Ιστορικό-Λαογραφικό & Φυσικής Ιστορίας Μουσείο Κοζάνης

  Το Μουσείο, δημιούργημα του Συνδέσμου Γραμμάτων και Τεχνών Κοζάνης, λειτουργεί από τον Οκτώβριο του 1987. Στεγάζεται σε κτίριο του οποίου η εξωτερική μορφή, εκφράζει την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Δυτικής Μακεδονίας.
  Στο εσωτερικό του κτιρίου, εξασφαλίζεται έτσι η ενότητα του χώρου, ώστε ο επισκέπτης, κατά τη διακίνησή του, να έχει, από οποιοδήποτε σημείο μία πανοραμική εικόνα όλων των ορόφων και των εκθεμάτων.
  Στο υπόγειο εκτίθενται οι συλλογές του τμήματος Φυσικής Ιστορίας, όπως 220 φαρμακευτικά και αρωματικά φυτά, πετρώματα, μεταλλεύματα κ.ά., απολιθωμένοι κορμοί δένδρων, απολιθωμένα θαλάσσια είδη, αναπαράσταση μικρού σπηλαίου με σταλακτίτες και σταλαγμίτες και άλλα. Στο ισόγειο, που αποτελεί την εσωτερική αυλή του οικοδομήματος, υπάρχει ο παραδοσιακός φούρνος και το πηγάδι, καθώς επίσης αναπαραστάσεις από την αγροτική ζωή και τη ζωή των ξυλοκόπων στα δάση με κινούμενους μηχανισμούς, ώστε να παρουσιάζεται "ζωντανή" κίνηση.
  Ο πρώτος και ο δεύτερος όροφος στεγάζουν το ιστορικό τμήμα του Μουσείου. Μέσα από τα διάφορα εκθέματα, ενημερώνεται ο επισκέπτης για όλα τα στάδια της εξέλιξης του πολιτισμού από τη Νεολιθική εποχή μέχρι τους νεότερους χρόνους (Μακεδονικός αγώνας, Βαλκανικοί πόλεμοι, ελληνοϊταλικός πόλεμος, εθνική αντίσταση). Στίς προθήκες απεικονίζεται η προσφορά της Ορθοδόξου Εκκλησίας στην ελληνική παιδεία και στους αγώνες του Έθνους μας, κ.ά.
  Στους χώρους του τρίτου ορόφου αναπτύσσονται οι παραδοσιακές ασχολίες της πρωτογενούς παραγωγής, με τα πατροπαράδοτα εργαλεία.
  Στον τέταρτο όροφο βλέπουμε αναπαραστάσεις από επαγγέλματα και καταστήματα βιοτεχνικής παραγωγής της Παλιάς Κοζάνης.
  Στον πέμπτο όροφο είναι το χοροστάσιο του Μουσείου, με 58 αυθεντικές λαϊκές φορεσιές από την Κοζάνη και τον ευρύτερο Δυτικο-μακεδονικό χώρο.
  Στο κλιμακοστάσιο που οδηγεί στόν έκτο και τελευταίο όροφο, σχηματίζεται κόγχη, στην οποία βρίσκεται μικρό εκκλησάκι, με θαυμάσια ξυλόγλυπτα αψιδώματα του τέλους του l7ου αι., στην πρόσοψη και με επιχρυσωμένο γλυπτό διάκοσμο στην οροφή του.
  Στον έκτο όροφο υπάρχουν αναπαραστάσεις τριών "Οντάδων" παλαιών αρχοντικών της Κοζάνης (1650-1850), το "Μαγειριό", το "Υπνοδωμάτιο της οικογένειας", το "Εργαστήρι των γυναικών", το "Δωμάτιο με τα προικιά της νύφης" και ένα μικρό "Κελλάρι".
  Το Μουσείο διαθέτει επίσης εργαστήριο συντήρησης των εκθεμάτων, φωτογραφικό εργαστήριο, χώρο προβολών και περιοδικών εκθέσεων.

  Μερικά από τα σημαντικότερα εκθέματα του Μουσείου είναι:
Επιχρυσωμένος ξυλόγλυπτος ομφαλός της οροφής με τον Παντοκράτoρα στο μικρό εκκλησάκι του Μουσείου, (δεύτερο μισό 17ου αι.)
Τμήμα του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας
Το εργαστήρι των γυναικών
Εργαλεία νεολιθικής εποχής.