιάς οδικός. Μετά την αποβίβαση των προσφύγων στο
λιμάνι της Θεσσαλονίκης, αναζητήθηκε η νέα τοποθεσία εγκατάστασης. Τελικά, επιλέγει
η σημερινή περιοχή της Νέας Καλλικράτειας όπου αρχικά υπήρχε το Μετόχι της
Μονής Ξενοφώντος του Αγίου
Όρους που ονομαζόταν "Στόμιον".
Από τότε, ο πληθυσμός είχε να αντιμετωπίσει τις αρρώστιες και τις
κακουχίες. Πολλοί ήταν εκείνοι οι οποίοι δεν άντεξαν, ενώ αρκετές οικογένειες
αναχώρησαν για τις πιο μεγάλες πόλεις προς αναζήτηση καλύτερων συνθηκών διαβίωσης.
Με τον καιρό, οι κάτοικοι με περίσσιο κόπο, επίπονες προσπάθειες και σκληρή δουλειά,
κατόρθωσαν τελικά να στεριώσουν σ' αυτόν τον τόπο μη λησμονώντας φυσικά την χαμένη
τους πατρίδα.
Από τότε μέχρι σήμερα, έχει κυλήσει πολύ νερό στο αυλάκι, τίποτε δε θυμίζει
πια τους προσφυγικούς καταυλισμούς και τον καθημερινό μόχθο για την επιβίωση,
τα περισσότερα γεγονότα μπορεί κανείς να τα πληροφορηθεί μέσα από μαρτυρίες και
ιστορικά βιβλία. Σε αυτά πρέπει να προστρέχουν οι νεότεροι, όχι μόνο για να θυμούνται
τις σκληρές εκείνες καταστάσεις που πέρασαν οι πρόγονοί μας, αλλά και γιατί δεν
νοείται λαός ο οποίος ξεχνά την ιστορία του.
Η Ν. Καλλικράτεια, είναι πλέον, μία σύγχρονη κωμόπολη, σε κοντινή απόσταση
από τη Θεσσαλονίκη,
ενώ ο τουρισμός είναι η βασική πηγή εσόδων για πολλούς από τους κατοίκους της.
Συνάμα, με την ανάπτυξη της περιοχής, ο πληθυσμός έχει αυξηθεί με αλματώδεις ρυθμούς,
ο οποίος σύμφωνα με την απογραφή του 2001 έχει ανέλθει στους 10,880 κατοίκους.
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καλλικράτειας
ΝΕΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Το Νεοχώρι αναφέρεται με το όνομά του ή ως Νοβοσέλο (σλαβική λέξη) σε πολύ μεταγενέστερα
έγγραφα κυρίως του Αγ. Όρους
(από τον 16ο αιώνα και μετά) ή την εποχή της Τουρκοκρατίας ώς ένα από τα μαντεμοχώρια
(είχαν ως αποκλειστική ασχολία την εξόρυξη μεταλλευμάτων με ειδικά προνόμια και
καθεστώς, από την Μεγάλη Πύλη του Σουλτάνου και αρμόδιο το Μαντεμ Αγά, με έδρα
το μαχαλά ή την Αρναία).
ΟΛΥΜΠΙΑΔΑ (Χωριό) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Η Ολυμπιάδα χτίστηκε το 1924, μετά τον ξεριζωμό του 1922, από πρόσφυγες που έφτασαν
εδώ από την Αγία Κυριακή της Μικράς
Ασίας. Κατά τους ιστορικούς, η περιοχή είναι η σημαντικότερη της Χαλκιδικής
διότι εδώ βρίσκονται τα αρχαία
Στάγειρα. Τα αρχαία Στάγειρα βρίσκονται στα ανατολικά της Ολυμπιάδας σε απόσταση
700 μέτρων, στη θέση Λιοτόπι, όπου από το 1990 διεξάγονται σημαντικές αρχαιολογικές
ανασκαφές. Κατά μία προφορική παράδοση ο βασιλιάς Κάσσανδρος εξόρισε την Ολυμπιάδα,
μητέρα του Μεγάλου Αλεξάνδρου, στα αρχαία Στάγειρα και κατ' άλλους στο νησί Κάπρος
το οποίο βρίσκεται απέναντι από την σημερινή Ολυμπιάδα. Το νησί Κάπρος (Καυκανάς)
αναφέρεται και από τον αρχαίο γεωγράφο Στράβωνα κατά τον οποίο το ίδιο όνομα είχε
και το λιμάνι της πόλης. Κατά την Τουρκοκρατία το λιμάνι της Ολυμπιάδας ήταν λιμάνι
φορτο-εκφόρτωσης ξυλείας, και στην περιοχή υπήρχαν μερικές καλύβες των οποίων
οι κάτοικοι μετά την άφιξη των προσφύγων το '22 μετοίκησαν στα σημερινά Στάγειρα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Σταγίρων - Ακάνθου
ΟΡΜΥΛΙΑ (Κωμόπολη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Γραπτές μαρτυρίες για την περιοχή συναντάμε: το 875 π.Χ από
τον Αρχιεπίσκοπο Θεσσαλονίκης Βασίλειο ως το ως "Σερμύλια Κώμη" στο
"Βίο" που συνέγραψε στις αρχές του 10ου αιώνα για τον δάσκαλο του, όσιο
Ευθύμιο τον Νέο και το 1047 κατά την οριοθέτηση της κτηματικής περιφέρειας της
μονής "τω Χαβουνιών" δηλαδή του Πολύγυρου
όπου αναγράφεται σε Ιβηρίτικο έγγραφο ότι το όριο "έρχεται και ακουμπίζει
εις τα σύνορα του κάστρου Ερμυλίας". Από τις αρχές του 13ου αιώνα αρχίζει
στην περιοχή ση δυναμική παρουσία των μοναστηριών του Αγίου
Όρους με την εγκατάσταση μετοχίων τους στον εύφορο κάμπο περιορίζοντας τους
κατοίκους της Ορμύλιας στις πλέον ανυψωμένες και άγονες περιοχές ή μετατρέποντας
τους σε κολήγους τα των μετοχιών. Η αύξηση των μετοχιών ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο
τον επόμενο αιώνα εξαιτίας των καταδρομών από Σέρβους και Τούρκους, κάτι που αναγκάζει
τους κατοίκους να πουλούν τα κτήματά τους.
Στις αρχές του 14ου αιώνα μια από τις έξι διοικητικές περιφέρειες
στις οποίες ήταν χωρισμένη η χερσόνησος της Χαλκιδικής ονομαζόταν "Καπετανίκιον
της Ερμύλιας". Η οριστική υποταγή της Ορμύλιας στους Τούρκους έγινε μεταξύ
του 1416 και προν του 1424 Κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας το Οθωμανικό κράτος
παραχώρησε στους χριστιανούς διάφορα προνόμια με αντάλλαγμα δυσβάσταχτους φόρους.
Τα χωριά κοντά στα μοναστηριακά μετόχια τελούσαν υπό την προστασία του Αγίου Όρους,
γεγονός που σημαίνει ότι πολλά χωριά όπως η Ορμύλια έμειναν σχετικά ελεύθερα και
ανέπτυξαν σπουδαίες εμπορικές δραστηριότητες. Τον 19ο μάλιστα αιώνα έγινε το σημαντικότερο
κέντρο μεταξουργίας της περιοχής. Ένδειξη της οικονομικής ευρωστίας του χωριού
είναι και η ανέγερση του μεγάλου ενοριακού ναού του Αγίου Γεωργίου κατά το 1818.
Το 1821 η Ορμύλια παίρνει μέρος στην Ελληνική Επανάσταση όπως και
όλη η Χαλκιδική έχοντας
αρχηγό τον Εμμανουήλ Παππά. Η προσπάθεια αυτή δεν είχε θετική κατάληξη με αποτέλεσμα
το κάψιμο της Χερσονήσου από τους Τούρκους. Κατά την επανάσταση του 1854, ο Τσάμης
Καρατάσος - πρωτεργάτης της επανάστασης στην περιοχή - εγκαταστάθηκε στο Μετόχι
και στην περιοχή Ψακουδιά
της Ορμύλιας έδωσε μια από τις αποφασιστικότερες μάχες του αγώνα. Με την αποχώρησή
του το Μετόχι πυρπολήθηκε. Η Ορμύλια απελευθερώθηκε από τον Τουρκικό ζυγό τον
Οκτώβριο του 1912 ύστερα από 500 σχεδόν χρόνια σκλαβιάς.
Το 1923 εγκαταστάθηκαν στην περιοχή πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία και
ίδρυσαν το χωριό Βατοπέδι
ως ανεξάρτητη κοινότητα - εντάχθηκε υποχρεωτικά στην Κοινότητα Ορμύλιας το 1971.
Με την έλευση των προσφύγων άρχισε η απαλλοτρίωση και η διανομή των μοναστηριακών
κτημάτων, τόσο στους πρόσφυγες όσο και στους ντόπιους ακτήμονες αγρότες των Ορμυλίων.
Στη διάρκεια της γερμανικής κατοχής (1941-1944) οι κάτοικοι πήραν ενεργό μέρος
στην Εθνική αντίσταση οργανώνοντας μεταξύ άλλων και δίκτυο περισυλλογής και φυγάδευσης
Αγγλων Αξιωματικών και στρατιωτικών στη Μέση Ανατολή.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Ορμυλίας
ΠΑΛΑΙΟΧΩΡΙ (Κωμόπολη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Αρναίας
Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς ιδρύθηκε το Παλαιοχώρι με το σημερινό
του όνομα. Το όνομά του προέρχεται ακριβώς από ότι είναι ακριβώς πολύ παλιό χωριό.
Κατά πάσα πιθανότητα το Παλαιοχώρι υπήρξε μία απ' τις 32 πόλεις της
Ολυνθιακής Ομοσπονδίας, που κατέστρεψε ο βασιλιάς της Μακεδονίας Φίλιππος ο Β'
το 348 π.Χ. Η Μακεδονική παρουσία στην περιοχή επιβεβαιώνεται προς το παρόν από
τα αρχαία νομίσματα, που βρέθηκαν σ' αυτήν.
Γύρω από το χωριό σώζονται πολλά ερείπια κάστρων, οικισμών ή οχυρώσεων
(Βαλτούδα, Νέπωσι, Κρανιά, Καμήλα). Κατά καιρούς βρέθηκαν σ' αυτά αρχιτεκτονικά
μέλη, τάφοι, όστρακα, νομίσματα, αγγεία και διάφορα αντικείμενα. Σύμφωνα με την
παράδοση, στη Βαλτούδα υπήρχε αρχαίος ναός. Σ΄αυτή την τοποθεσία πιθανόν να βρισκόταν
και η αρχική θέση του Παλαιοχωρίου.
Βόρεια του Παλαιοχωρίου, μέσα στα όρια της Κοινότητος Παλαιοχωρίου,
στην περιοχή του κάστρου "Νέπωσι"(=απόρθητο) ξεκίνησε ανασκαφή, μετά
από ενέργειες της κοινότητας, τη βοήθεια του αρχαιολόγου κ. Ιωακείμ Αθ. Παπάγγελου
και τη χρηματοδότηση με την παρέμβαση του υφ.Εθν.Οικονομίας κ. Χρήστου Πάχτα.
Τα συμπεράσματα από την επιφανειακή μέχρι στιγμής μελέτη του κάστρου
είναι τα εξής :
Στην κορυφή ενός οχυρού λόφου, φύσει και θέσει απόρθητου, είναι κτισμένο
ένα κάστρο το "Καστέλλι", όπως το ονομάζουν οι Παλαιοχωρινοί, το μεγαλύτερο στη
Χαλκιδική. Η μόνη σύνδεση του λόφου με το βουνό είναι ένα στενό απόκρημνο μονοπάτι.
Βρέχεται από τρεις πλευρές από τον "Παλαιοχωρινό λάκκο", βασικό παραπόταμο του
Χαβρία, που ακούγεται βουερός στο βάθος χαράδρας 30 - 40 μέτρων. Περιβάλλεται
σε μεγάλη ακτίνα από τοπίο ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, με οργιαστική βλάστηση.
Το κάστρο καταλαμβάνει έκταση 15 στρεμμάτων (σε επίπεδο) και περιστοιχίζεται από
τείχος μήκους 800 - 1000 μέτρων περίπου και ύψους 4 - 5 μέτρων. Το τείχος φαίνεται
να έχει τρεις οικοδομικές φάσεις, που ξεχωρίζουν στο ύψος και δείχνουν πόσες φορές
ανακατασκευάσθηκε μετά από καταστροφές.
Το παλιότερο εύρημα στην περιοχή, είναι ένα αττικό μελαμβαθές κεραμικό
όστρακο, που μέχρι στιγμής δεν ερμηνεύθηκε η παρουσία του εκεί. Οι Τούρκοι περιορίσθηκαν
στα χωριά της Χαλκιδικής και δεν έστειλαν στρατό να καταλάβει το Αγιο
Όρος. Το μέτωπο στην Κασσάνδρα κρατήθηκε μετά από νικηφόρα σύγκρουση στην
Ορμύλια στις 27 Ιουνίου
1821. Μετά απ' αυτά, ο Μπαιράμ πασάς αποσύρθηκε για να προχωρήσει στη νότια Ελλάδα,
όπου χρειαζόταν ενισχύσεις. Έτσι η ομοσπονδία των Μαδεμοχωρίων διαλύθηκε (Αύγουστος
1821).
Οι κάτοικοι του Παλαιοχωρίου και των γύρω χωριών κατέφυγαν επίσης
στα βουνά, τη Νιγρίτα
Σερρών και το Αγιο Όρος μέχρι που δόθηκε αμνηστία απ' το Σουλτάνο.
Οι Παλαιοχωρινοί επέστρεψαν και ξανάκτισαν τα σπίτια τους το 1835-36.
Ξανακτίσθηκε και ο παλιός ναός του Ταξιάρχη Μιχαήλ, ψηλά σ' ένα λόφο, παραπλεύρως
του "Παλαιοχωρινού Λάκκου", το 1835 (χωρίς άδεια από τους Τούρκους).
Κτίσθηκε στα ερείπια αρχαίου ναού που κάηκε και κατεδαφίστηκε από τους Τούρκους.
Ο ρυθμός αυτού του ναού είναι βασιλική μονόκλιτη απλή. Τυπικό κτίσμα των χρόνων
της Τουρκοκρατίας. ΄Εχει μικρή είσοδο. Για να μπεί κανείς ανεβαίνει δύο σκαλιά
και κατεβαίνει άλλα δύο μετά την είσοδο. Οι υπόδουλοι Έλληνες έκτιζαν τους ναούς
τους μ' αυτόν τον τρόπο, για να είναι δύσκολο στους κατακτητές να τους μετατρέψουν
σε σταύλους, όπως συνήθιζαν τότε.
Σ' αυτόν το ναό τοποθετήθηκε και η θαυματουργή εικόνα του Παμμεγίστου
Ταξιάρχη Μιχαήλ, κτητορική εικόνα που ανάγεται στο τέλος του 15ου με αρχή του
16ου αιώνα. Η εικόνα χρονολογήθηκε με την αξιόπιστη μέθοδο της ραδιομέτρησης.
Σώζεται μέχρι και σήμερα, είναι κρητικής τεχνοτροπίας, και ήταν 3 φορές επιζωγραφισμένη.
Επανήλθε στην πρώτη της κατάσταση μετά από πρόσφατη συντήρηση. Είναι καλυμμένη
από αργυρόχρυσο υποκάμισο ρωσικής τέχνης, με πλήθος αναθήματα. Σύμφωνα με την
παράδοση βρέθηκε, αφού έσκαψαν στο ίδιο χώρο που κτίσθηκε ο ναός του Ταξιάρχη
Μιχαήλ.
Εγκαίνια του ναού που λειτουργεί σήμερα σαν κοιμητηριακός πραγματοποιήθηκαν
πρόσφατα, τον Ιούνιο του 1996, επειδή διαπιστώθηκε ότι δεν είχαν γίνει παλιά όταν
κτίσθηκε ο ναός προφανώς για τον φόβο των Τούρκων.
Στα ιστορικά μνημεία του Παλαιοχωρίου από την εποχή της Τουρκοκρατίας
συγκαταλέγεται επίσης και ο νέος ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών, Πολιούχων του
Παλαιοχωρίου, που βρίσκεται στό κέντρο του σημερινού χωριού.
Οι κάτοικοι αποφάσισαν να κτίσουν το νέο ναό, περί τα τέλη του 19ου
αιώνα, επειδή το χωριό είχε μεγαλώσει και οι ανάγκες αυξήθηκαν.
Κατά τα χρόνια όμως της τουρκικής κατοχής απαγορευόταν η ανοικοδόμηση,
ακόμα και η συντήρηση ναών. Ο μόνος τρόπος ήταν η έκδοση ειδικού βασιλικού διατάγματος
(φιρμανιού) από την Κωνσταντινούπολη,
την έδρα του Σουλτάνου. Για να εκδοθεί όμως αυτό από την "Υψηλή Πύλη"
χρειαζόταν μεγάλο χρηματικό ποσό σε χρυσές λίρες για δωροδοκίες, καθώς και πολύμηνα
και επικίνδυνα ταξίδια στην Κωνσταντινούπολη, χωρίς να είναι σίγουρο το αποτέλεσμα.
Για καλή μας τύχη, το έτος 1899 εφησύχαζε στο Μυλοπόταμο, στο Αγιο
Όρος, ο πρώην Οικουμενικός Πατριάρχης Ιωακείμ ο Γ' ο μεγαλοπρεπής. Τον επισκέφθηκαν
οι κάτοικοι του Παλαιοχωρίου και τον παρεκάλεσαν να μεσολαβήσει στην Πύλη, πράγμα
που τους υποσχέθηκε. Τους υποσχέθηκε επίσης ότι θα παρευρεθεί στα εγκαίνια για
την αποπεράτωση του ναού.
Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, οι προύχοντες του χωριού ειδοποιήθηκαν
να πάνε στην Κωνσταντινούπολη, και παρέλαβαν το φιρμάνι.
Η θεμελίωση του ναού πραγματοποιήθηκε το 1899 και κτίσθηκε (με μαστόρους
από την Καστοριά, όπως φαίνεται από το συμβόλαιο παρακάτω) με βιασύνη, λόγω της
ρευστής κατάστασης που επικρατούσε τότε στα Βαλκάνια, στο σύντομο για την εποχή
διάστημα των τεσσάρων ετών.
Ο νέος Ιερός Ναός, που αφιερώθηκε στη σύναξη των Παμμεγίστων Ταξιαρχών
Μιχαήλ και Γαβριήλ, κατασκευάσθηκε ευρύχωρος (400 m2) σε ρυθμό τρικλίτου βασιλικής,
επειδή απαγορευόταν τότε από τους κατακτητές ο βυζαντινός ρυθμός μετά τρούλλου.
Τα εγκαίνιά του έγιναν το 1903. Ο Πατριάρχης Ιωακείμ δεν μπόρεσε να
παρευρεθεί, γιατί το 1901 επανεκλέχθηκε για 2η φορά Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως,
αλλά έστειλε Ιερό Αντιμήνσιο, πάνω στο οποίο τελέσθηκε η πρώτη θεία Λειτουργία
στο νεόδμητο ναό, που εγκαινιάσθηκε από τον επίσκοπο και πρόεδρο Ιερισσού Ιωακείμ.
Σήμερα αυτός ο ναός είναι ιδιαίτερα μεγαλοπρεπής με αξιοθαύμαστο ψηλό
ξυλόγλυπτο τέμπλο και ταβάνια. Ελάχιστα κειμήλια διαφυλάχθηκαν από τότε, επειδή
τα περισσότερα με τις συνεχείς μετακινήσεις, λόγω του διωγμού των κατακτητών,
ή καταστράφηκαν από την αμάθεια, ή χάθηκαν.
Αυτά είναι, εκτός από τη θαυματουργή εικόνα του Ταξιάρχη Μιχαήλ, που αναφέραμε
παραπάνω, ένα Αγιο Ποτήριο μολύβδινο του 1600 μ.Χ., ένα ζεύγος στεμμάτων ρωσικής
κατασκευής, μία σειρά Μηναία, ένα Ανθολόγιο του 1743, δύο Ευαγγέλια ένα του 1759
και ένα του 1799 όλα εκδόσεων Βενετίας, ένα ζεύγος εξαπτέρυγα του 1863, 2 μπρούτζινα
μανουάλια δώρο της μονής
Βατοπεδίου στα εγκαίνια του Ναού (1904), δίσκοι από κασσίτερο και πολλά άλλα,
χωρίς όμως ιδιαίτερη αξία.
Τα κείμενα είναι απο το βιβλίο του κ. Καλαμπαλίκη Αθανασίου για το Παλαιοχώρι
ΠΑΛΛΗΝΗ (Δήμος) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Η περιοχή είναι πλούσια σε ιστορία και αρχαιολογικά ευρήματα. Είναι
γνωστό ότι η Χαλκιδική υπήρξε η πατρίδα του Αριστοτέλη, που ήταν και ο δάσκαλος
του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Από την περιοχή που σήμερα καλύπτει ο Δήμος Παλλήνης κατάγονταν
ο Αριστόβουλος, ο ιστοριογράφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου, ο Παιώνιος, διάσημος γλύπτης
της αρχαιότητας και ο Ποσείδιππος, επιφανής κωμικός ποιητής. Στο χώρο που σήμερα
βρίσκεται ο Δήμος Παλλήνης, ήκμασαν κατά την αρχαιότητα οι πόλεις Θέραμβος, Σκιώνη,
Αιγή και Νεάπολις. Υπάρχουν σημαντικότατα αρχαιολογικά ευρήματα από τις πόλεις
αυτές αλλά ένα πολύ σημαντικό τους μέρος έχει χαθεί κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας
και από αρχαιοκάπηλους.
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Παλλήνης
ΠΥΡΓΑΔΙΚΙΑ (Λιμάνι) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Σύμφωνα με ιστορικά στοιχεία και μαρτυρίες, κατά την Μικρασιατική καταστροφή (1922)
πολλοί πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στην περιοχή «Πυργαδίκι», καλογερικό μετόχι της
Μονής Δοχειαρίου του
Αγίου Όρους. Το 1927 δόθηκαν από το Ελληνικό κράτος κατοικίες στους πρόσφυγες
και το 1936 έγινε και η διανομή χωραφιών, με αποτέλεσμα οι πρόσφυγες να αποκατασταθούν
και επαγγελματικά. Από τότε μέχρι σήμερα, οι κάτοικοι των Πυργαδικίων ζουν και
κάνουν έντονη την παρουσία τους τόσο στην πολιτιστική όσο και στην οικονομική
ζωή της περιοχής.
ΣΕΡΜΥΛΗ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Eίναι ο αρχαιότερος οικισμός της Χαλκιδικής
αφού η παρουσία της στην περιοχή είναι αδιάλειπτη από τη νεολιθική εποχή μέχρι
σήμερα με ονόματα Σερμύλη - το κλασικό, Ερμύλη - το μεσαιωνικό και Ορμύλια, το
σύγχρονο.
Τα πρώτα ευρήματα χρονολογούνται στα Νεολιθική εποχή (4000-2000πχ)
και βρέθηκαν στην Τούμπα σου Προφήτη Ηλία, στο λόφο του Αγίου Γεωργίου κατά τη
2η χιλιετία π.Χ., στην πλατειά Τούμπα κατά τα τέλη της 2ης χιλιετίας π.Χ. και
στο Καστρί Βατοπεδίου γύρω στο 1000 π.Χ. Στους κλασικούς χρόνους οι ιστορικές
μαρτυρίες αναφέρουν δύο πόλεις στην περιοχή και οι δύο αποικίες των Χαλκιδέων
(ήλθαν στην περιοχή κατά τον 13ο -12ο αιώνα π.Χ.) και μέλη της Αθηναϊκής Συμμαχίας
μετά τους Περσικούς Πολέμους.
Η πρώτη με το όνομα Σερμύλη
όπως την αναφέρει ο Ηρόδοτος (ιστορία Ζ' 122) ήταν σπουδαία και μεγάλη, χτισμένη
κοντά στη θάλασσα και δίπλα στην εκβολή του ποταμού. Έλεγχε τη βασική και συντομότερη
οδική αρτηρία από την Καλαμαριά
προς τη Σιθωνία. Τις
παλαιότερες μαρτυρίες για την ιστορία της μας δίνουν τα αργυρά νομίσματα τα οποία
κόπηκαν κατά τον 6ο αιώνα π.Χ. Ο Ηρόδοτος την αναφέρει ως μία από τις πόλεις που
έδωσαν στρατό στον Ξέρξη.
Μετά τους Περσικούς Πολέμους εντάχθηκε στην Αθηναϊκή Συμμαχία και
από τη συνεισφορά της σε αυτή (3-5 τάλαντα) συμπεραίνεται ότι την εποχή εκείνη
ήταν η σημαντικότερη πόλη των Χαλκιδέων μετά την Τορώνη.
Κατά τη διάρκεια του Πελοποννησιακού Πολέμου δεινοπάθησε από τους
Σπαρτιάτες (Θουκυδίδης Α'66). Μερικά χάλκινα νομίσματα της που κόπηκαν μετά το
404 ή το 379 π.Χ αποτελούν τεκμήριο ότι εκείνη την περίοδο ήταν πόλη αυτόνομη.
Το 348 π.Χ. καταστράφηκε από τον Φίλιππο και οι κάτοικοί της διασκορπίστηκαν στον
ευρύτερο χώρο δημιουργώντας μικρούς οικισμούς που φυτοζωούσαν. Την παλαιοχριστιανική
περίοδο (4ος - 7ος αιώνας) έχουν εντοπισθεί δύο οικισμοί: Ο ένας είναι βορειοδυτικά
του σημερινού οικισμού Βατοπεδίου,
στη θέση "Γκβέλι" και ο δεύτερος είναι το κάστρο είναι το κάστρο στην
Καλλίπολη και πρέπει να κτίσθηκε γύρω στον 5ο αιώνα στον απόκρημνο λόφο δίπλα
στο ποτάμι και αποτελεί σαφή ένδειξη των κινδύνων που διέτρεχαν την εποχή εκείνη
οι κάτοικοι της περιοχής από τις διάφορες επιδρομές των βαρβάρων.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Ορμυλίας
ΤΟΡΩΝΗ (Δήμος) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
Η ονομασία του Δήμου προέρχεται από τη Μυθολογία, την Τορώνη, σύζυγο
του Πρωτέα, γιού του θεού της θάλασσας, Ποσειδώνα. Την αρχαία Τορώνη την ίδρυσαν
Χαλκιδείς άποικοι τον 8ο αιώνα π.Χ.. Τον 5ο π.Χ. αιώνα η Τορώνη ήταν από τις σημαντικότερες
πόλεις της Χαλκιδικής. Είχε δικό της νόμισμα και αποτελούσε μέλος της Αθηναϊκής
συμμαχίας. Στην ακρόπολη της Λυκήθου
υπήρχε ναός αφιερωμένος στη θεά Αθηνά. Κατά τον Πελοποννησιακό πόλεμο υπήρξε στόχος
των Αθηναίων και των Σπαρτιατών. Ο Θουκυδίδης ιστορεί ότι το 423 π.Χ. την κατέλαβε
ο Σπαρτιάτης Βρασίδας. Το 348 π.Χ. η πόλη περιήλθε στο κράτος του Φιλίππου Β'.
Το 168 π.Χ. την κατέλαβαν οι Ρωμαίοι και η πόλη παρήκμασε. Στη Βυζαντινή εποχή
η περιοχή έγινε μετόχι αγιορείτικων μονών. Τα ισχυρά τείχη της και άλλα κτίσματα
καταστράφηκαν το 19ο αιώνα,όταν οι Τούρκοι χρησιμοποίησαν τους γρανιτόλιθους,
με τους οποίους ήταν χτισμένα, για την επίστρωση κεντρικών οδών Κωνσταντινούπολης
και της Θεσσαλονίκης. Η Συκιά
επίσης υπήρξε ένα από τα μεγαλύτερα και πιo δραστήρια χωριά της Χαλκιδικής, με
ενεργό συμμετοχή στις επαναστάσεις του 1821 και 1854 κατά των Τούρκων. Κατά την
Βυζαντινή εποχή η Συκιά αναφέρεται ως Λογγός, έδρα Καπετανικίου Αγιορείτικων μονών.
Το 1821 οι Συκιώτες, φύσει ανυπότακτοι και με πολεμική παράδοση στην θάλασσα (
πολλοί ως πειρατές) επαναστάτησαν και με αρχηγό τον Στάμο Χάψα προχώρησαν προς
την Θεσσαλονίκη. Κοντά στην Μονή Αγ. Αναστασίας έδωσαν φοβερή μάχη με ισχυρές
τουρκικές δυνάμεις και πολλοί έπεσαν εκεί για την ελευθερία. Το 1854 ο Τσάμης
Καρατάσιος από εδώ άρχισε την επανάσταση. Σύμφωνα μαλιστα με την παράδοση, η εκκλησία
του Αγίου Αθανασίου στη Συκιά κάηκε μαζί με τους Τούρκους, που είχαν καταφύγει
σε αυτήν και αρνούνταν να παραδοθούν, υπό τον Τσάμη Καρατάσο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τορώνης
ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ (Νομός) ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Η Ελληνική μυθολογία αναφέρεται συχνά στη Χαλκιδική: στην Κασσάνδρα
βρίσκεται θαμμένος ο γίγαντας του σεισμού, Εγκέλαδος. Ο Aθως πάλι σχηματίστηκε
από το βράχο που έριξε εναντίον των θεών ο ομώνυμος Γίγαντας, μα και η Σιθωνία
οφείλει το όνομά της στο Σίθωνα, το γιο του Ποσειδώνα. Μύθοι θα πει κανείς. Υπονοούν
όμως την προσπάθεια που καταβλήθηκε για να ερμηνευτούν, από τα πολύ παλιά χρόνια,
οι ιδιορρυθμίες αυτού του χώρου. Η επιστημονική έρευνα πάντως έχει καταδείξει
ότι η γεωμορφολογία της παλαιοντολογικής Χαλκιδικής ήταν πολύ διαφορετική από
τη σημερινή. Διαφορετική σίγουρα ήταν και η χλωρίδα και η πανίδα της. Τα απολιθωμένα
λείψανα ελεφαντοειδών και άλλων εξαφανισμένων ειδών που βρέθηκαν στη Νικήτη
και έχουν εντοπιστεί στα Βραστά, στην Τρίγλια κ.α. αποτελούν μάρτυρες μιας άλλης
εποχής, που μάλλον δεν είδε ποτέ ανθρώπινο γένος. Επίσης τα ευρήματα στο Σπήλαιο
των Πετραλώνων απέδειξαν ότι
η παρουσία του ανθρώπου εδώ ξεπερνά τις 700.000 χρόνια, ενώ το κρανίο του αρχανθρώπου
υπολογίζεται πως έχει ηλικία 200.000 ετών περίπου. Εγκαταστάσεις οργανωμένης κοινωνίας
έχουμε στη Χαλκιδική από το 4.000 π.Χ. και οι παλαιότεροι κάτοικοί της ήταν Θράκες
και Πελασγοί.
Τον 8ο αι. π.Χ. πλήθος κατοίκων καταφθάνει στην περιοχή, προερχόμενο
κυρίως από την Χαλκίδα (εξού
Χαλκιδική) και την Ερέτρια.
Το 5ο αι. π.Χ. οι σημαντικότερες πόλεις της είναι: Αίνεια, Γίγωνος,
Λίπαξος, Ποτίδαια,
Σάνη, Μένδη,
Σκιώνη, Αιγαί,
Νεάπολις, Αφυτις,
Ολυνθος, Σερμύλη,
Γαληψός, Τορώνη,
Σάρτη, Σίγγος, Πύλωρος, Δίον,
Κλεωναί, Ολόφυξος,
Ακανθος, Στάγιρα,
Απολλωνία, Αρναία,
Ανθεμούς. Πολλές από αυτές
αποτελούν συνέχεια προϊστορικών οικισμών, που υπήρχαν στην ίδια θέση. Στο τέλος
του 5ου αι. π.Χ. οι 32 σπουδαιότερες πόλεις ιδρύουν υπό την ηγεσία της Ολύνθου,
το "κοινόν των Χαλκιδέων", το οποίο θα διαλυθεί το 379 π.Χ. από τους Σπαρτιάτες.
Το 348 π.Χ. ο Φίλιππος ενσωματώνει την περιοχή στο Μακεδονικό Βασίλειο. Στα Ελληνιστικά
χρόνια ιδρύονται τρεις μεγάλες πόλεις: Κασσανδρεία (315), Ουρανούπολις (315) και
Αντιγόνεια (στη μέση της Καλαμαριάς το 280 π.Χ.). Το 168 π.Χ. περνά στα χέρια
των Ρωμαίων και παρακμάζει καθώς οι πόλεις της περιήλθαν υπό τον έλεγχο Ρωμαίων
εμπόρων κυρίως.
Το Χριστιανισμό η Χαλκιδική πρέπει να ασπάστηκε το 50 μ.Χ. (τότε δηλαδή
που ο Απόστολος Παύλος πηγαίνοντας από τους Φιλίππους
στη Θεσσαλονίκη είχε περάσει
και από την Απολλωνία). Στους Χριστιανικούς αιώνες θα δεχθεί πολλές καταστροφικές
επιδρομές όπως των Γότθων (269), των Ούννων (6ο αι.) και των Καταλανών (1307).
Κατά τον 9ο αι. οργανώνεται η μοναστική πολιτεία του Αγίου
Ορους. Το 855 ο Βασίλειος Α΄ ο Μακεδών με χρυσόβουλο ορίζει "του λοιπού αθορύβους
και αταράχους διάγειν τους μοναχούς" έως της συντελείας του αιώνος. Κατά τον 10ο
αι. ένα πλήθος μονυδρίων βρίσκονταν συγκεντρωμένο γύρω από τις Καρυές. Το 963
κτίζεται η Μονή της Μ. Λαύρας και στη συνέχεια οι υπόλοιπες 19 Μονές. Έκτοτε η
Αγιώνυμη πολιτεία αποτελεί ένα ιδιόμορφο κόσμο. Τόπος μυστηρίου, της σκληρής άσκησης
και του πνευματικού προσανατολισμού, μπόρεσε να διασώσει στο χρόνο τους πολύτιμους
θησαυρούς του, να καλλιεργήσει την ελληνοχριστιανική παιδεία και να συνδράμει
στη διάσωση της εθνικής συνείδησης στις δύσκολες για το έθνος εποχές. Μετά τον
10ο αιώνα το μεγαλύτερο μέρος της καλλιεργούμενης γης πέρασε στα χέρια των Αγιορειτών
("Μετόχια"¨). Από τους συνοικισμούς δε των κολίγων των μονών προήλθαν πολλά νέα
χωριά, που αναπτύχθηκαν πλάι στα υπάρχοντα. Μετά το 12ο αιώνα στα πλαίσια της
τότε διοικητικής μεταρρύθμισης διαιρέθηκε στα καπετανίκια: Καλαμαριάς, Ερμηλείας,
Ιερισσού, Κασσανδρείας και Λογγού. Στα μέσα του 14ου αιώνα ένα μεγάλο μέρος της
Χαλκιδικής προσαρτήθηκε στο Σερβικό κράτος, ενώ πριν την υποδούλωση στους Τούρκους
η Κασσάνδρα και άλλες παραλιακές περιοχές βρέθηκαν υπό τους Βενετούς.
Το 1430 υποδουλώθηκε στους Τούρκους και αποτέλεσε τμήμα του σαντζακιού
της Θεσ/νίκης . Διαιρέθηκε σε τρεις φορολογικές περιφέρειες: της Κασσάνδρας, περιοριζόμενη
στα φυσικά όριο της Χερσονήσου, των Χασικοχωρίων, που περιλαμβάνει "όλη την καλλιεργήσιμη
γη και τα ήμερα βουνά που εκτείνονται ως τον Τορωναίο και το Θερμαϊκό" και τέλος
των Μαντεμοχωρίων. Ξεχωριστή βέβαια περιοχή αποτελούσε το Αγιο Όρος. Παρά τα ειδικά
προνόμια κάθε περιφέρειας, την περίοδο της δουλείας οι Χαλκιδικιώτες υπέφεραν,
όπως και οι υπόλοιποι έλληνες, από τις αυθαιρεσίες της τυραννικής εξουσίας. Μπόρεσαν
όμως και την πίστη τους να μη χάσουν και την εθνική τους συνείδηση να διατηρήσουν.
Στα τέλη του 18ου αιώνα όλες οι περιφέρειες σημειώνουν ανάπτυξη (αύξηση σιτοπαραγωγής,
μεταξοσκωληκοτροφία, κτηνοτροφία). Εξαιτίας αυτής της ευημερίας τα παραλιακά χωριά
αντιμετωπίζουν πολλές επιδρομές πειρατών. Στα Μαντεμοχώρια μάλιστα η Πύλη το 1775
εμπιστεύεται την εκμετάλλευση των αργυρωρυχείων στα 12 μεγάλα χωριά της περιοχής
- στο "Κοινό των Μαδεμίων" - κι έτσι δημιουργείται ένας εκτεταμένος μεταλλευτικός
συνεταιρισμός με χωριστή δική του κοινοτική διοίκηση. Τον Μάιο του 1821 επαναστατεί,
υπό την ηγεσία του Εμμανουήλ Παππά, χωρίς επιτυχία με αποτέλεσμα να καταστραφεί
ολοσχερώς. Θα δυναμώσει όμως πάλι και το 1854 θα συγκλονιστεί από νέα επανάσταση
υπό τον Τσιάμη Καρατάσο. Επαναστατικός αέρας έπνευσε στη Χαλκιδική και το 1878,
όμως οι Τούρκοι πήραν έγκαιρα προληπτικά μέτρα και η κίνηση ματαιώθηκε. Στις αρχές
του αιώνα μας η Χαλκιδική παίρνει μέρος στο Μακεδονικό Αγώνα. Πολλοί Χαλκιδικιώτες
όχι μόνο συμμετέχουν στα διάφορα σώματα των Μακεδονομάχων, αλλά φτιάχνουν και
οι ίδιοι μικρότερα σώματα και πολεμούν κατά των κομιτατζήδων. Η πολυπόθητη ελευθερία
θα έλθει τελικά τον Οκτώβριο του 1912.
Το 1922, τέλος, με την εγκατάσταση χιλιάδων προσφύγων από την Μ.
Ασία άρχισε μια καινούρια φάση στην ιστορία της Χαλκιδικής. Πλάι στα ντόπια
χωριά φύτρωσαν 27 καινούρια, η συμβολή των οποίων στην οικονομική και πολιτιστική
εξέλιξη της Χαλκιδικής είναι σοβαρότατη.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Νομαρχίας Χαλκιδικής
ΠΟΤΙΔΑΙΑ (Αρχαία πόλη) ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ
. . . Next to these in the line were five thousand Corinthians, at whose desire Pausanias permitted the three hundred Potidaeans from Pallene then present to stand by them.
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
