Η Ιερά Μονή Βαρλαάμ κατά την παράδοση πρωτοκατοικήθηκε από τον ασκητή-αναχωρητή
Βαρλαάμ τον 14ο αι. Ιδρύθηκε το 1517/18 όταν εγκαταστάθηκαν εκεί οι αυτάδελφοι
όσιοι Θεοφάνης (+1544) και Νεκτάριος (+1550) οι Αψαράδες, που κατάγονταν από τα
Γιάννενα.
Το αγιορείτικου τύπου καθολικό της μονής, αφιερωμένο στους Αγίους
Πάντες, κτίστηκε το 1542. Ο κυρίως ναός τοιχογραφήθηκε το 1548 από τον Θηβαίο
ζωγράφο Φράγκο Κατελάνο κι έχει όλα τα χαρακτηριστικά της εικονογραφίας του. Ο
νάρθηκας τοιχογραφήθηκε το 1566 από τους αυταδέλφους Θηβαίους ζωγράφους Γεώργιο
και Φράγκο Κονταρή.
Το παρεκκλήσιο των Τριών Ιεραρχών, μονόκλιτο δρομικό ναΐδριο, κτίστηκε
το 1627 και τοιχογραφήθηκε το 1637 με τοιχογραφίες που αποτελούν χαρακτηριστικό
ζωγραφικό σύνολο μεταβυζαντινής αγιογραφίας, του πρώτου μισού του 17ου αι. Αλλα
κτίσματα είναι η παλαιά Τράπεζα (σήμερα Μουσείο), η Εστία ή Μαγειρείο και το Νοσοκομείο.
Στα τέλη του 16ου αι. και στις αρχές του 17ου αι. λειτουργούσε το
πιο οργανωμένο βιβλιογραφικό εργαστήριο των μετεωρίτικων μονών, ενώ λειτουργούσε
και εργαστήριο χρυσοκεντητικής.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Δεκέμβριο 2007 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Καλαμπάκας.
Οργανωτική δομή / Συνεργασίες / Συμμετοχές / Μέλη / Σχέσεις