ΑΓΙΟΝ ΟΡΟΣ, Βουνό, ΧΑΛΚΙΔΙΚΗ

Η χερσόνησος του Άθω, που από το 1045 επίσημα ονομάζεται Άγιον Όρος, είχε, σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες, ήδη από το 843 ομάδες ασκητών. Αφετηρία του οργανωμένου κοινοβιακού βίου του Άθω θεωρείται το έτος 963, όταν ανεγέρθηκε το μοναστήρι της Μεγίστης Λαύρας από τον όσιο Αθανάσιο. Το 972 υπογράφεται από τον Ιωάννη Τσιμισκή και αθωνίτες μοναχούς, πάνω σε δέρμα τράγου, το πρώτο Τυπικό, που επιβάλλει επίσημα τον κοινοβιακό βίο και καθορίζει τις βασικές του γραμμές. Το 1043 υπογράφτηκε από τον Κωνσταντίνο Μονομάχο το Τυπικό που απαγορεύει στις γυναίκες να εισέρχονται στο Περιβόλι της Παναγίας, όπως επίσης ονομάζεται η όλη περιοχή του Άθω. Από τότε η ανάπτυξη του μοναστικού βίου στον Άθω υπήρξε αλματώδης και μάλιστα έγινε πολυφυλετικός, καθώς στο Άγιο Όρος συνυπάρχουν και συμβιώνουν πολλές εθνότητες με αγάπη και σεβασμό.

Αν και η περιοχή του Αγίου Όρους ανήκει και προστατεύεται από το ελληνικό κράτος, είναι αυτοδιοίκητο. Πρωτεύουσα είναι οι Καρυές που βρίσκονται στο κέντρο περίπου της χερσονήσου. Στις Καρυές υπάρχουν 19 κονάκια (κελιά) τα οποία στεγάζουν τους ηγουμένους κάθε μονής, εκτός αυτής του Κουτλουμουσίου η οποία βρίσκεται πάρα πολύ κοντά στην πρωτεύουσα. Στο κέντρο του μικρού αυτού χωριού, βρίσκεται και η περίφημη εκκλησία του Πρωτάτου, ενώ στα βόρεια, το κτίριο των Συνάξεων. Ο επικεφαλής εκλέγεται από τους ηγούμενους και ονομάζεται «Πρώτος», με τον οποίο συναντούνται στο κτίριο των Συνάξεων για να συζητήσουν τα όποια ζητήματα αφορούν τη ζωή μέσα στην Ιερά Κοινότητα.

Το επίνειο του Αγίου Όρους είναι η Δάφνη απ' όπου περνούν συνήθως οι προσκυνητές και οι επισκέπτες. Είναι το κεντρικό λιμάνι και βρίσκεται περίπου 5 χιλιόμετρα από τις Καρυές.

Σήμερα στο Άγιο Όρος υπάρχουν 20 μοναστήρια από τα οποία τα 17 είναι ελληνικά, ένα ρώσικο, ένα βουλγάρικο και ένα σέρβικο. Στις μονές, εκτός από τον κοινοβιακό τρόπο ζωής υπήρχε και ο ιδιόρρυθμος, δηλαδή όταν ο κάθε μοναχός ζούσε κατά μόνας και όχι κοινοβιακά με τους υπόλοιπους. Αυτός ο τρόπος ζωής υπήρχε μέχρι πριν λίγα χρόνια, αλλά τώρα όλες οι μονές ακολουθούν τον κοινόβιο τρόπο ζωής.

Όλες οι μονές ακολουθούν το Ιουλιανό ημερολόγιο (δηλαδή 13 μέρες πίσω) και υπολογίζουν την έναρξη της ημέρας με τη δύση του ηλίου, εκτός από τη μονή Ιβήρων όπου η ημέρα ξεκινά από την ανατολή.

Στο Άγιο Όρος διασώζονται αριστουργήματα της βυζαντινής ζωγραφικής, μεταξύ αυτών και έργα των δύο σημαντικότερων σχολών, της Μακεδονικής και της Κρητικής.

Η ιστορία του Αγίου Όρους φαίνεται στις γραπτές μαρτυρίες και στα κειμήλια, αν και κατά το παρελθόν πολλά καταστράφηκαν, λόγω πυρκαγιών και λεηλασιών. Σήμερα, μετά από συντονισμένες προσπάθειες μοναχών και πολιτείας, έχει γίνει καταγραφή και αποκατάσταση των μονών και των κειμηλίων τους, τα οποία φυλάσσονται πλέον σε μέρη ασφαλή και σε επιστημονικά ελεγχόμενες συνθήκες για την διατήρησή τους.