Η Δεσκάτη βρίσκεται στη Ν.Α γωνιά του
νομού
Γρεβενών. Είναι χτισμένη στη νότια πλευρά των
Καμβουνίων
σε υψόμετρο 850μ. περίπου. Κατοικείται σήμερα από 4.000 κατοίκους περίπου και
αποτελεί το δεύτερο σε πληθυσμό οικιστικό συγκρότημα του νομού, με πρώτο την
πόλη
των Γρεβενών. Είναι όμορφη κωμόπολη με χαμηλή δόμηση, με αρκετό πράσινο από
βελανιδιά, πεύκα και έλατα στα γύρω βουνά και με θαυμάσιο ξηρό και δροσερό κλίμα
κατά τους θερινούς μήνες. Οι κάτοικοί της ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία,
κυρίως, και διακρίνονται για την παραδοσιακή τους φιλοξενία και για τον ήπιο και
ευγενή χαρακτήρα τους.
Η Δεσκάτη, χτισμένη πάνω ακριβώς που συναντώνται οι νομοί
Κοζάνης,
Τρικάλων,
Λαρίσης
και
Γρεβενών, υπαγόταν περιοδικά
κατά το παρελθόν και στους τέσσερις νομούς. Στο
νομό
Γρεβενών υπήχθη το έτος 1964 (Ν.Δ 4398) αφού αποσπάστηκε από το
νομό
Λαρίσης, για να συμπληρωθούν οι προϋποθέσεις σύστασης του νέου τότε νομού.
Η ακριβής χρονολογία ίδρυσης της Δεσκάτης δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί.
Το βέβαιο είναι ότι η περιοχή ανήκε στην αρχαία Μονδαία και ότι κατά τον 12ο αιώνα
υπήρχαν τρεις οικισμοί (Μέλοβο, Καρίτσα, Λουτρό). (Βλ. Κώστας Σπανός: Τοπωνύμια
της Δεσκάτης, περιοδικό "ονόματα" 5/1988). Αργότερα υπήρχαν στην περιοχή
14 μικροί οικισμοί, οι οποίοι με το χρόνο, συγκεντρώθηκαν στη Δεσκάτη για λόγους
ασφαλείας λόγω της γεωγραφικής της θέσης.
Για το όνομα, κατά καιρούς, έχουν δοθεί πολλές ερμηνείες. Η πιθανότερη
σήμερα εκδοχή είναι αυτή που υποστηρίζει ο Κώστας Σπανός στο βιβλίο του ΕΜΟΔ:
"Δημοτικά Τραγούδια της Δεσκάτης", 1986, σελ.9. "Προέρχεται το
όνομα Δεσκάτη" υποστηρίζει, "από το βλάχικο ρήμα ντισκάρε = σκίζω".
Η περιοχή στην οποία είναι χτισμένη η Δεσκάτη κόβεται (σχίζεται) από ρέματα και
η πρώτη ονομασία που συναντά ο ερευνητής είναι Ντισικάτα, μετά Ντισκάτα--> Δισκάτα-->
Δισκάτη--> Δεσκάτη.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό
φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας
Γρεβενών.
