gtp logo

Πληροφορίες τοπωνυμίου

Εμφανίζονται 100 (επί συνόλου 176) τίτλοι με αναζήτηση: Αξιοθέατα  στην ευρύτερη περιοχή: "ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ Περιφέρεια ΕΛΛΑΔΑ" .


Αξιοθέατα (176)

Links

Η Βυζαντινή Καστοριά μέσα από τα μνημεία της

ΚΑΣΤΟΡΙΑ (Πόλη) ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού

Απολιθωμένα δάση

Απολιθωμένο Δάσος Νοστίμου

ΝΟΣΤΙΜΟ (Χωριό) ΚΑΣΤΟΡΙΑ
  Το Απολιθωμένο Δάσος Νοστίμου που ανακάλυψε το 1961 ομάδα Γερμανών επιστημόνων, αποτελείται κυρίως από τροπικά φυτά, γεγονός που προσδίδει ιδιαίτερη σημασία στην ιστορική εξέλιξη των φυτών του παρελθόντος, όχι μόνο στον ελλαδικό χώρο, αλλά και σε παγκόσμια κλίμακα.
  Το Απολιθωμένο Δάσος βρίσκεται μέσα σε θαλάσσια ιζήματα. Σύμφωνα με τον καθηγητή κ. Βελιτζέλο, το Δάσος βρίσκεται μέσα σε δελταϊκές προσχώσεις της προϊστορικής θάλασσας, τα κύματα της οποίας έβρεχαν την ευρύτερη περιοχή της Καστοριάς.
  Το Απολιθωμένο Δάσος Νοστίμου αποτελεί ένα από τα πιο αξιόλογα ευρήματα του ευρωπαϊκού χώρου. Υπάρχει μεγάλος αριθμός κορμών, μήκους 5 έως 10 μ. και διαμέτρου 40 έως 80 εκ.
  Το Δάσος απολιθώθηκε κάτω από ευνοϊκές συνθήκες και η φυτική ύλη έγινε πέτρα, ηλικίας περίπου 15-20 εκ. χρόνων. Είναι σίγουρο ότι θα αποκαλυφθούν και ζωικά απολιθώματα της ίδιας ηλικίας που θα αυξήσουν την επιστημονική σημασία των ανασκαφικών ερευνών.
  Η αισιοδοξία της ερευνητικής ομάδας του Πανεπιστημίου Αθηνών, επικεφαλής της οποίας είναι ο καθηγητής κ. Βελιτζέλος, έγκειται στον μεγάλο αριθμό απολιθωμένων κορμών που βρίσκονται διάσπαρτοι στην περιοχή, καθώς επίσης και σε αρκετούς άλλους που βρίσκονται στα ιζήματα, οι οποίοι θα πρέπει να αποκαλυφθούν μέσω ειδικών συστηματικών ανασκαφών.
  Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί η λίαν καλή διατήρηση των απολιθωμένων κορμών, που δίνει η δυνατότητα προσδιορισμού των γενών ή των ειδών τους.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Καστοριάς


Βουνά

Η Γρεβενιώτικη Πίνδος

ΓΡΕΒΕΝΑ (Νομός) ΕΛΛΑΔΑ

Ορεινός όγκος των Οντρίων

ΟΡΕΣΤΙΔΑ (Δήμος) ΚΑΣΤΟΡΙΑ
  Το δασικό οικοσύστημα των Οντρίων δεσπόζει στην νοτιοδυτική περιοχή του Δήμου και στους οικισμούς του Βράχου, Λάγκας, Πετροπουλακίου, Καστανοφύτου με δάση οξιάς, καστανιών και δρυών. Προσφέρεται για περιπάτους μέσα από φυσικά μονοπάτια όπου ο επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει την ομορφιά του φυσικού περιβάλλοντος, ιδιαίτερους σχηματισμούς βράχων ύψους 100 μέτρων, θέσεις με πανοραμική θέα της περιοχής, ενώ πολλές από τις κορυφές των Οντρίων χρησιμοποιούνται ως θέσεις αναρρίχησης από ορειβατικούς συλλόγους.
  Έναν επιπλέον πόλο έλξης στην περιοχή θα αποτελέσει και η τεχνητή λίμνη που θα σχηματιστεί με την ολοκλήρωση του υπό κατασκευή αρδευτικού φράγματος του Βράχου.
  Το οικιστικό δίκτυο της περιοχής αποτελείται από οικισμούς, πολλοί από τους οποίους είναι σχεδόν ακατοίκητοι και διατηρούν ακόμα και σήμερα την παραδοσιακή τους μορφή (π.χ. Αγ. Ηλίας, Ζευγοστάσιο, Πετροπουλάκι). Υπάρχουν δείγματα παλαιότερων αρχιτεκτονικών περιόδων, κύρια στο επίπεδο της κατοικίας, κάποια ιδιαίτερα αξιόλογα δημόσια κτίρια (π.χ. σχολεία, κοινοτικά καταστήματα) και αρκετά μνημεία (εκκλησίες και μοναστήρια) που μπορούν να αποτελέσουν πόλο έλξης τουριστών.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ορεστίδος


ΦΛΩΡΙΝΑ (Νομός) ΕΛΛΑΔΑ
  Ο ορεινός νομός Φλώρινας - που είναι αν όχι το ωραιότερο, είναι απ’ τα ωραιότερα ορεινά τοπία της Ευρώπης - έχει τέσσερις κυρίως ορεινούς όγκους:
1. Τον Βαρνούντα ή Περιστέρι Β.Δ. τμήμα του νομού (υψ. 2334, Όρυζα)
2. Βέρνον (π. Βίτσι Ν.Α. 2128)
3. Το Τρικλάριον (1776 μ. Μπούτσι Ν.Δ. κλάδος του Βαρνούντα)
4. Τον Βόρρα (π. Καϊμακτσαλάν 2524 μ.) Α. το τρίτο ψηλότερο βουνό της Ελλάδος.
  Όλα τα Βουνά της Φλώρινας είναι ιδεώδη για: Πεζοπορία, Ορειβασία, Ορειβατικό ποδήλατο, Χιονοδρομία και κυρίως για την ομορφιά και θέα που προσφέρουν και γιατί διασχίζονται από πολλά μονοπάτια, πολλές πηγές, δύο καταφύγια (1033, & Καλά Νερά) και άφθονη πυκνή και υπέροχα μοναδική βλάστηση.
(κείμενο: Λάζαρος Α. Μέλιος)
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχίας Φλώρινας-Νομαρχιακής Επιτροπής Τουριστικής Προβολής Φλώρινας.

Βρύσες

Σιώποτος

ΑΛΑΤΟΠΕΤΡΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η Αλατόπετρα ως το '50 - '55 υδροδοτούνταν από τη βρύση «Σιώποτος» στην είσοδο του χωριού από Γρεβενά. Είναι πέτρινη και καλοσυντηρημένη.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Φτέρνα

  Η βρύση στη «φτέρνα» (ονομάστηκε έτσι από τη θέση στην οποία βρίσκεται, στην άκρη του χωριού) χτίστηκε γύρω στο 1950. Εκεί κοντά σώζεται ένα καλντερίμι, που σύμφωνα με την παράδοση κατασκευάστηκε με διαταγή ενός Τούρκου Αγά προς αποφυγή των λασπών.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Βρύσες

ΕΛΑΤΟΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η βρύση «Τρανοπήγαδο» 100 μ. Ν του χωριού, κατασκευάστηκε επί Τουρκοκρατίας. Πέτρινες και παλιές είναι επίσης οι βρύσες δίπλα στην εκκλησία, η βρύση «Τζαμί» στον προσφυγικό μαχαλά, η βρύση «Χωριανό πηγάδι» και αυτή του κάτω μαχαλά.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

ΚΑΛΗΡΑΧΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Η πέτρινη βρύση στην πλατεία του χωριού και η βρύση στο πάρκο δίνουν ένα άλλο χρώμα στην ήδη πανέμορφη Καληράχη.

Παρθενώνας των Κυδωνιωτών

ΚΥΔΩΝΙΕΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Λίγα μέτρα πιο πέρα βρίσκεται ο Παρθενώνας των Κυδωνιωτών, η πέτρινη βρύση, με χαγιάτι το οποίο στηρίζεται σε τέσσερις τρίμετρες περίπου κολόνες μονοκόμματες από πέτρα. Μπροστά στη βρύση φαντάζει η προτομή του Γεωργίου Βασιλέα, ευεργέτη, ο οποίος το 1910 πρόσφερε 2000 χρυσές λίρες για την ανέγερσή της, δωρίζοντας στους συγχωριανούς το πιο πολύτιμο αγαθό το νερό.

Οι βρύσες της περιοχής

ΜΕΓΑΡΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Τον περιποιημένο οικισμό του Μεγάρου ομορφαίνουν ακόμα περισσότερο οι παλιές πέτρινες βρύσες του, όπως είναι το «Τρανό πηγάδι» (1970), η «Αλσίτσια» (1990), η βρύση του Αγ. Αθανασίου κοντά στην ομώνυμη εκκλησία, η «Στράτινα», η «βρύση τ' Γιώργη» στην είσοδο του χωριού και η «Μπάρα». 300 μ. Α βρίσκεται η τσιμεντένια βρύση «Σιάχος» και 300 μ. Ν η σύγχρονη βρύση «Κισμές».
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Πέτρινες βρύσες

ΣΜΙΞΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η Σμίξη διαθέτει πολλές παλιές πέτρινες βρύσες που η ηλικία τους προκαλεί το σεβασμό. Το «Ματσάλι» στην πλατεία του χωριού κατασκευάστηκε πριν 350 - 400 χρόνια, όπως και η «Μηλίκη» στην άκρη του χωριού. Η «Σιόπουτλου Ντιντζιά» που σημαίνει «η επάνω βρύση», φτιάχτηκε πριν 350 χρόνια. Η βρύση «Σακελλάρη» είναι επίσης παλιά, όπως και η βρύση της Αγ. Παρασκευής που έγινε ταυτόχρονα με την ίδρυση του χωριού.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γέφυρες

Πέτρινο Γεφύρι Αγ. Θεοδώρων

ΑΓΙΟΙ ΘΕΟΔΩΡΟΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ερείπια γεφυριού από την εποχή του Αλή Πασά, ανάμεσα στην Πηγαδίτσα και τον Αιμιλιανό.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Προσβόρου - Αλατόπετρας

ΑΛΑΤΟΠΕΤΡΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Πέτρινο γεφύρι ή γεφύρι του γκαβού. Μεταξύ των κοινοτήτων Αλατόπετρας και Προσβόρου, πάνω στο μεγάλο μονοπάτι που ένωνε τα Γρεβενά με τη Σαμαρίνα και την Κόνιτσα. Αγνωστο πότε χτίστηκε, μοναδικό στην κατασκευή του, εξαιτίας της καμάρας του που είναι ελλειψοειδής και της πολύ καλής δουλειάς στους ογκόλιθους που το αποτελούν. Από πάνω είναι επίπεδο και πολύ πλατύ (3.5 μ.). Αξιοσημείωτο επίσης είναι ότι κάτω από την καμάρα του υπάρχουν σταλακτοειδείς σχηματισμοί, μήκους 30 εκ. περίπου. Είναι χτισμένο στο Βενέτικο ποταμό. Δίπλα του υπήρχε Τούρκικο φυλάκιο. Οπως λέγεται πήρε το όνομά του από κάποιον τυφλό που σκότωσαν εδώ. Επισκέψιμο από αγροτικό δρόμο, 3 χλμ από την Αλατόπετρα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ιστορικά Γεφύρια

ΓΡΕΒΕΝΑ (Νομός) ΕΛΛΑΔΑ
  Η περιοχή των Γρεβενών, σκλαβωμένη όπως και ολόκληρη η Ελλάδα, μπορεί και αντιστέκεται. Εκμεταλλευόμενη το δύσβατο έδαφός της αλλά και τις καλές σχέσεις με την Πόλη και τον κατακτητή λόγω της προσφοράς υπηρεσιών με τους αξιόλογους μαστόρους της, μπορεί και κρατάει όρθιο τον Ελληνισμό, τη θρησκεία, το εμπόριο, το πολιτισμό της. Χτίζει μοναστήρια και τα κάνει κρυφά σχολεία, χτίζει εκκλησίες και διατηρεί άσβεστη την Ορθοδοξία, στεριώνει γεφύρια και κρατάει ανοιχτούς τους ορίζοντες με τη Θεσσαλία, την Ηπειρο και τη Μακεδονία.
  Η Ηπειρος είναι η γεωγραφική περιοχή της Ελλάδας, η οποία περιλαμβάνει τα περισσότερα και τα εντυπωσιακότερα γεφύρια, πιθανόν λόγω της μορφολογίας του εδάφους της. Τα παραδοσιακά πέτρινα γεφύρια στην περιοχή των Γρεβενών χρονολογούνται στην εποχή της Τουρκοκρατίας. Χτίστηκαν από λαϊκούς αυτοδίδακτους τεχνίτες με στατικές γνώσεις από ένστικτο περισσότερο και από πολυετή εμπειρία και είναι άξια θαυμασμού τόσο για την τεχνική τους, όσο και για το αισθητικό δέσιμό τους με το χώρο. Μεγαλοφυείς πρωτοπόροι της τεχνικής οι πρωτομάστορες, ύψωσαν μαζί με τα ανώνυμα τσιράκια τους τα μνημεία αυτά της τέχνης, που αποτελούν συλλήψεις υψηλής λαϊκής έμπνευσης. Τα ονόματα των γεφυριών σχετίζονται με την τοποθεσία, το χρηματοδότη, τον κατασκευαστή ή με κάποια ιδιαιτερότητα που παρουσιάζουν. Πέρα από την οικονομική τους συμβολή στην ανάπτυξη του χερσαίου εμπορίου, έπαιξαν ακόμα σημαντικό ρόλο στο πολιτιστικό ανέβασμα της περιοχής, στη διατήρηση της πληροφόρησης και της ενιαίας εθνικής συνείδησης.
  Η κατασκευή των τόξων ήταν η σημαντικότερη και η δυσχερέστερη διαδικασία κατά το χτίσιμο του γεφυριού. Συνήθως κάτω από τα μονότοξα γεφύρια, το πλάτος της κοίτης των ποταμών είναι μικρό. Στα πολύτοξα αντίστοιχα, αυτό είναι σημαντικό. Οι πέτρες κατασκευής τους (και κατά συνέπεια το πέτρωμα από το οποίο προέρχονταν αυτές) ήταν ομογενείς, συμπαγείς και ανθεκτικές, χωρίς κρυστάλλους και ρωγμές, ώστε να μην αλλοιώνονται και αποσαθρώνονται από το νερό ή τον αέρα. Δημιουργήματα της λαϊκής τέχνης και εμπειρίας, το γεφύρια αυτά αντέχουν μέχρι σήμερα στη φθορά του χρόνου και αποτελούν πηγή μελέτης για το μελετητή και αφορμή θαυμασμού στον περιηγητή επισκέπτη. Η χρονολογία κατασκευής τους είναι δύσκολο να εντοπισθεί ακριβώς, γιατί σπάνια υπάρχουν καταγραμμένες μαρτυρίες, όσον αφορά τη χρονολογία ή τον τρόπο κατασκευής τους.
  Χτισμένα αρκετά από αυτά πάνω στα μεγάλα μονοπάτια που συνέδεαν την Ηπειρο με την Μακεδονία, συντέλεσαν στην ανταλλαγή πολιτιστικών στοιχείων, καθώς και στη διάσωση των επαναστατικών ιδεών της εποχής. Η σημαντικότητά τους φαίνεται και από το γεγονός ότι σε πολλά απ' αυτά ήταν μόνιμα εγκατεστημένη Τούρκικη φρουρά, που σκοπός ήταν πέρα από το να φυλάει τα περάσματα, να ελέγχει και ποιους περνούσαν απ' αυτά.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

  The region of Grevena, both because of its terrain and its location, became a passage to Thessaly and Epirus. Its stone bridges are important examples of vernacular craftsmanship during the Turkish occupation.
  Their names are linked with their setting, some distinctive feature, or even with the name of the master builder or patron. They are frequently associated with traditional folk legends and symbols. One old tale relates that Ali Pasha, when he rebuilt the Roman road that passed through the region, also repaired the bridges that were part of it.
  One impressive example is the single-arched bridge of Aziz Aga. It is 246 feet long and 10 feet wide with a span of 92 feet, reaching 53 feet at its highest point. Other fine bridges in the region are the Spanos and Dotsiko bridges (both the work of the master builder Georgios Lazos or Grangas), and the bridge at the entrance to the gorge near the village of Spilaio.

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.


Γεφύρι Δασυλλίου (Παλιομάγερου)

ΔΑΣΥΛΛΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Το 1910 οι εργολάβοι Παύλ. Μούρτζος και Νικ. Μπάμπαλης έχτισαν το πέτρινο γεφύρι «Παλιομάγερο» στον παραπόταμο του Αλιάκμονα, Πραμόριτσα. Ο ταξιδιώτης που έρχεται από τα Γρεβενά μπορεί εύκολα να θαυμάσει το γεφύρι, καθώς απέχει μόλις 30μ. από τον αυτοκινητόδρομο.

Γεφύρι Δοτσικού

ΔΟΤΣΙΚΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μέσα στο χωριό Δοτσικό, στο Βενέτικο ποταμό, ενώνοντας τα δύο τμήματα του χωριού που είναι εκατέρωθεν της κοίτης. Μονότοξο γεφύρι, το οποίο έχτισαν το 1804 Γιαννιώτες μάστοροι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γέφυρα Ελευθεροχωρίου

ΕΛΕΥΘΕΡΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ο ποταμός Βενέτικος, παραπόταμος του Αλιάκμονα, περνά 2.5 χλμ Β του Ελευθεροχωρίου, στη γέφυρα του δρόμου Γρεβενών - Καλαμπάκας. Ενας παλιός θρύλος αναφέρει πως δίπλα στο ποτάμι και πολύ κοντά στη γέφυρα υπάρχουν ίχνη (πατημασιές) του Βουκεφάλα, του αλόγου του Μεγάλου Αλεξάνδρου, από τότε που ο τελευταίος πέρασε από εδώ.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Ζιάκα

ΖΙΑΚΑΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Κάτω από το χωριό Ζιάκας ( 3 χλμ ΒΑ), στο Βενέτικο ποταμό. Χτίστηκε στα τέλη του 19ου αιώνα. Κοντά στο γεφύρι βρέθηκαν παλιοί τάφοι. Εκεί έγινε η μάχη μεταξύ Γιαννούλα Ζιάκα, αδελφού του Θεοδώρου, και των Τούρκων.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Το Παλιογέφυρο Αγίου Αντωνίου

ΚΑΣΤΑΝΙΑ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Το πέτρινο τοξοτό γεφύρι του Αγίου Αντωνίου στην Καστανιά Σερβιών ή Παλιογκέφυρο είναι ένα μικρό αριστούργημα που στέκει χωρίς την παραμικρή φθορά και θυμίζει τον παλιό ορεινό δρόμο από τη Θεσσαλία προς το φημισμένο τότε Μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου, που ήταν γνωστό σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Το θρυλικό Παλιογέφυρο με τον θορυβώδη χείμμαρο, που έστεκε τρομερό εμπόδιο, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες με τις μεγάλες και συχνές κατεβασιές στους κτηνοτρόφους, στους Κιρατζήδες και στους επισκέπτες του Μοναστηρίου που ερχόταν από την Νότια και κεντρική Ελλάδα. Το κατασκεύασαν ανώνυμοι τεχνίτες με αφορμή τον πνιγμό δυο επιφανών επισκεπτών που ερχόταν από την Θεσσαλία, όπως αναφέρει μια παλιά παράδοση.
Το μέγεθος του γεφυριού του Αγίου Αντωνίου είναι πολύ μικρότερο από το γεφύρι των Σερβίων Κάτω από το Παλιογέφυρο ρέει συνεχώς ορμητικά νερό και η βλάστηση είναι πολύ πυκνή, σε σημείο που να μην γίνεται αντιληπτό. Η πρασινάδα έχει σχεδόν όλο το γεφύρι καλυμμένο, και το τοπίο είναι υπέροχο και ελκυστικό.

Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Σερβίων


Γεφύρι Κάστρου

ΚΑΣΤΡΟ (Οικισμός) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μεταξύ των χωριών Μεγάρου και Κάστρου, στο Γρεβενίτη ποταμό. Αγνωστο πότε χτίστηκε. Μονότοξο.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι του Κέντρου

ΚΕΝΤΡΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  50 μ. από το χωριό Κέντρου, μικρό πέτρινο γεφύρι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κηπουρειού (Σταυροποτάμου)

ΚΗΠΟΥΡΕΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Κάτω από το χωριό Κηπουρειό, στον ποταμό Σταυροπόταμο, παραπόταμος του Βενέτικου. Από τα πιο νέα γεφύρια, χτίστηκε γύρω στο 1900. Απ' αυτό περνούσαν τα καραβάνια πηγαίνοντας προς Θεσσαλονίκη ή Γιάννενα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κηπουρειού (Σπανού)

  Μεταξύ των χωριών Κοσμάτι και Κηπουρειό, στο Βενέτικο ποταμό. Χτίστηκε το 1846 από το Μουσταφά πασά ή Σπανό, πάνω στα ερείπια διπλής γέφυρας που είχε χτιστεί από το Σουλτάνο Βαγιαζίτ. Βρίσκεται πάνω στο μονοπάτι Γρεβενών - Μετσόβου. Δίπλα από το γεφύρι υπήρχε χάνι, ένα μέρος των εσόδων του οποίου χρησιμοποιούνταν για τη συντήρηση του γεφυριού. Υπήρχε επίσης και Τούρκικο φυλάκιο. Στο χάνι διανυκτέρευαν τα καραβάνια που πήγαιναν προς Θεσσαλονίκη ή Γιάννενα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κληματακίου (Πραμόριτσας)

ΚΛΗΜΑΤΑΚΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στα όρια των νομών Γρεβενών και Κοζάνης, στον παραπόταμο Πραμόριτσα, παραπόταμο του Αλιάκμονα, μεταξύ των χωριών Κληματάκι και Ανθοχώρι. Χτίστηκε γύρω στο 1800. Ο θρύλος λέει ότι η κατασκευή του χρηματοδοτήθηκε από ένα μεγάλο βλάχο τσέλιγκα, ο οποίος σε κείνο το σημείο έχασε τη μονάκριβη κόρη του, επειδή το ποτάμι κατέβασε απότομα. Το γεφύρι αποτελείται από μια μεγάλη καμάρα και από τέσσερις μικρότερες και το μήκος του είναι 42 μ. Επισκέψιμο από αγροτικό δρόμο, 2 χλμ από το χωριό Κληματάκι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Ταξιάρχη (του Πασά)

ΚΟΚΚΙΝΙΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Κάτω από το χωριό Κοκκινιά (5 χλμ Δ), στον Αλιάκμονα ποταμό, στα όρια των νομών Γρεβενών - Κοζάνης, το σημαντικότερο πέρασμα του Αλιάκμονα ποταμού. Χτίστηκε στα τέλη του 18ου αιώνα. Το 1806 ο Πουκεβίλ είδε το γεφύρι και το αναφέρει στην περιήγησή του. Ανατινάχθηκε από τους Αγγλους το 1941. Στο πλάι του υπήρχε Τούρκικο φυλάκιο. Η ιστορία του γεφυριού συνδέεται στα γύρω χωριά με το θρύλο του πρωτομάστορα - όπως ακριβώς και με το γεφύρι της Αρτας.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κρανιάς (Σταμπέκη)

ΚΡΑΝΕΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Κοντά στο χωριό Κρανιά, στις πηγές του Βενέτικου. Χτίστηκε το 1850 περίπου. Απ' αυτό περνούσαν καραβάνια εμπόρων.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κρανιάς (Ματσαγκάνη)

  Πηγαίνοντας από Γρεβενά προς Κρανιά, λίγο πριν το χωριό, κοντά στις πηγές του Βενέτικου. Χτίστηκε γύρω στο 1850.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Κυπαρισσίου (Παπατάκη)

ΚΥΠΑΡΙΣΣΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μεταξύ των χωριών Κυπαρίσσι και Αγιος Κοσμάς. Η καμάρα που σώζεται είναι τμήμα γέφυρας που έχει καταστραφεί, το υπόλοιπο κομμάτι της οποίας ήταν ξύλινο. Χτίστηκε το 1920.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Πέτρινο γεφύρι Πελεκάνου

ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
  Βρίσκεται στον κάμπο της περιοχής του Πελεκάνου σε απόσταση 1 / 2 χλμ. από τον οικισμό και σε χείμαρρο, ονομαζόμενο «Του Φασούλη η Γούρνα». Είναι το νεότερο σε ηλικία πέτρινο γεφύρι του Δυτικομακεδονικού χώρου. Κτίστηκε μόλις το 1935.
  Είναι μονότοξο, με μήκος 18,50 μ., πλάτος 3,10 μ., ύψος 4,40 μ. και άνοιγμα τόξου 7,50 μ. Έχει συνδετικό υλικό για τις πέτρες, ασβεστοκονίαμα και μικρό στηθαίο με τσιμέντο, ενισχυμένο με σίδερο. Επάνω του υπάρχει λιθόστρωτο με ασβεστόλιθο. Στο κάτω μέρος της καμάρας υπάρχουν σταλακτίτες, φτιαγμένοι από τον ασβέστη του κονιάματος. Στο ίδιο μέρος το γεφύρι έχει ραγίσει, ενώ παρουσιάζονται διαβρώσεις και στις δύο βάσεις των βάθρων του γεφυριού, όπου οι δύο, τριγωνικής διατομής σφηνοειδείς προεξοχές που κατασκευάστηκαν για προστασία των βάθρων, είναι ημικατεστραμμένες.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ασκίου


Γέφυρα του Σπανού

ΠΗΓΑΔΙΤΣΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Ο ποταμός Βενέτικος περνά Β - ΒΔ της Πηγαδίτσας δίπλα στο δρόμο προς τα Γρεβενά. Λίγο πιο κάτω ακολουθώντας τον ποταμό, στα όρια Πηγαδίτσας και του Κοσματίου συναντάμε τη γέφυρα του Σπανού. Πρόκειται για ένα πέτρινο γεφύρι απ' όπου περνούσαν τα καραβάνια πηγαίνοντας προς Θεσσαλονίκη ή Γιάννενα και διανυκτέρευαν πριν το 1900 σ' ένα χάνι που υπήρχε δίπλα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Μονότοξο γεφύρι

ΠΡΟΣΗΛΙΟ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
  Στο μέσον και προς το τέλος του Φαραγγιού της Κατερίνης, δίπλα σε ένα καταπράσινο και άγριο τοπίο, βρίσκεται ένα χαμηλό και αρκετά μεγάλο μονότοξο πέτρινο γεφύρι. Στο 8ο περίπου χιλιόμετρο του επαρχιακού δρόμου Προσηλίου - Τρανοβάλτου, λίγο πιο κάτω από την αερογέφυρα του νέου εθνικού δρόμου Λάρισας - Κοζάνης (μέσω Τριγωνικού - Ρυμνίου), αριστερά και κάτω από το δρόμο.
  Εχει πλάτος 5 μέτρα, ύψος 2,30 μέτρα και μήκος περίπου 10 μέτρα. Είναι χτισμένο από πωρόλιθους και σχιστόλιθους. Είναι ένα θαυμάσιο μνημείο λαϊκής παραδοσιακής αρχιτεκτονικής. Είναι ένα γεφύρι που δάμασε την άγρια φύση. Λειτουργούσε και είχε κατασκευασθεί επί Τουρκοκρατίας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Σερβίων


ΠΥΡΓΟΙ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Δύο παραδοσιακά πετρόχτιστα γεφύρια ("Σάνδρυμος" και "Γέφυρα του Κάστρου") θαυμάσιας αρχιτεκτονικής, περιτριγυρισμένες από μεγάλα πλατάνια.

Γεφύρι Σπηλαίου (Κατσογιάννη)

ΣΠΗΛΑΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στο χωριό Σπήλαιο (2 χλμ Α), πάνω στο Βενέτικο ποταμό. Χτίστηκε γύρω στο 1800.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Σπηλαίου (Πορτίτσας)

  Στην αρχή του φαραγγιού του Σπηλαίου, στο Βενέτικο ποταμό, σ' ένα τοπίο εκπληκτικής ομορφιάς. Χτίστηκε το 1743, με προσφορές από το μοναστήρι. (Ι.Μ. Κοιμήσεως Θεοτόκου).
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Σπηλαίου (Λιάτισσας ή Κλέφτη)

  Κάτω από το φαράγγι του Σπηλαίου, στο Βενέτικο ποταμό. Χτίστηκε γύρω στο 1800 από τον κλέφτη Λιάτιστα, σύμφωνα με την παράδοση. Μονότοξο. Επισκέψιμο από το χωριό Σπήλαιο.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Τρικώμου (Αζίζ - Αγά)

ΤΡΙΚΩΜΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Κάτω από το χωριό Τρίκωμο (3 χλμ αγροτικός δρόμος), στα Α του, στο Βενετικό ποταμό. Αγνωστο πότε ακριβώς χτίστηκε. Η μεσαία καμάρα του είναι από τις μεγαλύτερες στην Ελλάδα. Ισως είναι το πιο εντυπωσιακό γεφύρι του νομού. Τα θεμέλιά το στηρίζονται πάνω σε πασσάλους από δρυ. Σύμφωνα με το θρύλο έπεσε δυο φορές. Από αυτό εξυπηρετούνταν τα καραβάνια που εκτελούσαν τη διαδρομή Μακεδονία - Ηπειρος. Σώζονται μάλιστα και τμήματα της καραβανόστρατας.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Γεφύρι Τρικώμου (Καγκέλια)

  Κάτω από το χωριό Τρίκωμο ( 1 χλμ από το δρόμο Τρικώμου - Μοναχιτίου), στο Βενέτικο ποταμό. Αγνωστο πότε χτίστηκε. Εξυπηρετούσε τους κατοίκους του Μοναχιτίου και του Μικρολίβαδου στη μετακίνησή τους προς τα Γρεβενά.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

ΤΣΟΤΙΛΙ (Δήμος) ΚΟΖΑΝΗ
Τα πέτρινα γεφύρια χαρακτηριστικό γνώρισμα της περιοχής βρίσκονται στο Ανθοχώρι, Κριμίνι, Ροδοχώρι, Τριάδα, Κοιλάδι, Μόρφη , Χρυσαυγή , μέσα σε μια καταπράσινη περιοχή, αξιόλογα δείγματα αρχιτεκτονικής σύνδεσης.

Δάση

«Κούρου»

ΑΡΔΑΣΣΑ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Δάσος, χώρος αναψυχής.

Τα Βέντζια

ΒΕΝΤΖΙΟ (Δήμος) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Τα Βέντζια είναι μια περιοχή με ήπιο ανάγλυφο απλωμένη στα πόδια του σκοτεινόχρωμου Βούρινου. Η βλάστηση στην πλευρά αυτή του Βούρινου είναι φτωχή και απαρτίζεται από αραιούς θάμνους, κυρίως πυξάρια και κέδρα και μερικές σκόρπιες βελανιδιές. Οι λίγες ορεινές εξάρσεις που εμφανίζονται μέσα στην περιοχή των Βεντζίων (Κίσσαβος 1.097 μ., Φακιόλια 1.116 μ., Ανάληψη 1.125 μ.) ανήκουν στο σώμα του Βούρινου, ξεκομμένες από αυτόν με τις παχιές στρώσεις της μολάσσας. Νότια από τα Βέντζια από την απέναντι μεριά του Αλιάκμονα, απλώνεται η ομαλή και εύφορη Φιλουριά, με τον έντονο γεωργικό χαρακτήρα και τα περισσότερα ποτιστικά χωράφια του νομού. Προς τα εδώ χαμηλώνουν και τα Χάσια δημιουργώντας ένα ομαλό πέρασμα προς τη Θεσσαλία, από το οποίο διέρχεται και ο οδικός άξονας Καλαμπάκας - Γρεβενών.
  Σ' ολόκληρη τη ζώνη της μολάσσας τη φυσική βλάστηση αποτελούν οι βελανιδιές, που τις συναντούμε κυρίως σε παρεμνοφυή μορφή, αποτέλεσμα της μακρόχρονης εκμετάλλευσής τους για καυσόξυλα. Μεγάλο μέρος των δασών αυτών έχει μετατραπεί σε καλλιεργήσιμες εκτάσεις, κυρίως σταροχώραφα. Συστάδες και δάση βελανιδιών υπάρχουν ως επί το πλείστον στους άξονες των ρεματιών ή σε πλαγιές με αρκετή κλίση. Τα πιο εκτεταμένα δρυοδάση διατηρούνται στην περιοχή των Χασίων και στις παρυφές της Πίνδου. Στα δρυοδάση βρίσκουν τροφή μια σειρά θηλαστικών και πουλιών. Αρκούδες, αγριογούρουνα, μυωξοί, ποντίκια, κίσσες, τρώνε τα θρεπτικότατα βελανίδια, ενώ από τα μυριάδες ασπόνδυλα που αποσυνθέτουν την οργανική ύλη που συσσωρεύεται στο έδαφος τρέφονται πολλά μικροπούλια και μικρά θηλαστικά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι άφθονες ρεματιές της ζώνης αυτής γιατί αποτελούν τους πιο αδιατάραχους φυσικούς άξονες που είναι πολύτιμοι για την διατήρηση της άγριας ζωής και σαν βιότοποι της πανίδας που συνδέεται με τα νερά: αμφίβια, νερόφιδα, βίδρες, παρυδάτια πουλιά.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Τα δάση της Πίνδου

ΓΡΕΒΕΝΑ (Νομός) ΕΛΛΑΔΑ
Photo Album in URL, information in Greek only.

ΕΛΑΤΗ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Επίκεντρο του ενδιαφέροντος αποτελεί το δάσος το οποίο απλώνεται στην Ν.Δ. πλευρά του όρους Καμβούνια και στις βόρειες πλαγιές της κορυφογραμμής Βουνάσα (υψ.1460), Μαυρολίθαρο (υψ.1364), Προφήτης Ηλίας (υψ.903). Η μεγάλη ποικιλία δασικών ειδών που συναντούμαι εκεί και η μεγάλη βιολογική και αναψυχική τους αξία, αποτελούν το ενδιαφέρον κάθε επισκέπτη. Τα είδη που κυριαρχούν είναι το Abies Borisii Regis, υβριδογενής ελάτη που σχηματίζει πυκνές-συμπαγείς συστάδες, το Quercus Comferta πλατύφυλλος δρυς, το Quercus Cerris, ευθύφλοιος δρυς, το Quercus Sessiliflora,άμισχος δρυς και διάφορα άλλα είδη όπως ο φράξος, η καστανιά, το σφενδάμι το πεδινό, ο καρπίνος και η οστρυά σε μικρότερους όμως πληθυσμούς. Η υπόλοιπη βλάστηση (η υδροφυτική, η βλάστηση λειμώνων, η παρόχθια δενδρώδη και θαμνώδη βλάστηση) δυστυχώς είναι ελάχιστα εξερευνημένη, όμως με την πρώτη ματιά διαπιστώνει κανείς την μεγάλη ποικιλία της.

Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Νομαρχίας Κοζάνης


Καστανόδασος

ΕΜΠΟΡΙΟ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ

ΚΑΛΗΡΑΧΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Γνωστές δασικές θέσεις της περιοχής είναι η Ψηλή Ράχη, Καραούλια, Μεράτ, Μπισταριές. Περιλαμβάνουν δρύες, κρανιές, άρκενθο, ψευδοπλάτανο και αποτελούν καταφύγιο για αλεπούδες, ασβούς, μπεκάτσες και ποντικοβαρβακίνες.

Τα δάση της περιοχής

ΜΕΓΑΡΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Τα δάση της περιοχής, «Μπακαρέλλα» και «Τζιόρκας», περιλαμβάνουν είδη δρυός, κρανιές, σφένδαμο, άρκενθο και μαύρη πεύκη. Διασχίζονται από δασόδρομους και αποτελούν καταφύγιο αλεπούδων, ασβών κ.ά.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

«Αγρόμπολο»

ΜΗΛΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Δάσος με απαράμιλλο φυσικό κάλλος.

Το μικτό δάσος του Ορλιακα

ΟΡΛΙΑΚΑΣ (Βουνό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στις παρυφές της Πίνδου, εκεί που τα βουνά σβήνουν σταδιακά για να δώσουν τη θέση τους στην κυματιστή λεκάνη της μολάσσας, συναντάμε μερικά από τα πιο αξιοσημείωτα στοιχεία ανάγλυφου του νομού: τους ασβεστολιθικούς όγκους του Ορλιακα και του Τσούργιακα με τις απόκρημνες πλαγιές και τα εντυπωσιακά φαράγγια τους.
  Προσήλιο και ευνοημένο από το φιλόξενο εδαφικό υπόστρωμα που δημιουργεί ο ασβεστόλιθος αλλά και από την υψομετρική κλιμάκωσή του αφού εκτείνεται τόσο στην ημιορεινή ζώνη των θερμόφιλων δρυών όσο και στη ζώνη των ψυχρόβιων κωνοφόρων και πλατύφυλλων, το δάσος του Ορλιακα έχει μια ασυνήθιστη ποικιλία ειδών δέντρων. Πλάι στα κυρίαρχα έλατα, τα μαυρόπευκα και τις βελανιδιές χαμηλότερα, θα συναντήσουμε σφεντάμια, λεύκες, φτέλιες, φλαμουριές, φράξους, οστρυές, οξυές, τον σπάνιο ίταμο και μια μεγάλη ποικιλία άγριων και ημιάγριων καρποφόρων, σορβιές, τρικουκιές, κρανιές, αγριομηλιές, αγριοαχλαδιές, αγριοκερασιές, αγριοκορομηλιές. Από κοντά και μια σειρά θάμνοι, κέδρα, πυξάρια, αρκουδοπούρναρα που τα βρίσκουμε εδώ και σε δενδρώδη μορφή - σχεδόν αγνώριστα αφού τα φύλλα του δένδρου δεν έχουν την χαρακτηριστική αγκαθωτή περίμετρο αλλά είναι λεία - αγιόκλημα, άγριο γιασεμί, αγριοτριανταφυλλιές, βατομουριές.
  Είναι το πιο πολύχρωμο δάσος του νομού το φθινόπωρο αφού το καθένα από τα πολυάριθμα φυλλοβόλα είδη του παίρνει μια ξεχωριστή απόχρωση, λεμονί ή λεύκα, τριανταφυλλί το σφενδάμι, μενεξεδένια ο φράξος.
  Μέσα σ' αυτό το πλούσιο δασικό περιβάλλον μια ατέλειωτη ποικιλία από δασόβιους οργανισμούς, πουλιά, θηλαστικά, έντομα, βρίσκουν το θώκο τους. Από κοντά και μια μεγάλη ποικιλία αγριολούλουδων, άλλα σκαιόφιλα που φυτρώνουν στο σκοτεινό ελατόδασος κι άλλα φωτόφιλα που αποικούν τα μικρά ξέφωτα που είναι συνήθως υπολείμματα παλιών χωραφιών που είχαν ανοιχτεί στα ομαλότερα σημεία του δάσους. Η πρίμουλα η κοινή ανθίζει νωρίς την άνοιξη στο ελατόδασος και τα λευκοκίτρινα άνθη της αναδίδουν ένα ελαφρύ ευχάριστο άρωμα.
  Στο δάσος του Ορλιακα θα συναντήσει κανείς και πολλά είδη ορχεοειδών, φυτά που οφείλουν το όνομά τους την ομοιότητα που παρουσιάζουν οι βολβοί τους με όρχεις. Ο όρχις ο πορφυρός είναι ένα στιβαρό φυτό που μπορεί να φθάσει και τα 80 εκ. ύψος. Η πυκνή κυλινδρική ταξιανθία φέρει μικρά ανθρωπόμορφα άνθη κατάστικτα με πορφυρές πιτσιλιές.
  Χαρακτηριστικά στα τοπία του Ορλιακα είναι και τα ασβεστολιθικά βράχια, είτε ως διάσπαρτοι βραχώδεις σχηματισμοί μέσα στο δάσος του αλλά κυρίως ως μεγάλοι βράχινοι γκρεμοί στη βάση του βουνού που σχηματίζουν και το χαρακτηριστικό φαράγγι. Οι ασβεστολιθικοί βράχοι φιλοξενούν μια ιδιαίτερη χλωρίδα, βραχοδίαιτων φυτών ανάμεσα στα οποία ξεχωρίζουν τα σταυρανθή Aubrieta scardica με τα μικρά βιολετιά άνθη, και το Alyssum doerlferi σπάνιο είδος με γκριζωπά φύλλα από το πυκνό χνούδι που τα καλύπτει και κίτρινα ανθάκια.
  Ξεχωριστές παρουσίες στο χώρο της πανίδας, η αρκούδα που μένει μεγάλος μέρος του χρόνου στα δάση του Ορλιακα αφού εδώ βρίσκει μια μεγάλη ποικιλία τροφικών πηγών, ο μαυροπελαργός που φωλιάζει στο φαράγγι του Ορλιακα κι ένα ζευγάρι ασπροπάρηδες που έρχονται κάθε καλοκαίρι στην περιοχή.
  Την Πίνδο μοιάζουν να οριοθετούν οι δύο κλάδοι του Βενέτικου καθώς περιτρέχουν τις υπώρειες των βουνών. Οι δύο κλάδοι σμίγουν στην έξοδο του φαραγγιού του Ορλιακα για να συνεχίσουν την μακριά πορεία προς τον Αλιάκμονα, αφού ενισχυθούν κι από το Σταυροπόταμο που μαζεύει τα νερά της περιοχής των Χασίων.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Διάφορα

Καστοριανά Καράβια

ΚΑΣΤΟΡΙΑ (Πόλη) ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
  "Ζωντανά κινητά μνημεία" χαρακτηρίσθηκαν στο πέρασμα του χρόνου, τα κατασκευασμένα από λευκαδίσιο ξύλο, ξύλο φτελιάς ή καραγάτσι, παραδοσιακά καστοριανά καράβια.
  Το μήκος του καραβιού κυμαίνεται συνήθως από 5 έως 7 μέτρα με πλάτος από 0,50-0,60 μέτρα μπροστά και 1,10-1,15 μέτρα πίσω. Οι δύο άκρες του ονομάζονται "πρύμνες" και οι πλευρές του "περβάζια".
  Ο καραβοκύρης χρησιμοποιεί τα κουπιά λάμνοντας όρθιος στο μέσον περίπου του καραβιού. Ο έμπειρος καραβομαραγκός πρέπει να του δώσει την ανάλογη κοιλότητα στον πυθμένα για να έχει καλή πλεύση.
  Το καράβι συνδέθηκε με το ψάρεμα, την μεταφορά αγαθών, τις κοινωνικές εκδηλώσεις των κατοίκων της Καστοριάς, αλλά και με τη δράση των οπλαρχηγών του Μακεδονικού Αγώνα, που προωθούσαν πληροφοριακό υλικό εκείνα τα χρόνια.
  Το καράβι ήταν απαραίτητο μέσο συγκοινωνίας, έως ότου διανοίχθηκαν οι παραλίμνιοι δρόμοι.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Καστοριάς


Τρυπημένη Πέτρα

ΜΟΝΑΧΙΤΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μοναδικά μνημεία της φύσης αποτελούν η «Τρυπημένη Πέτρα» Δ - ΝΔ του Μοναχιτίου, ένας τεράστιος βράχος με τρύπα στη μέση και γύρω του μια καταπράσινη αλλά δύσβατη πλαγιά γεμάτη έλατα, απ' όπου φαίνεται το ορμητικό ρέμα της Αγιας Ωρας και η Πέτρα Μεσσίρη, ένας κατακόρυφος βράχος σε μια κατάφυτη έκταση
.  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Εναέριο πορθμείο

ΤΑΞΙΑΡΧΗΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η επίσκεψη στο «Εναέριο πορθμείο», που σώζεται και λειτουργεί στην περιοχή «Κρυοπήγαδα» του Αλιάκμονα. Το πορθμείο χρησιμοποιούσαν παλιά οι κάτοικοι της γύρω περιοχής για να περάσουν το ποτάμι και να πάνε στα κτήματά τους, στη Σαδοβίτσα και την Παλιοκνίδη. Ενα χοντρό σύρμα με τροχαλίες στις άκρες του συνδέει τις δύο όχθες. Οταν κάποιος θέλει να περάσει απέναντι, ανεβαίνει σε μια θέση και τραβάει το σχοινί, μέχρι να περάσει το ποτάμι.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Θρησκευτικά μνημεία

Μεταμόρφωση του Σωτήρα

ΑΒΔΕΛΛΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Η εκκλησία της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα βρίσκεται σε υψόμετρο 1.700 μ. σ' ένα ύψωμα Α του χωριού, όπου η θέα είναι καταπληκτική. Η εκκλησία χρονολογείται πριν το 1900 και μπορεί να φτάσει κανείς εκεί μετά από μια ώρα περπάτημα σε μονοπάτι.
   Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγία Τριάδα

  Μέσα στο δάσος της Αβδέλλας βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Τριάδας, εκεί που κατά την παράδοση ήταν το κρυφό σχολειό. Ο ναός θεωρείται παλιότερος από τον αντίστοιχο της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα.
   Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Αθανάσιος

  Στο δυτικό άκρο της Αβδέλλας βρίσκεται η εκκλησία του Αγίου Αθανασίου, που σύμφωνα με τους κατοίκους χτίστηκε πριν από 460 χρόνια. Πρόκειται για πολύ αξιόλογο μνημείο με γυναικωνίτη και σήμαντρο, που διασώζει παλιές αγιογραφίες και εικόνες.
   Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Νοέμβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Παλαιοχριστιανική βασιλική

ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
  Μεγάλη βασιλική (διαστάσεων 32 Χ 14μ.) με τρία κλίτη, ένα εγκάρσιο μπροστά στο ιερό βήμα, που απολήγει σε κόγχες, ώστε να σχηματίζει σε κάτοψη ένα τρίκογχο και ένα νάρθηκα στα δυτικά. Παράλληλα εντοπίστηκαν τρία προσκτίσματα, από τα οποία το ένα λειτουργούσε ως βαπτιστήριο με κτιστή κολυμβήθρα. Τα δάπεδα της βασιλικής είναι καλυμμένα με ψηφιδωτά, που φέρουν πλούσιο φυτικό και ζωϊκό διάκοσμο.
  Οι ανασκαφικές έρευνες άρχισαν το 1964 και ολοκληρώθηκαν το 1971.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτεμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.


Ναός Αγίων Αποστόλων

ΑΓΙΟΣ ΑΧΙΛΛΕΙΟΣ (Νησάκι) ΠΡΕΣΠΕΣ
Ερείπια του ναού βρίσκονται στις παρυφές της δυτικής όχθης του νησιού. Χρονολογείται στον 11ο-12ο αιώνα.

Ναός Αγίου Δημητρίου

Βρίσκεται στα νότια-δυτικά της Βασιλικής του Αγίου Αχιλλείου και χρονολογείται στον 14ο αιώνα.

Ναός Αγίου Γεωργίου

Μονόχωρος ξυλόστεγος ναός που χρησιμοποιείται ακόμα και σήμερα ως κοιμητηριακός ναός των κατοίκων του νησιού του Αγίου Αχιλλείου, με τοιχογραφίες του 15ου αιώνα μ.Χ.

Μονή Παναγίας Πορφύρας

Βρίσκεται στο νότιο άκρο του νησιού και χρονολογείται στα μέσα του 16ου αιώνα.

Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

ΑΙΑΝΗ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
  Ο Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, βρισκόταν μέχρι πρόσφατα στο κέντρο του σύγχρονου οικισμού της Αιανής. Το 1996 ισοπεδώθηκε από τον μεγάλο σεισμό που έπληξε την περιοχή. Τουλάχιστον στα χρόνια της Τουρκοκρατίας αποτελούσε καθολικό μοναστηριού. Η εκκλησία που παρουσίαζε εσωτερικά και εξωτερικά κλιμάκωση των στεγών ως μονόχωρη, με τρίβηλο μεταξύ κυρίως ναού και νάρθηκα φαίνεται ότι είχε διαφορετική μορφή. Η ίδρυση του μνημείου τοποθετείται στον 10ο-11ο αιώνα.
  Ο ναός έφερε στο εσωτερικό τοιχογραφίες του 1624 που έχουν επιζωγραφηθεί στα 1877.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.


Αγιος Δημήτριος

ΑΝΟΙΞΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Εξω από την Ανοιξη, τελευταίο χωριό του νομού στο δρόμο προς την Καλαμπάκα, βρίσκεται η μονόχωρη ξυλόστεγη εκκλησία του Αγίου Δημητρίου, με τοιχογραφίες των μέσων του 17ου αι. που σώζονται μόνο στον ανατολικό τοίχο. Το μνημείο έχει αναστηλωθεί πρόσφατα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ιερά Μονή Αγίας Παρασκευής Δομαβιστίου

ΑΣΚΙΟ (Βουνό) ΚΟΖΑΝΗ
   Βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Σινιάτσικου, σε απόσταση 3 χλμ. δεξιά του δρόμου Εράτυρας - Σισανίου - Ναμάτων. Το Δομαβίστι ήταν χωριό που σήμερα δεν υπάρχει.
  Υπάρχουν μαρτυρίες ότι η μονή υπήρχε πριν από το 1362, ίσως από τις αρχές του 13ου αιώνα. Επί Τουρκοκρατίας, υπέστη πολλές καταστροφές, ενώ το 1889 το μοναστήρι πυρπολήθηκε και οι μοναχοί σκοτώθηκαν. Στη δεκαετία του '50 το μοναστήρι ερημώθηκε εντελώς.
  Σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό της μονής, που είναι ναός σταυροειδής εγγεγραμμένος με πολλές απλουστεύσεις, ώστε να μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε μονόκλιτη θολωτή βασιλική με τρούλο. Είναι κτίσμα του 16ου ή 17ου αιώνα και έχει όμορφο ξυλόγλυπτο τέμπλο και αγιογραφίες αυτής της περιόδου.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ασκίου


Αγία Κυριακή

ΜΑΥΡΟΝΟΡΟΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στην πορεία από τα Γρεβενά προς τα ορεινά χωριά του νομού, στους πρόποδες και τις ανατολικές πλαγιές της Πίνδου, συναντάμε καταρχήν στο Μαυρονόρος την Αγία Κυριακή. Είναι μονόχωρη ξυλόστεγη εκκλησία με τοιχογραφίες τοπικού εργαστηρίου, των αρχών του 16ου αι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ασκηταριά και βραχογραφίες της Μεγάλης Πρέσπας

ΜΕΓΑΛΗ ΠΡΕΣΠΑ (Λίμνη) ΦΛΩΡΙΝΑ
Ασκητήριο της Μεταμόρφωσης
Το κοντινότερο σωζόμενο ασκητάριο στην κοινότητα Ψαράδων.
Ασκητάριο της Παναγιάς Ελεούσας.
Το αξιολογότερο ασκητάριο της βόρειας πλευράς της μεσημβρινής όχθης, το οποίο οι ντόπιοι αφιερώνουν στον Aγιο Πέτρο. Υπάρχει κτιριακή επιγραφή του 1409/10 μ.Χ.
Ασκητάριο της Μικρής Ανάληψης
Στα βράχια της νοτιοδυτικής όχθης της Μεγάλης Πρέσπας και είναι του 15ου αιώνα.
Βραχογραφίες
Εικόνα της Παναγίας Δεξιοκρατούσας και της Παναγίας Βλαχερνίτισσας απέναντι από το χωριό Ψαράδες, στα βράχια της νοτιοδυτικής όχθης της λίμνης Μεγάλης Πρέσπας.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2004 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Πρεσπών


Αγιος Αθανάσιος

ΜΕΣΟΛΟΥΡΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Μεγάλο ενδιαφέρον παρουσιάζει ο ναός του Αγίου Αθανασίου 3 χλμ Α που χρονολογείται έναν αιώνα πριν. Δίπλα του σώζεται ένα κελί, στο οποίο διανυκτέρευαν οι αγωγιάτες που πήγαιναν προς Σαμαρίνα και Επταχώρι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου

ΠΑΛΙΟΥΡΙΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στη διαδρομή προς τη Δεσκάτη, μετά το χωριό Παλιουριά, στις πλαγιές τους όρους Μπουνάσια, βρίσκεται η μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. Από το συγκρότημα έχουν καταστραφεί η δυτική, η ανατολική και η νότια πλευρά. Μόνο η διώροφη βόρεια πτέρυγα με τα κελιά σώζεται σε καλύτερη κατάσταση. Ωστόσο, το μοναστηριακό συγκρότημα δεσπόζει πάνω στο πλάτωμα της νότια πλευράς των Καμβουνίων με το φρουριακό του χαρακτήρα. Το καθολικό της μονής στη σημερινή του μορφή είναι ένας ναός αθωνικού τύπου που χτίστηκε το 1816, όπως διαβάζουμε στην ανάγλυφη επιγραφή του δυτικού θυρώματος. Το μοναστήρι, όμως, είναι παλιότερο. Μνημονεύεται σε χειρόγραφο της βιβλιοθήκης της Μονής Ολυμπιώτισσας του έτους 1601. Κάηκε, τουλάχιστον δύο φορές και μαζί μ' αυτό και τα γραπτά του μνημεία. Στο ναό υπάρχει ξυλόγλυπτο τέμπλο και σημαντικά λιθανάγλυφα στις όψεις και συγκεκριμένα στη δυτική είσοδο και στις δύο κόγχες του ναού, τη βόρεια και τη νότια.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Αθανάσιος

ΠΑΝΑΓΙΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Εξω από το χωριό Παναγιά, βρίσκεται η μικρή μονόχωρη εκκλησία του Αγίου Αθανασίου με τοιχογραφίες του 1532. Το μικρό ύψος του ναίσκου περιόρισε το εικονογραφικό πρόγραμμα σε μία μόνο ζώνη. Ομως, η εξαιρετική ποιότητα καθιστά το σύνολο αυτό της ζωγραφικής ένα από τα πλέον αξιόλογα του 16ου αι. στη Δυτική Μακεδονία.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Παναγία Τορνικίου

  Σε απόσταση 3 περίπου χιλιομέτρων από το χωριό Παναγιά βρίσκεται η μονή της Παναγίας Τορνικίου. Το καθολικό της είναι διώροφο. Το ισόγειο και ο όροφος είναι μονόχρωμες καμαροσκέπαστες εκκλησίες. Οι τοιχογραφίες της εκκλησίας του ορόφου αποτελούν το παλιότερο γνωστό σύνολο του εργαστηρίου της Καστοριάς και χρονολογούνται στα 1481-2. Η ζωγραφική στο ισόγειο οφείλεται στο ζωγράφο Πάνο από τα Γιάννενα (1728-1730).
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγ. Ιωάννης Χρυσόστομος

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Αξίζει κανείς να επισκεφθεί την εκκλησία του Αγ. Ιωάννη του Χρυσοστόμου (1850) μέσα στο χωριό. Οι εικόνες της και το τέμπλο έχουν μεταφερθεί στην μεταγενέστερη ομώνυμη εκκλησία, ακριβώς δίπλα από την παλιά, γιατί η τελευταία ήταν σε άσχημη κατάσταση και χρειάστηκε να επέμβει η Αρχαιολογική Υπηρεσία για να την αναστηλώσει.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Νικόλαος

ΠΕΡΙΒΟΛΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Καθ' οδόν προς το Περιβόλι, 4 χλμ πριν τον οικισμό, σώζεται το καθολικό της μονής του Αγίου Νικολάου. Πρόκειται για ναό αθωνικού τύπου, δηλαδή τρίκογχο, που κατασκευάστηκε το 1803, στη θέση παλιότερου ναού. Από την πλακοσκεπή στέγη του προβάλλουν έντονα δύο τρούλοι με ψηλά τύμπανα, που προσδίδουν ανάταση, τονίζοντας τον κατακόρυφο άξονα του κτίσματος. Στο εσωτερικό δεν υπάρχουν τοιχογραφίες, το τέμπλο όμως είναι ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Γεώργιος

  Για τον ενδιαφέροντα εσωτερικό της διάκοσμο διακρίνεται η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου στο Περιβόλι, τρίκλιτη βασιλική, χτισμένη το 1760. Οι τοιχογραφίες, τα ξυλόγλυπτα (τέμπλο, δεσποτικό, προσκυνητάρι), και τα ζωγραφιστά ταβάνια, συνιστούν ένα αξιόλογο σύνολο του τέλους του 18ου αι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου

ΠΗΓΑΔΙΤΣΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  500 - 600 μ. Α του χωριού βρίσκεται η εκκλησία της Κοιμήσεως της Θεοτόκου που χρονολογείται στις αρχές του αιώνα. Παλιότερα ήταν μοναστήρι. Γκρεμίστηκε και ξανά χτίστηκε δύο φορές. Σήμερα διατηρείται σε καλή κατάσταση, ενώ αξιόλογη είναι μια εικόνα της Παναγίας του 1892.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Ασκηταριό Μικρής Ανάληψης Πρεσπών

  Περιορίζεται σε μικρή μονόχωρη καμαροσκέπαστη εκκλησία κολλημένη σε εσοχή του βράχου. Στο χώρο του Ιερού διατηρούνται οι παραστάσεις της Θεοτόκου Βλαχερνίτισσας, του Μελισμού με τους συλλειτουργούντες ιεράρχες και της Πεντηκοστής. Η καμάρα του Ιερού καλύπτεται από την Ανάληψη του Χριστού. Η ζωγραφική μπορεί να χρονολογηθεί στα τέλη του 14ου αιώνα.
  Το μνημείο αναστηλώνεται από το έτος 1994.

Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφίες.


  The small lakeland vale of Prespes in Macedonia jealously conceals its Byzantine treasures that have survived the centuries into our own day. The massive ruins of the great triple-aisled basilica of Ayios Achilleios on the islet named after him in Lake Small Prespa stand tall in a magnificent landscape.
  The basilica was built in about 1000. The small church of Ayios Germanos, an early 11th century building in the village of that name, still preserves the second layer of its wall-paintings, executed in 1743. The rich tile decoration of the exterior of the late 13th or early 14th century church of Ayios Nikolaos near the village of Pyli is an astounding spectacle.
  The hermitage of Panayia (Virgin) Eleousa, set in the mouth of a huge cave on the banks of Lake Great Prespa, lies on the very frontier of the Greek state. It is decorated with wall-paintings of 1410, works of primitive beauty. There are other monuments besides these, with 15th and 16th century painting.

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.


Κοίμηση της Θεοτόκου

ΣΑΜΑΡΙΝΑ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Σημαντικότερη εκκλησία είναι η Κοίμηση της Θεοτόκου (Μεγάλη Παναγία), τρίκλιτη βασιλική με χαγιάτι στη νότια πλευρά. Χτίστηκε το 1816 και διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες το 1829 από ντόπιους ζωγράφους.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Η Μεγάλη Βασιλική

ΣΕΡΒΙΑ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Του 11ου αιώνα.

Μητρόπολη

  The eventual excavation of Servia will reveal the Mystra of Macedonia, for the ruins of walls, churches, and houses can be made out among trees at the top of a naturally fortified hill which overlooks the valley of the Haliakmon River.
  The walls encircling the 11th century acropolis descend the hillside in tiers, encompassing churches like those of Ayioi Theodoroi and Ioannis Prodromos (Saint John the Baptist) and the now ruined Metropolis, all of which date to the 11th century.
  The Metropolis, a large three-aisled basilica with narthex, was dedicated to Saint Demetrios; two layers of wall-paintings still survive and bear witness to a brilliant historic past, though they are exposed to destruction by rain and human hands, as reconstruction of the monument would be an extremely difficult undertaking.

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.


ΣΙΣΑΝΙ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
  Βρίσκεται 2 χλμ. νοτιοδυτικά του Σισανίου, δίπλα στο Μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Η αποκάλυψή του έγινε με ανασκαφικές εργασίες που ξεκίνησαν το 1991 από τον Σωτήρη Κίσσα και ολοκληρώθηκαν το 1996.
  Η εποχή της ίδρυσης του μεγάλου επισκοπικού ναού τοποθετείται στο δεύτερο μισό του 11ου αιώνα μ.Χ. Στην περίοδο αυτή ανάγεται ο τοιχογραφημένος διάκοσμος του ιερού με παραστάσεις ιεραρχών, καθώς και αυτός της πρόθεσης. Στη φάση αυτή ο ναός είναι μια τρίκλιτη βασιλική με πεσσούς και ευρύ εγκάρσιο κλίτος, νάρθηκα και ανοικτό εξωνάρθηκα στα δυτικά. Στη συνέχεια το κτίριο καταστρέφεται βίαια, πιθανότατα από σεισμό, που συνέβη το αργότερο, στο πρώτο μισό του 13ου αιώνα. Μετά την καταστροφή αυτή έγιναν διάφορες μεταρρυθμίσεις με σκοπό την ενίσχυση του κτίσματος. Τέλος, ο ναός θα πρέπει να καταστράφηκε από φωτιά στις αρχές του 15ου αιώνα.
  Ο ναός είναι εφάμιλλος σε μεγαλοπρέπεια με τους επισκοπικούς ναούς των μεγάλων βυζαντινών επαρχιακών κέντρων (Βέροια, Σέρβια, Σέρρες, Καλαμπάκα κ.λπ.). Στον επισκέπτη παρέχεται η δυνατότητα ανόδου σε έναν υπερυψωμένο κατά 1,5 μ. διάδρομο με μεταλλικό σκελετό και ξύλινο δάπεδο. Στον περιβάλλοντα χώρο προβλέπονται μια σειρά από έργα που θα ομορφύνουν το τοπίο και θα διευκολύνουν την πρόσβαση του κοινού.

Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ασκίου


Μονή Κοίμησης της Θεοτόκου

ΣΠΗΛΑΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Στην είσοδο του Σπηλαίου βρίσκεται η περίφημη μονή της Κοίμησης της Θεοτόκου. Από το μοναστηριακό συγκρότημα σώζονται μόνο λείψανα της βόρειας πτέρυγας και το καθολικό. Είναι σταυροειδής ναός αθωνικού τύπου με νάρθηκα και μεταγενέστερο εξωνάρθηκα (1910). Χτίστηκε το 1633 σύμφωνα με επιγραφή εντοιχισμένη στη νότια όψη. Από την ίδια επιγραφή έχουμε την πληροφορία ότι το μοναστήρι ήταν σταυροπηγιακό και ανήκε στην Αρχιεπισκοπή Αχρίδας. Η διακόσμηση του καθολικού έγινε σε δύο φάσεις, η πρώτη το 1640-1 και η δεύτερη το 1648-50, προφανώς εξαιτίας του θανάτου του κτήτορα Παχωμίου. Εδώ εργάστηκαν οι Λινοτοπίτες ζωγράφοι Νικόλαος και Ιωάννης. Η ζωγραφική του νάρθηκα εκτελέστηκε στα 1658 από τους ζωγράφους Μιχαήλ και Ηλία που κατάγονταν αντίστοιχα από τη Ζέρμα Κονίτσης και το Μπουρμπουτσικό (σημ. Επταχώρι Καστοριάς). Δε λείπει, βέβαια, και η παρουσία των Σαμαριναίων ζωγράφων από τη μονή. Αυτοί διακόσμησαν στις αρχές του 20ου αι. τον εξωνάρθηκα.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Αγιος Γεώργιος

ΤΡΙΦΥΛΛΙ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
  Σε μικρή απόσταση από τον κοντινό οικισμό του Τριφυλλιού, στον εγκαταλειμμένο οικισμό Νουμπενίτσα, έχει διασωθεί μία εκκλησία αφιερωμένη στον Αγιο Γεώργιο. Εχει τοιχογραφίες επιζωγραφισμένες στο 19ο αι.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Κοίμηση της Θεοτόκου

  Σε μικρή απόσταση από τον κοντινό οικισμό του Τριφυλλιού, στον εγκαταλειμμένο οικισμό Νουμπενίτσα, έχει διασωθεί μία εκκλησία αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Είναι κατάγραφη με τοιχογραφίες του 1791, ποιοτικό έργο του Μπλατζιώτη ζωγράφου Μιχάλη. Στην Παναγία εντυπωσιάζουν, επίσης, το ξύλινο τέμπλο με ζωγραφικό διάκοσμο του 1784 και η ζωγραφισμένη οροφή, που κοσμείται με θέματα που απαντώνται στα ταβάνια των αρχοντικών της Σιάτιστας.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

Κάστρα, φρούρια & οχυρώσεις

"Βασίλειον" κάστρο

ΑΓΙΟΣ ΑΧΙΛΛΕΙΟΣ (Νησάκι) ΠΡΕΣΠΕΣ
Χτίστηκε το 1018 από τον Βασίλειο Β.

Βυζαντινό Κάστρο

ΚΑΣΤΟΡΙΑ (Πόλη) ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
  Η πόλη της Καστοριάς σ'όλη τη διάρκεια της πολυτάραχης ιστορίας της εκτός από τη φυσική οχύρωση που της προσέφερε περιμετρικά η λίμνη, περιβαλλόταν από φυσικά τείχη, τα οποία της παρείχαν επιπλέον ασφάλεια. Μία στενή λωρίδα γης προσέφερε τη μοναδική είσοδο από την ξηρά. Από τα χρόνια του Ιουστινιανού υψώνονταν στον λαιμό της χερσονήσου ισχυρότατα τείχη, τα οποία οικοδομήθηκαν στην απότομη πλαγιά ενισχυμένα με στρογγυλους και τετράγωνους πύργους. Από ισχυρά τείχη περικλειόταν και η βυζαντινή πόλη πάνω στη χερσόνησο.
  Οι Βυζαντινοί κατοικούσαν και έξω από την περιτειχισμένη πόλη, όπου υπήρχαν σημαντικοί ναοί, μικρά και μεγάλα μοναστήρια και νεκροταφεία.
  Τα Ιουστινιάνεια τείχη της Καστοριάς ανακαινίστηκαν στα μεσοβυζαντινά και υστεροβυζαντινά χρόνια, προκειμένου να ενισχυθεί η οχύρωση της πόλης και να εξασφαλιστεί η σπουδαία από στρατηγικής άποψης θέση της Καστοριάς. Το "δύσβατο" και "οχυρόν" της Καστοριάς τονίζουν τόσο οι Βυζαντινοί συγγραφείς, όσο και οι ξένοι περιηγητές που επισκέφθηκαν την πόλη.
  Στα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας, οι επεμβάσεις στα βυζαντινά τείχη της πόλης ήταν ελάχιστες και αποσκοπούσαν κυρίως στη συντήρησή τους. Στα τέλη του 19ου αιώνα καταστράφηκαν τμήματα του τείχους του λαιμού της χερσονήσου, για να οικοδομηθούν κτήρια της ήδη παρακμάζουσας τουρκικής διοίκησης.

Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Καστοριάς


"Κωνστάνειον" κάστρο

ΛΕΥΚΩΝΑΣ (Χωριό) ΠΡΕΣΠΕΣ
Βρίσκεται στη θέση "Καλές", πριν τον Λευκώνα. Χτίστηκε το 1018 από τον Βασίλειο Β.

ΜΕΣΟΛΟΓΓΟΣ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Υπάρχει παλιό κάστρο, γνωστό ως «Παλιόκαστρο», το οποίο διέπεται από θρύλους και παραδόσεις.

Κάστρο της Ιουστινιανείου αμυντικής γραμμής

ΜΙΚΡΟΛΙΜΝΗ (Χωριό) ΠΡΕΣΠΕΣ

Κάστρο της Ιουστινιανείου αμυντικής γραμμής

ΠΥΞΟΣ (Εγκαταλειμμένος οικισμός) ΠΡΕΣΠΕΣ

Κάστρο βυζαντινής εποχής (560 μ.Χ.)

ΣΕΡΒΙΑ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ

Κτίρια

Το Ρολόι

ΓΡΕΒΕΝΑ (Πόλη) ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
  Το Ρολόι της πόλης των Γρεβενών, μαζί με το Μύλο του Μπούσιου και το κτίριο του 1ου Δημοτικού Σχολείου, συνθέτουν τη μοναδική πολιτιστική κληρονομιά της πρωτεύουσας του νομού.
  Είναι χτισμένο στην πλατεία Ελευθερίας στο κέντρο της πόλης και απέναντι ακριβώς από το Νομαρχιακό κατάστημα και το Δημαρχείο. Είναι ένα κτίσμα πεντάγωνο, με μήκος κάθε πλευράς 2 μέτρα, ενώ το συνολικό του ύψος ξεπερνά τα 20 μέτρα. Στο εσωτερικό του, που είναι κενό, υπάρχει κυκλική σκάλα, η οποία οδηγεί σε περιμετρική βεράντα λίγο πριν την κορυφή. Μετά τη βεράντα υψώνονται καμάρες που στηρίζουν έναν κωνικό τρούλο, στην βάση του οποίου είναι ενσωματωμένες μεγάλες πλάκες ρολογιού, συνδεδεμένες με μια καμπάνα.
  Σε εντοιχισμένη επιγραφή διαβάζουμε: «Εκτίσθη το 1906, ανακαινίσθη το 1969». Η ανακαίνιση για την οποία γίνεται λόγος, βοήθησε σίγουρα στη συντήρηση του κτιρίου, αλλά άλλαξε ολοκληρωτικά την αρχική μορφή με την επικάλυψη της πέτρας και τη χρήση σύγχρονων και ξένων προς το κτίσμα υλικών.
  Σαν κτίσμα είναι από τα λίγα εναπομείναντα στην πόλη από την εποχή της Τουρκοκρατίας και πριν την απελευθέρωση λειτουργούσε σαν τμήμα Τούρκικου Τζαμιού. Λόγω της θέσης του, του χρόνου κατασκευής αλλά και της τεχνοτροπίας του, αποτελεί σήμα κατατεθέν της πόλης και «κουβαλάει» μνήμες και αναμνήσεις περασμένων ετών, δεμένες συναισθηματικά με τον κάθε Γρεβενιώτη.
  Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Ιούνιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο (1998) της Νομαρχίας Γρεβενών.

ΔΑΣΥΛΛΙΟ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Τα σπίτια του χωριού είναι πέτρινα, χτισμένα παραδοσιακά με πελεκητή πέτρα από ντόπιους χτίστες και τεχνίτες. Αρκετά έχουν αξιόλογα σκαλιστά αγκωνάρια και μαρμάρινα τζάκια. Ενδιαφέρον παρουσιάζει επίσης το παλιό σχολείο του χωριού και μία πολύ παλιά πέτρινη βρύση, γύρω από την οποία ο χώρος έχει αξιοποιηθεί κατάλληλα

Αρχιτεκτονικό - Οικιστικό ύφος

ΚΑΛΛΟΝΗ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
   Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην αρχιτεκτονική του χωριού. Αυτή έχει τα στοιχεία της Μακεδονικής αρχιτεκτονικής της Δυτικής Μακεδονίας. Η εξειδίκευση των μαστόρων (κουδαρίτες) στην πέτρα και το επικλινές του εδάφους δίνουν την τελική μορφή με διώροφα ή τριώροφα σχήματος Γη παραλληλογράμμου κτίσματα με πέτρινους αυλόγυρους.
  Χαρακτηριστικά αρχιτεκτονικά γνωρίσματα αποτελούν οι βαριές αυλόθυρες και οι εξώθυρες διακοσμημένες με τσινέτια και γυφτόκαρφα, που αφορίζονται από πέτρινες κολώνες και εσωτερικές σιδεριές, τα μικρά παράθυρα που προστατεύονται με σιδεριές, η απουσία συνήθως μπαλκονιών και η παρουσία λαικωτών , ενώ στη σταθερότητα των κτισμάτων συμβάλλουν τα πελεκημένα από ειδικούς τεχνίτες (καλφάδες) αγκωνάρια.
  Στο εσωτερικό κυριαρχούν ξύλινες κατασκευές, τα αμπάρια (αποθήκευση σιτηρών) και οι μεσάντρες (χώρος μάλλινων υφαντών), ενώ πέτρινα τζάκια από ειδικούς τεχνίτες, ως επί το πλείστον, σκαλισμένα με το χέρι χρησιμοποιούνται για θέρμανση. Περιμετρικά του χωριού, πέτρινες βρύσες, με πέτρινες κοπάνες, χρησιμοποιούνται για υδροδότηση , για πότισμα ζώων και ως πλυσταριά.
Το κείμενο παρατίθεται τον Νοέμβριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Κοσμά του Αιτωλού

Παλιό Σχολείο

ΚΥΔΩΝΙΕΣ (Χωριό) ΓΡΕΒΕΝΑ
Δίπλα από την εκκλησία βρίσκεται το παλιό Σχολείο πέτρινο, διώροφο με καμπαναριό και στο πάνω μέρος της εισόδου είναι γραμμένα ανάγλυφη επιγραφή με το έτος ανέγερσης 1859.

Το "Σπίτι των Χρυσικών"

ΝΥΜΦΑΙΟ (Χωριό) ΦΛΩΡΙΝΑ
Τριώροφο επισκέψιμο αρχοντικό

Αρχοντικά της Σιάτιστας

ΣΙΑΤΙΣΤΑ (Πόλη) ΚΟΖΑΝΗ
  Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν και τα διατηρημένα αρχοντικά των Κων/νου και Δημητρίου Τζιουρά (1725-1728), Κυρά Σανούκως (Ιωάννη Μ. Τσίπου, 1742), που το τραγούδησε η λαϊκή μούσα και συνδέεται με ηρωϊκές σελίδες της ιστορίας της Σιάτιστας, Αδελφών Τζώνου (1756), Παντελή Λ. Τζώνου (1756-1787), Γεωργίου Αλεξίου (1759), Αργυριάδη (Μαλιόγκα) (1759) και πολλά άλλα. Τα αρχοντικά της Σιάτιστας είναι μνημεία ανεκτίμητης αξίας, με ανυπολόγιστους εθνικούς, πολιτιστικούς και ιστορικούς θησαυρούς.
  Τα αρχοντικά της Σιάτιστας είναι τα έσχατα δείγματα ενός σπουδαίου ιστορικού παρελθόντος και αποτελούν την πολιτιστική μας κληρονομιά και ταυτότητα.
  Έχουμε υποχρέωση και ιερό καθήκον να περισώσουμε όσα αρχοντικά δεν κατεδάφισε η οικοδομική σκαπάνη.
  Πρέπει λοιπόν να αναληφθεί μία σταυροφορία για να διατηρηθούν, να αναστηλωθούν και να εξοπλισθούν κατάλληλα, ώστε να μπορούν να διδάσκουν τις γενιές που θα έρθουν.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Σιάτιστας (1993).

Τα αρχοντικά της Σιάτιστας

  Most of the wealthier mansions still standing in Siatista date from the second half of the 18th and the 19th century. Built by prosperous local merchants in two of the town's neighborhoods (Yerania and Hora), they are rectangular in plan and their comfortable upper storeys are richly ornamented.
  The low entrance, usually found in the western wall, leads to an inner, flagstone courtyard ('embati' or 'mesia') around which the various auxiliary spaces are grouped (storerooms, cellars, etc.). One stone staircase communicates with the middle floor, a second with the upper floor.   On the middle floor, arranged around an inner wooden balcony, are the 'iliakos' (sun room, the main reception room) and the winter reception and living rooms ('heimoniatika'). The upper floor contains the summer rooms ('kalokairina') arranged around a central space, to the right and left of which are corridors, the lavatory and utility rooms.
  From outside, the mansions resemble fortresses since their lower section (middle and ground floors), dressed with bare stone, is equipped with loopholes and only a few barred windows. Conversely, the top floor is a light construction of varnished wood with enclosed balconies ('sachnisia') at the corners and larger openings (windows and transoms).

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.


Η διάταξη των αρχοντικών της Σιάτιστας

  Η Σιάτιστα είναι ένας υποδειγματικός τόπος για τον Ελληνισμό, ένας τόπος που συνδυάζει την παραγωγικότητα, τη δημιουργικότητα και την πνευματικότητα, με ένα τρόπο θαυμαστό. Φθάνει σε μεγάλη ακμή το 18ο και 19ο αιώνα με εκτεταμένες εμπορικές συναλλαγές με τη Βενετία, τη Ρωσία, τη Βουδαπέστη και τη Βιέννη. Αποτέλεσμα της οικονομικής αλκής ήταν η κοινωνική και πνευματική ανάπτυξη της Σιάτιστας.
  Φωτεινά δείγματα της παλιάς ακμής και ευδαιμονίας της Σιάτιστας αποτελούν σήμερα τα πολυύμνητα αρχοντικά της που κτίστηκαν τον 18ο και 19ο αιώνα και που μαρτυρούν το υψηλό βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο των κατοίκων της.
  Τα αρχοντικά της Σιάτιστας είναι στην πραγματικότητα "ο άρχοντας" ο επιβλητικά αντιπροσωπευτικότερος τύπος όλων των αρχοντικών στη Δυτική Μακεδονία, στην πανάρχαια και την τροφοδότρα κοίτη της Μακεδονικής φύτρας.
  Είναι η έκφραση της ψυχής μιας αθάνατης γενιάς που στις αρχές του 18ου αιώνα άφηνε την υπόδουλη γη, πήγαινε προσωρινά στις πλούσιες χώρες της Κεντρικής και Δυτικής Ευρώπης, στο Λεκανοπέδιο του Δούναβη, πλούτιζε και γύριζε στην πατρίδα, για να μετατρέψει μέρος του πλούτου αυτού σε αιώνια πνοή και πνεύμα.
  Ο τρόπος ζωής, το 18ο αιώνα, ενσαρκώνεται σ’ όλα αυτά τα αρχοντικά με τους πανύψηλους τοίχους, τις επιβλητικές πόρτες, τους καταστόλιστους οντάδες, τα καλαίσθητα υπνοδωμάτια με τα σκαλιστά ξύλινα διακοσμητικά και τις υαλογραφίες που θυμίζουν τα περίφημα ευρωπαϊκά βιτρώ.
  Τα 30 αρχοντικά της Σιάτιστας, χτισμένα πριν από 200 χρόνια, από περιπλανώμενες συντεχνίες (ισνάφια) Ηπειρωτών και Μακεδόνων μαστόρων παρουσιάζουν μία από τις πιο εξελιγμένες μορφές της λαϊκής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα στο Δυτικομακεδονικό χώρο.
  Ψηλά σαν απόρθητα κάστρα, με υψηλούς γεροχτισμένους αυλότοιχους και δρύινες δίφυλλες εξώθυρες για ασφάλεια από τις αλβανικές επιδρομές, είναι έτοιμα να σε "μυήσουν" στον τρόπο ζωής εκείνης της εποχής.
  Αυτά έχουν ιστορική σημασία σήμερα και προκαλούν το ενδιαφέρον για την αρχιτεκτονική της οικοδομής, που είναι όμοια με εκείνη που επικρατεί κατά τη βυζαντινή εποχή.
  Η Σιάτιστα σύμφωνα με το από 19-10.1978 Π.Δ. (ΦΕΚ 594 τεύχος Δ) χαρακτηρίστηκε παραδοσιακός οικισμός.
  Όλα τα αρχοντικά της Σιάτιστας είναι οικοδομημένα πάνω στο ίδιο σχέδιο, με την ίδια σχεδόν διαρρύθμιση του χώρου, όλα προήλθαν από την ίδια φιλόκαλη διάθεση. Όλα επιβάλλονται στον επισκέπτη εξωτερικά με το μέγεθός τους, εσωτερικά δε με την άνετη διάταξη του χώρου και με τον πλούσιό τους διάκοσμο. Είναι επιβλητικά οικοδομήματα με δυο ή τρία πατώματα, τα οποία με τους υψηλούς πέτρινους τοίχους της αυλής και τις πολεμίστρες, χρησίμευαν σε ώρα κινδύνου και σαν φρούρια κατά των αλβανικών επιδρομών.
  Στη στρωμένη με πλακόπετρες αυλή υπάρχουν ο φούρνος, το μαγειρειό, αποθήκες, πηγάδι και κιόσκι. Πράσινοι κήποι με λουλούδια, γλάστρες και γραφικές κληματαριές περιέβαλαν τ’ αρχοντόσπιστα της Σιάτιστας.
  Το κυρίως οικοδόμημα έχει συνήθως δύο ορόφους. Οι τοίχοι του χτίζονται με ασβεστολίθαρα και ξυλόδεσμους. Το ύψος των τοίχων, οι πολεμίστρες (ανοιγμένες σε κατάλληλα μέρη της οικοδομής) και τα σιδερένια παράθυρα τονίζουν το φρουριακό χαρακτήρα του οικοδομήματος. Η χαμηλή θύρα της εισόδου στο αρχοντικό οδηγεί στο ισόγειο, ευρύχωρο και πλακοστρωμένο τμήμα, που ονομάζεται "μεσιά" ή "εμπατή", γιατί κατέχει το κέντρο του ισογείου. Από τη μεσιά δύο σκάλες οδηγούν η μία από δεξιά στον πρώτο όροφο και η άλλη από αριστερά στο δεύτερο (ανώι). Το υπόλοιπο τμήμα του ισογείου περιλαμβάνει το "υπόγειο" (κατώι), όπου φύλαγαν τα "βαγένια" (βαρέλια) με το περίφημο Σιατιστινό κρασί, και το "μαγαζί", όπου σύναζαν τα λάδια, τις ζωοτροφές και όλο το βιος της γης.
  Ο πρώτος όροφος, το "μετζοπάτωμα", προοριζόταν για την περίοδο του χειμώνα. Ανάμεσα στα δωμάτια της βόρειας πλευράς μένει ανοιχτός ένας χώρος που φωτίζεται με σειρά δύο ή τριών παραθύρων και ονομάζεται "ηλιακός" ή "ντηλιακός". Η οροφή του "ηλιακού" είναι ξυλόγλυπτη με πλούσια διακοσμητικά στοιχεία. Στον πρώτο όροφο βρίσκονται δωμάτια για πρόχειρη διαβίωση.
  Ο δεύτερος όροφος, με τη μεγάλη σάλα (ανώι), τους καλούς "οντάδες" (δωμάτια υποδοχής) και τα σαχνισιά ήταν το ωραιότερο διαμέρισμα του σπιτιού, γιατί προοριζόταν για κοινωνικές εκδηλώσεις της οικογένειας. Στους κατάλληλους χώρους υπάρχουν βέβαια ιδιόμορφα τζάκια, ντουλάπια και "μεσάντρες" (μεγάλες ντουλάπες ρούχων) με σκαλιστή επένδυση. Την προσοχή προσελκύουν "οι φεγγίτες", παράθυρα ορθογώνια και ημικυκλικά με χρωματιστά τζάμια (βιτρώ).
  Ο εσωτερικός τους διάκοσμος θυμίζει αχνά τον πλούτο των Σιατιστινών νοικοκυραίων. Τα ταβάνια ζωγραφίζονται με ρόδακες, ανθέμια, αρμαθίες από καρπούς, γεωμετρικά σχήματα. Οι μεσάντρες και τα τοιχώματα ζωγραφίζονται με θέματα παρμένα από την Ελληνική μυθολογία, φανταστικά τοπία μακρινών πρωτευουσών, ζώα φανταστικά, στεφάνια και πανέρια που ξεχειλίζουν από καρπούς και άνθη. Στις παραστάσεις διακρίνεται η αγάπη τους, ιδιαίτερα στα θέματα που είχαν κάποιο συμβολισμό: ένα φανταστικό πουλί να κατασπαράζει ένα φίδι, προφητική παράσταση ίσως της συντριβής των Οθωμανών και της Ανάστασης του Γένους. Αγαπητά θέματα ήταν επίσης οι τέσσερις εποχές, κυνήγια σε όμορφα δάση, συμβολικά πουλιά, δικέφαλοι αετοί, το αθάνατο νερό, το δέντρο της ευτυχίας και κάθε παράσταση, γέννημα του νου τους ή της εμπειρίας τους από τα μακρινά τους ταξίδια. Το πιο αγαπημένο όμως θέμα, που μ’ αυτό κοσμούσαν τις ζωφόρους των καλών οντάδων, ήταν η αναπαράσταση των ξακουστών πολιτειών της Ανατολής και της Δύσης (η Πόλη, η Αδριανούπολη, η Βενετιά, η Φραγκφούρτη), με τις οποίες οι Σιατιστινοί είχαν σχέσεις εμπορικές.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Σιάτιστας (1993).

Αρχοντικό Ελένης Πούλκως ή Πουλκίδη

  Το Αρχοντικό της Ελένης Πούλκως ή Πουλκίδη χτίστηκε το έτος 1752 και βρίσκεται στην Κάτω Σιάτιστα, τη Γεράνεια. Χτίστηκε από τον έμπορο Θωμά Εμμανουηλίδη, ο οποίος έκαμε εμπόριο καπνού στη Βιέννη. Αργότερα το αρχοντικό αγοράστηκε από το Λάζαρο Πουλκίδη, ο οποίος το προίκισε στην κόρη του Ελένη και το έδωσε στο γαμβρό του Αναστάσιο Πουγγία. Η οικογένεια της Ελένης Πούλκως το διατηρούσε σε καλή κατάσταση και κατόπιν αυτό αγοράστηκε από το Κράτος. Το αρχοντικό της Πούλκως περιβάλλεται από υψηλούς τοίχους, που σκοπό είχαν να προφυλάσσουν τους ενοίκους, τα ζώα και τα εμπορεύματα από τους διαφόρους ληστές. Το αρχοντικό έχει ευρύχωρο "νουβρό" (αυλή), πλακοστρωμένο με τετράγωνες μαρμάρινες πλάκες, που προκαλεί ωραία εντύπωση στους επισκέπτες. Το αρχοντικό ακόμα επιβάλλεται εξωτερικά με το τεράστιο μέγεθός του και εσωτερικά με την άνετη διάταξη του χώρου και τα πολυάριθμα "σκαλιστά" του. Ωραιότατη διακόσμηση έχει και ένας ανοικτός ηλιακός χώρος στο πρώτο πάτωμα. Το δεύτερο πάτωμα παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Υπάρχουν σ’ αυτό δωμάτιο υποδοχής ("Ο Μπας-Οντάς"), με τζάκι άριστης κατασκευής, κόγχες, ανθοδοχεία, φρουτιέρες, όλα χρωματιστά και ένα πλήθος στεφάνια και γιρλάντες που στολίζουν τη σκούφια του.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο του Δήμου Σιάτιστας (1993).

  The Poulko (or Poulkidis) mansion stands in the Yerania neighbourhood and, as the inscription above the entrance testifies, its construction began in 1752.
  Its facade, in the section just under the roof, is decorated with stylized ornamental motifs (rosettes, stars) and a ship. In the upper rooms the plaster transom windows can still be seen with their complex stained glass designs.
  In addition, the decorated plaster fireplace in an upstairs room is an exceptional work. Among the wall-paintings is one of Constantinople that seems to depict its siege by the Turks.

By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.


Έχετε τη δυνατότητα να δείτε περισσότερες πληροφορίες για γειτονικές ή/και ευρύτερες περιοχές επιλέγοντας μία από τις παρακάτω κατηγορίες και πατώντας το "περισσότερα":

GTP Headlines

Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.

Εγγραφείτε τώρα!
Greek Travel Pages: Η βίβλος του Τουριστικού επαγγελματία. Αγορά online

Αναχωρησεις πλοιων

Διαφημίσεις

ΕΣΠΑ