ΣΑΪΔΟΝΑ, Χωριό, ΛΕΥΚΤΡΑ

Το όνομα Σαϊδόνα ετυμολογείται από το λατινικό όνομα SAGITA-ΑE που σημαίνει βέλος, σαΐτα, σαϊτόνα, σαϊδόνα. Στην ευρύτερη περιοχή Μεσσηνίας σαϊδόνες λένε τα χάρτινα βελάκια που πετάνε τα παιδιά. Το χωριό θεωρείται ότι κατοικήθηκε μετά την κάθοδο των Σλάβων περίπου το 500μ.Χ. Κατά την παράδοση υπήρξαν τρεις οικιστές οι οποίοι δημιούργησαν το χωριό οι: Ξύδης, Λαμπύδης και Κορώνης. Στις αρχές του εικοστού αιώνα ο πληθυσμός της Σαϊδόνας έφτανε στους 500 κατοίκους. Η συμμετοχή των Σαϊδονιτών στους Εθνικούς Αγώνες του 1912-1913 και 1920-1922 ήταν σημαντική και τα θύματα πολλά.
Στην περίοδο της Γερμανικής Κατοχής η συμμετοχή των Σαϊδονιτών ήταν πολύ μεγάλη. Μετά τη συνθηκολόγηση η επιστροφή ήταν βασανιστική. Οι Σαϊδονίτες συμμετείχαν στη Νέα Φιλική Εταιρεία. Στις 27 Μάρτη 1942 γίνεται μάχη στη θέση Καρδάρα - Μπύγερα της Πραπανίτσας. Είκοσι (20) αντάρτες Σαϊδονίτες, με αρχηγού τους : Ηλία Νοέα, έφεδρο ανθυπολοχαγό και Κώστα Ξυδέα, έφεδρο Λοχία νικούν ένα Ιταλικό λόχο, συλλαμβάνουν αιχμαλώτους και παίρνουν λάφυρα. Εξαιτίας των απειλών των Ιταλών, για ολοσχερή καταστροφή του χωριού και εξολόθρευση όλων των κατοίκων, καθώς και των πολυσχιδών πιέσεων των προσωπικοτήτων των γύρω Δήμων οι Σαϊδονίτες παραδίνονται στις Ιταλικές Αρχές. Εκτελείται μετά από απόφαση Ιταλικού Στρατοδικείου, στην Καλαμάτα ο Ηλίας Νοέας ενώ οι υπόλοιποι δικάζονται σε πολυετείς φυλακίσεις ή στέλνονται στα στρατόπεδα συγκέντρωσης της Ιταλίας και της Γερμανίας.
Ο εμφύλιος συνταράζει τη Σαϊδόνα. Πολλά τα θύματα. Με την επικράτηση του μεταβαρκιζινού καθεστώτος πληρώνουν τη συμμετοχή τους στην Εθνική Αντίσταση. Εντάσσονται οι περισσότεροι στο Δημοκρατικό Στρατό. Ηγετική φυσιογνωμία αναδεικνύεται τώρα ο Κώστας Ξυδέας. Το κόστος σε αίμα 40 άτομα. Εκτοπίζονται κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου, γυρνούν στο χωριό μετά το 1950. Προσπαθούν να συγκροτηθούν και να περιμαζέψουν τα σωματικά και ψυχικά τους κουρέλια.
Το 1956-57 εγκαθίσταται στο χωριό κλιμάκιο της τότε Βασιλικής Πρόνοιας. Οι τότε Βασιλείς Παύλος και Φρειδερίκη επισκέπτονται το χωριό. Την ίδια περίοδο οι Σαϊδονίτες με προσωπική εργασία και με πρόεδρο το Βαγγέλη Ξυδέα φέρνουν νερό και τηλέφωνο. Φτιάχνεται πετρελαιοκίνητο εργοστάσιο, ελαιοτριβείο και πετρελαιοκίνητος αλευρόμυλος. Η μεταφορά των εργαλείων γίνεται με τα ζώα η με την πλάτη και τα χέρια, από το Καλαμίτσι Καρδαμύλης. Την περίοδο 1967-1974 οι Σαϊδονίτες με προσωπική εργασία φέρνουν δρόμο στο χωριό και ηλεκτρικό ρεύμα. Η Νομαρχία Μεσσηνίας διαθέτει τις μπουλντόζες και τα καύσιμα.

• http://www.mani.org.gr/horia/dlefktrou/saidona/sai... (7 φωτ.)