Ένα απ΄τα μεγαλύτερα τεχνικά έργα της αρχαιότητας, υδραγωγείο
της αρχαίας πόλης Σάμου, το οποίο ο Ηρόδοτος ονομάζει "αμφίστομον όρυγμα".
Πρόκειται για μία σήραγγα
μήκους 1.036 μ. που ξεκινά από την βόρεια πλαγιά του όρους Κάστρου και καταλήγει
στη νότια. Βρίσκεται 55 μ. επάνω από την επιφάνεια της θάλασσας και 180 μ.
κάτω από την κορυφή του βουνού. Το πραγματικό
όρυγμα
έχει διαστάσεις 1,80 x 1,80 μ. Μέσα στο όρυγμα και σε βάθος 2-9 μ. υπάρχει το κανάλι με τον αγωγό που μετέφερε το
νερό στην πόλη. Έχει δύο φάσεις:
α) την αρχαϊκή, με πολυγωνικό σύστημα και οξυκόρυφη απόληξη και
β) τη ρωμαϊκή, στεγασμένη με καμάρα.
Ήταν έργο του μηχανικού Ευπαλίνου, γιού του Ναυστρόφου από τα Μέγαρα.
Χρονολογείται στα 550 π.Χ, επί τυραννίας Πολυκράτους. Ένα από τα μεγαλύτερα τεχνικά
έργα της αρχαιότητας, όπου εργάσθηκαν Λέσβιοι αιχμάλωτοι και η κατασκευή του οποίου
διήρκεσε δέκα χρόνια.
Το έτος 1882 οι Σαμιώτες έκαναν μία πρώτη προσπάθεια να θέσουν σε
λειτουργία το υδραγωγείο. Η προσπάθεια δεν καρποφόρησε και μετά από 90 χρόνια
το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο ανέλαβε την αποκάλυψη της σήραγγας μεταξύ των ετών 1971-1973.
