ΘΕΟΛΟΓΟΣ, Κωμόπολη, ΘΑΣΟΣ

  Η ιστορία του Θεολόγου ξεκινά από τους προϊστορικούς χρόνους και είναι τόσο παλιά που χάνεται στα βάθη των αιώνων. Θρύλοι και παραδόσεις συνοδεύουν την πορεία του μέσα στο χρόνο.
  Ο Θεολόγος είναι κτισμένος στο κέντρο της Θάσου. Τα άφθονα και καθαρά νερά, η πυκνή βλάστηση και η σημερινή τοποθεσία όπου βρίσκεται το χωριό, είναι ο λόγος που ήρθαν κι εγκαταστάθηκαν εδώ μοναχοί από το Αγιο Ορος. Οι καλόγεροι αξιοποίησαν τις φυσικές αυτές δυνατότητες και κυρίως τις πλούσιες πηγές, δημιουργώντας πολλά μετόχια και υδρόμυλους.
  Η εγκατάσταση των Τούρκων στο Θεολόγο και το Μεγάλο Καζαβίτι, που ήταν τα δύο μεγάλα χωριά της Θάσου, οδήγησε στην ίδρυση του πρώτου οικισμού του Θεολόγου. Την εποχή που η Θάσος αρχίζει να παρακμάζει και να απομονώνεται λόγω των πειρατών, ο Θεολόγος εξελίσσεται στο πιο σημαντικό κεφαλοχώρι της Θάσου. Πρωτοστατεί στη διοίκηση του νησιού και μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα αναλαμβάνει τη διεύθυνση των πολιτικών πραγμάτων ως πρωτεύουσα της Θάσου. Παρόλο που μετά την απελευθέρωση της Θάσου ο Θεολόγος χάνει την παλιά του δόξα, παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα χωριά του νησιού. Ο οικισμός είναι χτισμένος αμφιθεατρικά.
  Τα παραδοσιακά σπίτια του Θεολόγου, χτισμένα παράλληλα προς την κλίση του εδάφους έχουν σχήμα ορθογώνιο ή τετράγωνο. Τα σπίτια στεγάζονταν με τοπική πέτρα και όχι κεραμίδια.
(κείμενο: Νανά Ηλιάδου)
Το κείμενο παρατίθεται το Δεκέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας- Θράκης.