Εμφανίζονται 70 τίτλοι με αναζήτηση: Αξιοθέατα στην ευρύτερη περιοχή: "ΧΙΟΣ Νομός ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ" .
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΥΚΟΥΣΗΣ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Πέτρινα οικοδομήματα με διάμετρο 4-7 μέτρα και ύψους 4-6 μέτρα. Κινούνταν με την
ενέργεια του ανέμου κι εκεί άλεθαν τα σιτάρια τους οι κάτοικοι του χωριού. Σήμερα
σώζονται δύο ανεμόμυλοι στους Μύλους που είναι ιδιωτικοί. Επίσης τα ερείπια ενός
άλλου βρίσκονται στην περιοχή Κουτρουλόμυλος. Αυτός χρησιμοποιούνταν από τους
καλόγερους του μοναστηριού.
ΟΜΗΡΟΥΠΟΛΗ (Δήμος) ΧΙΟΣ
ΔΑΦΝΩΝΑΣ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Στο έμπα του χωριού η βρύση...
Βαθιά μέσα στην καρδιά, τη σκέψη και τις αναμνήσεις μας η εικόνα της,
σε μια άλλη εποχή. Όπως εμείς οι πιο παλιοί τη γνωρίσαμε... Κι ήταν η ίδια στα
1918, ως τα μέσα της δεκαετίας το '50. Τότε που οι ανάγκες της εξέλιξης άρχισαν
να φτιάχνουν πολλά, μα και να χαλούν κάποια άλλα, που τόσο πολύ μας λείπουν σήμερα
στην πεζή εποχή που διανύουμε.
Σκαλίζοντας τις παιδικές μου αναμνήσεις θα προσπαθήσω να σας μεταφέρω
εικόνες του τότε απ' τη βρύση που σταμάτησε... "να μιλεί πια", γιατί
κανείς "ε γροικά τη γλώσσα της" όπως ο καλός Δαφνούσης και φίλος, Πέτρος
Ι. Μαρτάκης πολλά χρόνια πριν προφητικά έγραψε.
Κατεβαίνοντας από την εκκλησία το κατηφορικό καλντερίμι, δίπλα στον
ποταμό (τότε ο σημερινός κεντρικός δρόμος του χωριού ήταν ο μισός και ο υπόλοιπος
χείμαρρος) πρόβαλλε μπροστά σου το χωριοπήγαδο κι η βρύση. (...) Ο δρόμος ήταν
τότε χαμηλότερα και για να μπεις στο σκεπαστό κατέβαινες μόνο ένα σκαλοπάτι στο
χαμηλό σημείο και δύο στο ψηλότερο. Στο εσωτερικό (του σκεπαστού) μικρές οι διαφορές.
Το ξύλινο λουλακιασμένο παραθυράκι αντικαταστάθηκε με σιδερένιο και το στενό πέρασμα
που υπήρχε νότια της βρύσης κλείστηκε αργότερα.
Στο εν λόγω στενό έβγαινε τότε το πέτρινο κανάλι που έριχνε το νερό
που περίσσευε στη μεγάλη λαξευμένη γούρνα με τα τρία καναλάκια υπερχείλισης. Από
κει περνούσαν τα ζώα να πιουν και να φύγουν από την άλλη πλευρά προχωρώντας στο
ανηφορικό καλντερίμι που έβγαινε στο πίσω μέρος της βρύσης.
Στα μέσα της δεκαετίας του '50 η γούρνα πετάχτηκε και έγινε η "καινούργια"
τσιμεντένια όπως περίπου είναι μέχρι σήμερα.
Την ίδια περίπου εποχή άρχισε να σκεπάζεται λίγο-λίγο ο ποταμός και
να κουτσουρεύεται το πηγάδι που σε πρώτη φάση έγινε με χαμηλό οκταγωνικό στόμιο
και καπάκι. Αργότερα, όταν αγοράστηκαν μεγαλύτερα λεωφορεία "τρίτης γενιάς"
που μερικά απ' αυτά κυκλοφορούν ακόμα, το πηγάδι "κόπηκε" ίσια με τον
δρόμο και μόνο μια μικρή τρύπα, όσο που χωρούσε την απορρόφηση μιας μηχανής άντλησης,
έμεινε. Κι αυτή κλείστηκε όταν οι υπόνομοι του χωριού έπεσαν στον σκεπασμένο πια
ποταμό και μόλυναν (και μολύνουν) όλα τα πηγάδια της περιοχής και όχι μόνο.
Η κατασκευή της νέας γούρνας είχε σαν αποτέλεσμα να γκρεμιστεί ο πέτρινος
τοίχος δίπλα στη βρύση και να γίνει καινούργιος με πλίνθους (σήμερα γίνονται επισκευές
κι ευχόμαστε να υπάρξει περισσότερος σεβασμός).
Ο άδικος θάνατος δυο νέων του χωριού έφερε κι ένα προσκυνητάρι μαρμάρινο
μπρος στη βρύση (κακώς) και το κτίσιμο της αποθήκης του Συνεταιρισμού, όπως και
του Μνημείου του Αγνώστου Στρατιώτη, εξαφάνισαν τις ροδιές που αποτελούσαν τον
φράκτη του εν λόγω αγροτεμαχίου και συμπλήρωναν το ντεκόρ. Μαζί έφυγε κι η πινακίδα
πού 'γραφε την απόσταση του χωριού από άλλα χωριά και την πόλη.
Την δεκαετία του '80, αν δεν κάνω λάθος, έγιναν κάποιες αλλαγές και
παρεμβάσεις στο πίσω μέρος της βρύσης και συντήρηση στο μπρός.
Απέναντι στη βρύση, τα καζαναριά της οικογένειας Κουτσουράδη, σήμερα
οικία Βασίλη Παπαμιχαλάκη και του Γιώργη Σ. Μαμούνα σήμερα γκαράζ Μιχ. Κουλουρούδη,
που όχι μόνο λειτουργούσε στα χρόνια εκείνα αλλά έχω γευθεί πολλές φορές την σούμα
που κατέβαινε ζεστή και μυρωδάτη.
Αυτό περίπου το τοπίο στη βρύση της εποχής εκείνης που συμπλήρωναν
οι κάτοικοι του χωριού που κάθε μέρα ερχόταν εδώ να πάρουν "τ' άγιασμα της
βρύσης".
Στάμνες, τενεκέδες, σίκλες και κάθε είδους δοχεία στην "αράδα"
περίμεναν να γεμίσουν και γύρω άντρες, γυναίκες, κορίτσια, περίμεναν την σειρά,
κεντώντας, γνέθοντας, κουτσομπολεύοντας και μαλώνοντας.
Κι από τους δρόμους γύρω έβλεπες τα κορίτσια και τις γυναίκες με τις
στάμνες στον ώμο πάνω στις διπλωμένες πετσέτες να πηγαινοέρχονται και τους άντρες
(ειδικά αυτούς που είχαν ζώα), με δυο μεγάλα δοχεία ή με δυο τενεκέδες στη μανέλα
(μακρύ ξύλο στους ώμους που κρεμάζονται οι τενεκέδες με σχοινί) να κουβαλούν το
"ζωοποιόν ύδωρ".
Σήμερα η βρύση, η βρύση μας, μένει "κάντρο ζεστό κι αγαπημένο"
(το νερό της χρησιμοποιείται μόνο για άρδευση) κι έτσι πρέπει να μείνει. Είναι
κομμάτι της ιστορίας μας.
Κείμενο: Βαγγέλης Ρουφάκης
Το
ΠΙΣΠΙΛΟΥΝΤΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Ορεινό χωριό στους πρόποδες της Αμανής
με θέα το Πελινναίο,
βρίσκεται κοντά στο δρόμο Σπαρτούντα
- Ποταμιά
που συνδέει τους δύο ορεινούς όγκους Αμανής και Πελινναίου μεταξύ τους. Αρχαιολογικά
ευρήματα που έχουν ανακαλυφθεί στην περιοχή εκτίθενται στο Αρχαιολογικό
Μουσείο Χίου. Ο μεσαιωνικός οικισμός "Τα Μάρκου" (που σημαίνει τα κτίσματα
του Μάρκου), σε απόσταση 2 χιλιομέτρων περίπου Ν.Α. της Πισπιλούντας φέρει ίχνη
ενός φρουρίου, πύργο, ερειπωμένες μικρές κατοικίες, το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής
χτισμένο από τις πέτρες του Πύργου και ναό της Παναγίας που γιορτάζει στις 15
Αυγούστου. Τα Μάρκου εγκαταλείφθηκαν μετά το 1928.
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2002 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Αμάνης
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΥΚΟΥΣΗΣ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Στον παλαιό κώδικα του χωριού στο πρώτο φύλλο περιέχεται η διαθήκη
του Ιερομονάχου Σωφρόνιου Σέψη του έτους 1518, ο οποίος ήταν ο τελευταίος ηγούμενος
της Μονής από την οποία προήλθε το χωριό Αγιος Γεώργιος Συκούσης.
Μέχρι σήμερα κανένας δεν γνωρίζει ακριβώς πότε χτίστηκε το Μοναστήρι.
Ο Αρχιμανδρίτης Ι. Ανδρεάδης αναφέρει ότι ο Αγιος Γεώργιος ήταν πιο παλιό Μοναστήρι
από την Νέα Μονή. Την άποψή του αυτή την στηρίζει στο ότι οι Όσιοι Πατέρες Νικήτας,
Ιωσήφ και Ιωάννης εμόναζαν εκεί και μετά έφυγαν και πήγαν στο σπήλαιο των Αγίων
Πατέρων. Κατόπιν με την οικονομική βοήθεια του Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Κωνσταντίνου
Μονομάχου έχτισαν την περίφημη Νέα Μονή.
Ο Πυλώνας του μοναστηριού, τον οποίον οι κάτοικοι ονομάζουν «Σταυρό»
σώζεται ακέραιος.
Είναι αυτοτελές οικοδόμημα λιθόχτιστο, που έχει μήκος 5,30 μέτρα,
ύψος 10,50 και παρέχει την εντύπωση μεγάλης αψίδας, κάτω από την οποία σχηματίζεται
η είσοδος για το μοναστήρι. Στεγάζεται με επικλινή κεραμοσκεπή στην κορυφή της
οποίας είναι στερεωμένος σιδερένιος Σταυρός.
Στο εσωτερικό του είναι τοποθετημένη μεγάλη φορητή εικόνα του Εσταυρωμένου.
Ίσως απ' αυτόν το λόγο και ο Πυλώνας ονομάσθηκε Σταυρός.
Ο Πύργος είναι οχυρωματικό κτίσμα, για την προστασία των κατοίκων που έμεναν
στο μοναστήρι, από τους πειρατές.
Οι διαστάσεις του Πύργου είναι 6Χ10 μέτρα. Είναι κτισμένος με πέτρες
μεγάλες άξεστες και μόνο τα ακρογώνια είναι κτισμένα με πελεκητές κυβισμένες πέτρες.
Ο πρώτος όροφος είναι ισόγειος. Διατηρείται ακέραιος και καλύπτεται με θολωτή
στέγη από πλινθία. Οι πλευρές στο δεύτερο όροφο είναι ερειπωμένες και σε μέρη-μέρη
διακρίνονται τουφεκίστριες. Σήμερα ένα μέρος του είναι ερειπωμένο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Καμποχώρων
ΒΑΒΙΛΟΙ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Ο ναός κατασκευάστηκε στα τέλη του 12ου αιώνα. Κτήτορες του αρχικού
ναού ήταν ο Ευστάθιος Κοδράτος και η σύζυγός του Ειρήνη Δούκαινα Πεπαγωμένη που
ανήκαν στον κύκλο της αυλής της Κωνσταντινούπολης
και διακόσμησαν τον ναό με τοιχογραφίες. Διασώζεται ακόμα εντός του ναού τοιχογραφικός
διάκοσμος άλλων πέντε διαφορετικών εποχών (αρχές 14ου αι., 15ου αι., 16ου αι.,18ου
αι., και 19ου αι.) Με τον καταστροφικό σεισμό του 1881 κατέρρευσε το ημισφαιρικό
τμήμα του τρούλου του κυρίως ναού καθώς και ο τρουλίσκος του νάρθηκα, οι οποίοι
ανακατασκευάσθηκαν στην συνέχεια.
Ο ναός της Παναγίας Κρήνας ανήκει στον αρχιτεκτονικό τύπο των 'νησιώτικων'
οκταγωνικών ναών και μιμείται σε περιορισμένο μέγεθος το καθολικό της Νέας
Μονής. Αποτελείται από τον κυρίως ναό, εσωνάρθηκα και τον ερειπωμένο σήμερα
εξωνάρθηκα. Ο κυρίως ναός και ο εσωνάρθηκας είναι σύγχρονοι και κατασκευάστηκαν
στα τέλη του 12ου αιώνα, ενώ ο εξωνάρθηκας προστέθηκε πολύ αργότερα κατά τον 18ο
αιώνα. Στο μεγαλύτερο μέρος του, το εσωτερικό καλύπτεται από τοιχογραφίες του
12ου αιώνα.
Κατά το 1968 στερεώθηκε και επισκευάστηκε η στέγη, ενώ το 1983 έγιναν
στερεωτικές εργασίες στον δυτικό τοίχο του εξωνάρθηκα και επί μέρους εργασίες
στην στέγη του ναού.
Τα έτη 1988 και 1995 πραγματοποιήθηκαν διερευνητικές τομές στα θεμέλια
του ανατολικού τμήματος του ναού. Από το 1981 έως το 1984 αποτοιχίσθηκαν οι μεταγενέστερες
φάσεις τοιχογραφιών που κάλυπταν όλο το εσωτερικό και αποκαλύφθηκε η αρχική φάση
του 12ου αιώνα. Τμήμα των αποτοιχισμένων τοιχογραφιών έχει συντηρηθεί ( μερικές
εκτίθενται ), ενώ στις υπόλοιπες συνεχίζεται η συντήρηση. Ο ναός παραμένει κλειστός
για το κοινό ( ανοίγει μόνο κατά τη θερινή περίοδο ), επειδή συνεχίζονται οι εργασίες
συντήρησης στις τοιχογραφίες και πρόκειται σύντομα να αρχίσουν οι εργασίες αναστήλωσης
του κτηρίου.
Αποτοιχισμένες τοιχογραφίες δώδεκα προφητών που ανήκουν στην δεύτερη
φάση διακόσμησης βυζαντινής εποχής του ναού (14ου αιώνα) εκτίθενται στο κτίριο
περιοδικών εκθέσεων "Ιουστινιάνι"
στο Φρούριο Χίου. Ακόμη, στο Βυζαντινό
Μουσείο Χίου ( Μετζητιέ Τζαμί ) εκτίθενται αποτοιχισμένες τοιχογραφίες οι
οποίες προέρχονται από την τοιχογράφηση του ναού που έγινε το έτος 1734 από τον
ζωγράφο Μιχαήλ Χωματζά.
Ανάμεσα στις πάμπολλες εκκλησίες και τα μικρά γραφικά ξωκλήσια που
στολίζουν τους οικισμούς του Δήμου Καμποχώρων, ξεχωριστή θέση έχει ο Ναός της
Παναγίας της Κρήνας. Ανάμεσα στους οικισμούς Βαβύλων, Χαλκειούς και Ζυφιά, περιτριγυρισμένος
από ένα πανέμορφο φυσικό τοπίο από ελαιώνες και πευκόδεντρα, ο ναός αντιστέκεται
ακόμα σθεναρά στο πέρασμα του χρόνου και φέρνει ως το σήμερα την ιστορία του.
Ένας χρυσός κρίκος στην αλυσίδα της θρησκευτικής παράδοσης του νησιού. Ο αρχικός
ναός κτίσθηκε το 12ο αιώνα, ενώ ο εξωνάρθηκας προστέθηκε το 18ο αιώνα. Ως κτήτορες
του αρχικού ναού αναφέρονται ο Ευστάθιος Κοδράτος και η σύζυγός του Ειρήνη Δούκαινα
Παγωμένη, οι οποίοι ανήκαν στην αυτοκρατορική αυλή της Κωνσταντινούπολης.
Το σχήμα του ναού είναι οκταγωνικό και μοιάζει πολύ με αυτόν της Νέας
Μονής, διατηρώντας όμως τη μοναδική του αίγλη, με την ιδιόμορφη και ακανόνιστη
τοιχοποιία, που επιτρέπει στο φως του ήλιου να ζωντανεύει την εκκλησία διαφορετικά
ανάλογα με το φως της ημέρας και βέβαια τις θαυμάσιες αγιογραφίες του. Οι πρώτες
αγιογραφίες έγιναν, σύμφωνα με επιγραφή, το 1197. Υπάρχουν όμως ακόμα στο ναό
πέντε ακόμα τεχνοτροπίες αγιογραφιών διαφορετικών εποχών που διατηρούνται ως σήμερα
και που δίνουν στο επισκέπτη μια εικόνα της εξέλιξης της ζωγραφικής στη Χίο. Η
δεύτερη διακόσμηση, Βυζαντινής εποχής, έγινα κατά τα τέλη του 14ου αιώνα. Από
αυτήν έχουν διασωθεί οι εικόνες των δώδεκα Προφητών που εκτίθενται αυτή την εποχή
στο "Μουσείο Βυζαντινών Αρχαιοτήτων της Χίου". Οι τοιχογραφίες της τρίτης
εποχής, και αυτή Βυζαντινή, βρίσκονται στους τοίχους του βόρειου και του νότιου
νάρθηκα, ενώ αυτές της Μεταβυζαντινής εποχής σώζονται στα εσωράχια του Ιερού και
την πρόθεση.
Το έτος 1734 σχεδόν όλος ο ναός καλύφθηκε από αγιογραφίες του ζωγράφου
Μιχαήλ Χωματζά και μετά τον καταστροφικό σεισμό του 1881 φιλοτεχνήθηκαν αυτές
του Παντοκράτορα και των Αγγέλων στον τρούλο από λαϊκούς ζωγράφους. Πριν από μερικά
χρόνια ξεκίνησαν οι εργασίες για τη συντήρηση των τοιχογραφιών και είναι αξιοσημείωτο
το γεγονός ότι οι επιστήμονες έχουν καταφέρει να ξεχωρίσουν και να σώσουν τμήματα
από όλες τις τεχνοτροπίες. Οι εργασίες συντήρησης του ναού συνεχίζονται ως σήμερα.
ΘΥΜΙΑΝΑ (Κωμόπολη) ΧΙΟΣ
Αξιοπρόσεχτο μνημείο στα δυτικά του χωριού ο ναός των Αγίων Σαράντων.
Κτισμένος το 1740, με σκαλιστό τέμπλο και εσωτερικό χώρο γεμάτο αγιογραφίες. Δυστυχώς
γκρεμίστηκε πριν από 25 χρόνια. Σήμερα ο επισκέπτης θα δει μόνο τα αποτυπώματα
εικονογραφιών στο βορινό τοίχο, που είναι ο μόνος που στέκεται όρθιος.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
(2000) του Δήμου Αγίου
Μηνά.
Εδώ υπάρχουν τα ερείπια παλιών κελιών που έμεναν οι πανουκλιασμένοι
το 1808 και 1812 και οι ευλογιασμένοι το 1900, όταν έπεσαν στον τόπο μας οι θανατηφόρες
αυτές ασθένειες.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
(2000) του Δήμου Αγίου
Μηνά.
ΧΙΟΣ (Πόλη) ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
Η παλαιοχριστιανική βασιλική του Αγίου Ισιδώρου κτίστηκε στα μέσα
του 5ου αιώνα μ.Χ., επί προγενεστέρου ρωμαϊκού κτίσματος. ΄Εχουν διαπιστωθεί πέντε
επάλληλες οικοδομικές φάσεις στο χώρο της: στην α΄φάση ο ναός κατασκευάσθηκε ως
τρίκλιτη βασιλική με πεταλόσχημη κόγχη, στην β΄ φάση ήταν επίσης τρίκλιτη βασιλική
μια ημικυκλική κόγχη, ενώ στην γ΄ φάση που χρονολογείται στα μέσα του 6ου αιώνα
η βασιλική διευρύνθηκε και απέκτησε μεγάλες διαστάσεις. Στην δ΄ φάση ο ναός έγινε
σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο, ο οποίος καταστράφηκε από σεισμό το 1389.
Στην τελευταία φάση προστέθηκε στο μέσον του βορείου τοίχου μιναρές. Τέλος, ο
καταστρεπτικός σεισμός του 1881 μετέβαλε το ναό σε ερείπια.
Τμήμα των λειψάνων της παλαιοχριστιανικής βασιλικής καλύπτεται σήμερα
από μεταγενέστερο, σχετικά μικρό ναό, ο οποίος φέρει χαμηλή οριζόντια τσιμεντένια
οροφή. Διασώζονται ψηφιδωτά δάπεδα τριών οικοδομικών φάσεων (από τα μέσα του 5ου
αιώνα έως τα μέσα του 6ου αιώνα) με γεωμετρικά μοτίβα, καθώς και πολλά γλυπτά
αρχιτεκτονικά μέλη. Στο εσωτερικό του ναού υπάρχει υπόγεια θολωτή κρύπτη όπου
άλλοτε φυλάσσονταν τα λείψανα του Αγ. Ισιδώρου και της Αγ. Μυρόπης, που μαρτύρησαν
στην Χίο κατά την πρώτη χριστιανική περίοδο.
Η πρώτη ανασκαφική έρευνε στο χώρο ξεκίνησε από τον Γ. Σωτηρίου το
1918 και συνεχίστηκε από τον Α. Ορλάνδο το 1928. Το καλοκαίρι του 1981 και 1982
πραγματοποιήθηκε νέα ανασκαφική έρευνα από την 3η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
ΑΡΜΟΛΙΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Μεγάλο και εντυπωσιακό κάστρο στην κορυφή ενός λόφου με υψόμετρο 220
μέτρα, το οποίο είναι από τα μεγαλύτερα υψόμετρα της Νότιας Χίου.
Η θέση του είναι τέτοια που ελέγχει οπτικά τους κάμπους της Καλαμωτής
και των Αρμολίων καθώς και τη θαλάσσια περιοχή της Κώμης.
Είναι από τα πιο καλοδιατηρημένα κάστρα του νησιού και προκαλεί εντύπωση
με το μέγεθός του και τους πολυάριθμους εσωτερικούς χώρους.
Χτίστηκε το 1440 από τον Γενουάτη Νικόλαο Ιουστινιάνι κι έχει σχήμα
τραπεζοειδές. Τα τείχη του είναι διπλά και είχε μικρούς αμυντικούς πύργους. Στο
εσωτερικό του υπήρχαν δεξαμενές νερού και 62 δωμάτια.
Στην περιήγησή μας μέσα στο κάστρο μπορούμε να δούμε τα ερείπια των
δωματίων, τα απομεινάρια των αμυντικών πύργων με τις πολεμίστρες που βρίσκονται
στο ανατολικό και δυτικό μέρος και μεγάλο μέρος από το καλοδιατηρημένο και αρκετά
υψηλό νοτινό τείχος.
Εξωτερικά και σε μεγάλη απόσταση από το τείχος διατηρείται αμυντικός
περίβολος με μικρότερο ύψος, που προφανώς κατασκευάστηκε για να δυσκολεύει την
προσέγγιση του εχθρού, αφού δίχως αυτό η πρόσβαση μέχρι τα κύρια τείχη θα ήταν
αρκετά εύκολη, λόγω της σχετικής ομαλότητας της πλαγιάς.
Αντίθετα, η από βορρά πρόσβαση είναι δυσκολότερη λόγω απόκρημνου βράχου.
Στο βορειοανατολικό πύργο υπάρχουν μεγάλα τοξωτά παράθυρα τα οποία, πιθανώς κατά
την κοινή πρακτική, χρησίμευαν ως είσοδοι με ανεμόσκαλες.
(Κείμενο: Γιάννης Μακριδάκης)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Χίου (2003).
ΚΑΡΔΑΜΥΛΑ (Κωμόπολη) ΧΙΟΣ
Μεσαιωνικό οχυρωματικό έργο αμυντικού χαρακτήρα. Αποτελούσε την ακρόπολη
των Καρδαμύλων. Η παράδοση λέει ότι το όνομά του οφείλεται σε κάποια γριά που
σκαρφάλωσε από τα Καρδάμυλα μέσω των απότομων βράχων ως εκεί για να σωθεί από
τους πειρατές. Στο κάστρο σήμερα σώζονται δύο πύργοι που ενώνονται μεταξύ τους
με τοίχος. Ο ανατολικός πύργος είναι ημικυκλικός με διάμετρο το τείχος και ο δυτικός
είναι κυκλικός. Ολο αυτό το συγκρότημα βρίσκεται στη νοτινή πλευρά του πλατώματος
της κορυφής, αφού από όλες τις άλλες πλευρές υπάρχουν γκρεμοί και δεν υπήρχε η
ανάγκη κατασκευής αμυντικού τείχους.
Μια παράδοση λέει ότι ο δυτικός πύργος επικοινωνούσε μέσω σήραγγας
με το πηγάδι του Κουλαλά από το οποίο υδρεύονταν οι έγκλειστοι στο κάστρο.
Το πηγάδι του Κουλαλά, χτισμένο με την πέτρα της περιοχής, ανάγεται
στην εποχή της Γενουατοκρατίας (1346-1566). Πέτρινα σκαλοπάτια εφαπτόμενα στα
τοιχώματά του κατηφορίζουν στον πυθμένα.
Στην περιοχή υπάρχουν και τα ταμπούρια, δηλαδή οι οχυρωματικές θέσεις
των μαχητών του Καρδαμυλίτικου Εθελοντικού Σώματος κατά τις μάχες της απελευθέρωσης
το 1912.
Το όρος της Γριάς έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο στον αγώνα για την απελευθέρωση
του νησιού. Οι Καρδαμυλίτες κατάφεραν να εκδιώξουν τους Τούρκους από τα μέρη τους
και αφού συνέλαβαν τις πολιτικές αρχές του τόπου και τους νίκησαν στη “μάχη
της Γριάς”, κατέλαβαν το ύψωμα.
Οι Τούρκοι αναγκάστηκαν να στρατοπεδεύσουν στο χωριό Πιτυός
επειδή εκτιμούσαν ότι ήταν το μοναδικό μέρος του νησιού που δεν ήταν δυνατό να
βληθεί από τη θάλασσα.
Ομως, το πολεμικό πλοίο “Μακεδονία”, που είχε καταπλεύσει
στο λιμάνι των Καρδαμύλων, καθοδηγούμενο από τα σήματα στρατιωτών που βρίσκονταν
στη Γριά και απέναντι στο Καρφωτό, βομβάρδισε με 67 οβίδες το Πιτυός.
Αυτό αποτέλεσε καθοριστική κίνηση για τη μετέπειτα εξέλιξη του αγώνα, γιατί προκάλεσε
πτώση του ηθικού των Τούρκων, οι οποίοι, μετά την ολομέτωπη επίθεση του Ελληνικού
στρατού, αναγκάστηκαν να παραδοθούν στις 22 Δεκεμβρίου 1912. Από τότε η Χίος
πέρασε και τυπικά στην ελληνική κυριαρχία.
(Κείμενο: Γιάννης Μακριδάκης)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Χίου (2003).
ΜΕΣΤΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
The visitor should leave his own transport at the circus outside the village.
The road in the east part of the village makes the Ring-Road of the castle. If
one follows it he will reach the point from which he started. The houses on the
right side of the surrounding wall are modern. The outer wall on its left side
makes the Wall of the castle. The doors and windows of the houses of this side
have been opened rather recently. During the Genoan and Turkish occupations the
entrances of those houses that formed the wall used to be only at the inner part
of the castle. The loopholes were the only openings on the wall and it is them
which have been turned into windows later on. The two openings to the inner part
of the village have been constructed more recently for the residents' facility.
The surrounding wall of this side ends to the tower.
This text is cited Febr 2004 from the Promoting Tourism Prefectural Committee of Chios URL below, which contains images.
The Gateway of the castle is named by the natives as "door of
the captain", that means the door of the governor (it derives from the Italian
word "capitano"). The monoliths of which it consists are remarkable as well as
the iron door that remains in an excellent condition. The door during the Genoan
occupation was opened in the morning at sunrise and closed in at sunset. That
did not happen only when there was a danger of a raid but on a daily basis. It
is because the village was the place of the natives' dwelling but at the same
time it used to exist as a camp for the conquerors. This gate was the only one
on the castle so that the conquerors could easily check the entry of the products,
especially of mastic. All that was due to defence and the facilitation of the
conquerors, since it was according to the products that taxes were imposed.
The house over and next to the door gate must have been the governor's-captain's
residence (that is why it has been named after him). The small window through
which the guards used to observe the residents' entry-exit is noticed at the inner
part of the gate. On the way into the castle two of the most ancient churches
of the village are located. The first one is that of Aghios Georgios and the second
one is that of Aghia Paraskevi, the latter of which is more significant.
This text is cited Febr 2004 from the Chios Prefecture Tourism Committee URL below, which contains images.
ΧΙΟΣ (Πόλη) ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
ΖΥΦΙΑΣ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Χαρακτηριστικό κτίσμα είναι η βρύση του Ζυφιά, στα κτίσματα των Γενοβέζων που βρίσκονται στα νοτιοδυτικά του χωριού, η οποία στα 1939 αναστηλώθηκε από τους κατοίκους.
Πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα όψιμης νεοκλασικής αρχιτεκτονικής.
Λιθόκτιστο, τριόροφο, με ημιυπόγειο και τον τρίτο όροφο σε εσοχή. Ενδιαφέρον παρουσιάζει
το εσωτερικό του κτηρίου, διαμορφωμένο ειδικά για την στέγαση της ΕΤΕ στο ισόγειο
και την κατοικία του Διευθυντού στον όροφο. Το ακίνητο (κτήριο και περιβάλλων
χώρος) έχει κηρυχθεί ως έργο τέχνης σύμφωνα με την Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2145/31727/8.8.86,
ΦΕΚ 769/β/31.10.86.
Το κτήριο κτίσθηκε το 1926. Λόγω της αύξησης των αναγκών της Τράπεζας
έχουν γίνει κατά καιρούς επεμβάσεις στον εσωτερικό χώρο. Τελευταία έγκριση εργασιών
είναι αυτή του 1994, με μελετητή τον αρχιτέκτονα Γ. Παπάζογλου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
ΟΜΗΡΟΥΠΟΛΗ (Δήμος) ΧΙΟΣ
Το "Μηταράκικο" βρίσκεται στον Κάμπο Χίου είναι ένα από τα σημαντικότερα
κτήματα. Στο κτήμα βρίσκεται το επιβλητικό κυρίως κτίσμα, το βοηθητικό κτίσμα
(ανεστάτικο), δεύτερο ισόγειο κτίσμα (ατελιέ) και το παλιό αρχοντικό, με την βοτσαλωτή
αυλή που περιβάλλεται από δεξαμενή σε συνδυασμό με καθιστικό καθώς και το μαγγανοπήγαδο.
Το "Μηταράκικο" ήταν το σπίτι του ζωγράφου Γ. Μηταράκη, ο οποίος έκανε
χρήση κυρίως του ισογείου κτίσματος (ατελιέ). Το κυρίως κτίσμα (ανεστάτικο) και
το ατελιέ κατασκευάσθηκαν μετά το σεισμό του 1881 και μάλιστα στις αρχές του αιώνα.
Χαρακτηρίστηκαν ως ιστορικά διατηρητέα μνημεία (Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/ Γ/1427/19347/
22.4.92, ΦΕΚ 328/Β/1992) τα κτίσματα, η δεξαμενή, το μαγγανοπήγαδο, ο μαντρότοιχος
που περιβάλλει το κτήμα με περιβάλλοντα χώρο προστασίας το περιβόλι ιδιοκτησίας
Ν. Πλατή.
Το σύνολο των κτισμάτων δεν έχει επισκευασθεί, αλλά είναι σε πολύ
καλή κατάσταση. Το κτίσμα είναι ακατοίκητο αλλά καλλιεργείται το περιβόλι.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
Το "Τεττέρικο" είναι σήμερα το μεγαλύτερο κτήμα στον Κάμπο (40 στρέμματα),
στο οποίο βρίσκεται το κυρίως κτίσμα (αρχοντικό), δύο βοηθητικά κτίσματα, μια
περίτεχνη βοτσαλωτή αυλή που περιβάλλεται από την δεξαμενή, το μαγγανοπήγαδο και
την φουντάνα. Το κυρίως κτίσμα είναι υψηλής αρχιτεκτονικής ποιότητος.
Το κτίσμα καταστράφηκε από τον σεισμό του 1881 και ξανακτίστηκε αμέσως
μετά, ακολουθώντας όπως όλα τα κτίσματα του Κάμπου τις αρχές της νεοκλασικής τεχνοτροπίας.
Με την Υ.Α. ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/2633/36948/11.9.90, ΦΕΚ 631/Β/3.10.90 έχουν
χαρακτηρισθεί ως έργο τέχνης και ιστορικό διατηρητέο μνημείο τα κτίσματα, η δεξαμενή,
το μαγγανοπήγαδο, η φουντάνα, η βοτσαλωτή αυλή και ο μαντρότοιχος που περιβάλλει
το κτήμα με περιβάλλοντα χώρο προστασίας το περιβόλι ιδιοκτησίας Αντουάνου Τέττερη.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΥΚΟΥΣΗΣ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Βορειοδυτικά του χωριού και σε απόσταση 2 χμ στην τοποθεσία Μαλλόραχη,
έχει κατασκευασθεί λιμνοδεξαμενή χωρητικότητας 170.000 κ.μ νερού. Στο χώρο αυτό
κατασκευάσθηκε και ταχυδιϋλιστήριο το οποίο λειτουργεί καθημερινά δίνοντας νερό
στον Αγιο Γεώργιο, στη Βέσσα, στην Ελάτα, το Λιθί και τα στρατόπεδα της περιοχής.
Η εν λόγω λιμνοδεξαμενή έχει κατασκευασθεί σε σπάνιας ομορφιάς ορεινό τοπίο, ανάμεσα
σε καλλιέργειες και δάση. Ένας θαυμαστός βιότοπος όπου βρίσκουν καταφύγιο και
φωλιάζουν δεκάδες σπάνια και μη πουλιά. Κατά την διαδρομή στους παρακείμενους
αγροτόδρομους ακούς τα πολύβουα κελαηδίσματα των πουλιών, ανασαίνεις τον καθαρόν
αέρα και απολαμβάνεις την πυκνή βλάστηση του πευκοδάσους.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καμποχώρων
ΑΓΙΟ ΓΑΛΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Ανατολικά του Αγίου Γάλακτος σκαρφαλωμένο στο βουνό στέκει ο εγκαταλελειμμένος οικισμός του Αγίου Γιάννη. Η θέα απέραντη προς το Αιγαίο και το τοπίο εκπληκτικό.
Εγκαταλελειμμένο χωριό στην πλαγιά της Αμανής.
Η θέση του είναι χαρισματική και προσφέρει απεριόριστη θέα στο Αιγαίο
κι ένα καταπληκτικό ηλιοβασίλεμα. Τα σπιτάκια, ερειπωμένα πια, μας μαρτυρούν την
αρχιτεκτονική των μικρών φτωχών χωριών της περιοχής. “Σπίτι όσο χωρείς και
κτήμα όσο θωρείς” έλεγαν οι χωρικοί, που έσπερναν όλες τις άγονες πλαγιές
της Αμανής, για να εξοικονομήσουν
τα απαραίτητα για την επιβίωσή τους.
Ο κάτω όροφος στα δίπατα σπίτια χρησιμοποιούνταν ως στάβλος.
Οι όροφοι επικοινωνούσαν με σκάλα εξωτερικά, η οποία κατέληγε στο
μπαλκόνι. Στο εσωτερικό, που συνήθως είχε δύο δωμάτια, σώζονται ακόμα τα τζάκια
αλλά και οι χοντροί κορμοί, στο κέντρο του δωματίου, που στήριζαν τη στέγη.
Το χωριό εγκαταλείφτηκε γύρω στο 1960.
(Κείμενο: Γιάννης Μακριδάκης)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Χίου (2003).
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΥΚΟΥΣΗΣ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Το χωριό του Αγίου Γεωργίου είναι χωρισμένο σε τρεις Γειτονιές, την πίσω, την
Μέση και την Κάτω Γειτονιά. Σημαδιακά είναι τα στενά σοκάκια, τα κολλημένα σπίτια
και οι ενιαίες στέγες που δημιουργούν την αίσθηση ότι πηδώντας από στέγη σε στέγη,
μπορείς να γυρίσεις όλο το χωριό. Ακόμη, τα χαμηλά σκεπαστά, κτισμένα τοξοειδώς
με μικρές πέτρες και με περίτεχνη δόμηση, δίνουν την εντύπωση του κάστρου.
ΚΑΜΠΟΣ (Οικισμός) ΧΙΟΣ
Ο Κάμπος Χίου είναι ένα μοναδικό οικιστικό-γεωργικό σύνολο, εξαιρετικό παράδειγμα αρμονικής συνύπαρξης κατοικίας, γεωργίας και συμπληρωματικών λειτουργιών, όπου είναι χωροθετημένα 200 κτήματα περιβαλλόμενα από ψηλούς μαντρότοιχους, στα οποία αντιστοιχούν ισάριθμα αρχοντικά υψηλής αρχιτεκτονικής ποιότητας και επίσης ισάριθμα βοηθητικά κτίσματα, περίτεχνες βοτσαλωτές αυλές, δεξαμενές, μαγγανοπήγαδα και περιβόλια εσπεριδοειδών.
Ο Κάμπος έχει μια ιστορία που φτάνει μέχρι το Βυζάντιο. Οι κατακτητές του νησιού, Γενοβέζοι και Τούρκοι στη συνέχεια, η σφαγή του 1822 και ο φοβερός σεισμός του 1881 επηρέασαν τη ζωή του Κάμπου. Παρ' όλες όμως τις καταστροφές, κατακτήσεις και αλλαγές, ο Κάμπος διατήρησε από τον 14ο αιώνα μέχρι σήμερα τον χαρακτήρα του.
΄Εχουν επισκευαστεί αρκετά αρχοντικά είτε με την ίδια χρήση (κατοικία) ή με μετατροπή τους σε ξενώνες. Διατηρείται σε μεγάλο βαθμό η χρήση κατοικίας στον Κάμπο ενώ αρκετά κτίσματα (10) έχουν μετατραπεί σε ξενώνες, και καλλιεργούνται σχεδόν όλα τα περιβόλια.
Χαρακτηρίστηκε ως ιστορικός τόπος στα σημερινά του όρια, σύμφωνα με το τοπογραφικό διάγραμμα 1:5000 και πέραν αυτού σε βάθος μιας ιδιοκτησίας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
ΠΥΡΓΙ (Κωμόπολη) ΧΙΟΣ
Ο οικισμός του Πυργιού, μακριά από τη θάλασσα κτισμένος και αθέατος
απ' αυτήν, είναι ένα μεσαιωνικό χωριό φρουριακού τύπου.
Ο Δημ. Βικέλας στο εκτενές αφήγημά του "Λουκής Λάρας" γράφει για τα
μεσαιωνικά χωριά της Χίου: "Τα χωριά της Χίου ήσαν ως φυλακαί. Δεν έχουν τείχη,
αλλά κατά τας τέσσαρας εξωτερικάς πλευράς των οικιών τα οπίσθια συνεχόμενα αποτελούν
αδιάκοπον προτείχισμα. Αι θύραι των οικιών κείνται εντός του χωρίου, η κεντρική
δε αυτού οδός τέμνουσα των οικιών την συνέχειαν σχηματίζει του οχυρώματος την
πύλην. Οδοί λίαν στεναί και οικοδομαί συνεσφιγμέναι πληρούσι τον χώρον, τον οποίον
περιστοιχίζει η εξωτερική πλευρά των οικιών. Εις το μέσον ευρίσκονται οι πύργοι".
Αυτή σε γενικές γραμμές είναι η πολεοδομική και αρχιτεκτονική μορφή
του Πυργιού.
Το σχήμα του οικισμού αρχικά ήταν ένα κλειστό τετράπλευρο με πυκνό
πολεοδομικό ιστό. Ο Γερμανός περιηγητής Johann Michael Wansleben που επισκέφθηκε
τη Χίο το 1674, γράφει χαρακτηριστικά στα ιταλικά: "Pirghi belissimο e grandissimo
borgo fabricato all italiana" (Το Πυργί οχυρότατο και πολύ μεγάλο χωριό έχει κτιστεί
με ιταλικό τρόπο). Ολόκληρο δηλαδή το χωριό είναι ένα φρούριο. Τα ακραία σπίτια
που αποτελούσαν την περιμετρική ζώνη του οικισμού ήταν χτισμένα σε συνεχή και
αδιάσπαστη σειρά και δεν είχαν πόρτες και παράθυρα προς το έξω μέρος, αλλά μόνο
προς το εσωτερικό του χωριού. Μ' αυτό τον τρόπο δόμησης σχηματιζόταν ένα τείχος
που περιέβαλλε τον οικισμό και του έδινε το τελικό του σχήμα. Σε κάθε γωνία του
τετραπλεύρου σχηματιζόταν ένας μικρός πύργος. Σήμερα, βέβαια, το τείχος αυτό έχει
καταστραφεί και το αρχικό σχήμα του οικισμού είναι δυσδιάκριτο, γιατί έξω από
το συμπαγή και οχυρωμένο αυτό πυρήνα έχουν κτιστεί στο μεγαλύτερο μέρος της περιμέτρου
του αρκετά σπίτια. Η πυκνότητα όμως του πολεοδομικού ιστού και η παλιά ρυμοτομία
του διατηρούνται.
Στο κέντρο του χωριού υψώνεται ημιερειπωμένος ο μεγάλος αμυντικός
πύργος που περιβαλλόταν από περιτείχισμα, που είχε σε καθεμιά από τις τέσσερις
γωνίες του ένα πυργόπουλο. Σήμερα σώζονται τα δύο της νότιας πλευράς. Βόρεια του
πύργου βρίσκεται η πλατεία (Λιβάδι), μετά από δύο σειρές σπιτιών. Ο πύργος τετράγωνος,
με κάθε πλευρά του προσανατολισμένη στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και ελεύθερος
από παντού περιβάλλεται από δρόμους. Η βόρεια προέκταση του δρόμου της ανατολικής
πλευράς του πύργου διασταυρώνεται με τη βόρεια πλευρά της οδικής περιμετρικής
ζώνης που περιβάλλει τα σπίτια, τα οποία κτίστηκαν στη θέση του περιτειχίσματος
του πύργου. Ο δρόμος από τον πύργο καταλήγει στη βόρεια πλευρά του τρίτου οδικού
δακτυλίου, τετραγωνικού σχήματος, που λέγεται βόλτα (διαλεκτ. βότα) και περιζώνει
τη δεύτερη σειρά σπιτιών γύρω από τον πύργο. Η ανατολική πλευρά του τρίτου οδικού
δακτυλίου, της βόλτας, είναι η γειτονιά του Ξένου. Η βόρεια πλευρά διακόπτεται,
στο σημείο συμβολής της με το δρόμο του πύργου, από νεότερα κτίσματα (κοινοτικό
καφενείο, ιδιωτικά καταστήματα και εκκλησία Αγίου Στεφάνου), διέρχεται από την
παρυφή της νότιας πλευράς της πλατείας και αποκαθίσταται, μετά την πλατεία, η
συνέχειά της, η οποία συνδέεται με το δρόμο της Πατασάς. Η Πατασά αποτελεί τη
δυτική πλευρά του τρίτου οδικού δακτυλίου, που συμπληρώνεται με τη νότια πλευρά,
η οποία είναι κοντά στην Κάτω Παναγιά.
Η είσοδος στο χωριό γινόταν από δύο τουλάχιστο πόρτες, αν όχι από
περισσότερες, όπως μαρτυρούν οι ονομασίες των περιοχών Κάτω Πόρτας, η οποία βρίσκεται
στο μέσο της ανατολικής πλευράς του χωριού, και Απάνω Πόρτας αντίστοιχα στη δυτική
πλευρά του. Οι πόρτες ήταν σιδερένιες και έκλειναν το βράδυ καθώς και κάθε φορά
που παρουσιαζόταν ανάγκη να αμυνθούν οι κάτοικοι του χωριού.
Ένας ευρύς σχετικά δρόμος ξεκινά από την Κάτω Πόρτα και με κατεύθυνση
από τα ανατολικά προς τα δυτικά συναντά τον πλατύ και κεντρικό δρόμο (στου Ξένου),
που δεξιά οδηγεί, μετά από μια στροφή αριστερά, στο Λιβάδι. Η προέκταση του δρόμου
της Κάτω Πόρτας καταλήγει στο δεύτερο οδικό δακτύλιο γύρω από τον πύργο. Ένας
άλλος δρόμος η Φαδριά, ξεκινά από την Απάνω Πόρτα και με κατεύθυνση από τα δυτικά
προς τα ανατολικά συναντά τον κεντρικό δρόμο της Πατασάς, που αριστερά οδηγεί,
μετά από μια στροφή δεξιά, στο Λιβάδι. Η προέκταση και του δρόμου της Απάνω Πόρτας
καταλήγει στο δεύτερο οδικό δακτύλιο γύρω από τον πύργο.
Βόρεια του δρόμου της Κάτω Πόρτας υπάρχει ένας παράλληλος, που λέγεται
Ποταμός, και νότια ένας άλλος. Και οι δύο αυτοί παράλληλοι δρόμοι οδηγούν σήμερα
έξω από τον οικισμό. Νότια της Φαδριάς υπάρχει ένας παράλληλος δρόμος, το Λουτρό,
και βόρεια άλλοι δύο. O ένας είναι κάθετος στο δρόμο της Πατασάς και οδηγεί στη
γειτονιά του Περρή και ο άλλος ξεκινάει από τη βορειοδυτική γωνία της πλατείας,
περνάει από τη βόρεια πλευρά της κεντρικής εκκλησίας και καταλήγει στη γειτονιά
που την έλεγαν παλαιότερα Κυλιμούντρα (διαλεκτ. Τσυλιμούντρα).
Δύο άλλοι επιμήκεις δρόμοι είναι η συνέχεια του δρόμου της Πατασάς
προς τα νότια, που οδηγεί στον Πορτανάτο, και ο δρόμος που αρχίζει από τη βορειοανατολική
πλευρά της πλατείας με κατεύθυνση βόρεια και οδηγεί στην Αγία Παρασκευή, στο Πυργούσικο.
Αυτός είναι ο επιμηκέστερος δρόμος του χωριού. Όλο το υπόλοιπο δίκτυο του οικισμού
είναι δαιδαλώδες και περιλαμβάνει πολλούς στενούς δρόμους που καταλήγουν σε αδιέξοδο.
Στο σύνολό του ο οικισμός δίνει την εντύπωση του λαβύρινθου.
Το κατάστρωμα των δρόμων ήταν χωμάτινο ή λιθόστρωτο. (Εδώ και 35 περίπου
χρόνια οι δρόμοι είναι τσιμεντροστρωμένοι και μόνο η Φαδριά έχει στρωθεί πρόσφατα
με πέτρινες πλάκες). Οι δρόμοι ήταν μεσοκλινείς και σχημάτιζαν στο μέσο αυλακοειδή
πτυχή για την απόρροια του βρόχινου νερού έξω από το τείχος. Η γενική αρχή που
πρυτανεύει σ' έναν οικισμό, στον οποίο έχει προκαθοριστεί η έκτασή του, είναι
η εξοικονόμηση χώρου. Γι' αυτό τα σπίτια είναι συνεχόμενα, στενόχωρα και αναπτυγμένα
σε ύφος, και οι δρόμοι πολύ στενοί. Σε πολλά σημεία μάλιστα ημικυλινδρικοί θόλοι
ενώνουν τις απέναντι συστοιχίες σπιτιών και επάνω σ' αυτούς υπάρχουν δωμάτια.
Είναι τα λεγόμενα σκεπαστά (διαλεκτ. σεπαστά). Σ' άλλα σημεία πάλι, πάνω από τους
δρόμους, υπάρχουν τόξα (τοξάρια > δοξάρια), που αντιστηρίζουν τους κυλινδρικούς
θόλους των δωματίων, δεξιά και αριστερά, σαν γέφυρες, με μορφή εναέριων ή μετέωρων
αντηρίδων. Οι περισσότεροι δρόμοι στενοί και σκοτεινοί, με τα καμπυλόσχημα δοξάρια
ψηλά, προσλαμβάνουν χαρακτήρα έντονα γραφικό και παράλληλα μυστηριακό, και υποβάλλουν
στο νεόφερτο διαβάτη τους τη σιωπή, για να αφουγκραστεί τα περασμένα και να μεταφερθεί
σ' αλλοτινούς καιρούς.
Η στενότητα του χώρου έχει άμεσα επηρεάσει και τους τύπους των σπιτιών.
Από το βιβλίο "Ενα Κειμήλιο Το Πυργί της Χίου" σελ. 48 που εκδόθηκε
το 1992 από τον Σύλλογο Πυργουσών Αττικής «Το Πυργί Χίου».
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του κόμβου: Το Πυργί της Χίου
Όλα τα παλιά σπίτια, κατασκευασμένα από εγχώρια πέτρα για λόγους ασφάλειας
- η πυρπόληση ενός πέτρινου σπιτιού και κατ' επέκταση ενός τέτοιου οικισμού είναι
αδύνατη - ήταν διώροφα. Τα τριώροφα είναι νεωτερικά.
Το σπίτι είχε σχεδόν πάντα ορθογωνική κάτοψη, με τη μεγάλη πλευρά
του κάθετη ή παράλληλη προς τον άξονα του δρόμου. Το ισόγειο είναι ένας στενός,
σκοτεινός χώρος, όπου αναπτύσσονται οι σταύλοι και οι αποθήκες.
Η διαμονή των ζώων στο ισόγειο επιβαλλόταν, αφού τίποτα δεν μπορούσε
να χωροθετηθεί έξω από τον οικισμό για λόγους ασφάλειας.
Έτσι ο κατοικήσιμος χώρος μεταφέρεται στον όροφο. Από το ισόγειο αρχίζει
πάντοτε εσωτερικά η σκάλα που οδηγεί στο αίθριο (ηλιακωτό, άγερτο, πουντί). Συνήθως
ο κεκλιμένος ημικυλινδρικός θόλος, που σκεπάζει τη σκάλα, διεισδύει σ' ένα από
τα δωμάτια.
Το αίθριο βρίσκεται κατά κανόνα στο μέσο του ορόφου και σπάνια σε
φαρδείς δρόμους στην πρόσοψη του σπιτιού, οπότε μπορεί να στεγαστεί. Το αίθριο
αποτελεί το κέντρο της σύνθεσης του μεσαιωνικού σπιτιού, γιατί εξυπηρετεί όλες
τις κινήσεις, δίνει αερισμό και φωτισμό, και επιτρέπει την άμεση προσπέλαση του
δώματος (ταράτσας) με σκάλα εν μέρει κτιστή και εν μέρει ξύλινη φορητή ή μόνο
με φορητή. Οι θόλοι γίνονταν από πλακοειδείς πέτρες (διαλεκτ. πλατσερά) και είναι
ημικυλινδρικές καμάρες, σταυροθόλια και καμάρες με κυλινδρικές διεισδύσεις. Ποτέ
οι θόλοι δεν έμεναν ακάλυπτοι, αλλά διαμορφωνόταν ταράτσα με χώμα και μικρές πέτρες.
Τα δώματα επικαλύπτονταν με ισχυρότατο κονίαμα (αστρακιά, διαλεκτ. στρατσά) πάχους
περίπου πέντε εκατοστών, που έχει μεγάλη στεγανότητα και αντοχή.
Το δώμα γινόταν για το άπλωμα γεωργικών προϊόντων, αλλά και για ύπνο
το καλοκαίρι και για συναντήσεις γειτόνων. Η σχέση αιθρίου-δώματος δημιουργούσε
πρόβλημα στην ιδιωτική ζωή, αλλά και δυνατότητες για στενότερες ανθρώπινες σχέσεις.
Η όλη δομική συγκρότηση εξασφάλιζε τρεις τελείως ανεξάρτητες κινήσεις: στο επίπεδο
των δρόμων, μέσα στα σπίτια και στις ταράτσες με τις κάθετες διασυνδέσεις τους
(από τη σκάλα στον όροφο και από το αίθριο στο δώμα). Τα δώματα ήταν περίπου στο
ίδιο ύψος. Τα σκεπαστά και τα δοξάρια, που βρίσκονται ψηλά, κοντό στις ταράτσες,
αποτελούσαν εναέριες γέφυρες που συνέδεαν τα δώματα των διάφορων περιοχών του
χωριού μεταξύ τους. Έτσι, σε περίπτωση αμυντικής ανάγκης, οι κάτοικοι μπορούσαν
να κινηθούν αθέατοι πάνω στα δώματα όλου του χωριού και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικότερα
τον κίνδυνο.
Το κείμενο προέρχεται από το βιβλίο "Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική
- Χίος" Εκδοτικός οίκος "ΜΕΛΙΣΣΑ".
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του κόμβου: Το Πυργί της Χίου
Επιχρίσματα στις όψεις των σπιτιών βλέπει κανείς μόνο στο χωριό Ληθί
ή προερχόμενα από νεωτερικές επισκευές. Στο Πυργί όμως και σε ελάχιστα σποραδικά
παραδείγματα σε άλλα χωριά, απαντά ένας τρόπος διακοσμήσεως των προσόψεων πού
εκτελείται επίσης πάνω σε γενικό επίχρισμα. Πρόκειται για τα ξυστά, ένα ιδιότυπο
ως προς την τεχνική και εντυπωσιακό ως προς το τελικό εικαστικό αποτέλεσμα σύστημα
στολισμού, μοναδικό στην Ελλάδα.
Σε όλο το ύψος της προσόψεως και σε επάλληλες οριζόντιες ταινίες αναπτύσσονται
γεωμετρικά σχήματα σε άσπρο και μαύρο.
Τα θέματα είναι απλούστατα τρίγωνα, ρόμβοι, κύκλοι, ημικύκλια, ψαροκόκκαλα.
Η τεχνική βασίζεται στη μαύρη άμμο του επιχρίσματος, το οποίο αφού
ασπρισθή με επιμέλεια, ξύνεται επί τη βάσει σχεδίου. Προκύπτουν έτσι τα μαύρα
θέματα στο λευκό φόντο. Πρόκειται δηλαδή για ένα τρόπο ανάλογο προς τα ιταλικά
sgraffiti. Τα ξυστά πού απλώνονται στους τοίχους σπιτιών και εκκλησιών δίνουν
μια τελική εντύπωση τελείως ιδιόμορφη στο Πυργί. Το σύστημα αυτό διακοσμήσεως,
αν και φαίνεται ότι είναι νεωτερικό στο xωριό, βάσιμα πιστεύεται ότι έχει την
απώτερη καταγωγή του στην Γένουα
τόσο ως προς την τεχνική, όσο και ως προς το έμμεσα πρότυπό του.
Οι τεχνίτες του Πυργίου αυτοσχεδιάζοντας δημιούργησαν τα πολυποίκιλα
γεωμετρικά θέματα στην θέση απλής μιμήσεως ισοδόμου τοιχοποιίας με την τεχνική
του sgraffito, πού υπήρχε από παλιά στη Χώρα
και στον Κάμπο
και της οποίας τα απώτερα πρότυπα βρίσκονται στην Ιταλική αναγεννησιακή αρχιτεκτονική.
Το κείμενο προέρχεται από το βιβλίο "Ελληνική Παραδοσιακή Αρχιτεκτονική
- Χίος" Εκδοτικός οίκος "ΜΕΛΙΣΣΑ".
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του κόμβου: Το Πυργί της Χίου
ΧΑΛΚΕΙΟ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Στο Χαλκειός υπάρχουν έντονα τα αρχιτεκτονικά στοιχεία του μεσαιωνικού
χωριού. Ήταν κτισμένο ως κάστρο - χωριό και γι' αυτό υπήρχαν τέσσερις πόρτες:
δύο στο παλιό και δύο στο νεώτερο χωριό, που και εδώ όπως και στα υπόλοιπα Καμπόχωρα,
έκλειναν τη νύχτα για να προστατεύουν τους κατοίκους από τις επιδρομές των πειρατών.
Οι πόρτες του παλιού χωριού, ή "επάνω" και η "κάτω" σώζονται
ως σήμερα και η "επάνω" επικοινωνεί με τον Πύργο. Οι άλλες δύο, η ανατολική
και η δυτική, κατεδαφίστηκαν λόγο επικινδυνότητας και βρίσκονταν η μια στο Λιβάδι
και η άλλη στο δρόμο του Αγίου Νικολάου προς το Γύρο.
Οι πολλές μικρές, γεμάτες χάρη συνοικίες του χωριού, αποτελούνται
από σπίτια κυρίως διώροφα, ενωμένα μεταξύ τους. Παλιά ήταν σκεπασμένα με "γέρματα"
(καμάρες) και με χώμα ή με "βραντάνες" (πλατιές αυλακωτές κεραμίδες).
Αλλα είχαν κωνοειδή στέγη, τετράπλευρη την λεγόμενη "τραβάνα". Τέτοιες
στέγες υπάρχουν ακόμα πολλές στο χωριό. Επίσης, στη κύρια είσοδο πολλών παλιών
σπιτιών, υπάρχουν μαρμάρινες επιγραφές με χαραγμένο το σημείο του Τίμιου Σταυρού
και την χρονολογία ανέγερσης τους. Οι περισσότερες χρονολογίες ανάγονται στο 2ο
μισό του ιθ' αιώνα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καμποχώρων
ΜΕΣΤΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
The road on the left of Aghia Paraskevi leads to the village square. The villagers
call it "Livadi". The square is a resort after an exhausting day. There
is a particular reason that a daily stroll in the square is considered necessary.
As it is obvious the house of the village and especially those which form the
castle do not provide any open space or gardens since they are built in a way
that unites them all. There are cases when the boundaries of two neighbouring
houses can be hardly distinguished. As such the square is the only open area of
the castle. It is where friends meet, where news are heard, where the villagers
have their morning coffee or their afternoon ouzo. Although it is a calm and quiet
place on a daily basis, it turns to a centre of bacchic festivities the days the
villagers have a feast. Island songs are played by the villagers' musicians and
all ages men and women dance until the morning and drink wine and souma of their
own production.
This text is cited Febr 2004 from the Promoting Tourism Prefectural Committee of Chios URL below, which contains images.
ΔΟΤΙΑ (Οικισμός) ΧΙΟΣ
Νοτιοανατολικά του Πυργιού,
μετά τα Μπρούκια, βρίσκεται ο εύφορος κάμπος των Δωτιών. Ύστερα από την ανηφοριά
της Βληχωνής, μιας ελαιόφυτης περιοχής, από την οποία διέρχεται η συνέχεια του
δρόμου των Μπρουκιών, που οδηγεί στα Δώτια, αρχίζει ο κάμπος, στενός στην αρχή
του και πολύ πλατύτερος στη συνέχειά του. Στην αρχή του υψιπέδου και δεξιά του
δημόσιου δρόμου προβάλλει ένα υψηλό, απομονωμένο και ερειπωμένο μνημείο είναι
ο μεσαιωνικός πύργος του κάμπου , που με δυσκολία διηγείται την ιστορία του .
Είναι χτισμένος στην παρυφή της βόρειας προέκτασης του βουνού Τράχωνα, που ορίζει
δυτικά τον κάμπο των Δωτιών, στη θέση Πυρρού. Ο πύργος είναι ορατός από την περιοχή
της Σικελιάς και των Πατρικών.
Από το βιβλίο "Ενα Κειμήλιο Το Πυργί της Χίου" σελ. 58 που εκδόθηκε
το 1992 από τον Σύλλογο Πυργουσών Αττικής «Το Πυργί Χίου».
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του κόμβου: Το Πυργί της Χίου
ΚΑΛΑΜΩΤΗ (Κωμόπολη) ΧΙΟΣ
North of Kalamoti, there is a medieval tower called Zyvos which was destroyed
by the earthquake of 1881. General meetings of the "Public of Mastic Villages"
were held in this tower in which the representatives' election took place. Near
the tower's remains, there is the Byzantine church of Panaghia of Sikelia that
possesses exquisite ceramic decor and is dated to the 13th century.
ΜΕΣΤΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
The Tower is one of the four towers the castle used to have on the
four corners of its rectangular part. It is circular and consists of two floors
which communicate through a spiral staircase. Only three of the towers are redeemed
nowadays (unfortunately, the one located at the corner where the parking area
is these days has been destroyed). One of the three existing ones is now a residence,
a very unique one since it has circular rooms. The towers used to be in direct
contact with each other through a tunnel parallel to the outer road.
The loopholes of the tower can be still noticed. From outside they
look as narrow openings although from inside they look like tunnels. From the
tower by taking the ring road one reaches the entrance of the village-castle.
This text is cited Febr 2004 from the Promoting Tourism Prefectural Committee of Chios URL below, which contains images.
The main road from the proskynima leads to the Northwest side of the
castle, the so called "tower of Militas". It derives from the Italian word militare
which means army. The tower can be seen more clearly from the square outside the
castle and nowadays it has become a residence. The reason it was named after this
word is because it was reinforced by a military force since it is located facing
the sea from where all raids were expected.
In order to conceive the significance of the tower in terms of the
defence of the castle, as well as the effective of the entire system of defence
of the village it is worth to mention the following:
The castle was a quadrilateral with a triangular peak on the Northwest
side that ended to the "Tower of Militas". This was the front line of defence.
Inside, as it shows in the village plan, two roads which started from the square
and converged just before the tower of Militas formed a castle inside the main
castle. That was the second line of defence. The main tower where the church of
Big Taxiarchis is located made the third line of defence. The central tower received
all visual messages sent from Merovigli (=the watch tower of the daytime), the
highest mountain of the area, and motivated the whole system of defence. As such
if the enemies took the castle they would have to fight hard again so as to seize
a second castle almost identical to the former. If they took that too, they should
have much more troops in order to conquer the heart of the castle, the central
tower.
Anyway, the tower of Militas played the most significant role in the
repulse of the raiders because of its position; it also protected the most important
good for the besieged, the water. The well is located under the tower in a shed
in the inner part of the castle. The ruts on the mouth of the well are very typical;
they have been made by the ropes which have been going up and down for centuries
so as to draw water out. Since the slabs showed signs of wear some new were placed
over the old ones but they were also worn. An underground tunnel used to link
the well with the central tower of the castle, so if the enemies conquered the
village but not the tower, the besieged people would have water supplies. The
gate which is located in the tower of Militas is more recent. Perhaps there was
an emergency gate of the castle at that point. On the way back, the road from
the tower of Militas leads to the triangle which is formed by the two inner roads
of the castle. At the house which is in the corner of the two roads, remains of
another tower can be seen; its existence confirms the idea that a second line
of defence existed indeed.
This text is cited Febr 2004 from the Chios Prefecture Tourism Committee URL below, which contains images.
ΠΥΡΓΙ (Κωμόπολη) ΧΙΟΣ
Ο πύργος αποτελούσε τον πυρήνα του χωριού και ήταν αμυντικό και διοικητικό
κέντρο. Βρίσκεται νότια της πλατείας και πολύ κοντά σ' αυτή δύο σειρές σπιτιών
μεσολαβούν μεταξύ πλατείας και πύργου. Κτίστηκε την εποχή των Γενουατών. Ο πύργος
είναι μεγάλο και βαρύ οικοδόμημα, ελεύθερο από παντού, ορθογώνιο στην κάτοψη,
διαστάσεων 20,95χ17,80 μ., με ισόγειο και δύο ορόφους.
Στο εσωτερικό του δε σώζεται τίποτα πια. Διακρίνονται όμως οι γενέσεις
των τόξων, που κρατούσαν το δώμα, και οι τρύπες των ξύλινων δοκαριών. Φαίνεται
ότι αρχικά υπήρχαν έξι πεσσοί σε δύο σειρές. Οι υδρορρόες μαρτυρούν ότι ένα μέρος
του δεύτερου ορόφου έμενε αστέγαστο στο μέσο της κάτοψης.
Σε κάθε πλευρά του κάθε ορόφου υπήρχαν τρία παράθυρα τοξωτά με πώρινα
πλαίσια, ενώ στο ισόγειο δε φαίνεται να υπήρχαν ανοίγματα. Η είσοδος στον πύργο
γινόταν από το έδαφος με κινητές κλίμακες, που τις έσερναν επάνω, και με κινητά
στοιχεία, τα οποία τον συνέδεαν προσωρινά με τον περίβολο που τον περιέβαλλε,
όπως θα δούμε αμέσως πιο κάτω, και τα οποία μπορούσαν να απομακρυνθούν. Έτσι ο
πύργος απομονωνόταν και σε περίπτωση εχθρικής επίθεσης το πάτημα του δεν ήταν
εύκολο. Η κάθε πλευρά του δώματος επιστεφόταν με έξι οδοντωτές επάλξεις (τα μέρουλλα
των Βυζαντινών), με τις οποίες το γενικό ύψος έφθανε τα 18 μέτρα περίπου. Δυστυχώς
σήμερα δε σώζεται καμιά. Το πάχος των τοίχων κυμαίνεται από 1,50 - 1,70 μ. Γύρω
από τον πύργο σχηματιζόταν μεγάλος περίβολος με τείχος και με ένα μικρό στρογγυλό
πύργο (πυργόπουλο) σε καθεμιά από τις τέσσερις γωνίες.
Ο περίβολος είχε διαστάσεις 43χ38 μ. και το πάχος του τοίχου ήταν
1,50 μ. Σήμερα σώζονται μόνο δύο πυργόπουλα στη νότια πλευρά. Έχουν ύψος 10 μ.
και διάμετρο περίπου 4,40 μ. Μέσα από το τείχος έχουν κτιστεί σπίτια και έτσι
δε διακρίνεται η πύλη της εισόδου ούτε φυσικά άλλες λεπτομέρειες. Ο πύργος στα
χρόνια της τουρκοκρατίας εγκαταλείφθηκε και άρχισε να καταστρέφεται σιγά σιγά.
Ο σεισμός του 1881 κατέστρεψε όλη σχεδόν την ανατολική του όψη και προκάλεσε ρήγμα
στη δυτική. Από καιρό μοναδικοί του κάτοικοι ήταν τα νυχτοπούλια. Από το 1892
άρχισαν να κτίζονται μέσα στον πύργο σπίτια. Σήμερα οκτώ σπίτια κατέχουν όλη την
έκτασή του. Το 1937 γκρεμίστηκαν με απόφαση των κοινοτικών αρχών τρία μέτρα από
το ανώτατο τμήμα κάθε όψης, γιατί υπήρχε κίνδυνος το τμήμα αυτό να πέσει. Η πέτρα
χρησιμοποιήθηκε, για να χτιστεί ο περίβολος του σχολείου του χωριού. Ίσως δε θα
ήταν άστοχο στο σημείο αυτό να παραθέσουμε μια εικόνα γεμάτη από ανεπιτήδευτη
ομορφιά και ειδυλλιακή χάρη, που συνδέεται με τα σπίτια που είναι χτισμένα στον
πύργο. Ο Γάλλος γλωσσολόγος Hubert Pernot, που επισκέφθηκε το Πυργί τα καλοκαίρια
του 1898 και 1899, και έμεινε στο χωριό αρκετό καιρό, γράφει στο βιβλίο του "Η
νήσος Χίος":
Μετά το δείπνο κάθισα πάνω σ' ένα δώμα (ταράτσα). Το φεγγάρι ήταν
στη γέμισή του. Μπορούσε κανείς να μετρήσει τους θάμνους των γύρω λόφων. Το Πυργί
ξαναπήρε το μυστηριακό του αέρα, μαζί με μια ατέλειωτη γλυκύτητα αυτή τη φορά.
Στα πόδια του γέρικου πύργου, ένα παράθυρο, στολισμένο με γλάστρες βασιλικό, ήταν
ακόμα φωτισμένο, και κοντά του μια φωνή τραγουδούσε μέσα στη σιγαλιά της νύχτας:
- Κόρη, όταν εφιλιόμαστε, νύχτα ήταν, ποιος μας είδε;
- Μας είδε τ' άστρο της νυχτός και τ' αργυρό φεγγάρι
και το φεγγάριν έσκυψε και το' πε του θαλάσσου,
και το θαλάσσι στο κουπί και το κουπί στο ναύτη,
κι ο ναύτης το τραγούδησε, το' μαθε ο κόσμος όλος.
Από το βιβλίο "Ενα Κειμήλιο Το Πυργί της Χίου" σελ. 58 που εκδόθηκε
το 1992 από τον Σύλλογο Πυργουσών Αττικής «Το Πυργί Χίου».
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του κόμβου: Το Πυργί της Χίου
ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΣΥΚΟΥΣΗΣ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Από την ίδρυση του το χωριό του Αγίου Γεωργίου και μέχρι το1926 υπέφερε
από νερό. Για να καλυφθεί αυτή η ανάγκη οι κάτοικοι άνοιξαν πηγάδια σε διάφορα
μέρη, κοινοτικά και ιδιωτικά. Οι οξωγειτονούσοι έπαιρναν νερό από τα πηγάδια του
Κούκουμου, την Πηγάδα και τον Μελάντα. Οι μεσαγειτονούσοι από τα πηγάδια του Λάκκου,
την Φαρδειά Πηγάδα το Λαβιδόρκι κι από άλλα τα οποία καταστράφηκαν. Σήμερα σώζονται
όλα τα παραπάνω και χρησιμοποιούνται για αρδευτικές ανάγκες.
ΘΥΜΙΑΝΑ (Κωμόπολη) ΧΙΟΣ
Φεύγοντας από τον Μέγα
Λιμνιώνα ο δρόμος οδηγεί προς τα Θυμιανά. Λίγο πριν μπούμε στο χωριό υπάρχει
ένας δρόμος προς τα αριστερά που οδηγεί στα παλιά κεραμεία. Εδώ συναντούμε τον
Αγιο Γιάννη Στενακούσων. Το πλέον αξιοθέατο είναι ο Πύργος του Αϊ Γιάννη, θαυμάσιο
αρχιτεκτόνημα, ηλικίας τουλάχιστον 200 ετών.
Κατηφορίζοντας, σε δυο λεπτά προβάλλουν τα Κεραμεία Χίου. Είναι μια
μεγάλη φάμπρικα, δυστυχώς κλειστή σήμερα. Εκείνο που ξεχωρίζει εδώ είναι η πλαζ
του Μαυρή με τα κοκκινωπά βότσαλα που από μακριά φαντάζουν σαν αναμμένα κάρβουνα.
Τούτη την πλαζ προτιμούν όσοι αποζητούν ηρεμία μακριά από τον πολύ κόσμο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Χίου
ΧΙΟΣ (Νησί) ΒΟΡΕΙΟ ΑΙΓΑΙΟ
ΠΟΤΑΜΙΑ (Εγκαταλειμμένος οικισμός) ΧΙΟΣ
ΑΓΙΟ ΓΑΛΑ (Χωριό) ΧΙΟΣ
Το σπήλαιο που είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος και πλήθος δωματίων, είναι επισκέψιμο στα πρώτα διακόσια μέτρα. Ο σταλακτιτικός και σταλαγμιτικός διάκοσμος είναι θαυμάσιος.
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
