Εμφανίζονται 30 τίτλοι με αναζήτηση: Ιστορία στην ευρύτερη περιοχή: "ΜΕΣΣΗΝΙΑ Νομός ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ" .
ΜΕΣΣΗΝΙΑ (Αρχαία περιοχή) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
The earliest inhabitants of Messenia are said to have been Leleges.
Polycaon, the younger son of Lelex, the king of Laconia, married the Argive Messene,
and took possession of the country, which he named after his wife. He built several
towns, and among others Andania, where he took up his residence. (Paus. i. 1.)
At the end of five generations Aeolians came into the country under Perieres,
a son of Aeolus. He was succeeded by his son Aphareus, who founded Arene, and
received the Aeolian Neleus, a fugitive from Thessaly. Neleus founded Pylus, and
his descendants reigned here over the western coast. (Paus. i. 2.) On the extinction
of the family of Aphareus, the eastern half of Messenia was united with Laconia,
and came under the sovereignty of the Atridae; while the western half continued
to belong to the kings of Pylus. (Paus. iv. 3. § 1.) Hence Euripides, in referring
to the mythic times, makes the Pamisus the boundary of Laconia and Messenia ;
for which he is reproved by Strabo, because this was not the case in the time
of the geographer. (Strab. viii. p. 366.) Of the seven cities which Agamemnon
in the Iliad (ix. 149) offers to Achilles, some were undoubtedly in Messenia;
but as only two, Pherae and Cardamyle, retained their Homeric names in the historical
age, it is difficult to identify the other five. (Strab. viii. p. 359; Diod. xv.
66.)
With the conquest of Peloponnesus by the Dorians a new epoch commences
in the history of Messenia. This country fell to the lot of Cresphontes, who is
represented as driving the Neleidae out of Pylus and making himself master of
the whole country. According to the statement of Ephorus (ap. Strab. viii. p.
361), Cresphontes divided Messenia into five parts, of which he made Stenyclerus
the royal residence.1 In the other four towns he appointed viceroys, and bestowed
upon the former inhabitants the same rights and privileges as the Dorian conquerors.
But this gave offence to the Dorians; and he was obliged to collect them all in
Stenyclerus, and to declare this the only city of Messenia. Notwithstanding these
concessions, the Dorians put Cresphontes and all his children to death, with the
exception of Aepytus, who was then very young, and was living with his grandfather
Cypselus in Arcadia. When this youth had grown up, he was restored to his kingdom
by the help of the Arcadians, Spartans, and Argives. From Aepytus the Messenian
kings were called Aepytidae, in preference to Heracleidae, and continued to reign
in Stenyclerus till the sixth generation, -their names being Aepytus, Glaucus,
Isthmius, Dotadas, Sybotas, Phintas, -when the first Messenian war with Sparta
began. (Paus. iv. 3.) According to the common legend, which represents the Dorian
invaders as conquering Peloponnesus at one stroke, Cresphontes immediately became
master of the whole of Messenia. But, as in the case of Laconia, there is good
reason for believing this to be the invention of a later age, and that the Dorians
in Messenia were at first confined to the plain of Stenyclerus. They appear to
have penetrated into this plain from Arcadia, and their whole legendary history
points to their close connection with the latter country. Cresphontes himself
married the daughter of the Arcadian king Cypselus; and the name of his son Aepytus,
from whom the line of the Messenian kings was called, was that of an ancient Arcadian
hero. (Hom. Il. ii. 604, Schol. ad loc.; comp. Grote, Hist. of Greece, vol. ii.
p. 437, seq.)
The Messenian wars with Sparta are related in every history of Greece,
and need not be repeated here. According to the common chronology, the first war
lasted from B.C. 743 to 724, and the second from B.C. 685 to 668; but both of
these dates are probably too early. It is necessary, however, to glance at the
origin of the first war, because it is connected with a disputed topographical
question, which has only recently received a satisfactory solution. Mt. Taygetus
rises abruptly and almost precipitously above the valley of the Eurotas, but descends
more gradually, and in many terraces, on the other side. The Spartans had at a
very early period taken possession of the western slopes, but how far their territory
extended on this side has been a matter of dispute. The confines of the two countries
was marked by a temple of Artemis Limnatis, at a place called Limnae, where the
Messenians and Laconians offered sacrifices in common and it was the murder of
the Spartan king Teleclus at this place which gave occasion to the First Messenian
War. (Paus. iii. 2. § 6, iv. 4. §2, iv. 31. §3; comp. Strab. vi. p. 257, viii.
p. 362.) The exact site of Limnae is not indicated by Pausanias; and accordingly
Leake, led chiefly by the name, supposes it to have been situated in the plain
upon the left bank of the Pamisus, at the marshes near the confluence of the Aris
and Pamisus, and not far from the site of the modern town of Nisi (Nesi, island),
which derives that appellation from the similar circumstance of its position.
(Leake, Morea, vol. i. p. 361.) But Ross has discovered the ruins of the temple
of Artemis Limnatis on the western slope of Mt. Taygetus, on a part of the mountains
called Volimnos (Bolimnos), and amidst the ruins of the church of Panaghia Volimniatissa
(Panagia Bolimniatissa). Volimnos is the name of of a hollow in the mountains
near a mountain torrent flowing into the Nedon, and situated between the villages
of Sitzova and Poliani, of which the latter is about 7 miles NE. of Kalamata,
the ancient Pherae. The fact of the similarity of the names, Bolimnos and Limnai,
and also of Panagia Bolimniatissa and Artemis Limnatis, as well as the ruins of
a temple in this secluded spot, would alone make it probable that these are the
remains of the celebrated temple of Artemis Limnatis; but this is rendered certain
by the inscriptions found by Ross upon the spot, in which this goddess is mentioned
by name. It is also confirmed by the discovery of two boundary stones to the eastward
of the ruins, upon the highest ridge of Taygetus, upon which are inscribed Horos
Lakedaimoni pros Messenen. These pillars, therefore, show that the boundaries
of Messenia and Laconia must at one period have been at no great distance from
this temple, which is always represented as standing near the confines of the
two countries. This district was a frequent subject of dispute between the Messenians
and Lacedaemonians even in the times of the Roman Empire, as we shall see presently.
Tacitus calls it the Dentheliates Ager (Hist. iv. 43); and that this name, or
something similar, was the proper appellation of the district, appears from other
authorities. Stephanus B. speaks of a town Denthalii (Denthalioi, s. v.: others
read Delthanioi), which was a subject of contention between the Messenians and
Lacedaemonians. Alcman also (ap. Athen. i. p. 31), in enumerating the different
kinds of Laconian wine, mentions also a Denthian wine (Denbis oinos), which came
from a fortress Denthiades (ek Denthiadon erumatos tinos), as particularly good.
Ross conjectures that this fortress may have stood upon the mountain of St. George,
a little S. of Sitzova, where a few ancient remains are said to exist. The wine
of this mountain is still celebrated. The position of the above-mentioned places
will be best shown by the accompanying map.
But to return to the history of Messenia. In each of the two wars
with Sparta, the Messenians, after being defeated in the open plain, took refuge
in a strong fortress, in Ithome in the first war, and in Eira or Ira in the second,
where they maintained themselves for several years. At the conclusion of the Second
Messenian War, many of the Messenians left their country, and settled in various
parts of Greece, where their descendants continued to dwell as exiles, hoping
for their restoration to their native land. A large number of them, under the
two sons of Aristomenes, sailed to Rhegium in Italy, and afterwards crossed over
to the opposite coast of Sicily, where they obtained possession of Zancle, to
which they gave their own name, which the city has retained down to the present
day. Those who remained were reduced to the condition of Helots, and the whole
of Messenia was incorporated with Sparta. From this time (B.C. 668) to the battle
of Leuctra (B.C. 371), a period of nearly 300 years, the name of Messenia was
blotted out of history, and their country bore the name of Laconia, a fact which
it is important to recollect in reading the history of that period. Once only
the Messenians attempted to recover their independence. The great earthquake of
B.C. 464, which reduced Sparta to a heap of ruins, encouraged the Messenians and
other Helots to rise against their oppressors. They took refuge in their ancient
stronghold of Ithome; and the Spartans, after besieging the place in vain for
ten years, at length obtained possession of it, by allowing the Messenians to
retire unmolested from Peloponnesus. The Athenians settled the exiles at Naupactus,
which they had lately taken from the Locri Ozolae; and in the Peloponnesian War
they were among the most active of the allies of Athens. (Thuc. i. 101-103; Paus.
iv. 24. § 5, seq.) The capture of Athens by the Lacedaemonians compelled the Messenians
to quit Naupactus. Many of them took refuge in Sicily and Rhegium, where some
of their countrymen were settled; but the greater part sailed to Africa, and obtained
settlements among the Euesperitae, a Libyan people. (Paus. iv. 26. § 2.) After
the power of Sparta had been broken by the battle of Leuctra (B.C. 371), Epaminondas,
in order to prevent her from regaining her former influence in the Peloponnesus,
resolved upon forming an Arcadian confederation, of which Megalopolis was to be
the capital, and at the same time of restoring the Messenian state. To accomplish
the latter object, he not only converted the Helots into free Messenians, but
he despatched messengers to Italy, Sicily, and Africa, where the exiled Messenians
had settled, inviting them to return to their native land. His summons was gladly
responded to, and in B.C. 369 the new town of Messene was built. Its citadel or
acropolis was placed upon the summit of Mt. Ithome, while the town itself was
situated lower down on the slope, though connected with its acropolis by a continuous
wall. (Diod. xv. 66; Paus. iv. 27.) During the 300 years of exile, the Messenians
retained their ancient customs and Doric dialect; and even in the time of Pausanias
they spoke the purest Doric in Peloponnesus. (Paus. iv. 27. § 11; comp. Muller,
Door. vol. ii. p. 421, transl.) Other towns were also rebuilt, but a great part
of the land still continued uncultivated and deserted. (Strab. viii. p. 362.)
Under the protection of Thebes, and in close alliance with the Arcadians (comp.
Polyb. iv. 32), Messene maintained its independence, and the Lacedaemonians lost
Messenia for ever. On the downfall of the Theban supremacy, the Messenians courted
the alliance of Philip of Macedon, and consequently took no part with the other
Greeks at the battle of Chaeroneia, B.C. 388. (Paus. iv. 28. § 2.) Philip rewarded
them by compelling the Lacedaemonians to cede to them Limnae and certain districts.
(Polyb. ix. 28; Tac. Anns. [p. 345] iv. 43.) That these districts were those of
Alagonia, Gerenia, Cardamyle, and Leuctra, situated northward of the smaller Pamisus,
which flows into the Messenian gulf just below Leuctra, we may conclude from the
statement of Strabo (viii. p. 361) that this river had been the subject of dispute
between the Messenians and Lacedaemonians before Philip. The Messenians appear
to have maintained that their territory extended even further south in the most
ancient times, since they alleged that the island of Pephnus had once belonged
to them. (Paus. iv. 26. § 3.) At a later time the Messenians joined the Achaean
League, and fought along with the Achaeans and Antigonus Doson at the battle of
Sellasia, B.C. 222. (Paus. iv. 29. § 9.) Long before this the Lacedaemonians appear
to have recovered the districts assigned to the Messenians by Philip; for after
the battle of Sellasia the boundaries of the two people were again settled by
Antigonus. (Tac. Ann. l. c.) Shortly afterwards Philip V. sent Demetrius of Pharus,
who was then living at his court, on an expedition to surprise Messene; but the
attempt was unsuccessful, and Demetrius himself was slain. (Polyb. iii. 19; Paus.
iv. 29. §§ 1-5, where this attempt is erroneously ascribed to Demetrius II., king
of Macedonia.) Demetrius of Pharus had observed to Philip that Mt. Ithome and
the Acrocorinthus were the two horns of Peloponnesus, and that whoever held these
horns was master of the bull. (Strab. viii. p. 361.) Afterwards Nabis, tyrant
of Lacedaemon, also made an attempt upon Messene, and had even entered within
the walls, when he was driven back by Philopoemen, who came with succours from
Megalopolis. (Paus. iv. 29. § 10.) In the treaty made between Nabis and the Romans
in B.C. 195, T. Quintius Flamininus compelled him to restore all the property
he had taken from the Messenians. (Liv. xxxiv. 35 ; Plut. Flamin 13.) A quarrel
afterwards arose between the Messenians and the Achaean League, which ended in
open war. At first the Achaeans were unsuccessful. Their general Philopoemen was
taken prisoner and put to death by the Messenians, B.C. 183; but Lycortas, who
succeeded to the command, not only defeated the Messenians in battle, but captured
their city, and executed all who had taken part in the death of Philopoemen. Messene
again joined the Achaean League, but Abia, Thuria, and Pharae now separated themselves
from Messene, and became each a distinct member of the league. (Paus. iv. 30.
§§ 11, 12; Liv. xxxix. 49; Polyb. xxiv. 9, seq., xxv. 1.) By the loss of these
states the territory of Messene did not extend further eastward than the Pamisus;
but on the settlement of the affairs of Greece by Mummius, they not only recovered
their cities, but also the Dentheliates Ager, which the Lacedaemonians had taken
possession of. (Tac. Ann. iv. 43.) This district continued to be a subject of
dispute between the two states. It was again assigned to the Messenians by the
Milesians, to whose arbitration the question had been submitted, and also by Atidius
Geminus, praetor of Achaia. (Tac. l. c.) But after the battle of Actium, Augustus,
in order to punish the Messenians for having espoused the side of Antony, assigned
Thuria and Pharae to the Lacedaemonians, and consequently the Dentheliates Ager,
which lay east of these states. (Paus. iv. 31. § 2, comp. iv. 30. § 2.) Tacitus
agrees with Pausanias, that the Dentheliates Ager belonged to the Lacedaemonians
in the reign of Tiberius; but he differs from the latter writer in assigning the
possession of the Lacedaemonians to a decision of C. Caesar add M. Antonius (
post C. Caesaris et Marci Antonii sententia redditum ). In such a matter, however,
the authority of Pausanias deserves the preference. We learn, however, from Tacitus
(l. c.), that Tiberius reversed the decision of Augustus, and restored the disputed
district to the Messenians, who continued to keep possession of it in the time
of Pausanias; for this writer mentions the woody hollow called Choerius, 20 stadia
south of Abia, as the boundary between the two states in his time (iv. 1. § 1,
iv. 30. § 1). It is a curious fact that the district, which had been such a frequent
subject of dispute in antiquity, was in the year 1835 taken from the government
of Misthra (Sparta), to which it had always belonged in modern times, and given
to that of Kalamata. (Ross, Reisen im Peloponnnes, p. 2.)
This text is from: Dictionary of Greek and Roman Geography (1854) (ed. William Smith, LLD). Cited June 2004 from The Perseus Project URL below, which contains interesting hyperlinks
ΙΘΩΜΗ (Βουνό) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Mountain of southwestern Peloponnese,
north of Messene.
This mountain served as a refuge to Helots in rebellion against Sparta
in 464. When, about a century later, Epaminondas, the Theban general, after his
victory over Sparta at Leuctra
(371) freed the Messenian Helots of Sparta's dominion, it is at the foot of Mount
Ithome that they built their capital city, Messene.
Bernard Suzanne (page last updated 1998), ed.
This text is cited July 2003 from the Plato and his dialogues URL below, which contains interesting hyperlinks.
ΜΕΣΣΗΝΗ (Αρχαία πόλη) ΙΘΩΜΗ
City of southwestern Peloponnese,
west of Sparta, in the district
of Messenia. Messenia
had been conquered by Sparta
during the VIIIth century B. C., and most of its population had become slaves
of Sparta, under the name
“Helots”, so that an earlier city by the name of Messene no longer
existed.
Some fleeing Messenian eventually ended up in Sicily,
where they took over the city of Zancle
and rebaptized it Messina in memory of their former city.
After Epaminondas, the Theban general, following his victory over
Sparta at Leuctra
(371), freed the Messenian Helots of Sparta's dominion, they rebuilt Messene at
the foot of Mount Ithome.
Bernard Suzanne (page last updated 1998), ed.
This text is cited July 2003 from the Plato and his dialogues URL below, which contains interesting hyperlinks.
ΜΕΣΣΗΝΙΑ (Αρχαία περιοχή) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
District of southwestern Peloponnese,
west of Sparta, around the
city of Messene.
Messenia had been conquered by Sparta
during the VIIIth century B. C., and most of its population had become slaves
of Sparta, under the name
“Helots”. It was freed of Spartan dominion by Epaminondas, the Theban
general, following his victory over Sparta
at Leuctra in 371.
Bernard Suzanne (page last updated 1998), ed.
This text is cited July 2003 from the Plato and his dialogues URL below, which contains interesting hyperlinks.
ΙΘΩΜΗ (Αρχαία ακρόπολη) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Κοντά στην Ιθώμη βρήκε ο Επιτέλης, ο Αργείος στρατηγός, το περίφημο έλασμα του Αριστομένη, μετά από υπόδειξη του μυθικού ήρωα Καύκωνα που του παρουσιάστηκε σε όραμα. Το έλασμα με το τελετουργικό των θεών και η βοήθεια του Επιτέλη, υπό τις διαταγές του Επαμεινώνδα, ανέστησαν τη Μεσσηνία που είχε υποταγεί στους Σπαρτιάτες μετά τον Τρίτο Μεσσηνιακό πόλεμο.
ΤΡΑΧΗΛΑ (Χωριό) ΛΕΥΚΤΡΑ
H Τραχήλα διέπρεψε στην φυγάδευση συμμαχικών στρατευμάτων που είχαν αποκοπεί από τις μονάδες τους λόγω της ταχείας προέλασης των Ναζιστικών στρατευμάτων. Πρόκειται για τους Βρετανούς, Νεοζηλανδούς και Αυστραλούς στρατιώτες που βρίσκονταν στην περιοχή. Οι Τραχηλιώτες "όπως και άλλοι κάτοικοι των άλλων Διαμερισμάτων του Δήμου Λεύκτρου" τους έκρυψαν και έθρεψαν όσο καλύτερα μπορούσαν, προφυλάσσοντας τους από τους Ναζί. Παράδειγμα προς μίμηση είναι η ενέργεια ενός Τραχηλιώτη που πρόλαβε και ειδοποίησε τους Βρετανούς να φύγουν και οι Ναζί απειλούσαν το χωριό γιατί όπως έλεγαν βρήκαν τα σκεπάσματα των Βρετανών ζεστά. Ο τραχηλιώτης αυτός βρίσκεται εν ζωή και λέγεται Κωνσταντινέας Αντώνιος του Γεωργίου. Οι Τραχηλιώτες ενεργώντας κατάλληλα και με συνεργία κατοίκων γειτονικών χωριών, πέτυχαν να συνδεθούν με τη Μέση-Ανατολή και ύστερα από συνεννόηση, εστάλησαν υποβρύχια και τους παρέλαβαν. Σχετικό έγγραφο ευχαριστιών στάλθηκε από την Κυβέρνηση της Νέας Ζηλανδίας ..
Το κείμενο παρατίθεται το Οκτώβριο 2001 από ιστοσελίδα του Δήμου Λεύκτρου
ΚΟΡΩΝΗ (Αρχαία πόλη) ΠΕΤΑΛΙΔΙ
Η Κορώνεια ξαναιδρύθηκε τον 4ο αιώνα π.Χ. από τον Επιμηλίδη, απεσταλμένο του Επαμεινώνδα.
ΣΦΑΚΤΗΡΙΑ (Νησάκι) ΠΥΛΟΣ
Οι Αθηναίοι αφιέρωσαν μπρούτζινο άγαλμα της Νίκης στην Ακρόπολη για τη νίκη τους στη Σφακτηρία (Παυσ. 4,36,6).
ΜΕΘΩΝΗ (Κωμόπολη) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Στο νοτιότατο άκρο της δυτικής ακτής της Πελοποννήσου βρίσκεται το
απέραντο φρούριο της Μεθώνης. Στην μικρή χερσόνησο, που ήταν ήδη οχυρωμένη από
την αρχαιότητα, υπήρχε πάντοτε μια πόλη, φημισμένη για το λιμάνι της. Ταυτίστηκε
με την πόλη Πήδασο, την οποία αναφέρει ο Όμηρος με το επίθετο "αμπελόεσσα", σαν
την τελευταία από τα επτά "ευναιόμενα πτολίεθρα", που ο Αγαμέμνονας προσέφερε
στον Αχιλλέα για να κατευνάσει την οργή του. Ο Θουκυδίδης (2,25) σημειώνει πως
η οχύρωση της πόλης στη διάρκεια του Πελοποννησιακού πολέμου (431 π.Χ.) δεν ήταν
ισχυρή. Ο Παυσανίας ονομάζει την πόλη Μοθώνη - και τους κατοίκους Μοθωναίους-
και αναφέρει πως πήρε το όνομά της είτε από την κόρη του Οινέα είτε από το μικρό
νησάκι- που αργότερα οχυρώθηκε- και που λεγόταν "Μόθων λίθος". Ο βράχος
προστάτευε το λιμάνι της πόλης και συγχρόνως εμπόδιζε τη θάλασσα να αναταράσσεται
με δύναμη. Στη Μεθώνη εγκαταστάθηκαν οι Ναυπλιείς μετά το τέλος του Β' Μεσσηνιακού
πολέμου, επειδή εκδιώχθηκαν από τους Αργείους σαν σύμμαχοι των Λακεδαιμονίων.
Και μετά την ανεξαρτησία, όμως, της Μεσσηνίας
από τους Σπαρτιάτες (369 π.Χ.) οι Ναυπλιείς συνέχισαν να κατοικούν στην περιοχή
γιατί είχαν τηρήσει φιλική στάση απέναντι στους επαναπατριζόμενους Μεσσήνιους.
Τον 4ο αι. π.Χ. η Μεθώνη ενισχύθηκε με καλύτερες οχυρώσεις και συνέχισε να παραμένει
αυτόνομη μέχρι τα αυτοκρατορικά ρωμαϊκά χρόνια, οπότε γνώρισε την εύνοια ορισμένων
αυτοκρατόρων. Στη διάρκεια των Βυζαντινών χρόνων εξακολουθούσε να παραμένει αξιόλογο
λιμάνι και μια από τις σημαντικές πόλεις της Πελοποννήσου, έδρα ενωρίτατα επισκοπής.
Οι Βενετοί άρχισαν να έχουν βλέψεις για το λιμάνι της από τον 12ο
αιώνα καθώς "βρισκόταν στη μέση του δρόμου Βενετίας Ανατολής". Στα 1125, μάλιστα,
είχαν επιτεθεί εναντίον των πειρατών που την χρησιμοποιούσαν σαν καταφύγιο, επειδή
είχαν αιχμαλωτίσει Βενετούς εμπόρους που επέστρεφαν από την Ανατολή. Όταν οι Φράγκοι
πολιορκούσαν στα 1204 την Κωνσταντινούπολη,
ο Γοδεφρείδος Α' Βιλλεαρδουίνος παρασύρθηκε με το πλοίο του στη Μεθώνη, καθώς
κατευθυνόταν στην Κωνσταντινούπολη και υποχρεώθηκε να περάσει τον χειμώνα στην
περιοχή. Τότε δέχθηκε την πρόσκληση του τοπικού άρχοντα Ιωάννη Καντακουζηνού να
τον βοηθήσει να καταλάβει τη Δυτική Πελοπόννησο και "η επιτυχία έστεψε τα όπλα
αυτής της αφύσικης συμμαχίας". Όταν ο Καντακουζηνός πέθανε, ο γιος του προσπάθησε
να διαλύσει τη συμμαχία, χωρίς επιτυχία, αφού ο Βελλεαρδουίνος είχε καταλάβει
πως η κατάκτηση της Πελοποννήσου από τους Λατίνους θα ήταν εύκολο έργο.
Αρχικά η Μεθώνη μαζί με την Κορώνη
παραχωρήθηκαν στον Γοδεφρείδο Βιλλεαρδουίνο. Το Χρονικό του Μορέως αναφέρει την
υποδοχή των κατοίκων στους Φράγκους. "Εξέβησαν με τους σταυρούς, ομοίως με εικόνας
και ήλθαν κι επροσκύνησαν τον Καμπανέσην εκείνον όλοι του υπομώσασιν δούλοι του
ν' αποθάνουν".
Το 1206, όμως, οι Βενετοί κατέλαβαν τις δύο πόλεις και η κυριαρχία
τους επικυρώθηκε την άνοιξη του 1209 με συνθήκη που υπέγραψαν με τον Βιλλεαρδουίνο,
ο οποίος έκανε όλες τις απαραίτητες παραχωρήσεις, που θα του εξασφάλιζαν τη βοήθεια
της Βενετίας για την τελική υποταγή της Πελοποννήσου. Η ζωή οργανώθηκε και στη
Μεθώνη, όπως στην Κορώνη, σύμφωνα με τα συμφέροντα της Βενετίας και οι δύο πόλεις
έγιναν οι φρουροί των συμφερόντων της, τα "κυριότερα μάτια της Δημοκρατίας" στους
εμπορικούς και ναυτικούς δρόμους από και προς την ανατολή. Οι Βενετοί οχύρωσαν
τη Μεθώνη, που αναπτύχθηκε όπως και η Κορώνη, σε σημαντικό εμπορικό κέντρο με
μεγάλη ευημερία. Στα βενετσιάνικα αρχεία υπάρχουν λεπτομερείς καταγραφές για την
οργάνωση και τη διοίκηση των δύο μεσσηνιακών αποικιών της Βενετίας καθώς επίσης
για την εικόνα που παρουσίαζαν στο δεύτερο μισό του 14ου αιώνα και κυρίως μετά
το λοιμό, οπότε χρειάστηκε να αποικιστούν με "νέο σώμα αποίκων από τη μητρόπολη".
Φυσικό ήταν να προκαλέσει τις βλέψεις των Τούρκων, που, παρά τις συνθήκες
με τη Βενετία, βολιδοσκοπούσαν την κατάκτηση της περιοχής. Ο Βαγιαζήτ Β' στα τέλη
του 1500 συγκέντρωσε τις δυνάμεις του εναντίον της Μεθώνης, "το Πόρτ-Σάιδ της
Φράγκικης Ελλάδας, τον σπουδαίο ενδιάμεσο σταθμό μεταξύ Βενετίας και Αγίων Τόπων,
όπου κάθε ταξιδιώτης σταματούσε κατά τη διαδρομή του στην Ανατολή. Ένας προσκυνητής
που την επισκέφθηκε το 1484 θαύμασε τα γερά τείχη, τις βαθειές τάφρους και τους
οχυρούς πύργους" δέκα χρόνια αργότερα ήταν πιο οχυρωμένη. Ο Βαγιαζήτ παρά την
στενή πολιορκία δεν θα μπορούσε να την εκπορθήσει, αν οι κάτοικοι ενθουσιασμένοι
από την άφιξη ενισχύσεων δεν εγκατέλειπαν τα τείχη, γεγονός που εκμεταλλεύτηκαν
οι γενίτσαροι και κατέλαβαν τον πύργο από το παλάτι του κυβερνήτη. Η πόλη παραδόθηκε
στη φωτιά, ο Καθολικός επίσκοπος σκοτώθηκε την ώρα που μιλούσε στους πιστούς,
ο ανδρικός πληθυσμός αποκεφαλίστηκε, οι γυναίκες και τα παιδιά πουλήθηκαν σαν
δούλοι. Στις 9 Αυγούστου 1500 "η Μεθώνη έπεσε αφού παρέμεινε στα χέρια της Βενετίας
τριακόσια περίπου χρόνια. Χαρούμενος για το έπαθλό του ο Βαγιαζίτ έκανε τον γενίτσαρο
που πρωτανέβηκε στα τείχη σαντάκμπεη, δηλαδή επαρχιακό διοικητή, και την πρώτη
Παρασκευή μετά την άλωση, όταν έσβησε η φωτιά, πήγε στη βεβηλωμένη μητρόπολη για
να προσφέρει τις ευχαριστίες του στον θεό των μαχών, που όπως ομολόγησε, όταν
κοίταζε τη βαθειά τάφρο, του χρώσταγε την κατάκτηση αυτής της οχυρής πόλης". Η
ερήμωση ήταν τέτοια ώστε διέταξε να σταλούν από "κάθε χωριό του Μοριά" οικογένειες
για να αποκτήσει ξανά πληθυσμό η Μεθώνη. Τα τείχη επιδιορθώθηκαν και η περίοδος
της πρώτης τουρκικής κατοχής άρχισε. Το 1531 στο λιμάνι της Μεθώνης πόδισαν οι
Ιππότες του Αγίου Ιωάννη με σκοπό να καταλάβουν την άλλοτε βενετσιάνικη αποικία.
Αρχικά κατόρθωσαν με σκευωρία να αποβιβαστούν και να εξουδετερώσουν τους φρουρούς.
Η κατάληψη, όμως, του φρουρίου δεν ολοκληρώθηκε γιατί έφθασαν τουρκικές ενισχύσεις,
που τους ανάγκασαν, αφού λεηλάτησαν την πόλη και συνέλαβαν 1600 αιχμαλώτους, να
φύγουν. Στα 1572 τα παράλια της Μεθώνης απειλήθηκαν από τον Don Juan της Αυστρίας,
που δεν μπόρεσε, όμως, τελικά να την καταλάβει.
Σε όλη τη διάρκεια του 16ου και 17ου αιώνα, παρόλο που η μορφή της
Μεθώνης δεν έχει αλλάξει η παρακμή σε όλους του τομείς είναι εμφανής. Τον Ιούνιο
του 1686 οι δυνάμεις του Μοροζίνι πολιόρκησαν τη Μεθώνη, την οποία στις 10 Ιουλίου
οι Τούρκοι εγκατέλειψαν. Τα τείχη, που είχαν υποστεί σημαντική καταστροφή κατά
την πολιορκία, επιδιορθώθηκαν και νέοι κάτοικοι στάλθηκαν για να ενισχύσουν το
δυναμικό της πόλης. Η δεύτερη, όμως, αυτή περίοδος της Βενετοκρατίας δεν διήρκεσε
πολύ. Το 1715 οι Τούρκοι πολιόρκησαν το κάστρο και οι Βενετοί υπερασπιστές τρομοκρατημένοι
το εγκατέλειψαν φεύγοντας από την πύλη της θάλασσας. Σ' αυτή τη δεύτερη περίοδο
της Τουρκοκρατίας η παρακμή ολοκληρώθηκε. Όπως φαίνεται και από τις περιγραφές
των περιηγητών ο πληθυσμός είχε μειωθεί, οι οχυρώσεις βρίσκονταν σε κακή κατάσταση
και το λιμάνι είχε επιχωθεί. Το σημαντικότερο εμπόριο που διεξήγετο ήταν αυτό
των σκλάβων! Η απογοήτευση που αισθάνονταν οι ταξιδιώτες της εποχής φθάνοντας
στο λιμάνι της Μεθώνης, είναι φανερή και στο Οδοιπορικό του F. Chateaubriand,
που θεωρεί την ιστορία της "άδοξη".
Το 1825 ο Ιμπραήμ κατέλαβε τη Μεθώνη και εγκαταστάθηκε στο διοικητήριο,
πάνω από την είσοδο του κάστρου. Στο ίδιο κτίριο εγκαταστάθηκε το 1829 ο γάλλος
στρατηγός Μαιζόν, που απελευθέρωσε και την πόλη μαζί με άλλες της Πελοποννήσου.
Σήμερα τα τείχη του φρουρίου, αν και ερειπωμένα εξακολουθούν να είναι
επιβλητικά. Το κάστρο της Μεθώνης καταλαμβάνει ολόκληρη την έκταση του ακρωτηρίου
της νοτιοδυτικής ακτής μέχρι το μικρό νησάκι, που επίσης οχυρώθηκε με οκταγωνικό
πύργο και βρέχεται και από τις τρεις πλευρές από τη θάλασσα. Η βόρεια πλευρά του,
αυτή που βλέπει προς τη ξηρά, καταλαμβάνεται από μια ισχυρά οχυρωμένη ακρόπολη.
Μια τάφρος βαθιά χωρίζει το κάστρο από την ξηρά και η επικοινωνία αρχικά γινόταν
με ξύλινη γέφυρα. Οι Βενετοί επεξέτειναν τις αρχαίες οχυρώσεις και έκαναν διάφορες
προσθήκες και επισκευές και στις δύο περιόδους που κατείχαν το κάστρο.
Η είσοδός του βρίσκεται στη μέση περίπου της βόρειας πλευράς και είναι
προσιτή με μια πέτρινη γέφυρα από δεκατέσσερα τόξα, που χτίστηκε πάνω από την
τάφρο από τους τεχνικούς της Expedition scientifique de Moree, που συνόδευε τον
στρατηγό Μαιζόν. Συγχρόνως ανακαινίστηκε και η πύλη, που με τη μνημειακή μορφή
της αποτελεί ένα από τα εντυπωσιακότερα στοιχεία του κάστρου. Το άλλο είναι η
έκταση του. Η πύλη της εισόδου απολήγει σε ένα καμπυλόμορφο τόξο και δεξιά και
αριστερά φέρει παραστάδες με κορινθιακά κιονόκρανα. Θεωρείται έργο των Βενετών
μετά το 1700. Αριστερά και δεξιά της εισόδου διατηρούνται οι δύο μεγάλοι προμαχώνες.
Στην ανατολική πλευρά είναι ο προμαχώνας που χτίστηκε από τον στρατηγό Antonio
Loredan, κατά τη δεύτερη περίοδο της Βενετοκρατίας. Τότε διευρύνθηκε
και η τάφρος, που περιέβαλε τις οχυρώσεις προς την πλευρά της στεριάς και έγιναν
εργασίες στο ανάχωμα, που φέρει και πλάκα με ανάγλυφο το Λιοντάρι του Αγίου Μάρκου.
Στη δυτική άκρη βρίσκεται ο προμαχώνας Bembo, που χτίστηκε στη διάρκεια του 15ου
αιώνα. Η βόρεια πλευρά του τείχους είχε πάρει την τελική της διαμόρφωση στις αρχές
του 18ου αιώνα και αυτήν διατηρεί μέχρι σήμερα. Το ύψος του τείχους σ' αυτήν την
πλευρά φθάνει τα 11 μέτρα περίπου και οι δύο προμαχώνες επικοινωνούσαν μεταξύ
τους με ένα σκεπαστό πέρασμα. Το τείχος ενισχυόταν με τετράγωνους πύργους στη
βορειοανατολική πλευρά και έναν μεγάλο στρογγυλό στη βορειοδυτική. Για την κατασκευή
του χρησιμοποιήθηκαν καλοδουλεμένες πέτρες που έφεραν επίχρισμα από κονίαμα. Σε
ορισμένα σημεία χρησιμοποιήθηκε αρχαίο οικοδομικό υλικό σε δεύτερη χρήση, ευδιάκριτο
σήμερα σε έναν από τους πύργους της βόρειας πλευράς καθώς επίσης και στη νότια
πλευρά τους τείχους.
Αμέσως μετά την κεντρική πύλη ανοίγεται ένας δρόμος, θολοσκέπαστος,
που οδηγεί από μια δεύτερη πύλη και μετά σε μια τρίτη στο εσωτερικό του κάστρου,
όπου βρισκόταν το κατοικημένο μέρος και χωριζόταν από το βόρειο τμήμα με ένα εγκάρσιο
τείχος χαμηλού ύψους (6 μέτρα περίπου), ενισχυμένο με πέντε πύργους (τέσσερις
τετράγωνους και έναν οκταγωνικό) χρονολογικά ανήκει στην περίοδο μετά το 1500,
όταν οι Τούρκοι προσπαθούσαν να ενισχύσουν τον πληθυσμό αλλά και την οχύρωση του
κάστρου. Στο εσωτερικό σώζονται ερείπια από τα σπίτια στα οποία κατοικούσαν την
περίοδο της ακμής οι βενετσιάνοι άρχοντες, ο πλακόστρωτος δρόμος που οδηγούσε
στην πύλης της θάλασσας, τα ερείπια ενός τουρκικού λουτρού, της βυζαντινής εκκλησίας
της Αγίας Σοφίας, κοντά στην οποία βρέθηκε μία πλάκα με λατινικά γράμματα (που
χρονολογείται στα 1714), τμήματα δωρικών κιόνων, ένας μονολιθικός κίονας από γρανίτη
(1493/4), αράβδωτος, με κιονόκρανο στην κορυφή της βυζαντινής τεχνοτροπίας, όπου
υποτίθεται ότι ήταν στημένο είτε το φτερωτό λιοντάρι της Βενετίας ή η προτομή
του Μοροζίνι. Γι' αυτό και ονομάζεται "στήλη του Μοροζίνι". Στο κιονόκρανο υπήρχε
επιγραφή, που σήμερα δεν σώζεται. Στα αριστερά της εισόδου βρίσκονται τα ερείπια
του οικήματος το οποίο χρησιμοποίησε αρχικά σαν κατάλυμα ο Ιμπραήμ Πασάς το 1826
και αργότερα ο στρατηγός Μαιζόν. Οι Γάλλοι του απελευθερωτικού σώματος παρέμειναν
στην περιοχή μέχρι το 1833 και σ' αυτούς αποδίδεται η κατασκευή της εκκλησίας
της Αγίας Σωτήρας, που σώζεται ακόμη μέσα στο κάστρο. Στο εσωτερικό του κάστρου
διατηρούνται επίσης αρκετές δεξαμενές και τα λείψανα του νεκροταφείου των βρετανών
αιχμαλώτων κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου.
Στη νότια άκρη του οχυρωματικού περιβόλου υψώνεται η επιβλητική πύλη
της θάλασσας, που πρόσφατα αναστηλώθηκε. Αποτελείται από δύο ψηλούς τετράγωνους
πύργους (16 μέτρα) που επικοινωνούν μεταξύ τους με μία εξέδρα (18 περίπου μέτρα
μήκος και 6 περίπου μέτρα πλάτος) η οποία στέφεται με επάλξεις. Στο κέντρο ανοίγεται
η πύλη, που απολήγει στην κορυφή σε καμπύλο τόξο. Οι πύργοι είναι χτισμένοι με
μεγάλους πωρόλιθους και στο εσωτερικό τους έφεραν δωμάτια. Από την πύλη, ένας
πλακόστρωτος διάδρομος, πάνω από μια μικρή γέφυρα, οδηγεί στο μικρό οχυρωμένο
νησάκι, το Μπούρτζι.
Εδώ σφαγιάστηκαν πολλοί στρατιώτες και κάτοικοι της Μεθώνης, όταν το 1500 οι Τούρκοι
κατέλαβαν το οχυρό.
Το Μπούρτζι χρονολογείται στην περίοδο μετά το 1500 και χρησιμοποιήθηκε
σε διάφορες εποχές και σαν φυλακή. Αποτελείται από ένα διώροφο οκταγωνικό πύργο.
Σε κάθε όροφο υπάρχει στηθαίο με οδοντωτές επάλξεις. Ο πύργος απολήγει σε ένα
κυκλικό θόλο. Στον κάτω όροφο υπήρχε μία δεξαμενή και το όλο έργο, με μικρή αμυντική
σημασία, χρονολογείται στην πρώτη περίοδο που οι Τούρκοι κατείχαν το φρούριο.
H δυτική πλευρά των τειχών του οχυρωματικού περιβόλου είναι αμελέστερα
κατασκευασμένη από τις άλλες. Το τείχος ήταν ενισχυμένο με πέντε τετράγωνους πύργους
και χρονολογικά ανήκει στην πρώτη περίοδο, που οι Βενετοί κατείχαν το φρούριο.
Η πλευρά αυτή με τα βράχια και την απότομη θάλασσα κάνει δύσκολα ευπρόσβλητο το
κάστρο, γι' αυτό ίσως στην κατασκευή του δεν δόθηκε μεγάλη προσοχή. Εξάλλου το
τμήμα αυτό του κάστρου φαίνεται πως δέχθηκε τις λιγότερες καταστροφές καθώς και
τις λιγότερες επισκευές. Εδώ αποκαλύφθηκαν, στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου,
μετά από έκρηξη, τμήματα καλοδουλεμένων δόμων από τα αρχαία τείχη της Μεθώνης.
Αρχαίο οικοδομικό υλικό έχει χρησιμοποιηθεί και στα θεμέλια ενός από τους τετράγωνους
πύργους. Στο εσωτερικό του τείχους διατηρούνται ερείπια τουρκικών πολεμικών εγκαταστάσεων.
Η ανατολική πλευρά των τειχών επίσης έφθανε αρχικά μέχρι τη θάλασσα.
Σήμερα μπροστά σε αρκετό τμήμα της απλώνεται μια μεγάλη αμμουδιά. Παράλληλα με
το ανατολικό τείχος, μέχρι το Μπούρτζι, υπήρχε μόλος και εκεί σχηματιζόταν το
μικρό οχυρωμένο λιμάνι (mandrachio), ενώ το μεγάλο βρισκόταν στα βορειοανατολικά,
όπου και μπορούσαν να τραβιούνται τα πλοία. Το τείχος και σ' αυτήν την πλευρά
ήταν ενισχυμένο με πύργους. Η μακρά ανατολική πλευρά δέχθηκε πολλές επισκευές,
που έγιναν στις αρχικές βενετσιάνικες οχυρώσεις του 13ου αιώνα, κυρίως στη δεύτερη
Βενετοκρατία και Τουρκοκρατία. Σε έναν από τους πύργους διατηρούνται τμήματα της
βυζαντινής οχύρωσης. Στην άκρη της ανατολικής πλευράς υπήρχε μια μικρή πυλίδα
προστατευμένη με πύργο. Στη νοτιοανατολική άκρη διατηρούνται τα ερείπια ενός τουρκικού
πύργου.
Σε διάφορα σημεία της οχύρωσης σώζονται βενετσιάνικα εμβλήματα με
το φτερωτό λιοντάρι του Αγίου Μάρκου και επιγραφές. Όπως στη βόρεια πλευρά του
προμαχώνα Loredan, όπου υπάρχει πλάκα με επιγραφή από την εποχή που ο στρατηγός
Loredan είχε αναλάβει διοικητής στην Πελοπόννησο. Στον βόρειο τοίχο του, δεξιά
της κεντρικής εισόδου, υπάρχει επίσης πλάκα με τα εμβλήματα των οικογενειών Foscarini,
Foscolo και Bembo, στον οποίο η επιγραφή αποδίδει και την κατασκευή του προμαχώνα
Bembo λίγο πριν το 1500. Το κάστρο της Μεθώνης προβάλλει σήμερα έρημο κι απομονωμένο.
Όταν οι χειμωνιάτικοι άνεμοι το χτυπούν τότε λένε οι ντόπιοι πως
μπορείς να ακούσεις τις κραυγές των φυλακισμένων και των αδικοσκοτωμένων στο Μπούρτζι.
Η καλύτερη ώρα για να χαρεί κανείς τη Μεθώνη είναι το δειλινό από
τον απέναντι λόφο. Τότε το φως του ήλιου, που ετοιμάζεται να χαθεί στην πλευρά
του Ιονίου, γλιστράει πάνω στα ογκώδη τείχη στεφανώνοντάς τα με μουντές αποχρώσεις.
Παντού κυριαρχεί μια άπιαστη γαλήνη.
Το ανωτέρω κείμενο προέρχεται από το βιβλίο «Κάστρα της Πελοποννήσου» Αθήνα
1993 , των εκδόσεων ΑΔΑΜ
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Μεθώνης
ΑΜΦΕΙΑ (Αρχαία πόλη) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Στον Α' Μεσσηνιακό Πόλεμο κατέλαβαν την πόλη οι Σπαρτιάτες και σκότωσαν όλους του Μεσσήνιους καταστρέφοντας και την πόλη. Πιθανή θέση της η περιοχή Β της Ιθώμης, στα περάσματα από την αρχαία Μεσσηνία προς τη Λακωνία, Α του χωριού Κατσαρού ή κοντά στο χωριό Τρύφα (Εγκυκλ. Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάννικα).
ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ (Κωμόπολη) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
ΜΕΘΩΝΗ (Αρχαία πόλη) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Οι Ιλλυριοί είχαν μπει στο λιμάνι της Μεθώνης με δήθεν φιλικές διαθέσεις, όμως όταν οι κάτοικοι τους πλησίασαν άφοβα, τους απήγαγαν και ερήμωσαν την πόλη (Παυσ. 4,35,6-7).
ΜΕΣΣΗΝΗ (Αρχαία πόλη) ΙΘΩΜΗ
...and Messene was destroyed by the Lacedaemonians but restored by the Thebans and afterward by Philip the son of Amyntas. The citadels, however, remained uninhabited.
ΕΙΡΑ (Αρχαίο φρούριο) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Η Πυθία είχε δώσει στον Αριστομένη και στο μάντη Θέοκλο χρησμό που προμήνυε την ήττα των Μεσσηνίων. Πράγματι, μια νύχτα με τρομερή καταιγίδα οι Λακεδαιμόνιοι μπήκαν στην ακρόπολη της Είρας αιφνιδιάζοντας τους Μεσσήνιους, οι οποίοι επί μέρες αντιστέκονταν όσο μπορούσαν, ακόμα και οι γυναίκες πολεμούσαν με κάθε μέσο. Ο Θέοκλος όμως και ο Αριστομένης ήξεραν ότι το τέλος είχε φτάσει και αποφάσισαν ο μεν πρώτος να πεθάνει σκοτώνοντας όσους εχθρούς μπορέσει, ο δε Αριστομένης να οδηγήσει τους Μεσσήνιους έξω από την ακρόπολη, εγκαταλείποντας τη μάταιη προσπάθεια για νίκη.
ΜΕΣΣΗΝΗ (Αρχαία πόλη) ΙΘΩΜΗ
Η Μεσσήνη συχνά γινόταν στόχος επιθέσεων από Λακεδαιμόνιους και Σπαρτιάτες, οι οποίοι αγωνίζονταν να την καταλάβουν και κάποτε το κατάφερναν για λίγο, μέχρι οι Μεσσήνιοι να ανακτήσουν τις δυνάμεις και την πόλη τους (Παυσ. 4,29,1-12).
At this time, it may be explained, the Lacedaemonians had finally overcome both the Helots and Messenians, with whom they had been at war over a long period, and the Messenians they had allowed to depart from Ithome under a truce, as we have said, but of the Helots they had punished those who were responsible for the revolt and had enslaved the rest.
ΝΟΥΔΙΟΝ (Αρχαία πόλη) ΤΡΙΦΥΛΙΑ
Ηταν μια από τις πόλεις που ίδρυσαν ομάδες Μινύων που είχαν φύγει αρχικά από τη Λήμνο και στη συνέχεια και από τη Λακωνική. Οι άλλες πόλεις ήταν οι εξής: Λέπρεο, Μάκιστος, Επιος, Πύργος και Φρίξα. Τις περισσότερες από αυτές τις πόλεις τις κατέλαβαν και τις κατέστρεψαν αργότερα οι Ηλείοι (Ηρόδ. 4,148,4).
ΠΥΛΟΣ (Κωμόπολη) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
20/10/1827
Δύο χρόνια μετά την υπογραφή του πρωτοκόλλου του Λονδίνου,
με το οποίο αναγνωριζόταν η ανεξαρτησία του Ελληνικού Έθνους, στις 20 Οκτωβρίου
του 1827, 26 πολεμικά πλοία της Αγγλίας,
της Γαλλίας και της Ρωσίας,
εκτελώντας διατεταγμένη αποστολή, εισέρχονταν στον όρμο του Ναβαρίνου με σκοπό
να εξαναγκάσουν τον Ιμπραήμ να σεβαστεί τους όρους του πρωτοκόλλου.
Η παράδοση θέλει ένα τυχαίο γεγονός - ένας πυροβολισμούς από μερικούς
θερμόαιμους Τουρκο-αιγύπτιους, που στοίχισε τη ζωή στον Έλληνα δραγουμάνο της
Αγγλικής μοίρας, Μ. Μικέλη - να προκαλέσει τη μεγαλύτερη ναυμαχία μεταξύ των τριών
Μεγάλων Δυνάμεων και των Οθωμανών, γεγονός που στοίχισε στον Ιμπραήμ την καταστροφή
των 2/3 του στόλου του (που αποτελείτο από 120 καράβια) και πολλές χιλιάδες σε
νεκρούς και τραυματίες.
Η ναυμαχία του Ναβαρίνου όπως είναι γνωστό χάρισε οριστικά στην Ελλάδα
την πολυπόθητη από αιώνες ελευθερία και ανεξαρτησία.
Το κείμενο παρατίθεται το Μάρτιο 2004 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου
Πύλου.
ΓΑΡΓΑΛΙΑΝΟΙ (Κωμόπολη) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Πότε κτίστηκε η πόλη δεν είναι ακριβώς γνωστό, ούτε από που έλαβε
το όνομά της. Στους Bενετικούς χάρτες αναφέρεται με την ονομασία "GURGULIA".
Ο Φρ. Πουκεβίλ, που την επισκέφθηκε το 1805 λέει γι' αυτή: "Δεν φαίνεται
αυτό το μεγάλο χωρίον να ήταν καλύτερον κατοικημένο εις την αρχαιότητα από ότι
είναι επί των ειδικών μας ημερών, διότι οι ιστορικοί έχουν λησμονήσει το μέρος
αυτό της χώρας το περιλαμβανόμενο μεταξύ Κυπαρισσίας
και Πύλου".
Ωστόσο στο τόπο των Γαργαλιάνων είναι βέβαιο ότι στους υστερορωμαϊκούς
χρόνους (150 μ.Χ. - 950 μ.Χ.) υπήρχε μικρός οικισμός. Τούτο μαρτυρούν οι αρχαίοι
τάφοι, που ανακαλύφθηκαν το 1933 καθώς και πιθοειδή ορύγματα, στη βόρεια συνοικία
της πόλεως, που λέγεται "Ανεμόμυλος". Τα διάφορα ευρήματα των τάφων
και των ορυγμάτων ανήκουν στην εποχή αυτή. Όμως δεν χωρεί αμφιβολία ότι ολόκληρη
η περιοχή της πόλεως και σε μεγάλη έκταση του τέως δήμου Πλαταμώδους και νυν Δήμου
Γαργαλιάνων ήταν κατοικημένη και στους προϊστορικούς χρόνους. Ίχνη κατοικήσεως
έχουν επισημανθεί :
•Πρωτοελλαδικής περιόδου (3000 - 2000 π.Χ.) στη θέση Όρντινες, βορειοδυτικά,
των σημερινών Γαργαλιάνων, σε απόσταση 7 χλμ., πάνω από τον όρμο του Λαγκουβάρδου
και κοντά στη νότια όχθη του ποταμού.
•Μεσοελλαδικής περιόδου (2000 - 1600 π.Χ.) στη θέση Τσούκα 3 χλμ. ανατολικά
των Γαργαλιάνων, στη θέση Καντάμο 4 χλμ. μεσημβρινά της πόλεως και στη θέση Κάναλος
σε απόσταση 4 χλμ. δυτικά της.
•Υστεροελλαδικής περιόδου (1600-1400 π.Χ.) στη θέση Λαγού 7,5 χλμ. ανατολικά
των Γαργαλιάνων.
•Κλασικών χρόνων στη θέση Ντάβανου 2,5 χλμ. νότια των Γαργαλιάνων
•Ελληνιστικών χρόνων στη θέση Χουχλαστή 4 χλμ. δυτικά των Γαργαλιάνων
•Ρωμαϊκών χρόνων στη θέση Βρυσόμυλος 7 χλμ. νότια των Γαργαλιάνων
•Βυζαντινών χρόνων στη θέση Κουτσουβέρι 2,5 χλμ. βόρεια των Γαργαλιάνων
Στους ομηρικούς χρόνους όλη η περιφέρεια του Δήμου υπαγόταν στο Βασίλειο
του Νέστορος. 6 χλμ. νοτιοδυτικά των Γαργαλιάνων στη θέση Διαλισκάρι στην αρχαιότητα
είχε αναπτυχθεί μεγάλη και σπουδαία πόλη. Από τα διάφορα ευρήματα της περιοχής
συμπεραίνεται ότι είχε κατοικηθεί από τον 4ο αιώνα π.Χ. και μέχρι τον 7ο αιώνα
μ.Χ. Στα χρόνια της Βενετοκρατίας οι Γαργαλιάνοι υπαχθήκανε στην επαρχία (ΤΈRRΙΤΟRIΟ)
Αρκαδιάς του νομού Μεθώνης κι έπειτα του Νομού Μεσσηνίας. Σε Βενετικά έγγραφα
της εποχής αυτή η πόλη μνημονεύεται με την ονομασία GARGALIANO, που κατά τον ιστορικό
Παύλο Καρολίδη ετυμολογείται από το όνομα Γάργαλος ή Γαργαλιάνος και κατά τον
δημοσιογράφο Μ. Ρόδα από το όνομα Βενετού εξόριστου στην περιοχή αυτή GARGALIANO.
Ιστορία (Β' Περίοδος)
Στις αρχές της δεύτερης Τουρκοκρατίας (1715) αποπερατώθηκε ο Μητροπολιτικός
ναός της πόλεως "Το Γενέθλιο της Θεοτόκου", που είχε θεμελιωθεί επί
Βενετών. Σπουδαιότατο γεγονός της περιόδου αυτής (1715 - 1821) είναι η επανάσταση
των υποδούλων Ελλήνων κατά των Τούρκων το έτος 1770, η οποία υποκινηθείσα υπό
της Ρωσίας, αλλά μη υποστηριχθείσα από επαρκείς Ρωσικές δυνάμεις, απέτυχαν (Ορλωφικά).
Προς καταστολή της επαναστάσεως εκείνης ο Τούρκος στρατάρχης Μουσταφά πασάς ξεκίνησε
από την Λάρισα κατήλθε
μέχρι της Τριφυλίας
και, αφού κατέπνιξε και εκεί την επανάσταση, προχώρησε από την Κυπαρισσία προς
τους Γαργαλιάνους, οπού στρατοπέδευσε με 20.000 πεζούς και ιππείς Τούρκους και
Αλβανούς. Ακολούθως διευθύνθηκε προς Νεόκαστρο (Πύλο).
Στο τέλος του 18ου αιώνος αναδεικνύεται προύχοντας των Γαργαλιάνων
και μοραγιάν βιλαετλής (αρχών του Μορέως) ο πρωτοσύγκελος της Μητροπόλεως Χριστιανουπόλεως
Ανθιμος Ανδριανόπουλος. Ο αδελφός αυτού Ιωάννης ή Αναγνώστης υπηρέτησε στo Ρωσικό
στρατό και ανήλθε μέχρι του βαθμού του μαγιόρου (ταγματάρχη). Κατά την εποχή αυτή
το απέναντι των Γαργαλιάνων έρημο νησί Πρώτη
έχει αποβεί ορμητήριο αγρίων πειρατών, ντόπιων και ξένων, οι οποίοι βρίσκουν καταφύγια
στους όρμους, τους βράχους και τις σπηλιές. Η ασφάλεια της χώρας έχει διαταραχθεί
από την εποχή των Ορλωφικών. Κατά την εποχή αυτή οι Γαργαλιάνοι ήταν έδρα κατή
Οθωμανού, δηλαδή δικαστού. Έχουμε έγγραφες πληροφορίες, ότι ο Αλβανός κατής των
Γαργαλιάνων καρατόμησε (αποκεφάλισε) αυθαίρετα, το έτος 1770 (6) έξι αθώους Γαργαλιανιώτες.
Στις παραμονές της Μεγάλης Επαναστάσεως οι Γαργαλιάνοι έχουν 1.000
κατοίκους, τα σπίτια είναι σκεπασμένα με κόκκινα λαμπερά κεραμίδια και έχουν κήπους
φυτεμένους μέσα στους οποίους υψώνονται κυπαρίσσια γεμάτα χάρη. Ο Πουκεβίλ μας
δίνει την εξής περιγραφή του τοπίου: "Γήλοφοι σκεπασμένοι με αμπέλια, μία
σκηνή αλσών γραφικών, η γλυκύτης ενός αέρος αρωματισμένου από αμέτρητα ευώδη φυτά,
η ωραία θέα της θαλάσσης, καθιστούν την τοποθεσία αυτήν την πλέον θελκτική της
χαριέσσης Μεσσηνίας".
Το έτος 1812 στους Γαργαλιάνους δημιουργήθηκε σχολείο, με διδάσκαλο
τον συγγενή και συμπολίτη του εθνομάρτυρα πατριάρχου Γρηγορίου Ε' Καλλίνικο Καστόρχην,
τον μετέπειτα σχολάρχη Καλαμών και αργότερα Αρχιεπίσκοπο Φθιώτιδος
και Λοκρίδας.
Κατά την Ελληνική επανάσταση πολιτικός αρχηγός της πόλεως ήταν ο Αντώνιος
Λούκας, κάτοχος μεγάλης περιουσίας, ο οποίος και εισέφερε μεγάλα ποσά για τη διεξαγωγή
του αγώνα, στρατιωτικός αρχηγός ήταν ο αξιωματικός (καπετάνιος) Διονύσιος Αγαπηνός,
ο οποίος υπηρέτησε σε όλο τον αγώνα, έχοντας υπό τις διαταγές του πενήντα ντόπιους
πολεμιστές. Η οικογένεια των Αγαπηνών καθώς και ο Δημήτριος Παπαχριστοφίλου είχαν
μυηθεί στη Φιλική Εταιρία. Απόγονος αυτού είναι ο ονομαστός οπλαρχηγός του μακεδονικού
αγώνος Τέλος Αγρας, που δολοφονήθηκε από τους Βούλγαρους, του οποίου το πραγματικό
όνομα ήταν Σαραντέλος Τέλος ή Σαράντος Αγαπηνός. Στον αγωνιστή Διονύσιο Αγαπηνό
απονεμήθηκε, από το βασιλιά Όθωνα, μετάλλιο και δίπλωμα εθνικής ευγνωμοσύνης.
Αλλοι αγωνιστές της επαναστάσεως που επέζησαν και τους απενεμήθη αριστείο
από τον Όθωνα αναφέρονται: Θεόδωρος Αλεξόπουλος, Δημήτριος Αναγνωστόπουλος, Ιωάννης
Αναγνωστόπουλος, Κωνσταντίνος Αναγνωστόπουλος, Θεόδωρος Βλαχαδαμόπουλος, Παναγιώτης
Διακουμόπουλος, Νικόλαος Κοταράς, Αθανάσιος Κούσουλας, Αθανάσιος Κρεκούκιας, Κώστας
Κριθαράς, Δημήτριος Κωνσταντίνου, Γεώργιος Νικολόπουλος, Διονύσιος Νικολόπουλος,
Αθανάσιος Παντελόπουλος, Γεώργιος Παπαδημόπουλος, Αντώνιος Παπαχριστοφιλόπουλος,
Γεώργιος Πετρόπουλος, Διονύσιος Πετρόπουλος, Σπυρίδων Πετρόπουλος, Γεώργιος Σκιάδας,
Νικόλαος Σκουτζόπουλος, Θεόδωρος Χρονόπουλος, Δημήτριος Χριστοφιλογιαννόπουλος.
Μετά την αποβίβαση των αιγυπτιακών στρατευμάτων του Ιμπραήμ στη Μεθώνη
τον Φεβρουάριο του 1825, οι Γαργαλιάνοι λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, αποβαίνουν
τόπος διέλευσης πολεμιστών κατευθυνομένων προς το Νεόκαστρο (Πύλο) και το Παλιό
Ναβαρίνο.
Ο Ιωάννης Μακρυγιάννης κατά διαταγή της Κυβερνήσεως σπεύδει προς τα
κινδυνεύοντα φρούρια και όταν φθάνει στους Γαργαλιάνους, ενεργεί στρατολογία.
Από τη προθυμία των προσελθόντων από την περιφέρεια των Γαργαλιάνων 1600 ανδρών
συγκινημένος ο Μακρυγιάννης γράφει: "Τέτοιοι αγαθοί πατριώτες είναι αυτείνοι οι
μικροί φιλόπατροι". Εδώ συναντήθηκε με τον αδελφό του Πετρόμπεη, Κατζή και αφού
εκκλησιάσθηκε και κοινώνησε μεσάνυχτα στο Ναό της Παναγίας αναχώρησε για το Ναβαρίνο.
Από το 1825 μέχρι το 1828 κατά τις επανειλημμένες επιδρομές του Ιμπραήμ
στην Τριφυλία, ο στρατός του λεηλάτησε, πυρπόλησε και κατάστρεψε τους Γαργαλιάνους
και τα περίχωρα, όπως και όλη την πεδινή Τριφυλία. Συγκεκριμένα την 23η Μαΐου
1825 ο ίδιος ο Ιμπραήμ με τον στρατό του αναχώρησε στις 7 το πρωί από τα Φιλιατρά
ήρθε στους Γαργαλιάνους και αναχώρησε μέσω της Λαγουδίστης (Χώρα) στο Νιόκαστρο
και Μεθώνη. Οι κάτοικοι της πόλης είχαν καταφύγει, στα Κοντοβούνια, Σουλιμοχώρια
και Ζούρτσαν κατά διαταγή της Κυβερνήσεως. Στις 7 Οκτωβρίου 1825 ο Ιμπραήμ με
23 χιλιάδες στρατό εισέβαλε από την Πύλο στην πεδινή Τριφυλία και την λεηλάτησε
μέχρι την Κυπαρισσία και την ορεινή Τριφυλία. Νέα εισβολή ενήργησε ο αιγυπτιακός
στρατός από το Νεοκάστρου στη Τριφυλία την 28η Οκτωβρίου 1827, κατά την οποία
λεηλατήθηκαν πάλι μαζί με όλα τα μέρη και οι Γαργαλιάνοι και σκοτώθηκαν όσοι βρεθήκαν
εκεί, άοπλοι και αδύναμοι. Στον Ιερό Ναό της Παναγίας σώζεται εικόνα η οποία φέρει
τα ίχνη της θηριωδίας του. Πολλές οικογένειες της πόλεως, ιδίως γυναικόπαιδα,
σε όλη την διάρκεια της επαναστάσεως είχαν καταφύγει στα Επτάνησα
και μάλιστα στη Ζάκυνθο,
απ' όπου επέστρεψαν μετά την απελευθέρωση.
Με τις συχνές αυτές επιδρομές του Ιμπραήμ δοκιμάσθηκε σκληρότατα ο
πληθυσμός της πόλεως. Τα σπίτια ήταν καμένα και τα κτήματα κατεστραμμένα. 'Ήταν
αναγκασμένος να τα δημιουργήσει από την αρχή χωρίς χρήματα, χωρίς εισοδήματα.
Για αυτόν το λόγο μετά την απελευθέρωση οι κάτοικοι απευθύνθηκαν στην Κυβέρνηση
ζητώντας οικονομική ενίσχυση για τις γεωργικές τους ανάγκες.
Μετά την απελευθέρωση, τον Φεβρουάριο του 1829, επισκέπτονται τους
Γαργαλιάνους τα μέλη της Γαλλικής επιστημονικής αποστολής, που ακολουθούσε τον
στρατάρχη Ν. ΜΑΙSOΝ, προερχόμενο από το Ναβαρίνο. Οι Γάλλοι ενθουσιασμένοι από
την υποδοχή γράφουν στην Έκθεση τους : "Εις τους Γαργαλιάνους θα εκάμνομεν
πλήρη την γνωριμία ημών με τους εντοπίους (δηλαδή τους Έλληνας) και θα ησθανόμεθα
την υποχρέωσιν να επανορθώσωμεν αμέσως την κακήν εντύπωσιν, την οποίαν είχομεν
παρακινηθεί να σχηματίσωμεν, επειδή ηκούομεν αυτούς να συκοφαντούν και επειδή
παντού σχεδόν δεν είχομεν ακόμη συναντήσει παρά μόνον επαίτας, ανυπόφορους και
ρυπαρούς". Η "Εκθεση" αυτή των Γάλλων, μας πληροφορεί ότι από τους
1000 κατοίκους των Γαργαλιάνων επέζησαν από τον Αγώνα μόνον 250.
Μετά την απελευθέρωση οι Γαργαλιάνοι διαρκώς προάγονται. Ο βασιλιάς
Όθων επισκέφθηκε τους Γαργαλιάνους στις 4 Οκτωβρίου 1833, και έμεινε εις την οικία
του Διονυσίου Σκυλοδήμα, και στις 14 Φεβρουαρίου 1838 με την Αμαλία, και έμεινε
στην οικία του αγωνιστή και δημογέροντα Θεοδώρου Αλεξοπούλου.
Το κυριότερο προϊόν της πόλης ως τον Β' Παγκόσμιο πόλεμο ήταν η σταφίδα,
η παραγωγή της οποίας είχε φθάσει τα 9.000 ενετικά χιλιόλιτρα.
Οι Γαργαλιάνοι αρχίζουν κυρίως να αναπτύσσονται μετά το 1850, όπου
και πολλαπλασιάζονται από χρόνο σε χρόνο οι σταφιδοφυτείες, αλλά από το έτος 1893
το εμπόριο της σταφίδας αντιμετωπίζει πολλές κρίσεις, και οι Γαργαλιανιώτες από
τότε αρχίζουν να μεταναστεύουν στην Αμερική. Μεταξύ των μεταναστών αυτών είναι
και ο Θεόφραστος Σπύρου Αναγνωστόπουλος, ο οποίος αναχώρησε από τους Γαργαλιάνους
το έτος 1906 και εγκαταστάθηκε στη Βαλτιμόρη της Αμερικής, που γέννησε το 1918
τον μετέπειτα αντιπρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής Σπύρο Αγκνιου. Στη
νεώτερη Ιστορία των Γαργαλιάνων και του έθνους μας ολόκληρου ως εξέχουσα μορφή
προβάλλει ο νεαρός Γαργαλιανιώτης ανθυπολοχαγός και Μακεδονομάχος αρχηγός, καπετάν
Τέλος Αγρας (Σαράντης Αγαπηνός). Αξιοι αναφοράς είναι οι εικονογράφοι Ιωάννης
Γ. Ταμπάκης και Αλέξανδρος Αθ. Διακουμόπουλος από τους Γαργαλιάνους.
Κατά τους τελευταίους πολέμους (1912 - 1913, 1918 - 1922, 1940 - 1944)
από την ολοκλήρωση της Εθνικής αποκατάστασης πλήρωσε και η πόλη των Γαργαλιάνων
αρκετό φόρο αίματος.
Τους τελευταίους χρόνους μέγας ευεργέτης των Γαργαλιάνων ανεδείχθη
ο Δημήτριος Βασιλείου Μπρίσκας, αδελφός του καθηγητή Πανεπιστημίου των Παρισίων,
Σωτηρίου Μπρίσκα. Για τα χρήματα, τα οποία έστειλε από την πόλη FORT LAUDERDALE
της Αμερικής, κτίστηκαν η Μπρίσκειος Δημοτική Βιβλιοθήκη και το Δημοτικό Γυμναστήριο
των Γαργαλιάνων.
Το κείμενο παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Δήμου Γαργαλιάνων
ΚΑΡΔΑΜΥΛΗ (Λιμάνι) ΚΑΛΑΜΑΤΑ
Η Καρδαμύλη είναι ένα παραλιακό χωριό που βρίσκεται στη Μεσσηνιακή Μάνη 35Km νότια της Καλαμάτας. Είναι μια μαγευτική περιοχή με ιστορική καταγωγή που διατηρεί το προομηρικό της όνομα και αναφέρεται στον Όμηρο (Ιλιάδα στιχ. 149-153 και 292-528) ως πρώτη από τις "επτά ευνομούμενες και καλώς κατοικούμενες πόλεις" που ο Αγαμέμνονας θα έδινε προίκα στον Αχιλλέα αν νυμφευόταν μια από τις κόρες του. Ο Παυσανίας (Λακωνικά ΙΙΙ 26,7) αναφέρει ότι η Καρδαμύλη, της οποίας μνεία κάνει και ο Όμηρος, απέχει από τη θάλασσα "οκτώ σταδίους", ότι υπήρχε Ιερό του Νηρηέως και ότι εκεί αποβιβάστηκε ο γιός του Αχιλλέα Πύρρος ή Νεοπτόλεμος με το γιό του Νέστωρα Πεισίστρατο και πήγαν στην Σπάρτη για το γάμο του Πύρρου με την Ερμιόνη κόρη του Μενελάου. Η παράδοση μας πληροφορεί ότι στην Καρδαμύλη και μάλιστα στο χώρο που περιγράφει ο Στράβων βρίσκονται οι τάφοι των ημίθεων υιών του Δία και της Λήδας, Κάστορα και Πολυδεύκη (Διόσκουρων), που είναι λαξευμένοι πάνω στη πέτρα.
Κατά τη Ρωμαϊκή περίοδο η Καρδαμύλη λειτουργούσε σαν επίνειο της Σπάρτης. Στους μεταβυζαντινούς χρόνους γνωρίζει μεγάλη ακμή σαν επίνειο του Μυστρά. Πολλοί βυζαντινοί βρίσκουν καταφύγιο εδώ. Πολλά από τα σημερινά ονόματα έχουν βυζαντινές ρίζες. Η ιστορία της Καρδαμύλης δεν σταματά στα αρχαία χρόνια, ο ρόλος ήταν πολύ σημαντικός και στη νέα Ελληνική Ιστορία. Χώρος ελεύθερος στην Τουρκοκρατία αποτέλεσε χώρο συνάντησης των Επαναστατών. Η Φιλική Εταιρεία έχει ορίσει τη Μάνη ως τόπο οργάνωσης και ορμητηρίου της Επανάστασης. Εδώ συγκεντρώθηκαν όλοι οι πρόκριτοι, οπλαρχηγοί και καπεταναίοι όπου αποφάσισαν και οργάνωσαν την έναρξη της Επανάστασης. Από εδώ ξεκίνησε ο Κολοκοτρώνης, με τα υπόλοιπα παλικάρια στις 22 Μαρτίου για να ελευθερώσουν την Καλαμάτα στις 23.
Το κείμενο παρατίθεται το 2002 από ιστοσελίδα του Δήμου Λεύκτρου
ΚΟΡΟΜΗΛΙΑ (Χωριό) ΤΡΙΚΟΡΦΟ
Σε απόσταση 38 χιλιομέτρων από τη Μεσσηνιακή πρωτεύουσα και σε υψόμετρο
490 μέτρων, κάποιοι μακρινοί μας πρόγονοι διάλεξαν να χτίσουν το χωριό μας την
Κορομηλιά. Από πληροφορίες των Μεσσηνιακών Νέων και μαρτυρίες παλαιότερων συγχωριανών
μας, η ιστορία της Κορομηλιάς διαμορφώνεται μέσα στο χρόνο ως εξής: Αρχικά από
το 1821 - 1825 και με την τοπωνυμία Ταγάρενα ή Ζαγάρενα μαζί με άλλα 68 χωριά
και 3 μοναστήρια υπαγόταν στην επαρχία Ανδρούσης. (Αριστεία Επανάστασης Αγωνιστών
του 1821 από Ζαγάρενα Κρόμπας Γεώργιος, Κρόμπας Κοσμάς, Κωνσταντακόπουλος Πέτρος,
Μουστάκης Γιαννάκης, Τσερπές Σταύρος.)
Στα 1825 κατά την εκείθεν διέλευση των Ρουμελιώτικων στρατευμάτων
οι κάτοικοι του χωριού δεινοπάθησαν, διότι οι άγριοι εκείνοι πολεμισταί τους συμπεριεφέρθηκαν
σαν σε εχθρική χώρα. Συγκεκριμένα στις 6 Μαρτίου 1825 που μπήκε ο στρατηγός Καραϊσκάκης,
οι Τζαβελαίοι κλπ με 2000 στρατιώτας και κάθισαν όλοι 3 ημέρες, άρπαξαν από τους
κατοίκους: Aλεύρι 3.000 οκάδες αξίας 1.500 γροσ. Σφακτά 600 οκάδες αξίας 4.200
γροσ. Κριθάρι 600 οκάδες αξίας 300 γροσ. 50 γελάδια που σκότωσαν έφαγαν και πήραν
τα δέρματά τους για τσαρούχια αξίας 3.000 γροσ. Αργότερα, και ως το 1835, στην
επαρχία Εμπλακίων με εκπρόσωπό της τον Πετρόπουλο Κωνσταντάκη.
Το 1836 ανήκε στο Δήμο Ιαμείας και αμέσως μετά τη διάλυση του δήμου,
πέρασε στο δήμο Ιθώμης μαζί με άλλα 16 χωριά, έτσι ώστε ν' απαριθμεί συνολικά
2.201 κατοίκους, ενώ τα Ζαγάρενα το 1841 είχε 108 κατοίκους. Πρώτος εκπρόσωπος
της Ζαγάρενας στο Δήμο Ιθώμης, Νικολής Τσερπές, ήρωας της επαναστάσεως και πολεμιστής
στα Δερβενάκια και την Αλωση της Τριπολιτσάς.
Στις 4 Νοεμβρίου 1927 και επί προεδρίας Δημητρίου Τσερπέ (Μίτζυρα)
η Ζαγάρενα μετονομάστηκε σε Κορομηλιά. Το 1932 - 1933 χτίστηκε το σχολείο της
Κορομηλιάς, μόνο οι τοίχοι και το 1935 - 36 έγινε η σκεπή με ενίσχυση όλων των
χωρικών. Σύμφωνα με αρχείο της κοινότητας οι Κορομηλιώτες προσέφεραν σε είδος
βρώμη για τα άλογα των οικοδόμων που είχαν αναλάβει την κατασκευή του δημοτικού
σχολείου.
Η λειτουργία του αρχίζει το 1951 - 53 με 48 μαθητές, οπότε φτιάχτηκε
και το πάτωμά του.Το 1934, όταν χωρίστηκε από το σχολείο του Κυνηγού, σχολείο
ήταν το σπίτι του Αλέξη Παν. Τσερπέ και πρώτη δασκάλα στο χωριό η Κατίνα Κρόμπα
- Μαρκοπούλου από την Ανδρούσα. Το 1948-49 η Κορομηλιά γίνεται ανεξάρτητη
κοινότητα, με πρώτο πρόεδρο τον Δημήτρη Ψαρούλη (Μητσέα). Μέχρι τότε αποτελούσε
μέρος της κοινότητας Κυνηγού. Η αρχική διάνοιξη του δρόμου Δραϊνα - Κορομηλιά
έγινε το 1936 - 1940 με προσωπική σκαπανική εργασία και το 1950 έγινε διαπλάτυνση,
με μπουλντόζα. Την μπουλντόζα είχε διαθέσει η Γεωργική Υπηρεσία Καλαμάτας και
τα καύσιμα αγοράστηκαν με έρανο από τα τρία χωριά Κορομηλιά - Ξεροκάσι - Κυνηγού.
Την ίδια χρονιά ήρθε και το πρώτο αυτοκίνητο στο χωριό μας (φορτηγό), του Κώστα
Λεμπέση, που κάλυπτε και τις συγκοινωνιακές ανάγκες της περιοχής. Αλησμόνητο έμεινε
το γλέντι στην Κορομηλιά για το πρώτο του ταξίδι και το σανό που του πρόσφεραν
συγχωριανοί για να το ευχαριστήσουν. Το 1958 επί προεδρίας Σπύρου Κρόμπα, η κοινότητα
απέκτησε τηλεφωνική σύνδεση με την υπόλοιπη Μεσσηνία και Ελλάδα.
Θα ήταν παράληψη να μην αναφερθεί ότι εκτός από τους " 45 φούρνους
" στην Κορομηλιά λειτούργησαν τρεις αλευρόμυλοι ( δύο νερόμυλοι και ένας πετρελαιοκίνητος),
καθώς και ένα λιτρουβίο (ελαιοτριβείο), το οποίο ανήκε στην εκκλησία και λειτουργούσε
σαν κοινοτική επιχείρηση. Οι λάμπες πετρελαίου αντικαταστάθηκαν με τις ηλεκτρικές
το 1971 στην Κορομηλιά και ένα χρόνο αργότερα, το 1972, το χωριό υδροδοτήθηκε
με νερό που πήρε από το Ξεροκάσι. Επί προεδρίας Δημητρίου Τσερπέ (Μπλε). Καθαρά
κτηνοτροφική περιοχή η περιοχή της Κορομηλιάς. Τη δεκαετία του 1960 αριθμούσαν
στην περιοχή 10.000 γιδοπρόβατα και με μικρή γεωργική παραγωγή, μόνο για κάλυψη
των αναγκών των κατοίκων, χωρίς έργα υποδομής και ανάπτυξης, πλήττεται την ίδια
περίοδο (δεκαετία του 1960) από τη μεγάλη μάστιγα της ελληνικής υπαίθρου, την
εσωτερική και εξωτερική μετανάστευση. Πολλοί συγχωριανοί μας, κυρίως οι νέοι,
αναγκάζονται να φύγουν, για την Αθήνα - Αυστραλία - Αφρική - Καναδά και Αμερική.
Αποτέλεσμα, σήμερα στην Κορομηλιά να κατοικούνται 28 σπίτια από συνολικά 64 κατοίκους,
ενώ το σχολείο έπαψε να λειτουργεί το Νοέμβρη του 1986.
ΜΕΣΣΗΝΙΑ (Νομός) ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΣ
Κάτω από τη ρωμαϊκή κατοχή παρέμεινε η Μεσσήνη και έζησε αμέριμνη
μέχρι και το έτος 395/396 μ.Χ. όταν δέχτηκε, πιθανώς, την επίθεση και τη λεηλασία
των Γερμανών (Βησιγότθων) του Αλαρίχου. Παρά το γεγονός αυτό, το πιθανό αλλά και
αμάρτυρο, η πόλη εξακολούθησε τον ιστορικό της βίο, όπως αποδεικνύουν τα θεμέλια
των σαράντα οικιών των κατοίκων της, που έζησαν στο σημερινό αρχαιολογικό χώρο
από τον Ε' μέχρι και το Ζ' αιώνα, μέχρι το 700 περίπου μ.Χ. Όταν οι κάτοικοι της
Μεσσήνης έγιναν χριστιανοί λησμόνησαν την ανεξιθρησκία που παρείχε σε όλους τους
κατοίκους το Διάταγμα του Μεδιολάνου, και με τη μανία των νεοφώτιστων συνέτριψαν
όποιο αρχαίο άγαλμα συνάντησαν μπροστά τους.
Τα συντρίμματα αυτά περισυνέλεξε ο Πέτρος Θέμελης, που τα βρήκε σε
περίκλειστο δωμάτιο του «Γυμνασίου», ενώ στο χώρο της αρχαίας αγοράς βρήκε και
αρχιτεκτονικά μέλη πρωτοχριστιανικής Βασιλικής (ναού), που πρέπει να ήταν ο ναός
όπου ιερουργούσε ο επίσκοπος Μεσσήνης, τον Δ' και τον Ε' αιώνα. Μετά τον Ζ' αιώνα
χάνεται, για άγνωστους λόγους, η παρουσία της Μεσσήνης από τη σκηνή της ιστορίας
και μόνο κατά τους τελευταίους βυζαντινούς αιώνες κάνει την παρουσία του στο χώρο
της, ο βυζαντινός ναός της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην κορυφή του όρους της Ιθώμης
ή Βουλκάνου. Τέλος η ευρύτερη περιοχή της Μεσσηνίας χάνει, στις αρχές του ΙΓ’
αιώνα κι αυτήν ακόμη την ελευθερία της. Το 1205 μ.Χ. ο Φράγκος (Γάλλος) Γουλιέλμος
Σαμπλίτης με το Γοδεφρείδο Βιλλεαρδουϊνο αποβιβάστηκαν στη Μεθώνη
και μέχρι το 1212 κατέλαβαν όλη την Πελοπόννησο
και ίδρυσαν ηγεμονία, το «Πριγκιπάτο της Αχαϊας», με πρωτεύουσα την Ανδραβίδα.
Έτσι από το 1205 μέχρι το 1430 η Μεσσηνία, εκτός της Μεθώνης και της
Κορώνης, βρίσκεται στα χέρια
αυτών των κατακτητών από τους οποίους σπουδαιότερος ήταν ο «πρίγκιπας της Αχαϊας»
και κάτοχος της Καλαμάτας,
του Νησιού, της Ανδρούσας και προσωρινά της Αρκαδιάς (Κυπαρισσία), ο Γουλιέλμος
Β’ Βιλλεαρδουίνος. Είχε γεννηθεί στην Καλαμάτα, και γι’ αυτό οι Έλληνες τον αποκαλούσαν
«Καλαμάτα» Ήταν άνδρας πολύ φιλόδοξος και ριψοκίνδυνος. Συμμετέχοντας όμως το
1259 σε πολεμική αναμέτρηση νικήθηκε από τις βυζαντινές δυνάμεις στη Μάχη της
Πελαγονίας, κοντά στην Καστοριά, αιχμαλωτίστηκε και για την απελευθέρωσή του αναγκάστηκε
να παραχωρήσει το 1262 στον αυτοκράτορα Μιχαήλ Η’, τον Παλαιολόγο (1258-1282)
τα κάστρα του Μυστρά, του
Μπωφόρ και της Μεγάλης Μάνης. Έτσι από τις περιοχές των κάστρων αυτών δημιουργήθηκε
το Δεσποτάτο του Μυστρά, στο οποίο περιήλθαν περί το έτος 1430 και τα εδάφη της
Μεσσηνίας. Μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης,
το 1453, ακολούθησε υποταγή του μεγαλύτερου μέρους της Μεσσηνίας το 1460 στον
Μωάμεθ Β' τον Πορθητή, και η υποταγή της ολοκληρώθηκε το 1500, όταν ο επόμενος
σουλτάνος, ο Βαγιαζήτ, κυρίεψε την Μεθώνη, την Κορώνη και το Ναβαρίνο,
που βρίσκονταν στα χέρια των Βενετών. Από το 1500 μέχρι το 1685 η Μεσσηνία παρέμεινε
κάτω από την κατοχή των Τούρκων πασάδων της Κορώνης και της Μεθώνης μέχρι που
το έτος 1685-1687 καταλήφτηκε από τους Βενετούς του Φραγκίσκου Μοροζίνι. Η Ενετοκρατία
στην Πελοπόννησο διάρκεσε μέχρι το έτος 1715, οπότε ύστερα από ακάθεκτη προέλαση
των τουρκικών δυνάμεων του στρατάρχη Νταμάτ Αλή-Πασά/ περιήλθε πάλι στην κατοχή
των Τούρκων.
Για την αρχαία ιστορία της Μεσσηνίας, βλέπε αρχαία χώρα: Μεσσηνία
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Μεσσηνίας
Η κατοχή των μεσσηνιακών εδαφών διάρκεσε μέχρι τις 23 Μαρτίου 1821
που χάρη στις ενέργειες της Φιλικής Εταιρείας, των ηρωικών καπεταναίων της Δυτικής
Μάνης και των οπλαρχηγών της Μεσσηνίας καθώς και των εξίσου ηρωικών ανδρών τους,
άρχισε από την Καλαμάτα, την πρώτη ελευθερωμένη ελληνική πόλη, η απελευθέρωση
της Μεσσηνίας, που ολοκληρώθηκε το 1827 με την επέμβαση των Μεγάλων Δυνάμεων και
τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου στις 20 Οκτωβρίου 1827, αλλά ουσιαστικά το επόμενο έτος
όταν το γαλλικό εκστρατευτικό σώμα του στρατηγού Μαιζόν ανάγκασε στις 28 Σεπτεμβρίου
1828 τον Ιμπραήμ να εγκαταλείψει, στη Μεθώνη,
το έδαφος της Πελοποννήσου.
Τέλος, μετά το έτος 1832 και την αναγνώριση της ανεξαρτησίας της Ελλάδος
από το Σουλτάνο άρχισε πλέον, οριστικά ο ελεύθερος βίος του Ελληνικού Λαού.
Για την αρχαία ιστορία της Μεσσηνίας, βλέπε αρχαία χώρα: Μεσσηνία
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Μεσσηνίας
ΜΕΣΣΗΝΙΑ (Αρχαία περιοχή) ΜΕΣΣΗΝΙΑ
Λόγω του μεσογειακού και ήπιου, κλίματός της η Μεσσηνία κατοικήθηκε
για πρώτη φορά από ανθρώπους ήδη από την «Ανώτερη Παλαιολιθική Εποχή» (26000-9000
π.Χ.).
Πρώτοι κάτοικοι της «Μεσσήνης», όπως αρχικά ονομάστηκε η χώρα, ήταν
οι Λέλεγες, τους οποίους έφεραν κι εγκατέστησαν στη χώρα, κατά τον Παυσανία, από
τη Λελεγία (Λακωνία) ο Πολυκάων και η σύζυγός του, η Μεσσήνη.
Δεν είναι επαρκώς γνωστά τα σωματικά γνωρίσματα των ατόμων της φυλής
αυτής, αλλά τα ανθρώπινα λείψανα που βρέθηκαν στις θέσεις: Κόκορα Τρούπα της Βελίκας,
όπως και στα Σπήλαια Απήδημα της Μέσα Μάνης που βρίσκεται στο Οίτυλο
και της Αλεπότρυπας στο Διρό
θα μπορούσαν να αποδοθούν σε άτομα της φυλής αυτής.
Σύμφωνα με τα αρχαιολογικά ευρήματα κατά τη Νεολιθική Εποχή υπήρξε
πολιτισμός στις περιοχές της Χώρας, του Επάνω Εγκλιανού, της Μάλθης όπου πάνω
σε λόφο εκτεινόταν νεολιθική ακρόπολη, του Χανδρινού
και του Κορυφάσιου.
Η Πρωτοελλαδική Εποχή (2600 - 2200 π.Χ) εκπροσωπείται στις θέσεις
Κορυφάσιο, Επάνω Εγκλιανός, Μάλθη,
Καλαμάτα στη θέση Ακοβίτικα,
όπου πρόσφατα αποκαλύφθηκε εκτεταμένο κτιριακό συγκρότημα και ένα μεγάλου σχήματος
μεγαρόσχημο οικοδόμημα, αρχαία Θουρία
και Φοινικούντα.
Στην Μάλθη, την Κυπαρισσία,
το Κορυφάσιο, τον Επάνω Εγκλιανό,
τα Παππούλια και την Τραγάνα
υπήρξε ζωή και κατά την Μεσοελλαδική Εποχή (2200-1580 π.Χ).
Το 2700 π.Χ περίπου στο τέλος της Νεολιθικής και στις αρχές της Πρωτοελλαδικής
Εποχής, σύμφωνα με τις νεότερες φιλολογικές έρευνες, ήρθαν κι εγκαταστάθηκαν στη
Μεσσηνία οι Αχαιοί (Έλληνες) προερχόμενοι από τη Θεσσαλία, ώστε να γίνει αργότερα
η πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή της Πελοποννήσου. Η εγκατάστασή τους κάλυψε ολόκληρο
το μεσσηνιακό χώρο από τον Αλφειό μέχρι τη Μεθώνη και από την Καρδαμύλη
μέχρι τα Νόμια, όπως αποδεικνύουν οι διάσπαρτοι θολωτοί και θαλαμωτοί τάφοι των
ηγεμόνων και των υπηκόων τους, στους οποίους έχουν βρεθεί ανθρώπινο σκελετικό
υλικό, δείγματα κεραμικής, αγγεία και όστρακα.
Στους δυτικούς πρόποδες του Ταϋγέτου
κατά την εποχή του Τρωϊκού Πολέμου βρίσκονταν οι επτά ομηρικές πόλεις που ήσαν
στην επικυριαρχία του Αγαμέμνονα και ανάμεσά τους η σπουδαιότερη, η πόλη των Φηρών
(σημερ. Καλαμάτα) της οποίας
ο Όμηρος διέσωσε και ονόματα των ανάκτων της, του Ορτιλόχου και του Διοκλή. Αλλά
η πιο σημαντική ομηρική πόλη βρισκόταν στη δυτική Μεσσηνία και δέσποζε στην περιοχή
των ακτών του Ιονίου Πελάγους από τον Αλφειό
μέχρι τη Μεθώνη. Ήταν ο «ημαθόεις
Πύλος» του Νηλέα, του Νέστορα και των διαδόχων τους μέχρι το 1200 π.Χ περίπου,
που τα ανάκτορά τους καταστράφηκαν από εμπρησμό. Κάποιοι επιδρομείς, ίσως οι «Λαοί
της θάλασσας» κατέβαλαν τις στρατιωτικές δυνάμεις των Πυλίων και γενικά, των Μυκηναίων
και συνέτριψαν την ισχύ τους. Επωφελούμενοι από την εκμηδένιση της στρατιωτικής
ισχύος των βασιλείων της Πελοποννήσου κατέρχεται από τη Δ. Στεραιά το ελληνικό
φύλο των Δωριέων και καταλαμβάνει το 1120 π.Χ. σχεδόν όλη την Πελοπόννησο.
Αποτέλεσμα της Καθόδου των Δωριέων ή Ηρακλειδών στη Μεσσηνία ήταν
αρκετά γένη (οικογένειες) Πυλίων, που ανήκαν στη δυναστεία των Νηλειδών να εγκαταλείψουν
την Πύλο και να εγκατασταθούν
στην Αττική. Μετέφεραν σ’
αυτήν τη λατρεία της θεάς-γλαύκας της Αθηνάς, μετονόμασαν το γνωστό βουνό της
Αττικής από το πυλιακό όρος Αιγάλεω,
τη σημερινή Αγιά και ο Μέλανθος, πατέρας του Αθηναίου βασιλιά Κόδρου, έγινε ο
πρώτος Αθηναίος βασιλιάς μεσσηνιακής καταγωγής. Σε γένη πυλιακής καταγωγής ανήκαν
και προσωπικότητες των Αθηνών όπως, ο Κλεισθένης, ο Περικλής, ο Σόλων, και ο Πλάτων.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Μεσσηνίας
Στην Aνω Μεσσηνία μετά την Κάθοδο των Δωριέων στα 1120 π.Χ, στην «Στενύκλαρο»,
εγκαταστάθηκαν ο Κρεσφόντης, η σύζυγός του Μερόπη και οι άνδρες του στρατιωτικού
τους σώματος, ενώ η Κάτω Μεσσηνία, η «Μακαρία», εξακολουθούσε να παραμένει ελεύθερη
μέχρι το 740 περίπου π.Χ. όπως και οι πόλεις της νοτιοδυτικής και δυτικής Μεσσηνίας,
που βρίσκονταν ακόμη στα χέρια των Πύλιων κατοίκων τους, δείγμα της ειρηνικής
συνύπαρξης Αχαιών και Δωριέων.
Το 740 περίπου π.Χ. οι Δωριείς της Λακωνίας, πιστεύοντας ότι η κοιλάδα
του Ευρώτα δεν ήταν επαρκής
για να εξασφαλίζει τη διατροφή τους, έστρεψαν τα βλέμματά τους προς τη χώρα των
ομοφύλων τους της Μεσσηνίας και με αφορμή συνοριακό επεισόδιο στο ιερό της Λιμνάτιδος
Αρτέμιδος, στον Ταΰγετο,
ξεκίνησαν τις πολεμικές αναμετρήσεις τους που είναι γνωστές ως (τέσσερις) Μεσσηνιακοί
πόλεμοι. Δηλαδή ο πρώτος πόλεμος (740-720 περίπου π.Χ.) και οι τρεις επαναστάσεις
που κατά διαστήματα επακολούθησαν μέχρι το έτος 460 π.Χ. που ολοκληρώθηκε η κατάκτηση
της περιοχής.
Πιο γνωστός είναι ο Τρίτος Μεσσηνιακός Πόλεμος (500-489 π.Χ.), ο «πόλεμος
του Αριστομένη», στον οποίο πρωταγωνίστησε ο ηρωικός εκείνος στρατηγός με τους
άνδρες του και είχαν ορμητήριο το κάστρο της Είρας, στ' Αρκαδικά σύνορα, στο σημερινό
Κακαλέτρι με συμμάχους του,
τους Αρκάδες. Ηττήθηκε όμως, και αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη Μεσσηνία και να
καταφύγει στη Ρόδο, όπου
ασθένησε και πέθανε, χωρίς να εκπληρώσει το όνειρό του, να ελευθερώσει την πατρίδα
του.
Μια από τις οδυνηρές συνέπειες των Μεσσηνιακών Πολέμων ήταν και η
διασπορά κάποιων Μεσσηνίων, που αναγκάστηκαν εκούσια ή ακούσια να εγκαταλείψουν
την πατρίδα τους και να εγκατασταθούν: στο Ρήγιο,
στο Μεταπόντιο της Ιταλίας
και στη Ζάγκλη της Σικελίας,
στην οποία κατέφυγαν μετά τον Τρίτο Μεσσηνιακό Πόλεμο (500-489 π.Χ), και την μετονόμασαν
σε Μεσσήνη (σήμερα Messina). Τέλος, μετά τον τέταρτο διασκορπίστηκαν στη Ναύπακτο,
στην Κεφαλληνία και στη Μεσσήνη
της Σικελίας, όπως και οι προηγούμενοι Μεσσήνιοι. Υπόδουλοι στους
Σπαρτιάτες και πρόσφυγες έξω από τον ελλαδικό χώρο, παρέμειναν οι Μεσσήνιοι μέχρι
το έτος 371, όταν ο Θηβαίος στρατηγός Επαμεινώνδας συνέτριψε τις στρατιωτικές
δυνάμεις των Σπαρτιατών στα Λεύκτρα
της Βοιωτίας και πραγματοποίησε μαζί με τους Αργείους και τους Αρκάδες την ανοικοδόμηση
το 369 π.Χ της πόλης της «Ιθώμης»,
κάτω από τους νότιους πρόποδες του φερώνυμου όρους. Το γεγονός ότι οι Μεσσήνιοι
της διασποράς που επέστρεψαν στη χώρα τους ονόμασαν τη νέα πόλη τους «Ιθώμη»,
οφείλεται στο γεγονός ότι πριν από την υποταγή της στους Σπαρτιάτες, αυτή έφερε
την ίδια ονομασία.
Μετά το έτος 369 π.X. η πόλη Μεσσήνη, «Μεσσάνα», στη διάλεκτο των
Δωριέων κατοίκων της, άρχισε να προοδεύει οικονομικά και πολιτισμικά και η πολιτιστική
ακμή της κορυφώθηκε την περίοδο 338-191 π.Χ. Ήταν πρωτεύουσα του ομοσπονδιακού
κράτους των λοιπών μεσσηνιακών πόλεων, γεγονός που της χάρισε οικονομική ευεξία,
μέχρι το έτος 191 π.Χ, όταν πόλεις που μετείχαν στην ομοσπονδία της αποσπάστηκαν
από αυτήν και προσεχώρησαν στην Αχαϊκή Συμπολιτεία του Αιγίου.
Τέλος, λόγω ανάμειξης στις υποθέσεις της, της Αχαϊκής Συμπολιτείας, των Μακεδόνων
και των Ρωμαίων, η Μεσσήνη υποτάχτηκε στους Ρωμαίους το έτος 146 π.Χ. έχοντας
επιτύχει από την προσωρινή συμμαχία της με τους Ρωμαίους το 205 π.Χ., να διατηρήσει
τις περίφημες οχυρώσεις των τειχών της, τα οποία ήταν από τα ισχυρότερα της Ελλάδος
κι εφάμιλλα εκείνων της Ρόδου
και του Βυζαντίου.
Για τη νεώτερη ιστορία της Μεσσηνίας βλέπε νομός : Μεσσηνία
Το κείμενο παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, της Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Μεσσηνίας
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
