Ο Οδοντωτός ξεκινά από τον σιδηροδρομικό σταθμό του Διακοπτού και ακολουθεί το φαράγγι του Βουραϊκού. Μετά από απόσταση 22.350 μέτρων μέσα σε 60 λεπτά, καταλήγει στην πόλη των Καλαβρύτων, σε υψόμετρο 750 μέτρων από την επιφάνεια της θάλασσας.
Ιστορικά στοιχεία
Η κατασκευή του οδοντωτού σιδηροδρόμου αποφασίστηκε στα χρόνια της Τρικουπικής διακυβέρνησης, στο πλαίσιο του μεγαλεπήβολου σχεδίου σιδηροδρομικής σύνδεσης όλης της Ελλάδας. Αυτό το έργο υποστηρίχθηκε από το φίλο του Τρικούπη και τοπικό πολιτευτή Ασημάκη Φωτήλα. Ο Τρικούπης προωθούσε τις γραμμές μικρού εύρους γιατί έβλεπε ότι το "μικρό" τραίνο έχει μεγαλύτερη ευελιξία, αληθινό προσόν για μια ορεινή χώρα αλλά ήταν και οικονομικότερο στην κατασκευή του.
Η γραμμή κατασκευάστηκε από γαλλική εταιρεία ενώ συνέδραμαν και Ιταλοί τεχνίτες, που είχαν αποκτήσει μεγάλη εμπειρία σε ανάλογα έργα στις Άλπεις. Τα έργα κατασκευής του δικτύου άρχισαν το 1889 και τελείωσαν το 1895, ενώ τα εγκαίνια έγιναν την επόμενη χρονιά, στις 10 Μαρτίου του 1896, με τη συμμετοχή του τότε βασιλιά.
Η πρώτη μηχανή ήταν ατμοκίνητη και σε κάθε στάση υπήρχαν υδατόπυργοι για την αναπλήρωση του νερού.
Από τότε και μέχρι σήμερα ο Οδοντωτός ταξιδεύει καθημερινά, όλες τις εποχές του χρόνου, ότι καιρό κι αν κάνει.
Τεχνικά Χαρακτηριστικά
Εύρος γραμμής: 0,75 μέτρα, η ιδιαιτερότητα αυτή είναι που κάνει τον Οδοντωτό να είναι ο στενότερος στον κόσμο.
Μήκος δικτύου: 22.350 μέτρα.
Σύνολο οδοντωτών τμημάτων: 3.400 μέτρα.
Μέγιστη κλίση στα τμήματα με απλή πρόσφυση:33 ο/οο.
Μέγιστη κλίση στα τμήματα με οδόντωση: 175 ο/οο.
Περιγραφή
Το
Διακοπτό απέχει από τα
Καλάβρυτα 22 χιλιόμετρα, η διαδρομή διαρκεί μια ώρα και η ταχύτητα του συρμού κυμαίνεται από 30 έως 40 χμ./ώρα στην απλή γραμμή και 6 έως 15χμ./ώρα στα δόντια. Η μεγάλη κλίση της γραμμής δεν επιτρέπει την κυκλοφορία ενός συμβατικού συρμού, γι’ αυτό ανάμεσα στις σιδηροτροχιές τοποθετήθηκε ένας οδοντωτός άξονας που επιτρέπει με τη λειτουργία ενός μηχανισμού, να ανέβει από το επίπεδο της θάλασσας στο σταθμό των
Καλαβρύτων με υψόμετρο 750 μέτρα. Έχει το μικρότερο μήκος σε πλάτος γραμμών στην Ευρώπη (0,75 μ.). Σήμερα το τρενάκι με δυο μικρά βαγόνια και την ντηζελοηλεκτρική μονάδα στο κέντρο ξεκινά από το σταθμό του
Διακοπτού ανηφορίζοντας προς τα
Καλάβρυτα περνώντας στην αρχή από το ομαλό κομμάτι και συνεχίζει βγάζοντας τα δόντια του, μπαίνοντας στο πρώτο στένεμα της χαράδρας και την στάση στον οικισμό Νιάματα. Το τρενάκι με το όνομα Οδοντωτός περνάει από μικρά τούνελ όπου ανάμεσα στα μικρά ανοίγματα προλαβαίνουμε να διακρίνουμε στην απέναντι όχθη μεγάλη βραχοσκεπή με διαδοχικές σπηλαιώδεις αίθουσες, σε μια από τις οποίες οι σταλαγμίτες έχουν σχηματίσει όρθιες στήλες που μοιάζουν με μορφές παραταγμένες με σύνθεση δικαστηρίου (δικαστής, πρόεδρος και εισαγγελέας). Ο Οδοντωτός μαζεύει τα δόντια του στη στάση των Τρικλιών. Η διαδρομή συνεχίζει σε άγρια τοπία με καταρράκτες και φτάνουμε στο πιο στενό σημείο της διαδρομής που λέγεται "Πόρτες" και το τρενάκι περνάει μέσα από σήραγγα. Ανηφορίζοντας ο Οδοντωτός βγάζει τα δόντια του και φτάνει στο σταθμό του Μεγάλου Σπηλαίου όπου βρίσκεται στον οικισμό της
Κάτω Ζαχλωρούς. Συνεχίζοντας τώρα πλέον την ομαλή διαδρομή του προς
Καλάβρυτα αναπτύσσει ταχύτητα περνώντας από την στάση της
Κερπινής και φτάνει στα
Καλάβρυτα μέσα από τον ανοιχτό κάμπο.
Δίπλα από τις γραμμές του τρένου υπάρχει μονοπάτι που παλιότερα χρησιμοποιούνταν από τους κατοίκους της περιοχής, σήμερα η ίδια χάραξη έχει σηματοδοτηθεί με σύμβολα του Ευρωπαϊκού Μονοπατιού Ε4 που χρησιμοποιείται από πεζοπόρους Έλληνες και ξένους πεζοπόρους. Η διαδρομή για το κατέβασμα απαιτεί περίπου 6 ώρες και για το ανέβασμα περίπου 7 με 8 ώρες.
Κάθε χρόνο την τρίτη Κυριακή του Μαΐου διοργανώνεται από το
Σύλλογο Ορειβασίας και Χιονοδρομίας Καλαβρύτων, το Πανελλήνιο Πέρασμα με τη συμμετοχή εκατοντάδων ορειβατών και πεζοπόρων.
Το 2003 ξεκίνησαν οι εργασίες ανακαίνισης του οδοντωτού, οι οποίες ολοκληρώθηκαν το 2009. Τα έργα ανακαίνισης της υφιστάμενης υποδομής αφορούσαν την κατασκευή νέας επιδομής (νέοι συρμοί, νέες σιδηροτροχιές, νέοι στρωτήρες και σκύρο). Παράλληλα έγινε και εκτεταμένη συντήρηση των μεταλλικών γεφυρών.
Επιπλέον, δρομολογήθηκαν οι νέοι συρμοί του οδοντωτού, οι οποίοι αντικατέστησαν τους παλιούς που λειτουργούσαν για 40 χρόνια.
Πηγή:
Δήμος Καλαβρύτων,
Οδοντωτός Σιδηρόδρομος Διακοπτού - Καλαβρύτων,
ΤΡΑΙΝΟΣΕ
