ΓΡΕΒΕΝΑ, Πόλη, ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ

  Μια μικρή περιοχή της Μακεδονίας με μεγάλη ιστορία. Ενας φτωχότοπος με πλούσια παρουσία, παράδοση, αγώνες και προσφορά. Κομμάτι της αρχαίας Ελιμείας και κοιτίδα των Δωριέων η περιοχή, διέγραψε δημιουργική πορεία έντονης πολιτιστικής, κοινωνικής και ιστορικής ζωής. Αρχαιολογικά ευρήματα, ιστορικά πρόσωπα και μνημεία διάσπαρτα σε ολόκληρη την περιοχή, όχι μακριά από τους σημερινούς οικισμούς, καθώς και σημαντικά γεγονότα, δίνουν το στίγμα της πολύπλευρης προσφοράς και συμμετοχής στον ελληνικό πολιτισμό.
  Από το πρωτοεμφανιζόμενο Γριβανά σε γραπτά του Κων/νου Πορφυρογέννητου (905-953) μέχρι το Γκερεμπένε του Γάλλου περιηγητή Πουκεβίλ (1806), το όνομα Γρεβενά συναντιέται σε γραπτές και προφορικές μαρτυρίες με διάφορες παραλλαγές. Ετσι βρίσκουμε κατά καιρούς: «Γραιβινό», «Γρεβενός», «Γρεβυνόν», «Γκρεμπενίτζ», «Γρεβαινά», «Γρεβαινό», κ.λπ. Ούτε στο ετυμολογικό λεξικό ούτε στη γραμματική της ελληνικής γλώσσας υπάρχει λέξη ή ρίζα τέτοιας λέξης. Η εκδοχή της σύνθετης λέξης Γραία - Αιανά = Γρεβενά, συναντάται στη μυθολογία και δεν μπορεί να θεωρηθεί σαν σοβαρή ερμηνεία.
  Το πιθανότερο είναι η τοπωνυμία να είναι Λατινικής ή Σλαβικής προέλευσης: α) Στη Λατινική γλώσσα υπάρχει η λέξη gravis = δυσχερής, απότομος, τραχύς και το επίρρημα grave με παραπλήσιες έννοιες. β) Στα Σλαβικά υπάρχουν οι λέξεις greban (γκρέμπαν) που σημαίνει τον τραχύ και απότομο τόπο (πάλι η ρίζα είναι Λατινική) και greben (γκρέμπεν) που σημαίνει αυτό που οδηγεί τα χτένια του αργαλειού, με τα οποία ύφαιναν τα χονδρά μάλλινα υφάσματα που λέγονταν και γράβανα ή γραβάνια.
  Η μορφολογία και η γεωφυσική σύσταση του εδάφους τόσο της πόλης όσο και της περιοχής, «αποδίδουν» κατά τον καλύτερο τρόπο το περιεχόμενο των ξενόγλωσσων λέξεων. Η εκδοχή της λατινικής προέλευσης είναι πιο κοντά, επειδή υπάρχουν παραπλήσιες ονοματολογίες σε πολλά μέρη της Ελλάδας αλλά και σε διάφορες χώρες της Ευρώπης. Ολα συνηγορούν στο ότι η λέξη Γρεβενά είναι Λατινική ή Λατινικής προέλευσης και καταρρίπτει την εκδοχή της σλαβικής επίδρασης, αφού είναι αδύνατο να δεχθούμε την επιρροή αυτή σε τέτοια έκταση αλλά και σε τόση πανσπερμία ελληνικών περιοχών και Ευρωπαϊκών κρατών.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.