Η Νίκαια ανήκει στις προσφυγουπόλεις που δημιουργήθηκαν μετά την μεγάλη
εθνική καταστροφή του 1922. Έγινε η νέα πατρίδα των ξεριζωμένων προσφύγων που
έφεραν μαζί τους μια πολιτιστική κληρονομιά τριών χιλιάδων χρόνων του Ελληνισμού
της
Ιωνίας στη Μ. Ασία. Σημείο
μηδέν για την δημιουργία της πόλης αποτελεί η 18η Ιούνη 1923, όταν τοποθετήθηκε
ο θεμέλιος λίθος της πόλης και ξεκίνησε η δημιουργία του προσφυγικού συνοικισμού
που έφερε το όνομα Νέα Κοκκινιά και στον οποίο εγκαταστάθηκαν διαδοχικά 6.390
οικογένειες προσφύγων στεγασμένες σε 4.484 παραπήγματα.
Τον Ιανουάριο του 1934 ο συνοικισμός της Νέας Κοκκινιάς, που ανήκε
διοικητικά στο
δήμο Πειραιά,
αναγνωρίζεται ως ανεξάρτητος Δήμος Νέας Κοκκινιάς, με πρώτο δήμαρχο τον Στυλιανό
Κοραή, ενώ το 1940 μετονομάζεται σε Νίκαια από την ιστορική
Νίκαια
Βιθυνίας, μετά από διαγωνισμό τον οποίο κέρδισε ο Ιωάννης Μελάς, δικηγόρος, βουλευτής
και μετέπειτα υπουργός.
Στα δύσκολα χρόνια του Β’ παγκοσμίου πολέμου και της γερμανικής κατοχής
η Νίκαια πρωτοστατεί στην εθνική αντίσταση κατά του κατακτητή, γι’ αυτό και θα
πληρώσει βαρύ φόρο αίματος, τόσο κατά τη μάχη της Κοκκινιάς το Μάρτη του 1944,
όσο και στο μαρτυρικό Μπλόκο, τον εφιάλτη που έζησε η πόλη στις 17 Αυγούστου του
ίδιου χρόνου. Με τα γεγονότα αυτά, αγώνα και αυτοθυσίας η πόλη δίκαια κατακτά
τη θέση της ανάμεσα στους μαρτυρικούς δήμους της Ελλάδας.
Από τότε μέχρι σήμερα, η Νίκαιας μπαίνει σε μία πορεία ανάπτυξης πασχίζοντας
να επουλώσει τις πληγές του κατοχής και του εμφυλίου, και να συγχρονίσει το βήμα
της με τις επιταγές του σήμερα, τις ανάγκες των ανθρώπων της σε υποδομές και οικονομική
ευημερία.
Και δεν τα κατάφερε και άσχημα. Σήμερα, μετά από μία σειρά από παρεμβάσεις
αναβάθμισης η Νίκαια πέτυχε με πείσμα, επιμονή και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό την
εγγραφή της στον Ολυμπιακό χάρτη για την Ολυμπιάδα του 2004, γεγονός που σηματοδοτεί
μια νέα περίοδο για την πόλη με έργα υποδομής και ανάπλασης που εγγυώνται βιώσιμη
ανάπτυξη, ποιότητα ζωής, αισθητική, ασφάλεια και ευημερία.
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Νικαίας