ΜΑΥΡΑΝΑΙΟΙ, Χωριό, ΓΡΕΒΕΝΑ

  Το πρώτο χωριό που συναντάμε πάνω στο δρόμο για Σμίξη είναι οι Μαυραναίοι σε 770 μ. υψόμετρο. Από τους Μαυραναίους καταγόταν ο ηγούμενος της Μονής Σπηλαίου. Για τον οικισμό λέγεται πως πήρε το όνομά του επί Τουρκοκρατίας όταν οι Τούρκοι έπαιρναν τα παιδιά του χωριού και τα έκαναν γενίτσαρους. Οι κάτοικοι συμπονώντας αυτά, τα φώναζαν μαύρους νέους (δηλ. άμοιρους νέους).
  Στην κοινότητα Μαυραναίων και στους οικισμούς της κατοικούν το χειμώνα 450 άτομα, ενώ το καλοκαίρι ο πληθυσμός φθάνει περίπου τα 1.000 άτομα. Οι κύριες πηγές εισοδήματος των κατοίκων είναι η γεωργία και η κτηνοτροφία.
  Σημαντικός για την οικονομία αλλά και την αισθητική της περιοχής είναι ο ποταμός Βενέτικος, στον οποίο υπάρχει η πρόσβαση από ασφαλτοστρωμένο δρόμο Ν-ΝΑ των Μαυραναίων, που οδηγεί στην Πηγαδίτσα. Επίσης ΝΑ των Μαυραναίων έχει κατασκευαστεί γεώφραγμα όπου σχηματίστηκε μια όμορφη λίμνη, βάθους περίπου 15 μ.
   Πολλές είναι οι πηγές της περιοχής. Οι «Νικ πηγάδι», «Τσέλκος», «Πηγαδούλια», «Ζίβη» και «Παναγιά - Προσοκήπια» βρίσκονται κοντά στους Μαυραναίους, ενώ η «Αγία Τριάδα» βρίσκεται 2.5 χλμ ΒΑ του Μαυρονόρους. Το «Γυφτοπήγαδο» και η «Αργκόζια» βρίσκονται κοντά στο Σταυρό.
  Οι κορυφές της περιοχής «Ταμπούρι - Γλυκομελί» (920 μ.) μεταξύ Μαυραναίων - Σταυρού, «Εμορφη Ράχη» (850 μ.) 3.5 χλμ Ν και «Αντάν» (850 μ.) 2.5 χλμ Ν του Μαυρονόρους, με δάσος και θέα προς όλες τις κατευθύνσεις, προσφέρονται για πεζοπορία.
  Το ίδιο δάσος από δρυ και μαύρη πεύκη καλύπτει τμήμα της περιοχής Μαυραναίων. Ενδιαφέρον παρουσιάζει η τοποθεσία «Περδίκα» μεταξύ Μαυραναίων και Μαυρονόρους, που φημολογείται ότι πήρε τ' όνομά της από τον ομώνυμο στρατηγό του Φίλιππου.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.