ΒΥΤΙΝΑ, Χωριό, ΑΡΚΑΔΙΑ

  Χτισμένη σε υψόμετρο 1033 μ. σε μια κοιλάδα στους πρόποδες του ελατοσκέπαστου Μαινάλου, η Βυτίνα έχει μαγευτική θέση και είναι από τα πιο γραφικούς οικισμούς της Ελλάδας. Απέχει 44 χλμ. από την Τρίπολη και βρίσκεται στο δρόμο Τρίπολης - Ολυμπίας - Πύργου. Είναι έδρα του ομώνυμου Δήμου. Αποτελεί ένα ιδεώδη τόπο χειμερινού και θερινού τουρισμού και ορμητήριο εξόρμησης για τη γνωριμία της ορεινής Αρκαδίας.
  Το χειμώνα, σκεπασμένη συχνά από χιόνια, η Βυτίνα προσφέρει ένα μοναδικό θέαμα. Εξ' άλλου φημίζεται για το υγιεινό κλίμα της. Εως το 1940 μάλιστα αποτελούσε τόπο αποθεραπείας ατόμων με νοσήματα θώρακος με δύο σανατόρια σε λειτουργία, την "Ιθώμη", στην πλαγιά του Μαινάλου πάνω από την κωμόπολη, και την "Μάνα του Στρατιώτου" κοντά στα Μαγούλιανα. Και τα δύο σήμερα δεν λειτουργούν. Το δεύτερο είχε ιδρύσει η αδελφή του Παύλου Μελά, η Μαρία Παπαδοπούλου, για τους στρατιώτες και παλαιούς πολεμιστές των Βαλκανικών αγώνων. Με το κλίμα, τη γραφικότητα και η θέση της η κωμόπολη εξακολουθεί να προσελκύει πολλούς επισκέπτες όλες τις εποχές. Ιδιαίτερα τις αργίες αποτελεί το συνηθισμένο τόπο εξόρμησης επισκεπτών από την Αθήνα, την Πελοπόννησο και την γύρω περιοχή. Για την εξυπηρέτησή τους υπάρχει πολύ καλή τουριστική υποδομή και αρκετές ξενοδοχειακές μονάδες μέσα στη Βυτίνα, όπως και στην γύρω περιοχή.
  Η ιστορική διαδρομή της Βυτίνας είναι αξιόλογη. Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή χτίστηκε το 350 μ.Χ. μετά τη διάλυση της αρχαίας αρκαδικής κώμης του Μεθυδρίου. Το όνομά της σύμφωνα με μια εκδοχή προέρχεται από τη λέξη βυθός, επειδή η παλιά κωμόπολη ήταν χτισμένη στο βάθος μιας λεκάνης τριγυρισμένης από λόφους. Μια άλλη εκδοχή δέχεται ότι το όνομά της έχει σλαβική προέλευση και οφείλεται στους Σλάβους που είχαν κατοικήσει την περιοχή και αργότερα εξελληνιθηκαν. Η αρχική θέση της κωμόπολης ήταν 3 χιλ. ΒΑ στη θέση Δαμασκηνιά. Αργότερα, και λόγω του ψυχρού κλίματος, οι κάτοικοι μετακινήθηκαν προς τον ποταμό Μυλάοντα, κοντά στο γεφύρι Ζαρζί, ενώ χρησιμοποιούσαν σαν τόπο παραθερισμού την πλαγιά της Κάτω Βυτίνας. Τελικά μετεγκαταστάθηκαν εκεί μέχρι την επανάσταση του 1821.
  Η περιοχή της Βυτίνας είχε αναγνωρισθεί κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας σαν "βακούφιο" και εθεωρείτο ιερή. Η συμβολή της στον απελευθερωτικό αγώνα ήταν σημαντική. Εκεί γινόταν η τροφοδοσία με ψωμί του επαναστατικού στρατού και η περίθαλψη των τραυματιών. Η περιοχή έδωσε στην επανάσταση πολλούς αγωνιστές και άξιους οπλαρχηγούς και καπεταναίους, πολλοί από τους οποίους έπεσαν στα πεδία των μαχών. Για την ενεργή συμμετοχή της στην επανάσταση, τα στρατεύματα του Ιμπραήμ πυρπόλησαν την Κάτω Βυτίνα επτά φορές το 1825 και το 1826. Έγιναν τότε πολλοί διωγμοί και υπήρξαν πολλά θύματα, με χαρακτηριστικό παράδειγμα την ηρωίδα Ελένη Λιαροπούλου, τη "Βυτιναία Σουλιώτισσα", η οποία για να μη πέσει στα χέρια των Τούρκων, πήδηξε στο γκρεμό από το βράχο "Κότρωνα". Οι κάτοικοι που διασώθησαν έχτισαν αργότερα τη σημερινή Βυτίνα, ενώ άλλοι έφυγαν σε πιο εύφορες περιοχές, όπως του Αργους, της Πάτρας και Πύργου Ηλείας (Βυτινέικα).
  Μετά την απελευθέρωση η Βυτίνα γνώρισε αξιόλογη ανάπτυξη. Υπήρξε εμπορικό κέντρο όλόκληρης της περιοχής με σημαντική τοπική οικονομία και βιοτεχνία. Ιδιαίτερα ήκμασε κατά την περιόδο 1920-1940, οπότε και λειτουργούσε η γνωστή Δασοκομική Σχολή, με αξιόλογη τουριστική κίνηση και εμπόριο. Τα χρόνια της κοτοχής, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη της τροχαίας συγκοινωνίας, σηματοδότησαν αργότερα το μαζικό ρεύμα της μετανάστευσης με αποτέλεσμα τη συρρίκνωση του πληθυσμού και τον οικονομικό μαρρασμό. Σήμερα, η Βυτίνα βρίσκεται στο σταυροδρόμι της ανάκαμψης. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αξιόλογη οικοδομική και τουριστική δραστηριότητα στην περιοχή. Εχουν κτισθεί αρκετές τουριστικές μονάδες, καταστήματα και παραθεριστικά σπίτια. Επίσης έχουν αναστηλωθεί και ανακαινισθεί πολλά παλιά σπίτια. Η Βυτίνα προσπαθεί να ευθυγραμμισθεί με τα κελεύσματα των καιρών και κρατήσει τη θέση που της ανήκει στην καρδιά της ορεινής Αρκαδίας, στην καρδιά της Πελοποννήσου.
  Η Βυτίνα είναι γενέτειρα του ιστορικού Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου και του Βασιλείου Οικονομίδη. Οι προτομές του Κ. Παπαρρηγόπουλου στην κεντρική πλατεία και του Βασιλείου Οικονομίδη στην ομώνυμη μικρή πλατεία μαρτυρούν τη συμβολή της στα γράμματα και τις επιστήμες.
  Κέντρο της κωμόπολης είναι η όμορφη κεντρική πλατεία με την αξιόλογη πετρόκτιστη εκκλησία του Αγίου Τρύφωνα, δημιούργημα ντόπιων μαστόρων με το φημισμένο τοπικό μαύρομάρμαρο. Δίπλα της το Δημαρχείο και γύρω οι περισσότερες ταβέρνες, καφενεία,καφετέριες, όπως και καταστήματα με τοπικά προϊόντα (γαλακτοκομικά, ζυμαρικά, τοπική ξυλοτεχνία, μέλι, βότανα, καρύδια και όσπρια). Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει σε ένα υπέροχο παραδοσιακό παλιό φούρνο, που βρίσκεται σε ένα δρομάκι κοντά στην πλατεία. Η Βυτίνα φημίζεται για τα γαλακτομικά της προϊόντα, όπως και το μέλι από κωνοφόρα και τα κρεατικά της.
  Σημαντική θέση στην τοπική παραγωγή και οικονομία κατείχαν παλαιότερα η ξυλοτεχνία και υφαντουργία που ανθούσαν στην ευρύτερη περιοχή. Ιδιαίτερα Βυτίνα λειτουργούσαν αρκετά εργαστήρια ξυλοτεχνίας (με βάση την καρυδιά, οξιά και τον τοπικό κέδρο) και υφαντουργεία. Αξιομνημόνευτοι είναι οι "Αργαλειοί" που λειτούργησαν την περίοδο του 1928, και στους οποίους οι νέες της περιοχής παρήγαγαν εξαιρετικά υφαντά .
  Κοντά στην κεντρική πλατεία βρίσκεται η Βιβλιοθήκη της Βυτίνας, με αξιόλογο ιστορικό αρχείο για την περιοχή. Αξιόλογο κτίσμα είναι το πετρόκτιστο "Ελληνικό Σχολείο", ένα ιστορικό κτίριο που συνδέεται με την ιστορική σχολή της Βυτίνας. Από το λόφο του Αϊ-Λιά, στην πάνω γειτονιά, προσφέρεται όμορφη θέα στην κωμόπολη. Υπέροχο επίσης είναι - ιδιαίτερα το φθινόπωρο και την άνοιξη, ένα ρομαντικό δενδροσκέπαστο δρομάκι στην είσοδο της Βυτίνας, ο "Δρόμος της Αγάπης". Νοτιοανατολικά της Βυτίνας βρίσκεται το λατομείο που δίνει το φημισμένο διακοσμητικό μαύρο μάρμαρο.
  Αφθονες είναι οι εξορμήσεις που μπορεί να κάνει κανείς με κέντρο τη Βυτίνα. Μια συνήθης και εύκολη πλέον εξόρμηση είναι στο χιονοδρομικό κέντρο της Οστρακίνας μέσω ασφάλτινου δρόμου. Στο δρόμο για τα Λαγκάδια, 3 χιλ. από τη Βυτίνα βρίσκεται το ξενοδοχείο Ξενία σε μαγευτική τοποθεσία μέσα στο ελατόδασος. Αμέσως μετά, είναι ένα όμορφο camping που προσφέρεται για θερινή διαμονή. Κοντά στη Βυτίνα βρίσκονται τα ιστορικά μοναστήρια της Κερνίτσας και των Αγίων Θεοδώρων. Επίσης, στο δρόμο από την Τρίπολη και 3 χιλ. πριν τη Βυτίνα, στις παρυφές του Μαινάλου, είναι η "πηγή του Παυσανία", την οποία αναφέρει ο Παυσανίας στα "Αρκαδικά". Μια άλλη υπέροχη διαδρομή, οδηγεί δια μέσου μονοπατιού, που αρχίζει κοντά από την εκκλησία των Αγίων Αναργύρων (1831), στον Μυλάοντα ποταμό και το υπέροχο πέτρινο γεφύρι "Ζαρζί", και απο εκεί ανηφορίζοντας στο εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου. Αλλά και οι διαδρομές προς την Ασπρη Πλάκα (τοποθεσία του μαινάλου με κατακόρυφο βράχο), Κοκκινόβρυση (μέσα στη καρδιά του ελατόδασους), Αλωνίσταινα, τη Δημητσάνα, τα Λαγκάδια, τα Μαγούλιανα, Πυργάκι και την Ελάτη (μέσα από το ελατόδασος) είναι ενδιαφέρουσες και μαγευτικές.

Ιστοσελίδα του Arcadia website
• http://arcadia.ceid.upatras.gr/arkadia/places/byti... (53 φωτ.)