Πληροφορίες τοπωνυμίου

Η Γρεβενιώτικη Πίνδος

ΓΡΕΒΕΝΑ (Νομός) ΕΛΛΑΔΑ

Ιστοσελίδα Νομαρχίας Γρεβενών
• http://www.grevena.gr/George/Pindos.htm (4 φωτ.)

Σιώποτος

ΑΛΑΤΟΠΕΤΡΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η Αλατόπετρα ως το '50 - '55 υδροδοτούνταν από τη βρύση «Σιώποτος» στην είσοδο του χωριού από Γρεβενά. Είναι πέτρινη και καλοσυντηρημένη.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Φτέρνα

  Η βρύση στη «φτέρνα» (ονομάστηκε έτσι από τη θέση στην οποία βρίσκεται, στην άκρη του χωριού) χτίστηκε γύρω στο 1950. Εκεί κοντά σώζεται ένα καλντερίμι, που σύμφωνα με την παράδοση κατασκευάστηκε με διαταγή ενός Τούρκου Αγά προς αποφυγή των λασπών.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Βρύσες

ΕΛΑΤΟΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η βρύση «Τρανοπήγαδο» 100 μ. Ν του χωριού, κατασκευάστηκε επί Τουρκοκρατίας. Πέτρινες και παλιές είναι επίσης οι βρύσες δίπλα στην εκκλησία, η βρύση «Τζαμί» στον προσφυγικό μαχαλά, η βρύση «Χωριανό πηγάδι» και αυτή του κάτω μαχαλά.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

ΚΑΛΗΡΑΧΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Η πέτρινη βρύση στην πλατεία του χωριού και η βρύση στο πάρκο δίνουν ένα άλλο χρώμα στην ήδη πανέμορφη Καληράχη.

Παρθενώνας των Κυδωνιωτών

ΚΥΔΩΝΙΕΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Λίγα μέτρα πιο πέρα βρίσκεται ο Παρθενώνας των Κυδωνιωτών, η πέτρινη βρύση, με χαγιάτι το οποίο στηρίζεται σε τέσσερις τρίμετρες περίπου κολόνες μονοκόμματες από πέτρα. Μπροστά στη βρύση φαντάζει η προτομή του Γεωργίου Βασιλέα, ευεργέτη, ο οποίος το 1910 πρόσφερε 2000 χρυσές λίρες για την ανέγερσή της, δωρίζοντας στους συγχωριανούς το πιο πολύτιμο αγαθό το νερό.

Ιστοσελίδα Δήμου Κοσμά του Αιτωλού
• http://www.dimosagioukosma.gr/villages/06.html

Οι βρύσες της περιοχής

ΜΕΓΑΡΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Τον περιποιημένο οικισμό του Μεγάρου ομορφαίνουν ακόμα περισσότερο οι παλιές πέτρινες βρύσες του, όπως είναι το «Τρανό πηγάδι» (1970), η «Αλσίτσια» (1990), η βρύση του Αγ. Αθανασίου κοντά στην ομώνυμη εκκλησία, η «Στράτινα», η «βρύση τ' Γιώργη» στην είσοδο του χωριού και η «Μπάρα». 300 μ. Α βρίσκεται η τσιμεντένια βρύση «Σιάχος» και 300 μ. Ν η σύγχρονη βρύση «Κισμές».
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Πέτρινες βρύσες

ΣΜΙΞΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η Σμίξη διαθέτει πολλές παλιές πέτρινες βρύσες που η ηλικία τους προκαλεί το σεβασμό. Το «Ματσάλι» στην πλατεία του χωριού κατασκευάστηκε πριν 350 - 400 χρόνια, όπως και η «Μηλίκη» στην άκρη του χωριού. Η «Σιόπουτλου Ντιντζιά» που σημαίνει «η επάνω βρύση», φτιάχτηκε πριν 350 χρόνια. Η βρύση «Σακελλάρη» είναι επίσης παλιά, όπως και η βρύση της Αγ. Παρασκευής που έγινε ταυτόχρονα με την ίδρυση του χωριού.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Πέτρινο Γεφύρι Αγ. Θεοδώρων

ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ερείπια γεφυριού από την εποχή του Αλή Πασά, ανάμεσα στην Πηγαδίτσα και τον Αιμιλιανό.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Προσβόρου - Αλατόπετρας

ΑΛΑΤΟΠΕΤΡΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Πέτρινο γεφύρι ή γεφύρι του γκαβού. Μεταξύ των κοινοτήτων Αλατόπετρας και Προσβόρου, πάνω στο μεγάλο μονοπάτι που ένωνε τα Γρεβενά με τη Σαμαρίνα και την Κόνιτσα. Αγνωστο πότε χτίστηκε, μοναδικό στην κατασκευή του, εξαιτίας της καμάρας του που είναι ελλειψοειδής και της πολύ καλής δουλειάς στους ογκόλιθους που το αποτελούν. Από πάνω είναι επίπεδο και πολύ πλατύ (3.5 μ.). Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι κάτω από την καμάρα του υπάρχουν σταλακτοειδείς σχηματισμοί, μήκους 30 εκ. περίπου. Είναι χτισμένο στο Βενέτικο ποταμό. Δίπλα του υπήρχε Τούρκικο φυλάκιο. Οπως λέγεται πήρε το όνομά του από κάποιον τυφλό που σκότωσαν εδώ. Επισκέψιμο από αγροτικό δρόμο, 3 χλμ από την Αλατόπετρα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ιστορικά Γεφύρια

ΓΡΕΒΕΝΑ (Νομός) ΕΛΛΑΔΑ
  Η περιοχή των Γρεβενών, σκλαβωμένη όπως και ολόκληρη η Ελλάδα, μπορεί και αντιστέκεται. Εκμεταλλευόμενη το δύσβατο έδαφός της αλλά και τις καλές σχέσεις με την Πόλη και τον κατακτητή λόγω της προσφοράς υπηρεσιών με τους αξιόλογους μαστόρους της, μπορεί και κρατάει όρθιο τον Ελληνισμό, τη θρησκεία, το εμπόριο, το πολιτισμό της. Χτίζει μοναστήρια και τα κάνει κρυφά σχολεία, χτίζει εκκλησίες και διατηρεί άσβεστη την Ορθοδοξία, στεριώνει γεφύρια και κρατάει ανοιχτούς τους ορίζοντες με τη Θεσσαλία, την Ηπειρο και τη Μακεδονία.
  Η Ηπειρος είναι η γεωγραφική περιοχή της Ελλάδας, η οποία περιλαμβάνει τα περισσότερα και τα εντυπωσιακότερα γεφύρια, πιθανόν λόγω της μορφολογίας του εδάφους της. Τα παραδοσιακά πέτρινα γεφύρια στην περιοχή των Γρεβενών χρονολογούνται στην εποχή της Τουρκοκρατίας. Χτίστηκαν από λαϊκούς αυτοδίδακτους τεχνίτες με στατικές γνώσεις από ένστικτο περισσότερο και από πολυετή εμπειρία και είναι άξια θαυμασμού τόσο για την τεχνική τους, όσο και για το αισθητικό δέσιμό τους με το χώρο. Μεγαλοφυείς πρωτοπόροι της τεχνικής οι πρωτομάστορες, ύψωσαν μαζί με τα ανώνυμα τσιράκια τους τα μνημεία αυτά της τέχνης, που αποτελούν συλλήψεις υψηλής λαϊκής έμπνευσης. Τα ονόματα των γεφυριών σχετίζονται με την τοποθεσία, το χρηματοδότη, τον κατασκευαστή ή με κάποια ιδιαιτερότητα που παρουσιάζουν. Πέρα από την οικονομική τους συμβολή στην ανάπτυξη του χερσαίου εμπορίου, έπαιξαν ακόμα σημαντικό ρόλο στο πολιτιστικό ανέβασμα της περιοχής, στη διατήρηση της πληροφόρησης και της ενιαίας εθνικής συνείδησης.
  Η κατασκευή των τόξων ήταν η σημαντικότερη και η δυσχερέστερη διαδικασία κατά το χτίσιμο του γεφυριού. Συνήθως κάτω από τα μονότοξα γεφύρια, το πλάτος της κοίτης των ποταμών είναι μικρό. Στα πολύτοξα αντίστοιχα, αυτό είναι σημαντικό. Οι πέτρες κατασκευής τους (και κατά συνέπεια το πέτρωμα από το οποίο προέρχονταν αυτές) ήταν ομογενείς, συμπαγείς και ανθεκτικές, χωρίς κρυστάλλους και ρωγμές, ώστε να μην αλλοιώνονται και αποσαθρώνονται από το νερό ή τον αέρα. Δημιουργήματα της λαϊκής τέχνης και εμπειρίας, το γεφύρια αυτά αντέχουν μέχρι σήμερα στη φθορά του χρόνου και αποτελούν πηγή μελέτης για το μελετητή και αφορμή θαυμασμού στον περιηγητή επισκέπτη. Η χρονολογία κατασκευής τους είναι δύσκολο να εντοπισθεί ακριβώς, γιατί σπάνια υπάρχουν καταγραμμένες μαρτυρίες, όσον αφορά τη χρονολογία ή τον τρόπο κατασκευής τους.
  Χτισμένα αρκετά από αυτά πάνω στα μεγάλα μονοπάτια που συνέδεαν την Ηπειρο με την Μακεδονία, συντέλεσαν στην ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων, καθώς και στη διάσωση των επαναστατικών ιδεών της εποχής. Η σημαντικότητά τους φαίνεται και από το γεγονός ότι σε πολλά απ' αυτά ήταν μόνιμα εγκατεστημένη Τούρκικη φρουρά, που σκοπός ήταν πέρα από το να φυλάει τα περάσματα, να ελέγχει και ποιους περνούσαν απ' αυτά.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

  The region of Grevena, both because of its terrain and its location, became a passage to Thessaly and Epirus. Its stone bridges are important examples of vernacular craftsmanship during the Turkish occupation.
  Their names are linked with their setting, some distinctive feature, or even with the name of the master builder or patron. They are frequently associated with traditional folk legends and symbols. One old tale relates that Ali Pasha, when he rebuilt the Roman road that passed through the region, also repaired the bridges that were part of it.
  One impressive example is the single-arched bridge of Aziz Aga. It is 246 feet long and 10 feet wide with a span of 92 feet, reaching 53 feet at its highest point. Other fine bridges in the region are the Spanos and Dotsiko bridges (both the work of the master builder Georgios Lazos or Grangas), and the bridge at the entrance to the gorge near the village of Spilaio.

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.

• http://www.macedonian-heritage.gr/HellenicMacedoni... (1 φωτ.)

Γεφύρι Δασυλλίου (Παλιομάγερου)

ΔΑΣΥΛΛΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Το 1910 οι εργολάβοι Παύλ. Μούρτζος και Νικ. Μπάμπαλης έχτισαν το πέτρινο γεφύρι «Παλιομάγερο» στον παραπόταμο του Αλιάκμονα, Πραμόριτσα. Ο ταξιδιώτης που έρχεται από τα Γρεβενά μπορεί εύκολα να θαυμάσει το γεφύρι, καθώς απέχει μόλις 30μ. από τον αυτοκινητόδρομο.

Ιστοσελίδα Δήμου Κοσμά του Αιτωλού
• http://www.dimosagioukosma.gr/villages/02.html

Γεφύρι Δοτσικού

ΔΟΤΣΙΚΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μέσα στο χωριό Δοτσικό, στο Βενέτικο ποταμό, ενώνοντας τα δύο τμήματα του χωριού που είναι εκατέρωθεν της κοίτης. Μονότοξο γεφύρι, το οποίο έχτισαν το 1804 Γιαννιώτες μάστοροι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γέφυρα Ελευθεροχωρίου

ΕΛΕΥΘΕΡΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ο ποταμός Βενέτικος, παραπόταμος του Αλιάκμονα, περνά 2.5 χλμ Β του Ελευθεροχωρίου, στη γέφυρα του δρόμου Γρεβενών - Καλαμπάκας. Ενας παλιός θρύλος αναφέρει πως δίπλα στο ποτάμι και πολύ κοντά στη γέφυρα υπάρχουν ίχνη (πατημασιές) του Βουκεφάλα, του αλόγου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, από τότε που ο τελευταίος πέρασε από εδώ.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Ζιάκα

ΖΙΑΚΑΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Κάτω από το χωριό Ζιάκας ( 3 χλμ ΒΑ), στο Βενέτικο ποταμό. Χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Κοντά στο γεφύρι βρέθηκαν παλιοί τάφοι. Εκεί έγινε η μάχη μεταξύ Γιαννούλα Ζιάκα, αδελφού του Θεοδώρου, και των Τούρκων.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κάστρου

ΚΑΣΤΡΟ (Οικισμός) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μεταξύ των χωριών Μεγάρου και Κάστρου, στο Γρεβενίτη ποταμό. Αγνωστο πότε χτίστηκε. Μονότοξο.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι του Κέντρου

ΚΕΝΤΡΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  50 μ. από το χωριό Κέντρου, μικρό πέτρινο γεφύρι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κηπουρειού (Σταυροποτάμου)

ΚΗΠΟΥΡΕΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Κάτω από το χωριό Κηπουρειό, στον ποταμό Σταυροπόταμο, παραπόταμος του Βενέτικου. Από τα πιο νέα γεφύρια, χτίστηκε γύρω στο 1900. Απ' αυτό περνούσαν τα καραβάνια πηγαίνοντας προς Θεσσαλονίκη ή Γιάννενα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κηπουρειού (Σπανού)

  Μεταξύ των χωριών Κοσμάτι και Κηπουρειό, στο Βενέτικο ποταμό. Χτίστηκε το 1846 από το Μουσταφά πασά ή Σπανό, πάνω στα ερείπια διπλής γέφυρας που είχε χτιστεί από το Σουλτάνο Βαγιαζίτ. Βρίσκεται πάνω στο μονοπάτι Γρεβενών - Μετσόβου. Δίπλα από το γεφύρι υπήρχε χάνι, ένα μέρος των εσόδων του οποίου χρησιμοποιούνταν για τη συντήρηση του γεφυριού. Υπήρχε επίσης και Τούρκικο φυλάκιο. Στο χάνι διανυκτέρευαν τα καραβάνια που πήγαιναν προς Θεσσαλονίκη ή Γιάννενα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κληματακίου (Πραμόριτσας)

ΚΛΗΜΑΤΑΚΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στα όρια των νομών Γρεβενών και Κοζάνης, στον παραπόταμο Πραμόριτσα, παραπόταμο του Αλιάκμονα, μεταξύ των χωριών Κληματάκι και Ανθοχώρι. Χτίστηκε γύρω στο 1800. Ο θρύλος λέει ότι η κατασκευή του χρηματοδοτήθηκε από ένα μεγάλο βλάχο τσέλιγκα, ο οποίος σε κείνο το σημείο έχασε τη μονάκριβη κόρη του, επειδή το ποτάμι κατέβασε απότομα. Το γεφύρι αποτελείται από μια μεγάλη καμάρα και από τέσσερις μικρότερες και το μήκος του είναι 42 μ. Επισκέψιμο από αγροτικό δρόμο, 2 χλμ από το χωριό Κληματάκι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Ταξιάρχη (του Πασά)

ΚΟΚΚΙΝΙΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Κάτω από το χωριό Κοκκινιά (5 χλμ Δ), στον Αλιάκμονα ποταμό, στα όρια των νομών Γρεβενών - Κοζάνης, το σημαντικότερο πέρασμα του Αλιάκμονα ποταμού. Χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα. Το 1806 ο Πουκεβίλ είδε το γεφύρι και το αναφέρει στην περιήγησή του. Ανατινάχθηκε από τους Αγγλους το 1941. Στο πλάι του υπήρχε Τούρκικο φυλάκιο. Η ιστορία του γεφυριού συνδέεται στα γύρω χωριά με το θρύλο του πρωτομάστορα - όπως ακριβώς και με το γεφύρι της Αρτας.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κρανιάς (Σταμπέκη)

ΚΡΑΝΕΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Κοντά στο χωριό Κρανιά, στις πηγές του Βενέτικου. Χτίστηκε το 1850 περίπου. Απ' αυτό περνούσαν καραβάνια εμπόρων.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κρανιάς (Ματσαγκάνη)

  Πηγαίνοντας από Γρεβενά προς Κρανιά, λίγο πριν το χωριό, κοντά στις πηγές του Βενέτικου. Χτίστηκε γύρω στο 1850.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κυπαρισσίου (Παπατάκη)

ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μεταξύ των χωριών Κυπαρίσσι και Αγιος Κοσμάς. Η καμάρα που σώζεται είναι τμήμα γέφυρας που έχει καταστραφεί, το υπόλοιπο κομμάτι της οποίας ήταν ξύλινο. Χτίστηκε το 1920.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γέφυρα του Σπανού

ΠΗΓΑΔΙΤΣΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ο ποταμός Βενέτικος περνά Β - ΒΔ της Πηγαδίτσας δίπλα στο δρόμο προς τα Γρεβενά. Λίγο πιο κάτω ακολουθώντας τον ποταμό, στα όρια Πηγαδίτσας και του Κοσματίου συναντάμε τη γέφυρα του Σπανού. Πρόκειται για ένα πέτρινο γεφύρι απ' όπου περνούσαν τα καραβάνια πηγαίνοντας προς Θεσσαλονίκη ή Γιάννενα και διανυκτέρευαν πριν το 1900 σ' ένα χάνι που υπήρχε δίπλα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Σπηλαίου (Κατσογιάννη)

ΣΠΗΛΑΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στο χωριό Σπήλαιο (2 χλμ Α), πάνω στο Βενέτικο ποταμό. Χτίστηκε γύρω στο 1800.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Σπηλαίου (Πορτίτσας)

  Στην αρχή του φαραγγιού του Σπηλαίου, στο Βενέτικο ποταμό, σ' ένα τοπίο εκπληκτικής ομορφιάς. Χτίστηκε το 1743, με προσφορές από το μοναστήρι. (Ι.Μ. Κοιμήσεως Θεοτόκου).
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Σπηλαίου (Λιάτισσας ή Κλέφτη)

  Κάτω από το φαράγγι του Σπηλαίου, στο Βενέτικο ποταμό. Χτίστηκε γύρω στο 1800 από τον κλέφτη Λιάτιστα, σύμφωνα με την παράδοση. Μονότοξο. Επισκέψιμο από το χωριό Σπήλαιο.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Τρικώμου (Αζίζ - Αγά)

ΤΡΙΚΩΜΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Κάτω από το χωριό Τρίκωμο (3 χλμ αγροτικός δρόμος), στα Α του, στο Βενετικό ποταμό. Αγνωστο πότε ακριβώς χτίστηκε. Η μεσαία καμάρα του είναι από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα. Ισως είναι το πιο εντυπωσιακό γεφύρι του νομού. Τα θεμέλιά το στηρίζονται πάνω σε πασσάλους από δρυ. Σύμφωνα με το θρύλο έπεσε δυο φορές. Από αυτό εξυπηρετούνταν τα καραβάνια που εκτελούσαν τη διαδρομή Μακεδονία - Ηπειρος. Σώζονται μάλιστα και τμήματα της καραβανόστρατας.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Τρικώμου (Καγκέλια)

  Κάτω από το χωριό Τρίκωμο ( 1 χλμ από το δρόμο Τρικώμου - Μοναχιτίου), στο Βενέτικο ποταμό. Αγνωστο πότε χτίστηκε. Εξυπηρετούσε τους κατοίκους του Μοναχιτίου και του Μικρολίβαδου στη μετακίνησή τους προς τα Γρεβενά.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Τα Βέντζια

ΒΕΝΤΖΙΟ (Δήμος) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Τα Βέντζια είναι μια περιοχή με ήπιο ανάγλυφο απλωμένη στα πόδια του σκοτεινόχρωμου Βούρινου. Η βλάστηση στην πλευρά αυτή του Βούρινου είναι φτωχή και απαρτίζεται από αραιούς θάμνους, κυρίως πυξάρια και κέδρα και μερικές σκόρπιες βελανιδιές. Οι λίγες ορεινές εξάρσεις που εμφανίζονται μέσα στην περιοχή των Βεντζίων (Κίσσαβος 1.097 μ., Φακιόλια 1.116 μ., Ανάληψη 1.125 μ.) ανήκουν στο σώμα του Βούρινου, ξεκομμένες από αυτόν με τις παχιές στρώσεις της μολάσσας. Νότια από τα Βέντζια από την απέναντι μεριά του Αλιάκμονα, απλώνεται η ομαλή και εύφορη Φιλουριά, με τον έντονο γεωργικό χαρακτήρα και τα περισσότερα ποτιστικά χωράφια του νομού. Προς τα εδώ χαμηλώνουν και τα Χάσια δημιουργώντας ένα ομαλό πέρασμα προς τη Θεσσαλία, από το οποίο διέρχεται και ο οδικός άξονας Καλαμπάκας - Γρεβενών.
  Σ' ολόκληρη τη ζώνη της μολάσσας τη φυσική βλάστηση αποτελούν οι βελανιδιές, που τις συναντούμε κυρίως σε παρεμνοφυή μορφή, αποτέλεσμα της μακρόχρονης εκμετάλλευσής τους για καυσόξυλα. Μεγάλο μέρος των δασών αυτών έχει μετατραπεί σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις, κυρίως σταροχώραφα. Συστάδες και δάση βελανιδιών υπάρχουν ως επί το πλείστον στους άξονες των ρεματιών ή σε πλαγιές με αρκετή κλίση. Τα πιο εκτεταμένα δρυοδάση διατηρούνται στην περιοχή των Χασίων και στις παρυφές της Πίνδου. Στα δρυοδάση βρίσκουν τροφή μια σειρά θηλαστικών και πουλιών. Αρκούδες, αγριογούρουνα, μυωξοί, ποντίκια, κίσσες, τρώνε τα θρεπτικότατα βελανίδια, ενώ από τα μυριάδες ασπόνδυλα που αποσυνθέτουν την οργανική ύλη που συσσωρεύεται στο έδαφος τρέφονται πολλά μικροπούλια και μικρά θηλαστικά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι άφθονες ρεματιές της ζώνης αυτής γιατί αποτελούν τους πιο αδιατάραχους φυσικούς άξονες που είναι πολύτιμοι για την διατήρηση της άγριας ζωής και σαν βιότοποι της πανίδας που συνδέεται με τα νερά: αμφίβια, νερόφιδα, βίδρες, παρυδάτια πουλιά.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Τα δάση της Πίνδου

ΓΡΕΒΕΝΑ (Νομός) ΕΛΛΑΔΑ
Photo Album in URL, information in Greek only.

Prefecture of Grevena WebPage
• http://www.grevena.gr/George/Dasos.htm (3 φωτ.)

ΚΑΛΗΡΑΧΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Γνωστές δασικές θέσεις της περιοχής είναι η Ψηλή Ράχη, Καραούλια, Μεράτ, Μπισταριές. Περιλαμβάνουν δρύες, κρανιές, άρκενθο, ψευδοπλάτανο και αποτελούν καταφύγιο για αλεπούδες, ασβούς, μπεκάτσες και ποντικοβαρβακίνες.

Τα δάση της περιοχής

ΜΕΓΑΡΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Τα δάση της περιοχής, «Μπακαρέλλα» και «Τζιόρκας», περιλαμβάνουν είδη δρυός, κρανιές, σφένδαμο, άρκενθο και μαύρη πεύκη. Διασχίζονται από δασόδρομους και αποτελούν καταφύγιο αλεπούδων, ασβών κ.ά.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Το μικτό δάσος του Ορλιακα

ΟΡΛΙΑΚΑΣ (Βουνό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στις παρυφές της Πίνδου, εκεί που τα βουνά σβήνουν σταδιακά για να δώσουν τη θέση τους στην κυματιστή λεκάνη της μολάσσας, συναντάμε μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα στοιχεία ανάγλυφου του νομού: τους ασβεστολιθικούς όγκους του Ορλιακα και του Τσούργιακα με τις απόκρημνες πλαγιές και τα εντυπωσιακά φαράγγια τους.
  Προσήλιο και ευνοημένο από το φιλόξενο εδαφικό υπόστρωμα που δημιουργεί ο ασβεστόλιθος αλλά και από την υψομετρική κλιμάκωσή του αφού εκτείνεται τόσο στην ημιορεινή ζώνη των θερμόφιλων δρυών όσο και στη ζώνη των ψυχρόβιων κωνοφόρων και πλατύφυλλων, το δάσος του Ορλιακα έχει μια ασυνήθιστη ποικιλία ειδών δέντρων. Πλάι στα κυρίαρχα έλατα, τα μαυρόπευκα και τις βελανιδιές χαμηλότερα, θα συναντήσουμε σφεντάμια, λεύκες, φτέλιες, φλαμουριές, φράξους, οστρυές, οξυές, τον σπάνιο ίταμο και μια μεγάλη ποικιλία άγριων και ημιάγριων καρποφόρων, σορβιές, τρικουκιές, κρανιές, αγριομηλιές, αγριοαχλαδιές, αγριοκερασιές, αγριοκορομηλιές. Από κοντά και μια σειρά θάμνοι, κέδρα, πυξάρια, αρκουδοπούρναρα που τα βρίσκουμε εδώ και σε δενδρώδη μορφή - σχεδόν αγνώριστα αφού τα φύλλα του δένδρου δεν έχουν την χαρακτηριστική αγκαθωτή περίμετρο αλλά είναι λεία - αγιόκλημα, άγριο γιασεμί, αγριοτριανταφυλλιές, βατομουριές.
  Είναι το πιο πολύχρωμο δάσος του νομού το φθινόπωρο αφού το καθένα από τα πολυάριθμα φυλλοβόλα είδη του παίρνει μια ξεχωριστή απόχρωση, λεμονί ή λεύκα, τριανταφυλλί το σφενδάμι, μενεξεδένια ο φράξος.
  Μέσα σ' αυτό το πλούσιο δασικό περιβάλλον μια ατέλειωτη ποικιλία από δασόβιους οργανισμούς, πουλιά, θηλαστικά, έντομα, βρίσκουν το θώκο τους. Από κοντά και μια μεγάλη ποικιλία αγριολούλουδων, άλλα σκαιόφιλα που φυτρώνουν στο σκοτεινό ελατόδασος κι άλλα φωτόφιλα που αποικούν τα μικρά ξέφωτα που είναι συνήθως υπολείμματα παλιών χωραφιών που είχαν ανοιχτεί στα ομαλότερα σημεία του δάσους. Η πρίμουλα η κοινή ανθίζει νωρίς την άνοιξη στο ελατόδασος και τα λευκοκίτρινα άνθη της αναδίδουν ένα ελαφρύ ευχάριστο άρωμα.
  Στο δάσος του Ορλιακα θα συναντήσει κανείς και πολλά είδη ορχεοειδών, φυτά που οφείλουν το όνομά τους την ομοιότητα που παρουσιάζουν οι βολβοί τους με όρχεις. Ο όρχις ο πορφυρός είναι ένα στιβαρό φυτό που μπορεί να φθάσει και τα 80 εκ. ύψος. Η πυκνή κυλινδρική ταξιανθία φέρει μικρά ανθρωπόμορφα άνθη κατάστικτα με πορφυρές πιτσιλιές.
  Χαρακτηριστικά στα τοπία του Ορλιακα είναι και τα ασβεστολιθικά βράχια, είτε ως διάσπαρτοι βραχώδεις σχηματισμοί μέσα στο δάσος του αλλά κυρίως ως μεγάλοι βράχινοι γκρεμοί στη βάση του βουνού που σχηματίζουν και το χαρακτηριστικό φαράγγι. Οι ασβεστολιθικοί βράχοι φιλοξενούν μια ιδιαίτερη χλωρίδα, βραχοδίαιτων φυτών ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν τα σταυρανθή Aubrieta scardica με τα μικρά βιολετιά άνθη, και το Alyssum doerlferi σπάνιο είδος με γκριζωπά φύλλα από το πυκνό χνούδι που τα καλύπτει και κίτρινα ανθάκια.
  Ξεχωριστές παρουσίες στο χώρο της πανίδας, η αρκούδα που μένει μεγάλος μέρος του χρόνου στα δάση του Ορλιακα αφού εδώ βρίσκει μια μεγάλη ποικιλία τροφικών πηγών, ο μαυροπελαργός που φωλιάζει στο φαράγγι του Ορλιακα κι ένα ζευγάρι ασπροπάρηδες που έρχονται κάθε καλοκαίρι στην περιοχή.
  Την Πίνδο μοιάζουν να οριοθετούν οι δύο κλάδοι του Βενέτικου καθώς περιτρέχουν τις υπώρειες των βουνών. Οι δύο κλάδοι σμίγουν στην έξοδο του φαραγγιού του Ορλιακα για να συνεχίσουν την μακριά πορεία προς τον Αλιάκμονα, αφού ενισχυθούν κι από το Σταυροπόταμο που μαζεύει τα νερά της περιοχής των Χασίων.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Τρυπημένη Πέτρα

ΜΟΝΑΧΙΤΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μοναδικά μνημεία της φύσης αποτελούν η «Τρυπημένη Πέτρα» Δ - ΝΔ του Μοναχιτίου, ένας τεράστιος βράχος με τρύπα στη μέση και γύρω του μια καταπράσινη αλλά δύσβατη πλαγιά γεμάτη έλατα, απ' όπου φαίνεται το ορμητικό ρέμα της Αγιας Ωρας και η Πέτρα Μεσσίρη, ένας κατακόρυφος βράχος σε μια κατάφυτη έκταση
.  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Εναέριο πορθμείο

ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η επίσκεψη στο «Εναέριο πορθμείο», που σώζεται και λειτουργεί στην περιοχή «Κρυοπήγαδα» του Αλιάκμονα. Το πορθμείο χρησιμοποιούσαν παλιά οι κάτοικοι της γύρω περιοχής για να περάσουν το ποτάμι και να πάνε στα κτήματά τους, στη Σαδοβίτσα και την Παλιοκνίδη. Ενα χοντρό σύρμα με τροχαλίες στις άκρες του συνδέει τις δύο όχθες. Οταν κάποιος θέλει να περάσει απέναντι, ανεβαίνει σε μια θέση και τραβάει το σχοινί, μέχρι να περάσει το ποτάμι.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Μεταμόρφωση του Σωτήρα

ΑΒΔΕΛΛΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα βρίσκεται σε υψόμετρο 1.700 μ. σ' ένα ύψωμα Α του χωριού, όπου η θέα είναι καταπληκτική. Η εκκλησία χρονολογείται πριν το 1900 και μπορεί να φτάσει κανείς εκεί μετά από μια ώρα περπάτημα σε μονοπάτι.
   Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγία Τριάδα

  Μέσα στο δάσος της Αβδέλλας βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Τριάδας, εκεί που κατά την παράδοση ήταν το κρυφό σχολειό. Ο ναός θεωρείται παλιότερος από τον αντίστοιχο της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα.
   Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Αθανάσιος

  Στο δυτικό άκρο της Αβδέλλας βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, που σύμφωνα με τους κατοίκους χτίστηκε πριν από 460 χρόνια. Πρόκειται για πολύ αξιόλογο μνημείο με γυναικωνίτη και σήμαντρο, που διασώζει παλιές αγιογραφίες και εικόνες.
   Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Δημήτριος

ΑΝΟΙΞΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Εξω από την Ανοιξη, τελευταίο χωριό του νομού στο δρόμο προς την Καλαμπάκα, βρίσκεται η μονόχωρη ξυλόστεγη εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, με τοιχογραφίες των μέσων του 17ου αι. που σώζονται μόνο στον ανατολικό τοίχο. Το μνημείο έχει αναστηλωθεί πρόσφατα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγία Κυριακή

ΜΑΥΡΟΝΟΡΟΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στην πορεία από τα Γρεβενά προς τα ορεινά χωριά του νομού, στους πρόποδες και τις ανατολικές πλαγιές της Πίνδου, συναντάμε καταρχήν στο Μαυρονόρος την Αγία Κυριακή. Είναι μονόχωρη ξυλόστεγη εκκλησία με τοιχογραφίες τοπικού εργαστηρίου, των αρχών του 16ου αι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Αθανάσιος

ΜΕΣΟΛΟΥΡΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ναός του Αγίου Αθανασίου 3 χλμ Α που χρονολογείται έναν αιώνα πριν. Δίπλα του σώζεται ένα κελί, στο οποίο διανυκτέρευαν οι αγωγιάτες που πήγαιναν προς Σαμαρίνα και Επταχώρι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου

ΠΑΛΙΟΥΡΙΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στη διαδρομή προς τη Δεσκάτη, μετά το χωριό Παλιουριά, στις πλαγιές τους όρους Μπουνάσια, βρίσκεται η μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Από το συγκρότημα έχουν καταστραφεί η δυτική, η ανατολική και η νότια πλευρά. Μόνο η διώροφη βόρεια πτέρυγα με τα κελιά σώζεται σε καλύτερη κατάσταση. Ωστόσο, το μοναστηριακό συγκρότημα δεσπόζει πάνω στο πλάτωμα της νότια πλευράς των Καμβουνίων με το φρουριακό του χαρακτήρα. Το καθολικό της μονής στη σημερινή του μορφή είναι ένας ναός αθωνικού τύπου που χτίστηκε το 1816, όπως διαβάζουμε στην ανάγλυφη επιγραφή του δυτικού θυρώματος. Το μοναστήρι, όμως, είναι παλιότερο. Μνημονεύεται σε χειρόγραφο της βιβλιοθήκης της Μονής Ολυμπιώτισσας του έτους 1601. Κάηκε, τουλάχιστον δύο φορές και μαζί μ' αυτό και τα γραπτά του μνημεία. Στο ναό υπάρχει ξυλόγλυπτο τέμπλο και σημαντικά λιθανάγλυφα στις όψεις και συγκεκριμένα στη δυτική είσοδο και στις δύο κόγχες του ναού, τη βόρεια και τη νότια.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Αθανάσιος

ΠΑΝΑΓΙΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Εξω από το χωριό Παναγιά, βρίσκεται η μικρή μονόχωρη εκκλησία του Αγίου Αθανασίου με τοιχογραφίες του 1532. Το μικρό ύψος του ναίσκου περιόρισε το εικονογραφικό πρόγραμμα σε μία μόνο ζώνη. Ομως, η εξαιρετική ποιότητα καθιστά το σύνολο αυτό της ζωγραφικής ένα από τα πλέον αξιόλογα του 16ου αι. στη Δυτική Μακεδονία.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Παναγία Τορνικίου

  Σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων από το χωριό Παναγιά βρίσκεται η μονή της Παναγίας Τορνικίου. Το καθολικό της είναι διώροφο. Το ισόγειο και ο όροφος είναι μονόχρωμες καμαροσκέπαστες εκκλησίες. Οι τοιχογραφίες της εκκλησίας του ορόφου αποτελούν το παλιότερο γνωστό σύνολο του εργαστηρίου της Καστοριάς και χρονολογούνται στα 1481-2. Η ζωγραφική στο ισόγειο οφείλεται στο ζωγράφο Πάνο από τα Γιάννενα (1728-1730).
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Αξίζει κανείς να επισκεφθεί την εκκλησία του Αγ. Ιωάννη του Χρυσοστόμου (1850) μέσα στο χωριό. Οι εικόνες της και το τέμπλο έχουν μεταφερθεί στην μεταγενέστερη ομώνυμη εκκλησία, ακριβώς δίπλα από την παλιά, γιατί η τελευταία ήταν σε άσχημη κατάσταση και χρειάστηκε να επέμβει η Αρχαιολογική Υπηρεσία για να την αναστηλώσει.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Νικόλαος

ΠΕΡΙΒΟΛΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Καθ' οδόν προς το Περιβόλι, 4 χλμ πριν τον οικισμό, σώζεται το καθολικό της μονής του Αγίου Νικολάου. Πρόκειται για ναό αθωνικού τύπου, δηλαδή τρίκογχο, που κατασκευάστηκε το 1803, στη θέση παλιότερου ναού. Από την πλακοσκεπή στέγη του προβάλλουν έντονα δύο τρούλοι με ψηλά τύμπανα, που προσδίδουν ανάταση, τονίζοντας τον κατακόρυφο άξονα του κτίσματος. Στο εσωτερικό δεν υπάρχουν τοιχογραφίες, το τέμπλο όμως είναι ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Γεώργιος

  Για τον ενδιαφέροντα εσωτερικό της διάκοσμο διακρίνεται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Περιβόλι, τρίκλιτη βασιλική, χτισμένη το 1760. Οι τοιχογραφίες, τα ξυλόγλυπτα (τέμπλο, δεσποτικό, προσκυνητάρι), και τα ζωγραφιστά ταβάνια, συνιστούν ένα αξιόλογο σύνολο του τέλους του 18ου αι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

ΠΗΓΑΔΙΤΣΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  500 - 600 μ. Α του χωριού βρίσκεται η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που χρονολογείται στις αρχές του αιώνα. Παλιότερα ήταν μοναστήρι. Γκρεμίστηκε και ξανά χτίστηκε δύο φορές. Σήμερα διατηρείται σε καλή κατάσταση, ενώ αξιόλογη είναι μια εικόνα της Παναγίας του 1892.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Κοίμηση της Θεοτόκου

ΣΑΜΑΡΙΝΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Σημαντικότερη εκκλησία είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου (Μεγάλη Παναγία), τρίκλιτη βασιλική με χαγιάτι στη νότια πλευρά. Χτίστηκε το 1816 και διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες το 1829 από ντόπιους ζωγράφους.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Μονή Κοίμησης της Θεοτόκου

ΣΠΗΛΑΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στην είσοδο του Σπηλαίου βρίσκεται η περίφημη μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου. Από το μοναστηριακό συγκρότημα σώζονται μόνο λείψανα της βόρειας πτέρυγας και το καθολικό. Είναι σταυροειδής ναός αθωνικού τύπου με νάρθηκα και μεταγενέστερο εξωνάρθηκα (1910). Χτίστηκε το 1633 σύμφωνα με επιγραφή εντοιχισμένη στη νότια όψη. Από την ίδια επιγραφή έχουμε την πληροφορία ότι το μοναστήρι ήταν σταυροπηγιακό και ανήκε στην Αρχιεπισκοπή Αχρίδας. Η διακόσμηση του καθολικού έγινε σε δύο φάσεις, η πρώτη το 1640-1 και η δεύτερη το 1648-50, προφανώς εξαιτίας του θανάτου του κτήτορα Παχωμίου. Εδώ εργάστηκαν οι Λινοτοπίτες ζωγράφοι Νικόλαος και Ιωάννης. Η ζωγραφική του νάρθηκα εκτελέστηκε στα 1658 από τους ζωγράφους Μιχαήλ και Ηλία που κατάγονταν αντίστοιχα από τη Ζέρμα Κονίτσης και το Μπουρμπουτσικό (σημ. Επταχώρι Καστοριάς). Δε λείπει, βέβαια, και η παρουσία των Σαμαριναίων ζωγράφων από τη μονή. Αυτοί διακόσμησαν στις αρχές του 20ου αι. τον εξωνάρθηκα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Γεώργιος

ΤΡΙΦΥΛΛΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Σε μικρή απόσταση από τον κοντινό οικισμό του Τριφυλλιού, στον εγκαταλειμμένο οικισμό Νουμπενίτσα, έχει διασωθεί μία εκκλησία αφιερωμένη στον Αγιο Γεώργιο. Εχει τοιχογραφίες επιζωγραφισμένες στο 19ο αι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Κοίμηση της Θεοτόκου

  Σε μικρή απόσταση από τον κοντινό οικισμό του Τριφυλλιού, στον εγκαταλειμμένο οικισμό Νουμπενίτσα, έχει διασωθεί μία εκκλησία αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Είναι κατάγραφη με τοιχογραφίες του 1791, ποιοτικό έργο του Μπλατζιώτη ζωγράφου Μιχάλη. Στην Παναγία εντυπωσιάζουν, επίσης, το ξύλινο τέμπλο με ζωγραφικό διάκοσμο του 1784 και η ζωγραφισμένη οροφή, που κοσμείται με θέματα που απαντώνται στα ταβάνια των αρχοντικών της Σιάτιστας.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Το Ρολόι

ΓΡΕΒΕΝΑ (Πόλη) ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
  Το Ρολόι της πόλης των Γρεβενών, μαζί με το Μύλο του Μπούσιου και το κτίριο του 1ου Δημοτικού Σχολείου, συνθέτουν τη μοναδική πολιτιστική κληρονομιά της πρωτεύουσας του νομού.
  Είναι χτισμένο στην πλατεία Ελευθερίας στο κέντρο της πόλης και απέναντι ακριβώς από το Νομαρχιακό κατάστημα και το Δημαρχείο. Είναι ένα κτίσμα πεντάγωνο, με μήκος κάθε πλευράς 2 μέτρα, ενώ το συνολικό του ύψος ξεπερνά τα 20 μέτρα. Στο εσωτερικό του, που είναι κενό, υπάρχει κυκλική σκάλα, η οποία οδηγεί σε περιμετρική βεράντα λίγο πριν την κορυφή. Μετά τη βεράντα υψώνονται καμάρες που στηρίζουν έναν κωνικό τρούλο, στην βάση του οποίου είναι ενσωματωμένες μεγάλες πλάκες ρολογιού, συνδεδεμένες με μια καμπάνα.
  Σε εντοιχισμένη επιγραφή διαβάζουμε: «Εκτίσθη το 1906, ανακαινίσθη το 1969». Η ανακαίνιση για την οποία γίνεται λόγος, βοήθησε σίγουρα στη συντήρηση του κτιρίου, αλλά άλλαξε ολοκληρωτικά την αρχική μορφή με την επικάλυψη της πέτρας και τη χρήση σύγχρονων και ξένων προς το κτίσμα υλικών.
  Σαν κτίσμα είναι από τα λίγα εναπομείναντα στην πόλη από την εποχή της Τουρκοκρατίας και πριν την απελευθέρωση λειτουργούσε σαν τμήμα Τούρκικου Τζαμιού. Λόγω της θέσης του, του χρόνου κατασκευής αλλά και της τεχνοτροπίας του, αποτελεί σήμα κατατεθέν της πόλης και «κουβαλάει» μνήμες και αναμνήσεις περασμένων ετών, δεμένες συναισθηματικά με τον κάθε Γρεβενιώτη.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

ΔΑΣΥΛΛΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Τα σπίτια του χωριού είναι πέτρινα, χτισμένα παραδοσιακά με πελεκητή πέτρα από ντόπιους χτίστες και τεχνίτες. Αρκετά έχουν αξιόλογα σκαλιστά αγκωνάρια και μαρμάρινα τζάκια. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το παλιό σχολείο του χωριού και μία πολύ παλιά πέτρινη βρύση, γύρω από την οποία ο χώρος έχει αξιοποιηθεί κατάλληλα

Ιστοσελίδα Δήμου Κοσμά του Αιτωλού
• http://www.dimosagioukosma.gr/villages/02.html

Αρχιτεκτονικό - Οικιστικό ύφος

ΚΑΛΛΟΝΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
   Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην αρχιτεκτονική του χωριού. Αυτή έχει τα στοιχεία της Μακεδονικής αρχιτεκτονικής της Δυτικής Μακεδονίας. Η εξειδίκευση των μαστόρων (κουδαρίτες) στην πέτρα και το επικλινές του εδάφους δίνουν την τελική μορφή με διώροφα ή τριώροφα σχήματος Γη παραλληλογράμμου κτίσματα με πέτρινους αυλόγυρους.
  Χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά γνωρίσματα αποτελούν οι βαριές αυλόθυρες και οι εξώθυρες διακοσμημένες με τσινέτια και γυφτόκαρφα, που αφορίζονται από πέτρινες κολώνες και εσωτερικές σιδεριές, τα μικρά παράθυρα που προστατεύονται με σιδεριές, η απουσία συνήθως μπαλκονιών και η παρουσία λαικωτών , ενώ στη σταθερότητα των κτισμάτων συμβάλλουν τα πελεκημένα από ειδικούς τεχνίτες (καλφάδες) αγκωνάρια.
  Στο εσωτερικό κυριαρχούν ξύλινες κατασκευές, τα αμπάρια (αποθήκευση σιτηρών) και οι μεσάντρες (χώρος μάλλινων υφαντών), ενώ πέτρινα τζάκια από ειδικούς τεχνίτες, ως επί το πλείστον, σκαλισμένα με το χέρι χρησιμοποιούνται για θέρμανση. Περιμετρικά του χωριού, πέτρινες βρύσες, με πέτρινες κοπάνες, χρησιμοποιούνται για υδροδότηση , για πότισμα ζώων και ως πλυσταριά.
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Κοσμά του Αιτωλού

Ιστοσελίδα Δήμου Κοσμά του Αιτωλού
• http://www.dimosagioukosma.gr/villages/05.html (3 φωτ.)

Παλιό Σχολείο

ΚΥΔΩΝΙΕΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Δίπλα από την εκκλησία βρίσκεται το παλιό Σχολείο πέτρινο, διώροφο με καμπαναριό και στο πάνω μέρος της εισόδου είναι γραμμένα ανάγλυφη επιγραφή με το έτος ανέγερσης 1859.

Ιστοσελίδα Δήμου Κοσμά του Αιτωλού
• http://www.dimosagioukosma.gr/villages/06.html (5 φωτ.)

Η λίμνη των Αγ. Θεοδώρων

ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ανάμεσα στον Αιμιλιανό και τους Αγίους Θεοδώρους δημιουργήθηκε λόγο γαιοφράγματος μια λίμνη που έχει βάθος 18 μ. και 800 κυβ. μ. νερό. Εμπλουτίστηκε δε με είδη γριβαδιού, κεφάλι και μπράνα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Δρακόλιμνες

ΣΑΜΑΡΙΝΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  ΝΔ της Σαμαρίνας, στους πρόποδες του Σμόλικα, συναντάμε δύο λίμνες που είναι γνωστές ως «Δρακόλιμνες». Εδώ υπάρχουν αλπικοί τρίτωνες, ενώ πιο πέρα είναι ο μεγάλος καταρράκτης του Σμόλικα, Απα Σπιντζουριάτα (δηλ. Κρεμαστό νερό), ο οποίος ρίχνει τα νερά του στη δύσβατη πυκνοδασωμένη χαράδρα της Βάλια Κίρνα, Σκοντίνα. Με το ρέμα της Βάλια Κίρνα ενώνεται σε κάποιο σημείο και το ρέμα Σκορδέϊ - Γκρέκο ρέμα που πηγάζει από τις περιοχές Γομάρας, Ταμπουρίου, Σαμαρίνας.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Καστανιές

ΔΑΣΥΛΛΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
800μ. Βόρεια του χωριού βρίσκεται η κορυφή Καστανιές (1100μ), απ΄όπου η θέα προς όλες τις κατευθύνσεις είναι απολαυστική. Ο πεζοπόρος μπορεί να παρακάμψει την κορυφή και να συνεχίσει το περπάτημα Βόρεια για μερικές εκατοντάδες μέτρα. Τότε θα βρεθεί μέσα σ΄ένα πανέμορφο δάσος με πεύκα και καστανιές , στο οποίο έρχονται το φθινόπωρο κάτοικοι της περιοχής Βοΐου και μαζεύουν κάστανα.

Ιστοσελίδα Δήμου Κοσμά του Αιτωλού
• http://www.dimosagioukosma.gr/villages/02.html

Ο Μύλος του Μπούσιου

ΓΡΕΒΕΝΑ (Πόλη) ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
  Στα δυτικά της πόλης, εκεί που λέγεται ότι υπήρχε ο παλιός οικισμός Αυλαίς και σήμερα είναι ο συνοικισμός των Εργατικών κατοικιών, βρίσκεται ο Μύλος του Μπούσιου. Κτίσμα του περασμένου αιώνα, αποτελεί τη μοναδική μαρτυρία βιομηχανικού κτιρίου της περιοχής και είναι δείγμα σπάνιας αρχιτεκτονικής. Πρόκειται για έναν προηγμένης τεχνολογίας για την εποχή του αλευρόμυλο, που λειτούργησε ασταμάτητα για έναν αιώνα περίπου και η δραστηριότητά του ξεπερνούσε τα όρια της Τουρκικής επικράτειας.
  Βασική κινητήρια δύναμή του ήταν το νερό, που υπήρχε άφθονο το χειμώνα, ενώ το καλοκαίρι χρησιμοποιούνταν η δυτικοευρωπαϊκής προέλευσης ατμομηχανή.
  Το κτίριο του Μύλου είναι παρεμφερές των Ευρωπαϊκών της β φάσης της Εκβιομηχάνισης, επηρεασμένο από την αισθητική του εκλεκτικισμού. Ηταν τριώροφο και τα υλικά κατασκευής του ήταν πέτρα, συμπαγείς πλίνθοι, ξύλο, χυτοσίδηρος και βυζαντινά κεραμίδια. Σήμερα σώζεται μόνο το διώροφο νότιο τμήμα του, που αποτελούσε και τη θερινή κατοικία των ιδιοκτητών του. Ανήκε στην οικογένεια του Γ. Μπούσιου, από την οποία κράτησε και το όνομά του, ενώ σήμερα έχει περιέλθει στην κυριότητα του Δήμου Γρεβενών, ο οποίος έχει αναλάβει και τη συντήρηση και ανακαίνισή του.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Πηγή Αγ. Αθανασίου

ΔΗΜΗΤΡΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ενδιαφέρον για τον ταξιδιώτη παρουσιάζει η πηγή του Αγίου Αθανασίου 2 χλμ Ν της Δήμητρας, όπου υπάρχει εξωραϊσμένος από το Δασαρχείο χώρος. Το νερό της πηγής και το όμορφο τοπίο προσελκύουν πολλούς επισκέπτες, κυρίως την αργία της Πρωτομαγιάς.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Πηγές

ΕΛΑΤΟΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Δύο ποτάμια περνάνε Β και Ν του Ελατου που χύνονται αμφότερα στο Γρεβενίτη. Το πρώτο πηγάζει από την περιοχή του Μεγάρου και το δεύτερο από την Καληράχη. Παρόλο που δεν έχουν πολύ νερό εμπλουτίζονται από τις πηγές τις περιοχής όπως είναι το Κρυονέρι 2.5 χλμ Α, οι Ράχες 2 χλμ Β, το Κουρτοπέγαδο 3 χλμ ΝΔ, η Προμοτσή 500 μ. Δ και η Κοιλιά 1 χλμ. πριν το Κάστρο.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Η πηγή της Καλογριάς

ΖΙΑΚΑΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η σημαντικότερη απ' όλες είναι η «πηγή της Καλογριάς», 1 χλμ Ν του Ζιάκα μέσω δασόδρομου. Κάποιος θρύλος λέει πως από εδώ έπαιρνε νερό μια καλόγρια, η οποία ζούσε σε μια σπηλιά κοντά στην πηγή, που σήμερα ονομάζεται «κελί της καλογριάς». Η είσοδος της σπηλιάς έχει δύο τρύπες και μέσα σ' αυτή υπάρχουν 3 μικροί χώροι, σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Σ' ένα πηγάδι εκεί έπεσε και πνίγηκε η καλόγρια.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

ΚΑΛΗΡΑΧΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Το «Τουσιώτικο ρέμα» στα όρια Καληράχης - Αλατόπετρας - Αναβρυτών πηγάζει από τη Βασιλίτσα και καταλήγει στο Βενέτικο. Εμπλουτίζεται από τις πολλές πηγές της περιοχής, όπως είναι ο Καύφαλος 500 μ Β, οι Αρμύρες, τα Σπίτια, η Κρασομηλιά, το Σιόποτο, τα Αλωνάκια, τα Κάτω Αμπέλια, η Χούνη και η Αγ. Βαρβάρα.

Ιστοσελίδα Δήμου Κοσμά του Αιτωλού
• http://www.dimosagioukosma.gr/villages/04.html

Πηγή Σιούτσα

ΚΑΤΑΚΑΛΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Οι κάτοικοι της Κατάκαλης ονομάζουν την πηγή Σιούτσα «Φλεγόμενο νερό», γιατί μαζί με το νερό της αναδύεται και αέριο που φλέγεται.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Πηγές

ΜΕΓΑΡΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Πολλές πηγές εμπλουτίζουν με τα νερά τους τη χλωρίδα του τόπου όπως οι: «Μιχός» στην άκρη του χωριού, «Μπάρα» 3 χλμ Δ, «Κρυοπήγαδο» 3.5 χλμ Δ, «Νιδρούζι» κοντά στον παλιό οικισμό, «Κοκκινόι» 4 χλμ ΒΔ, «Λεντιβό» 4 χλμ Β στο δρόμο προς Κυπαρίσσι και «Κούφαλος» 3.5 χλμ ΒΑ.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αρμύρα

ΡΟΔΙΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ενας περίπατος 2.5 - 3 χλμ ΒΑ του χωριού μέσα σε δασώδη έκταση, θα οδηγήσει τον επισκέπτη στην πηγή «Αρμύρα», όπου αναβλύζει νερό με αλμυρή γεύση.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Πηγές

ΣΜΙΞΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Πεζοπορώντας κάποιος εδώ συναντά άφθονες πηγές με δροσερό νερό. Τέτοιες είναι η «Γαλανή» ΒΔ, η «Γκούρα» Δ-ΒΔ, η «Τριαντάφυλλο» Δ-ΒΔ, η «Γκαρακούζι» κοντά στη Σμίξη, η «Μαυροφαντίνα», η «Πηγή του Προφήτη Ηλία» στην ομώνυμη εκκλησία, η «πηγή του Μακρυκώστα», η «Τσιάρη Τσιούγκον», η «Πλάκα» χαμηλά στο σμιξιώτικο ρέμα «Ντάμπλος», η «Μπίγκα», η «Λιανορίκα» προς τη Βασιλίτσα, η πηγή του «Τσιαβντάλη», η «Μπαντεμσιάτα» στο δρόμο προς τη Σαμαρίνα, η «Σιούταλη», η «Τσιουμάνη» κοντά στην εκκλησία της Αγ. Παρασκευής και τέλος οι «δύο βρύσες» στον κεντρικό δρόμο προς τη Βασιλίτσα. Οι τελευταίες βρίσκονται αριστερά της Ξηρολίμνης στην περιοχή Γκούρα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

ΚΥΔΩΝΙΕΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Από αισθητικής και πολιτιστικής άποψης οι Κυδωνιές παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Στη μέση του χωριού απλώνεται η πλατεία στρωμένη με πέτρινες πλάκες, ενώ περιμετρικά υψώνονται η εκκλησία, το παλιό Σηλειό και η Βρύση, Σύμβολα ταυτότητας και ενότητας.

Βενέτικος

ΑΛΑΤΟΠΕΤΡΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ο ποταμός Βενέτικος διασχίζει 5 χλμ της περιφέρειας της Αλατόπετρας. Πηγάζει από το Δοτσικό και τη Σμίξη. Σε μια περιοχή κοντά στο ποτάμι έχουν βρεθεί απολιθώματα θαλάσσιων οργανισμών. Το ποτάμι περνά από τα όρια Αλατόπετρας - Προσβόρου. Κοντά στο ποτάμι υπήρχαν παλιά νερόμυλοι που λειτουργούσαν μέχρι το 1950, ένας μάλιστα μέχρι το 1980. Σήμερα σώζονται μόνο ο «Μύλος Μπακόλα» 3 χλμ Α του χωριού. Στην ίδια περιοχή συναντάμε τις τοποθεσίες Αυγότοπο και Κεραμίδα, απέναντι από έναν καταρράκτη που σχηματίζεται στο Βενέτικο.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Καραβίδα

ΚΑΤΑΚΑΛΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η Καραβίδα είναι το τρίτο ποτάμι της Κατάκαλης, όπου τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ένα γεώφραγμα σχηματίζοντας έτσι μια πανέμορφη λίμνη. Οι πηγές της Καραβίδας βρίσκονται κοντά στον Αγιο Γεώργιο, χωριό στα όρια Μακεδονίας Θεσσαλίας. Απο κει λοιπόν ξεκινάει η Καραβίδα, περνώντας από ένα μαγευτικό τοπίο, κυριολεκτικά απάτητο και απρόσιτο στους μη τολμηρούς. Δεξιά και αριστερά στις όχθες βρίσκονται πανύψηλα βράχια σχηματίζοντας ένα φαράγγι με άγρια βλάστηση από σπάνια φυτά και δέντρα, αφήνοντας τον επισκέπτη που θα τολμήσει να ακολουθήσει την διαδρομή του ποταμού έκπληκτο. Σε όλο το μήκος του ποταμού υπάρχουν πολλοί καταρράκτες και σε ορισμένα σημεία ο επισκέπτης θα χρειαστεί να αναρριχηθεί ανάμεσα στα βράχια, σε ορισμένα σημεία χρειάζεται δε να έχεις και ορειβατικά σύνεργα μαζί σου. Το πιο εντυπωσιακό σημείο της διαδρομής ειναι η "Χράπα" σε αποσταση 2 ωρών περίπου πεζοπορίας από την τεχνητή λίμνη ακολουθώντας την αντίθετη ροή του ποταμού. Το τοπίο που συναντάς αποζημιώνει τους κόπους. Δεξιά και αριστερά ορθώνονται πανύψηλα βράχια, βατά μόνο σε πολύ λίγους τολμηρούς αναρριχητές. Ενας καταρράκτης και μια οργιώδης βλάστηση από κισσό και διάφορα φυτά συνθέτουν ένα τοπίο απίστευτης ομορφιάς που σε προκαλεί να μείνεις για πάντα εκεί, παρέα με τους αετούς που έχουν τις φωλιές τους στα απρόσιτα από τους ανθρώπους πανύψηλα βράχια. Στην διαδρομή ο επισκέπτης θα συναντήσει και το "Αγιονερι" ένα σημείο πριν την Χράπα όπου απο τον βράχο βγαίνει νερό, σχηματίζοντας σταλαγμίτες και σταλακτίτες. Το νερό που πηγάζει απο τον βράχο ειναι πλούσιο σε μεταλλικά άλατα και οι κάτοικοι το χρησιμοποιούν για ιαματικούς σκοπούς, όπως οι ρευματισμοί αλλά και για πολλές άλλες παθήσεις, για τον παραπάνω λόγο οι κάτοικοι του χωριού του έχουν προσδώσει την ονομασία Αγιονέρι.
  Τελευταία έχουμε αφήσει την λίμνη. Η λίμνη ειναι προσβάσιμη με αυτοκίνητο μέσα από ένα καλοστρωμένο χωματόδρομο και απέχει 2 χιλιομετρα περίπου από το χωριό. Δημιουργήθηκε τα τελευταία χρόνια για αρδευτικούς σκοπούς (άσχετα αν δεν έχει γίνει ακόμη κάτι προς αυτήν την κατεύθυνση) απο την διεύθυνση γεωργίας, σε ένα στενό σημείο της Καραβίδας στην τοποθεσία γνωστή στους κατοίκους σαν "καζανακια". Χιλιάδες κυβικά χώματος έφραξαν την ροή του ποταμού με ένα όμορφο αποτέλεσμα, αλλά χωρίς να πειραχθεί το οικοσύστημα της γύρω περιοχής, μπορούμε να πούμε ότι το ωφέλησε εμπλουτίζοντάς το και δημιουργώντας τις κατάλληλες συνθήκες για την παραπέρα ανάπτυξή του.
  Η λίμνη εχει βάθος που κυμαίνεται απο 10 μέχρι 30 μέτρα, στα νερά της υπάρχει μεγάλη ποικιλία ψαριών σε όλα τα μεγέθη, προσελκύοντας πολλούς ερασιτέχνες ψαράδες από ολόκληρη την περιοχή. Οι κάτοικοι μάλιστα έχουν εμπλουτίσει τα νερά της λίμνης με γόνο από πολλά ειδη ψαριων.
  Τα πλούσια νερά της λίμνης δεν προσελκύουν μόνο ανθρώπους, το συναπάντημα κάποιας αρκούδας δεν είναι και τόσο σπάνιο φαινόμενο!!!
  Σε μικρή απόσταση από την λίμνη σώζονται τα ερείπια ενός νερόμυλου που λειτουργούσε την περίοδο 1930-1940. Συνεχίζοντας την διαδρομή του το ποτάμι πιο κάτω ενώνεται με την Σιούτσα στο σημείο "Σμιξη" και από κει συνεχίζοντας την πορεία, ενώνονται με τα ορμητικά νερά του Αλιάκμονα.
  Αξίες αναφοράς είναι και οι πεζοπορίες που διοργανώνουν οι νέοι του χωριού σε τακτά διαστήματα, ακολουθώντας την αντίθετη πορεία της Καραβίδας με προορισμό την τοποθεσία Χράπα. Η όλη διαδρομή είναι συναρπαστική και ανεβάζει την αδρεναλίνη στα ύψη, γεμίζοντας όλες τις αισθήσεις με την σπάνια άγρια ομορφιά της ελληνικής υπαίθρου. Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει θεσμός από τους τολμηρούς νέους του χωριού, προσελκύοντας μάλιστα και αρκετούς επισκέπτες που έρχονται γι' αυτό το σκοπό, ικανοποιώντας και τους πιο απαιτητικούς του είδους.
  Θα θέλαμε να τονίσουμε την ευαισθησία και την αγάπη των κατοίκων για την παραπάνω φυσική κληρονομιά, που προσπαθούν να διαφυλάξουν αναλλοίωτο και χωρίς ανθρώπινες παρεμβάσεις το πλούσιο οικοσύστημα της περιοχής, αντιλαμβανόμενοι την αξία που έχει για το περιβάλλον, για τους ίδιους αλλά και για τις επόμενες γενιές, σε μια εποχή που όλα θυσιάζονται στον βωμό του κέρδους αλλά και της προόδου.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Χασίων

• http://www.xasia.gr/cms_2/perioxi/karavida.php

Κούλια

ΑΓΑΛΑΙΟΙ (Οικισμός) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στους Αγαλαίους, έναν οικισμό 1.5 χλμ Β του Κέντρου, υπήρχε η μεγάλη «Κούλια» (= φρούριο, πύργος), απ' όπου διοικούνταν ολόκληρο το τούρκικο τσιφλίκι των 24 χωριών των Βεντζίων.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Τα ιστορικά γεφύρια του Νομού Γρεβενών

ΓΡΕΒΕΝΑ (Νομός) ΕΛΛΑΔΑ

• http://www.fora.gr/grevena/themata/gefiria.html
Ιστοσελίδα Επιμελητηρίου Γρεβενών
• http://www.grevenanet.gr/dhmos/aksgef.htm

Κούφια Πέτρα

ΜΕΓΑΡΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ενδιαφέρον παρουσιάζει το ακόμα ανεξερεύνητο σπήλαιο «Κούφια Πέτρα» 2 χλμ ΒΔ του χωριού προς το Κυπαρίσσι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Σπήλαιο Μοναχιτίου

ΜΟΝΑΧΙΤΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στη θέση Φιλουριά 500 μ. από το 3ο χλμ του δρόμου προς Κρανιά, υπάρχει μια υπόγεια ανεξερεύνητη διαδρομή με άνοιγμα 2χ2 μ. Οι κάτοικοι υποστηρίζουν πως στο σπήλαιο κρύφτηκαν οικογένειες του χωριού για να γλιτώσουν από τους Γερμανούς, στη διάρκεια της Κατοχής. Στο σημείο αυτό ενώνεται το ποτάμι του Ζιάκα με το ρέμα «Το δένδρο του Ταράτσα». Σύμφωνα με την παράδοση, η ονομασία προέρχεται από το βοσκό Ταράτσα, τον οποίο κρέμασαν οι κλέφτες σ' ένα δένδρο δίπλα στο ρέμα, επειδή τους πρόδωσε.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.