ΔΙΑΒΑΤΑ, Κωμόπολη, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ

  Το 1926 η "Επιτροπεία Τοπωνυμιών της Ελλάδος" προσέδωσε την ονομασία αυτή στο τούρκικο τσιφλίκι Ντούντουλαρ, που βρισκόταν στο 7ο χιλιόμετρο της αμαξιτής οδού Θεσσαλονίκης-Γιαννιτσών. Η ονομασία "Διαβατά" οφείλεται στη νευραλγική συγκοινωνιακή θέση του οικισμού αφού από εκεί διέβαινε ο οδικός άξονας που ένωνε την Θες/νικη με την δυτική και νότια Ελλάδα. Το 1918 το Ντούντουλαρ υπάχθηκε διοικητικά στην κοινότητα Νεοχωρούδας από την οποία αποσπάστηκε το 1926 και μαζί με το Αραπλί συναπετέλεσαν την κοινότητα Αραπλί. Τα Διαβατά έγιναν αυτόνομη κοινότητα το 1950. Κατά την απογραφή του 1920 το Ντούντουλαρ είχε 217 κατοίκους. Το 1930 οι κάτοικοι των Διαβατών ανέρχονταν σε 606, ενώ κατά την απογραφή του 1940, ο οικισμός αριθμούσε 779 κατοίκους.
  Μετά την μικρασιατική καταστροφή στο Ντούντουλαρ εγκαταστάθηκαν 87 οικογένειες Μικρασιατών και 98 οικογένειες Αρμενοφώνων Καυκασίων που αριθμούσαν συνολικά 562 άτομα. Οι Καυκάσιοι καταγόταν από το χωριό Χογούζ της ποντιακής Αρμενίας, ενώ οι Μικρασιάτες από το χωριό Μουραδιέ της περιοχής Μαγνησίας. Οι κάτοικοι του Μουραδιέ προέρχονταν από τα νησιά του Αιγαίου και από την ηπειρωτική Ελλάδα, από όπου πιθανότατα μετώκησαν στο Μουραδιέ μετά την εξέγερση του 1770 (Ορλωφικά).
  Κατά τον μεσοπόλεμο οι κάτοικοι των Διαβατών ασχολούνταν με την γεωργία, την αμπελουργία και την κτηνοτροφία. Καλλιεργούσαν κυρίως σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι και κρασοστάφυλα και συντηρούσαν πρόβατα, αγελάδες, βουβάλια και άλογα. Αρκετοί κάτοικοι των Διαβατών εργάζονταν, ως εργάτες γης στις κηπευτικές καλλιέργειες του όμορου οικισμού των Λαχανοκήπων.
  Στα Διαβατά λειτουργούσε τετρατάξιο δημοτικό σχολείο το οποίο στεγάστηκε κατά καιρούς σε διάφορες αίθουσες. Στα αρχεία του σχολείου αυτού σώζεται το πρώτο μαθητολόγιο, με χρόνο έναρξης το σχολικό έτος 1922-1923. Οι κάτοικοι των Διαβατών εκκλησιάζονταν στον τοπικό ναό του Αγίου Δημητρίου ο οποίος χτίστηκε το 1853 και αποτελεί διατηρητέο εκκλησιαστικό μνημείο. Ο ναός αυτός φέρει πολλές σλάβικες επιγραφές επειδή οι γηγενείς κάτοικοι του Ντούντουλαρ είχαν ασπαστεί το βουλγάρικο σχίσμα δίπλα στον παλαιό ναό ανεγέρθηκε ο νέος περικαλλής ναός του Αγίου Δημητρίου και των Αγίων Αναργύρων του οποίου τα θυρανοίξια έγιναν το 1981.Μέσα στον περίβολο όπου βρίσκονταν ο παλαιός και νέος ναός υπάρχουν το τοπικό νεκροταφείο και ένα παρεκκλήσι του Αγίου Γεωργίου του οποίου την μνήμη τιμούσαν οι κάτοικοι των Διαβατών με την τέλεση μεγάλου πανηγυριού.
  Στα νοτιοδυτικά όρια της Ιωνίας, 900μ περίπου ανατολικά του Γαλλικού, υπάρχει ένας οικισμός - "τούμπα του Αραπλί" ύψους 10μ, που σχηματίστηκε εξ ολοκλήρου από αρχαίες επιχώσεις. Η τούμπα έχει σχηματιστεί από ανθρώπινους οικισμούς, οι οποίοι χτίστηκαν ο ένας πάνω στα ερείπια του άλλου, πράγμα πολύ συνηθισμένο στην προϊστορική εποχή. Η μελέτη των επιφανειακών ευρημάτων και αρχαίων κειμένων που συνεκτιμήθηκαν, οδήγησαν όλους στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για οικισμό που χρονολογείται από τα τέλη της δεύτερης προ Χριστού χιλιετηρίδας. Ανάμεσα στα ευρήματα, υπάρχει μια λεπίδα από πυριτόλιθο, το υλικό το οποίο οι αρχαίοι κατασκεύαζαν τα εργαλεία τους. Όλα τα άλλα είναι κομμάτια από πήλινα αντικείμενα καθημερινής χρήσης.

• http://www.echedoros.gr/Analisi%20800x600/link2.ht...