Εμφανίζονται 55 τίτλοι με αναζήτηση: Αξιοθέατα στην ευρύτερη περιοχή: "ΚΟΖΑΝΗ Νομός ΕΛΛΑΔΑ" .
ΚΑΣΤΑΝΙΑ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Το πέτρινο τοξοτό γεφύρι του Αγίου Αντωνίου στην Καστανιά Σερβιών ή Παλιογκέφυρο είναι ένα μικρό αριστούργημα που στέκει χωρίς την παραμικρή φθορά και θυμίζει τον παλιό ορεινό δρόμο από τη Θεσσαλία προς το φημισμένο τότε Μοναστήρι του Αγίου Αντωνίου, που ήταν γνωστό σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Το θρυλικό Παλιογέφυρο με τον θορυβώδη χείμμαρο, που έστεκε τρομερό εμπόδιο, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες με τις μεγάλες και συχνές κατεβασιές στους κτηνοτρόφους, στους Κιρατζήδες και στους επισκέπτες του Μοναστηρίου που ερχόταν από την Νότια και κεντρική Ελλάδα. Το κατασκεύασαν ανώνυμοι τεχνίτες με αφορμή τον πνιγμό δυο επιφανών επισκεπτών που ερχόταν από την Θεσσαλία, όπως αναφέρει μια παλιά παράδοση.
Το μέγεθος του γεφυριού του Αγίου Αντωνίου είναι πολύ μικρότερο από το γεφύρι των Σερβίων Κάτω από το Παλιογέφυρο ρέει συνεχώς ορμητικά νερό και η βλάστηση είναι πολύ πυκνή, σε σημείο που να μην γίνεται αντιληπτό. Η πρασινάδα έχει σχεδόν όλο το γεφύρι καλυμμένο, και το τοπίο είναι υπέροχο και ελκυστικό.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Σερβίων
ΠΕΛΕΚΑΝΟΣ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Βρίσκεται στον κάμπο της περιοχής του Πελεκάνου σε απόσταση 1 / 2
χλμ. από τον οικισμό και σε χείμαρρο, ονομαζόμενο «Του Φασούλη η Γούρνα». Είναι
το νεότερο σε ηλικία πέτρινο γεφύρι του Δυτικομακεδονικού χώρου. Κτίστηκε μόλις
το 1935.
Είναι μονότοξο, με μήκος 18,50 μ., πλάτος 3,10 μ., ύψος 4,40 μ. και
άνοιγμα τόξου 7,50 μ. Έχει συνδετικό υλικό για τις πέτρες, ασβεστοκονίαμα και
μικρό στηθαίο με τσιμέντο, ενισχυμένο με σίδερο. Επάνω του υπάρχει λιθόστρωτο
με ασβεστόλιθο. Στο κάτω μέρος της καμάρας υπάρχουν σταλακτίτες, φτιαγμένοι από
τον ασβέστη του κονιάματος. Στο ίδιο μέρος το γεφύρι έχει ραγίσει, ενώ παρουσιάζονται
διαβρώσεις και στις δύο βάσεις των βάθρων του γεφυριού, όπου οι δύο, τριγωνικής
διατομής σφηνοειδείς προεξοχές που κατασκευάστηκαν για προστασία των βάθρων, είναι
ημικατεστραμμένες.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ασκίου
ΠΡΟΣΗΛΙΟ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Στο μέσον και προς το τέλος του Φαραγγιού της Κατερίνης, δίπλα σε
ένα καταπράσινο και άγριο τοπίο, βρίσκεται ένα χαμηλό και αρκετά μεγάλο μονότοξο
πέτρινο γεφύρι. Στο 8ο περίπου χιλιόμετρο του επαρχιακού δρόμου Προσηλίου - Τρανοβάλτου,
λίγο πιο κάτω από την αερογέφυρα του νέου εθνικού δρόμου Λάρισας - Κοζάνης
(μέσω Τριγωνικού - Ρυμνίου), αριστερά και κάτω από το δρόμο.
Εχει πλάτος 5 μέτρα, ύψος 2,30 μέτρα και μήκος περίπου 10 μέτρα. Είναι
χτισμένο από πωρόλιθους και σχιστόλιθους. Είναι ένα θαυμάσιο μνημείο λαϊκής παραδοσιακής
αρχιτεκτονικής. Είναι ένα γεφύρι που δάμασε την άγρια φύση. Λειτουργούσε και είχε
κατασκευασθεί επί Τουρκοκρατίας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Σερβίων
ΠΥΡΓΟΙ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Δύο παραδοσιακά πετρόχτιστα γεφύρια ("Σάνδρυμος" και "Γέφυρα του Κάστρου") θαυμάσιας αρχιτεκτονικής, περιτριγυρισμένες από μεγάλα πλατάνια.
ΤΣΟΤΙΛΙ (Δήμος) ΚΟΖΑΝΗ
Τα πέτρινα γεφύρια χαρακτηριστικό γνώρισμα της περιοχής βρίσκονται στο Ανθοχώρι, Κριμίνι, Ροδοχώρι, Τριάδα, Κοιλάδι, Μόρφη , Χρυσαυγή , μέσα σε μια καταπράσινη περιοχή, αξιόλογα δείγματα αρχιτεκτονικής σύνδεσης.
ΕΛΑΤΗ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Επίκεντρο του ενδιαφέροντος αποτελεί το δάσος το οποίο απλώνεται στην Ν.Δ. πλευρά του όρους Καμβούνια και στις βόρειες πλαγιές της κορυφογραμμής Βουνάσα (υψ.1460), Μαυρολίθαρο (υψ.1364), Προφήτης Ηλίας (υψ.903). Η μεγάλη ποικιλία δασικών ειδών που συναντούμαι εκεί και η μεγάλη βιολογική και αναψυχική τους αξία, αποτελούν το ενδιαφέρον κάθε επισκέπτη. Τα είδη που κυριαρχούν είναι το Abies Borisii Regis, υβριδογενής ελάτη που σχηματίζει πυκνές-συμπαγείς συστάδες, το Quercus Comferta πλατύφυλλος δρυς, το Quercus Cerris, ευθύφλοιος δρυς, το Quercus Sessiliflora,άμισχος δρυς και διάφορα άλλα είδη όπως ο φράξος, η καστανιά, το σφενδάμι το πεδινό, ο καρπίνος και η οστρυά σε μικρότερους όμως πληθυσμούς. Η υπόλοιπη βλάστηση (η υδροφυτική, η βλάστηση λειμώνων, η παρόχθια δενδρώδη και θαμνώδη βλάστηση) δυστυχώς είναι ελάχιστα εξερευνημένη, όμως με την πρώτη ματιά διαπιστώνει κανείς την μεγάλη ποικιλία της.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Νομαρχίας Κοζάνης
ΜΗΛΟΧΩΡΙ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Δάσος με απαράμιλλο φυσικό κάλλος.
ΑΓΙΑ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Μεγάλη βασιλική (διαστάσεων 32 Χ 14μ.) με τρία κλίτη, ένα εγκάρσιο
μπροστά στο ιερό βήμα, που απολήγει σε κόγχες, ώστε να σχηματίζει σε κάτοψη ένα
τρίκογχο και ένα νάρθηκα στα δυτικά. Παράλληλα εντοπίστηκαν τρία προσκτίσματα,
από τα οποία το ένα λειτουργούσε ως βαπτιστήριο με κτιστή κολυμβήθρα. Τα δάπεδα
της βασιλικής είναι καλυμμένα με ψηφιδωτά, που φέρουν πλούσιο φυτικό και ζωϊκό
διάκοσμο.
Οι ανασκαφικές έρευνες άρχισαν το 1964 και ολοκληρώθηκαν το 1971.
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτεμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
ΑΙΑΝΗ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Ο Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, βρισκόταν μέχρι πρόσφατα στο κέντρο
του σύγχρονου οικισμού της Αιανής. Το 1996 ισοπεδώθηκε από τον μεγάλο σεισμό που
έπληξε την περιοχή. Τουλάχιστον στα χρόνια της Τουρκοκρατίας αποτελούσε καθολικό
μοναστηριού. Η εκκλησία που παρουσίαζε εσωτερικά και εξωτερικά κλιμάκωση των στεγών
ως μονόχωρη, με τρίβηλο μεταξύ κυρίως ναού και νάρθηκα φαίνεται ότι είχε διαφορετική
μορφή. Η ίδρυση του μνημείου τοποθετείται στον 10ο-11ο αιώνα.
Ο ναός έφερε στο εσωτερικό τοιχογραφίες του 1624 που έχουν επιζωγραφηθεί
στα 1877.
Το κείμενο παρατίθεται τον Σεπτέμβριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Υπουργείου Πολιτισμού, η οποία περιλαμβάνει και φωτογραφία.
ΑΣΚΙΟ (Βουνό) ΚΟΖΑΝΗ
Βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Σινιάτσικου, σε απόσταση 3 χλμ.
δεξιά του δρόμου Εράτυρας
- Σισανίου
- Ναμάτων. Το Δομαβίστι
ήταν χωριό που σήμερα δεν υπάρχει.
Υπάρχουν μαρτυρίες ότι η μονή υπήρχε πριν από το 1362, ίσως από τις
αρχές του 13ου αιώνα. Επί Τουρκοκρατίας, υπέστη πολλές καταστροφές, ενώ το 1889
το μοναστήρι πυρπολήθηκε και οι μοναχοί σκοτώθηκαν. Στη δεκαετία του '50 το μοναστήρι
ερημώθηκε εντελώς.
Σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό της μονής, που είναι ναός σταυροειδής
εγγεγραμμένος με πολλές απλουστεύσεις, ώστε να μπορούμε να το χαρακτηρίσουμε μονόκλιτη
θολωτή βασιλική με τρούλο. Είναι κτίσμα του 16ου ή 17ου αιώνα και έχει όμορφο
ξυλόγλυπτο τέμπλο και αγιογραφίες αυτής της περιόδου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ασκίου
The eventual excavation of Servia will reveal the Mystra of Macedonia,
for the ruins of walls, churches, and houses can be made out among trees at the
top of a naturally fortified hill which overlooks the valley of the Haliakmon
River.
The walls encircling the 11th century acropolis descend the hillside
in tiers, encompassing churches like those of Ayioi Theodoroi and Ioannis Prodromos
(Saint John the Baptist) and the now ruined Metropolis, all of which date to the
11th century.
The Metropolis, a large three-aisled basilica with narthex, was dedicated
to Saint Demetrios; two layers of wall-paintings still survive and bear witness
to a brilliant historic past, though they are exposed to destruction by rain and
human hands, as reconstruction of the monument would be an extremely difficult
undertaking.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.
ΣΙΣΑΝΙ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Βρίσκεται 2 χλμ. νοτιοδυτικά του Σισανίου, δίπλα στο Μοναστήρι
της Κοιμήσεως της Θεοτόκου. Η αποκάλυψή του έγινε με ανασκαφικές εργασίες
που ξεκίνησαν το 1991 από τον Σωτήρη Κίσσα και ολοκληρώθηκαν το 1996.
Η εποχή της ίδρυσης του μεγάλου επισκοπικού ναού τοποθετείται στο
δεύτερο μισό του 11ου αιώνα μ.Χ. Στην περίοδο αυτή ανάγεται ο τοιχογραφημένος
διάκοσμος του ιερού με παραστάσεις ιεραρχών, καθώς και αυτός της πρόθεσης. Στη
φάση αυτή ο ναός είναι μια τρίκλιτη βασιλική με πεσσούς και ευρύ εγκάρσιο κλίτος,
νάρθηκα και ανοικτό εξωνάρθηκα στα δυτικά. Στη συνέχεια το κτίριο καταστρέφεται
βίαια, πιθανότατα από σεισμό, που συνέβη το αργότερο, στο πρώτο μισό του 13ου
αιώνα. Μετά την καταστροφή αυτή έγιναν διάφορες μεταρρυθμίσεις με σκοπό την ενίσχυση
του κτίσματος. Τέλος, ο ναός θα πρέπει να καταστράφηκε από φωτιά στις αρχές του
15ου αιώνα.
Ο ναός είναι εφάμιλλος σε μεγαλοπρέπεια με τους επισκοπικούς ναούς των
μεγάλων βυζαντινών επαρχιακών κέντρων (Βέροια,
Σέρβια, Σέρρες,
Καλαμπάκα κ.λπ.). Στον
επισκέπτη παρέχεται η δυνατότητα ανόδου σε έναν υπερυψωμένο κατά 1,5 μ. διάδρομο
με μεταλλικό σκελετό και ξύλινο δάπεδο. Στον περιβάλλοντα χώρο προβλέπονται μια
σειρά από έργα που θα ομορφύνουν το τοπίο και θα διευκολύνουν την πρόσβαση του
κοινού.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ασκίου
ΜΕΣΟΛΟΓΓΟΣ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Υπάρχει παλιό κάστρο, γνωστό ως «Παλιόκαστρο», το οποίο διέπεται από θρύλους και παραδόσεις.
ΣΙΑΤΙΣΤΑ (Πόλη) ΚΟΖΑΝΗ
Ενδιαφέρον επίσης παρουσιάζουν και τα διατηρημένα αρχοντικά των Κων/νου
και Δημητρίου Τζιουρά (1725-1728), Κυρά Σανούκως (Ιωάννη Μ. Τσίπου, 1742), που
το τραγούδησε η λαϊκή μούσα και συνδέεται με ηρωϊκές σελίδες της ιστορίας της
Σιάτιστας, Αδελφών Τζώνου (1756), Παντελή Λ. Τζώνου (1756-1787), Γεωργίου Αλεξίου
(1759), Αργυριάδη (Μαλιόγκα) (1759) και πολλά άλλα. Τα αρχοντικά της Σιάτιστας
είναι μνημεία ανεκτίμητης αξίας, με ανυπολόγιστους εθνικούς, πολιτιστικούς και
ιστορικούς θησαυρούς.
Τα αρχοντικά της Σιάτιστας είναι τα έσχατα δείγματα ενός σπουδαίου
ιστορικού παρελθόντος και αποτελούν την πολιτιστική μας κληρονομιά και ταυτότητα.
Έχουμε υποχρέωση και ιερό καθήκον να περισώσουμε όσα αρχοντικά δεν
κατεδάφισε η οικοδομική σκαπάνη.
Πρέπει λοιπόν να αναληφθεί μία σταυροφορία για να διατηρηθούν, να
αναστηλωθούν και να εξοπλισθούν κατάλληλα, ώστε να μπορούν να διδάσκουν τις γενιές
που θα έρθουν.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Σιάτιστας
(1993).
Most of the wealthier mansions still standing in Siatista date from
the second half of the 18th and the 19th century. Built by prosperous local merchants
in two of the town's neighborhoods (Yerania and Hora), they are rectangular in
plan and their comfortable upper storeys are richly ornamented.
The low entrance, usually found in the western wall, leads to an inner,
flagstone courtyard ('embati' or 'mesia') around which the various auxiliary spaces
are grouped (storerooms, cellars, etc.). One stone staircase communicates with
the middle floor, a second with the upper floor. On the middle floor,
arranged around an inner wooden balcony, are the 'iliakos' (sun room, the main
reception room) and the winter reception and living rooms ('heimoniatika'). The
upper floor contains the summer rooms ('kalokairina') arranged around a central
space, to the right and left of which are corridors, the lavatory and utility
rooms.
From outside, the mansions resemble fortresses since their lower section
(middle and ground floors), dressed with bare stone, is equipped with loopholes
and only a few barred windows. Conversely, the top floor is a light construction
of varnished wood with enclosed balconies ('sachnisia') at the corners and larger
openings (windows and transoms).
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.
Η Σιάτιστα είναι ένας υποδειγματικός τόπος για τον Ελληνισμό, ένας
τόπος που συνδυάζει την παραγωγικότητα, τη δημιουργικότητα και την πνευματικότητα,
με ένα τρόπο θαυμαστό. Φθάνει σε μεγάλη ακμή το 18ο και 19ο αιώνα με εκτεταμένες
εμπορικές συναλλαγές με τη Βενετία,
τη Ρωσία, τη Βουδαπέστη
και τη Βιέννη. Αποτέλεσμα
της οικονομικής αλκής ήταν η κοινωνική και πνευματική ανάπτυξη της Σιάτιστας.
Φωτεινά δείγματα της παλιάς ακμής και ευδαιμονίας της Σιάτιστας αποτελούν
σήμερα τα πολυύμνητα αρχοντικά της που κτίστηκαν τον 18ο και 19ο αιώνα και που
μαρτυρούν το υψηλό βιοτικό και πολιτιστικό επίπεδο των κατοίκων της.
Τα αρχοντικά της Σιάτιστας είναι στην πραγματικότητα "ο άρχοντας"
ο επιβλητικά αντιπροσωπευτικότερος τύπος όλων των αρχοντικών στη Δυτική
Μακεδονία, στην πανάρχαια και την τροφοδότρα κοίτη της Μακεδονικής φύτρας.
Είναι η έκφραση της ψυχής μιας αθάνατης γενιάς που στις αρχές του
18ου αιώνα άφηνε την υπόδουλη γη, πήγαινε προσωρινά στις πλούσιες χώρες της Κεντρικής
και Δυτικής Ευρώπης, στο Λεκανοπέδιο του Δούναβη,
πλούτιζε και γύριζε στην πατρίδα, για να μετατρέψει μέρος του πλούτου αυτού σε
αιώνια πνοή και πνεύμα.
Ο τρόπος ζωής, το 18ο αιώνα, ενσαρκώνεται σ’ όλα αυτά τα αρχοντικά
με τους πανύψηλους τοίχους, τις επιβλητικές πόρτες, τους καταστόλιστους οντάδες,
τα καλαίσθητα υπνοδωμάτια με τα σκαλιστά ξύλινα διακοσμητικά και τις υαλογραφίες
που θυμίζουν τα περίφημα ευρωπαϊκά βιτρώ.
Τα 30 αρχοντικά της Σιάτιστας, χτισμένα πριν από 200 χρόνια, από περιπλανώμενες
συντεχνίες (ισνάφια) Ηπειρωτών και Μακεδόνων μαστόρων παρουσιάζουν μία από τις
πιο εξελιγμένες μορφές της λαϊκής αρχιτεκτονικής του 18ου αιώνα στο Δυτικομακεδονικό
χώρο.
Ψηλά σαν απόρθητα κάστρα, με υψηλούς γεροχτισμένους αυλότοιχους και
δρύινες δίφυλλες εξώθυρες για ασφάλεια από τις αλβανικές επιδρομές, είναι έτοιμα
να σε "μυήσουν" στον τρόπο ζωής εκείνης της εποχής.
Αυτά έχουν ιστορική σημασία σήμερα και προκαλούν το ενδιαφέρον για
την αρχιτεκτονική της οικοδομής, που είναι όμοια με εκείνη που επικρατεί κατά
τη βυζαντινή εποχή.
Η Σιάτιστα σύμφωνα με το από 19-10.1978 Π.Δ. (ΦΕΚ 594 τεύχος Δ) χαρακτηρίστηκε
παραδοσιακός οικισμός.
Όλα τα αρχοντικά της Σιάτιστας είναι οικοδομημένα πάνω στο ίδιο σχέδιο,
με την ίδια σχεδόν διαρρύθμιση του χώρου, όλα προήλθαν από την ίδια φιλόκαλη διάθεση.
Όλα επιβάλλονται στον επισκέπτη εξωτερικά με το μέγεθός τους, εσωτερικά δε με
την άνετη διάταξη του χώρου και με τον πλούσιό τους διάκοσμο. Είναι επιβλητικά
οικοδομήματα με δυο ή τρία πατώματα, τα οποία με τους υψηλούς πέτρινους τοίχους
της αυλής και τις πολεμίστρες, χρησίμευαν σε ώρα κινδύνου και σαν φρούρια κατά
των αλβανικών επιδρομών.
Στη στρωμένη με πλακόπετρες αυλή υπάρχουν ο φούρνος, το μαγειρειό,
αποθήκες, πηγάδι και κιόσκι. Πράσινοι κήποι με λουλούδια, γλάστρες και γραφικές
κληματαριές περιέβαλαν τ’ αρχοντόσπιστα της Σιάτιστας.
Το κυρίως οικοδόμημα έχει συνήθως δύο ορόφους. Οι τοίχοι του χτίζονται
με ασβεστολίθαρα και ξυλόδεσμους. Το ύψος των τοίχων, οι πολεμίστρες (ανοιγμένες
σε κατάλληλα μέρη της οικοδομής) και τα σιδερένια παράθυρα τονίζουν το φρουριακό
χαρακτήρα του οικοδομήματος. Η χαμηλή θύρα της εισόδου στο αρχοντικό οδηγεί στο
ισόγειο, ευρύχωρο και πλακοστρωμένο τμήμα, που ονομάζεται "μεσιά" ή
"εμπατή", γιατί κατέχει το κέντρο του ισογείου. Από τη μεσιά δύο σκάλες
οδηγούν η μία από δεξιά στον πρώτο όροφο και η άλλη από αριστερά στο δεύτερο (ανώι).
Το υπόλοιπο τμήμα του ισογείου περιλαμβάνει το "υπόγειο" (κατώι), όπου
φύλαγαν τα "βαγένια" (βαρέλια) με το περίφημο Σιατιστινό κρασί, και
το "μαγαζί", όπου σύναζαν τα λάδια, τις ζωοτροφές και όλο το βιος της
γης.
Ο πρώτος όροφος, το "μετζοπάτωμα", προοριζόταν για την περίοδο
του χειμώνα. Ανάμεσα στα δωμάτια της βόρειας πλευράς μένει ανοιχτός ένας χώρος
που φωτίζεται με σειρά δύο ή τριών παραθύρων και ονομάζεται "ηλιακός"
ή "ντηλιακός". Η οροφή του "ηλιακού" είναι ξυλόγλυπτη με πλούσια
διακοσμητικά στοιχεία. Στον πρώτο όροφο βρίσκονται δωμάτια για πρόχειρη διαβίωση.
Ο δεύτερος όροφος, με τη μεγάλη σάλα (ανώι), τους καλούς "οντάδες"
(δωμάτια υποδοχής) και τα σαχνισιά ήταν το ωραιότερο διαμέρισμα του σπιτιού, γιατί
προοριζόταν για κοινωνικές εκδηλώσεις της οικογένειας. Στους κατάλληλους χώρους
υπάρχουν βέβαια ιδιόμορφα τζάκια, ντουλάπια και "μεσάντρες" (μεγάλες
ντουλάπες ρούχων) με σκαλιστή επένδυση. Την προσοχή προσελκύουν "οι φεγγίτες",
παράθυρα ορθογώνια και ημικυκλικά με χρωματιστά τζάμια (βιτρώ).
Ο εσωτερικός τους διάκοσμος θυμίζει αχνά τον πλούτο των Σιατιστινών
νοικοκυραίων. Τα ταβάνια ζωγραφίζονται με ρόδακες, ανθέμια, αρμαθίες από καρπούς,
γεωμετρικά σχήματα. Οι μεσάντρες και τα τοιχώματα ζωγραφίζονται με θέματα παρμένα
από την Ελληνική μυθολογία, φανταστικά τοπία μακρινών πρωτευουσών, ζώα φανταστικά,
στεφάνια και πανέρια που ξεχειλίζουν από καρπούς και άνθη. Στις παραστάσεις διακρίνεται
η αγάπη τους, ιδιαίτερα στα θέματα που είχαν κάποιο συμβολισμό: ένα φανταστικό
πουλί να κατασπαράζει ένα φίδι, προφητική παράσταση ίσως της συντριβής των Οθωμανών
και της Ανάστασης του Γένους. Αγαπητά θέματα ήταν επίσης οι τέσσερις εποχές, κυνήγια
σε όμορφα δάση, συμβολικά πουλιά, δικέφαλοι αετοί, το αθάνατο νερό, το δέντρο
της ευτυχίας και κάθε παράσταση, γέννημα του νου τους ή της εμπειρίας τους από
τα μακρινά τους ταξίδια. Το πιο αγαπημένο όμως θέμα, που μ’ αυτό κοσμούσαν
τις ζωφόρους των καλών οντάδων, ήταν η αναπαράσταση των ξακουστών πολιτειών της
Ανατολής και της Δύσης (η Πόλη,
η Αδριανούπολη, η Βενετιά,
η Φραγκφούρτη), με τις οποίες
οι Σιατιστινοί είχαν σχέσεις εμπορικές.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Σιάτιστας
(1993).
Το Αρχοντικό της Ελένης Πούλκως ή Πουλκίδη χτίστηκε το έτος 1752 και
βρίσκεται στην Κάτω Σιάτιστα, τη Γεράνεια. Χτίστηκε από τον έμπορο Θωμά Εμμανουηλίδη,
ο οποίος έκαμε εμπόριο καπνού στη Βιέννη.
Αργότερα το αρχοντικό αγοράστηκε από το Λάζαρο Πουλκίδη, ο οποίος το προίκισε
στην κόρη του Ελένη και το έδωσε στο γαμβρό του Αναστάσιο Πουγγία. Η οικογένεια
της Ελένης Πούλκως το διατηρούσε σε καλή κατάσταση και κατόπιν αυτό αγοράστηκε
από το Κράτος. Το αρχοντικό της Πούλκως περιβάλλεται από υψηλούς τοίχους, που
σκοπό είχαν να προφυλάσσουν τους ενοίκους, τα ζώα και τα εμπορεύματα από τους
διαφόρους ληστές. Το αρχοντικό έχει ευρύχωρο "νουβρό" (αυλή), πλακοστρωμένο
με τετράγωνες μαρμάρινες πλάκες, που προκαλεί ωραία εντύπωση στους επισκέπτες.
Το αρχοντικό ακόμα επιβάλλεται εξωτερικά με το τεράστιο μέγεθός του και εσωτερικά
με την άνετη διάταξη του χώρου και τα πολυάριθμα "σκαλιστά" του. Ωραιότατη
διακόσμηση έχει και ένας ανοικτός ηλιακός χώρος στο πρώτο πάτωμα. Το δεύτερο πάτωμα
παρουσιάζει μεγαλύτερο ενδιαφέρον. Υπάρχουν σ’ αυτό δωμάτιο υποδοχής ("Ο
Μπας-Οντάς"), με τζάκι άριστης κατασκευής, κόγχες, ανθοδοχεία, φρουτιέρες,
όλα χρωματιστά και ένα πλήθος στεφάνια και γιρλάντες που στολίζουν τη σκούφια
του.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Σιάτιστας
(1993).
The Poulko (or Poulkidis) mansion stands in the Yerania neighbourhood
and, as the inscription above the entrance testifies, its construction began in
1752.
Its facade, in the section just under the roof, is decorated with
stylized ornamental motifs (rosettes, stars) and a ship. In the upper rooms the
plaster transom windows can still be seen with their complex stained glass designs.
In addition, the decorated plaster fireplace in an upstairs room is
an exceptional work. Among the wall-paintings is one of Constantinople
that seems to depict its siege by the Turks.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.
Το αρχοντικό του Νεραντζοπούλου χτίστηκε το 1754 και βρίσκεται στη
πλατεία "Τρία Πηγάδια" Χώρας. Αυτό λεγόταν αρχοντικό Χατζηγιαννίδη,
ο οποίος ήταν έμπορος στη Βουδαπέστη
και είχε αφήσει, όπως συνήθιζαν τότε όλοι οι Σιατιστινοί εμπορευόμενοι, τη γυναίκα
του και την κόρη του στη Σιάτιστα. Η κόρη του Χατζηγιαννίδη παντρεύτηκε το Δημήτριο
Σαχίνη, ο οποίος έδωσε στο αρχοντικό το όνομά του, για ένα χρονικό διάστημα. Από
το Σαχίνη αγόρασε το αρχοντικό ο Νεραντζόπουλος. Από τους κληρονόμους του Νεραντζόπουλου
το αγόρασε το έτος 1969 το Κράτος. Όπως σε πολλά αρχοντικά της Σιάτιστας, έτσι
και στο αρχοντικό του Νεραντζοπούλου για ώρα κινδύνου υπήρχαν πόρτες διαφυγής
προς την αυλή που οδηγούσαν σε γειτονικές ιδιοκτησίες.
Στον πρώτο όροφο ("στο μετζοπάτωμα") του αρχοντικού βρίσκεται
ο ντηλιακός, ο ωραιότερος και πλουσιότερος διακοσμημένος χώρος του σπιτιού, που
είναι ανοιχτός προς τη μεσιά και "Μπας-Οντάς" μαζί με δύο άλλα χειμωνιάτικα
δωμάτια και τους διαδρόμους. Στο δεύτερο όροφο βρίσκεται η μεγάλη σάλα, "το
ανώι", που γίνονταν οι χοροί και οι γιορτές. Και στον όροφο αυτό υπάρχει
"Μπας-Οντάς", "σαχνίσι", "καφέ-οντάς", χειμωνιάτικος
και δύο διάδρομοι.
Στον καφέ-οντά, τον μπας-οντά και το σαχνισί του ορόφου διατηρούνται
τα ντουλάπια και οι ξύλινες επενδύσεις των τοίχων με όμορφα πλουμίδια λουλουδιών
και μια τοιχογραφία της Κωνσταντινούπολης
στον καφέ-οντά. Το αρχοντικό αυτό έχει τους πιο όμορφους φεγγίτες στο είδος του.
Σε χρωματιστά τζαμάκια των φεγγιτών αυτών έχουν ζωγραφιστεί, εκτός από σχέδια
και παραστάσεις, ποιήματα σχετικά με το σπίτι, γραμμένα το 1755 από τον Σιατιστινό
δάσκαλο Μιχαήλ Παπαγεωργίου.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Σιάτιστας
(1993).
The Nerantzopoulos (or Hatziyiannidis) mansion is situated on Hora's
main square. According to the inscription on the facade, it was built in 1754
by Hatziyiannidis who was a merchant
in Budapest (Nerantzopoulos acquired the house
later).
Its decoration
and plaster-framed transoms are impressive. From the wooden ceiling in the 'iliakos'
(the main room) on the mezzanine hang sculptures of a melon and a sliced watermelon.
In the transoms, apart from their lovely plaster frames, of interest are the incised
designs, inscriptions and lines of verse. Artfully written on smoked glass, the
verses are composed in an old fashioned language and praise the beauty and magnificence
of the house.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.
Ένα άλλο αξιόλογο αρχοντικό είναι του Μανούση, που βρίσκεται στη Χώρα.
Το αρχοντικό αυτό χτίστηκε το έτος 1746-1763 από τον Γεώργιο Μανούση, θείο του
Θεόδωρου Μανούση, πρώτου καθηγητή της Ιστορίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και Ευεργέτη
της Σιάτιστας. Το αρχοντικό Μανούση αργότερα το πήρε η οικογένεια Δουκίδη από
την οποία το έτος 1937, που χαρακτηρίστηκε ως διατηρητέο μνημείο, αγοράστηκε από
το Ελληνικό Δημόσιο και σήμερα ανήκει στον ΕΟΤ.
Στο υπέρθυρο της κόγχης, ανάμεσα σε δικέφαλους αετούς υπάρχει σταυρός. Στους χειμωνιάτικους
οντάδες υπάρχουν τζάκια, μεσάντρες ζωγραφισμένες και τοιχογραφίες στη ζωφόρο όπου
εικονίζονται διάφορα βουνά της Μακεδονίας, Σινιάτσικος,
Κίσσαβος, Όλυμπος,
Μπούρινος, Αγραφα. Στη ζωφόρο
των εξωτερικών διαδρομών υπάρχουν ενδιαφέρουσες τοιχογραφίες με συμβολικές παραστάσεις
και παραστάσεις κυνηγιού.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Σιάτιστας
(1993).
Ένα από τα πιο ονομαστά και τα πιο διατηρημένα αρχοντικά είναι και
το αρχοντικό Νικολάου Χατζημιχαήλ (Κανατσούλη) που χτίστηκε το 1746-1757 και βρίσκεται
κοντά στο Μητροπολιτικό Μέγαρο της Σιάτιστας. Κτήτορες του αρχοντικού είναι ο
Δημήτριος, ο Νικόλαος και η Φωτεινή Χατζημιχαήλ. Στο μετζοπάτωμα είναι διάφορα
δωμάτια με όμορφα χρωματισμένα ντουλάπια και ζωγραφιστές ζωφόρους, το "γυναικείο"
και ο χειμωνιάτικος οντάς που τον ονομάζουν "Πάνθεον". Ονομάζεται Πάνθεον,
γιατί οι παραστάσεις είναι από την Ελληνική Μυθολογία. Ζωγράφος αυτού ήταν κάποιος
Ευθύμιος εκ Παλαιών Πατρών. Οι τοιχογραφίες του "Πανθέου" έχουν χρονολογία,
"1811 Ιουνίου 12". Αντιγράφουμε, διατηρώντας την ορθογραφία, τους τίτλους
των τοιχογραφιών: "Μοίραι, Γέννησις Αθηνάς, Κρόνος Τεκνοφόρος, Αφροδίτη,
Αίωλος, Αρπαγή της Περσεφόνης, Δήκη, Εσπερίδες, Σφίγξ" κ.λπ. Στους λαμπάδες
του τριλόβου παραθύρου εικονίζεται "ο Ερμής" και δεξιά "ο Ποσιδών".
Στα κιονόκρανα των ξύλινων κιονίσκων ιστορούνται "Σιρήνες", "Αι
χάριται" και στα κιονόκρανα των κιονίσκων πρόσωπα. Στους λαμπάδες της εισόδου
εικονίζονται αριστερά αρχαίος Έλληνας και δεξιά ο Κολοσσός της Ρόδου. Οι τοιχογραφίες
της ζωφόρου του μεσημβρινού οντά το μετζοπατώματος είναι μία πενταετία πιο παλιές,
γιατί στη χρονολογία που σώζεται διαβάζουμε "1806 Ιανουαρίου 22".
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Σιάτιστας
(1993).
The Sanoukos mansion is situated in the Hora district; according to
an inscription in one of the rooms, it was built in 1742. The resistance of its
dynamic owner, Kyra-Sanouko, to a raid by Turkish Albanians in 1784 has been immortalized
in a local folk song.
The rooms on the upper floor are decorated with plaster transom window
frames and with painted
carved wooden ceilings. The murals in the 'kalos ondas' (best room) depict
plant and symbolic themes, while between the real transoms trompe l'oeil imitations
have been painted.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.
The Kanatsoulis (or Hatzimichail) mansion is located in the Hora neighbourhood.
It was built in 1757, as the inscription reads, by Nikos Hatzimichail, a member
of a powerful family
of merchants from Siatista, who had offices in Vienna and other central European
cities.
The Hatzimichail mansion contains one of the most interesting series
of 19th century folk
paintings, which an inscription dates to 1811. In a room on the mezzanine,
named the "Pantheon", the wall-paintings depict scenes
from mythology -- based on a mythology handbook written by Harisis Megdanis,
a scholar from Kozani -- as well as portraits of the owner, his wife and a second
male figure, perhaps a relative.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.
The Maliongas (or Argyriadis) mansion stands next to the Nerantzopoulos
mansion. Tradition has it that its construction began in 1759. An inscription
in one of the rooms upstairs dates some repairs and part of the decorative
painting to 1844.
The murals in the house depict the owner's occupations as well as
his political ideas. There is a large painting of Frankfurt in a room on the ground
floor, while one in the main room upstairs shows an Austrian hussar. Two other
male figures on the ground floor have features resembling those of Rigas Ferraios
and Lord Byron.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.
The Manousis mansion in Hora has an inscription on its facade dating
it to 1762-63. Its construction and sumptuous
decoration reflect the wealth of the Manousis family, who had created one
of the most powerful Siatistan trading
businesses in the Austro-Hungarian Empire.
Wood
carvings of exceptional quality decorate the mezzanine and upper storey. The
painting
decoration covers most of the walls and wood-paneled surfaces with an extraordinary
diversity of subjects (cities, Greek mountains between flower pots, symbolic representation
of a bird with a snake).
Of particular interest are the scenes of Mount
Athos with Vatopedi Monastery,
and Mount Siniatsiko with a house and tower, possible portrayals of specific buildings
in Siatista.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.
The Keratzis mansion is located in Hora. It is not known when it was
built. Its wall-paintings,
concentrated in one of the upper rooms, are typical of the folk art of the second
half of the 19th century
Of special interest is the scene of Constantinople
within a frame of laurel leaves, which is a copy of a period copperplate engraving.
There are also paintings of Hadrian's Arch and the Temple of Olympian Zeus which
refer us to Athens and the foundation
of the Greek state. The presence of the meander amongst the other decorative
motifs shows the influence of neoclassicism.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.
The Lioutaris (or Kariofilis) mansion is in the Yerania district.
Although its exact construction date is unknown, it must have been built around
the middle of the 19th century. The painting
decoration in the interior contains several neoclassical features.
Apart from the portrayal of Constantinople, which is less realistic
than the renderings of the city in the Poulko and Keratzis mansions, the wall-paintings
depict the four seasons and the allegorical figures of night and day. They are
the work of Christodoulos Zographou, a painter from Siatista.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.
ΤΣΟΤΙΛΙ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Το Ιστορικό Οικοτροφείο Γυμνάσιο, που άρχισε να λειτουργεί το 1873 με μεγάλη προσφορά στα γράμματα και την απελευθέρωση του Εθνους, το οποίο στεγάζει σήμερα τις υπηρεσίες του Δήμου. Στον λόφο όπου βρίσκεται, σήμερα δεσπόζουν το Γυμνάσιο-Λύκειο (1928) και το νέο Οικοτροφείο (1954).
ΒΕΛΒΕΝΤΟΣ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Κοντά στο Βελβεντό υπάρχει μια από τις μεγαλύτερες τεχνητές λίμνες της χώρας, η λίμνη Πολυφύτου. Η λίμνη αυτή δημιουργήθηκε από την τιθάσευση του ποταμού Αλιάκμονα με τη δημιουργία ενός φράγματος και τη λειτουργία ενός από τους σπουδαιότερους υδροηλεκτρικούς σταθμούς της χώρας. Τη λίμνη διασχίζει μεγάλη οδική γέφυρα (1372 μ.). Στην περιοχή της λίμνης δραστηριοποιείται ο Ναυτικός Όμιλος Κοζάνης με ποικίλες ναυταθλητικές δραστηριότητες όλες τις εποχές του χρόνου. Επίσης στη λίμνη μπορεί κανείς να ψαρέψει, να κολυμπήσει και να κατασκηνώσει.
ΕΡΑΤΥΡΑ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
The urban
houses of Eratyra were built by families whose income originated from trade
and emigration. The oldest of these mansions date to the 18th century and resemble
their contemporaries, the mansions of Siatista.
They have two storeys and are L-shaped in plan.
On the ground floor, around the flagstone courtyard, are the 'strotos'
(family sitting room) and a second room for auxiliary functions, while at the
rear of the house is the 'katoi' (a semi-basement with a few openings), where
foods were stored. The kitchen, oven and lavatory are in the so-called 'magereio'
(cooking shed), a small building in the courtyard near the house.
The wooden staircase in the courtyard leads to the upper floor ('anoi'),
where on the two long sides of the open 'liakoto' (sun room) four rooms were arranged,
of which the 'bas-ondas' was the main reception room. In the older houses, the
roofed balconies, supported on buttresses, project symmetrically from the two
ends of the main facade and the central portion of the rear.
In the later houses, the balcony, now projecting from the middle of
the front of the upper storey, is supported by wooden columns, creating a semi-open
area in front of the entrance, the 'hayiati'.
Unworked limestone blocks quarried locally and bonded with mud were
used as construction materials for the ground floor, while for the upper floors
lighter materials were preferred (such as 'tsatmas', half timbering and plaster
with infill).
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.
The Lazaridis mansion lies on the north side of town. It contains the oldest surviving wall-paintings in Eratyra, dating to 1796 as the inscription tells us. Using sparse color and line, the artist has rendered the two-headed eagle of Byzantium and the sliced watermelon (which at one time symbolized the beheading of Saint John the Baptist), a subject encountered in churches as well as houses in western Macedonia and Mount Pelio. From the 18th century, however, its symbolic significance was forgotten, as indicated by the presence of the fork sticking into the fruit.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.
Το αρχοντικό Λαζαρίδη είναι ένα τυπικό παράδειγμα της «αστικής» αρχιτεκτονικής
της Εράτυρας (Σέλιτσας) κατά τη διάρκεια της τουρκοκρατίας, ένα ιστορικό ντοκουμέντο
της εποχής κατά την οποία η οικονομική δραστηριότητα της κωμόπολης βρίσκεται στην
ακμή της.
Είναι ένα διώροφο πέτρινο οικοδόμημα με κεραμοσκεπή και λίγα παράθυρα
στο ισόγειο. Ενδιαφέρουσα είναι η ζωγραφική διακόσμηση του εσωτερικού του αρχοντικού.
Η κάτοψη του κτιρίου οργανώνεται σε σχήμα Γ, όπου το ένα σκέλος προεξέχει ελαφρά
σε σχέση με το άλλο σαν πύργος προστατευτικός της εισόδου.
Από την τυπολογία του αρχοντικού αλλά και τις τοιχογραφίες προκύπτει
ότι το κτήριο είναι κατασκευασμένο στα μέσα ή το 2ο μισό του 18ου αιώνα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ασκίου
The Papatheodorou mansion
is situated near the old town square. It is a large building with a rectangular
layout.
Its wall-paintings, dating to the last quarter of the 19th century, appear in
one room on the ground floor (now varnished), but mainly in the rooms upstairs.
Two of the upper rooms are decorated
with plant and other motifs as well as buildings enclosed within medallions, reminiscent
of the ornamentation on some porcelain plates. In the main room, a frieze embellishing
the entire length of the upper part of the wall depicts an imaginary landscape
with curious large buildings intermingled with the figures of animals and humans.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.
Παλιό αρχοντικό του 19ου αιώνα, με πλούσιες τοιχογραφίες που βρίσκεται
στην Εράτυρα. Το κτίριο είναι κατασκευασμένο με λιθοδομή, ενώ κάποιοι εσωτερικοί
τοίχοι φέρουν στοιχεία ξύλινης κατασκευής. Όλα τα δωμάτια είναι διακοσμημένα με
τοιχογραφίες λαϊκής τέχνης με έντονους χρωματισμούς.
Το κτίριο ήταν για πολλά χρόνια εγκαταλειμμένο και τελευταία χρησιμοποιούνταν
ως αποθηκευτικός χώρος, με αποτέλεσμα να καταστραφεί μέρος των τοιχογραφιών. Το
1997 - 1998 πραγματοποιήθηκε αποτοίχιση τμημάτων των τοιχογραφιών.
Τα τελευταία χρόνια ο Δήμος Ασκίου προχώρησε σε αποκατάσταση του
Αρχοντικού και επανάχρησή του ως «Κέντρου προβολής των Αρχοντικών της Δυτικής
Μακεδονίας», και έχει αναλάβει τη λειτουργία του κτιρίου, καλύπτοντας για το σκοπό
αυτό τις σχετικές απαιτήσεις.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Ασκίου
A typical example of the mansions
of Eratyra is that of Milios on the north side of town. Its wall-paintings,
which date from the mid-19th century, are concentrated in one room on the upper
floor and extend like a frieze below the ceiling.
They portray animal and human figures as well as buildings in a landscape.
The military costumes worn by the people and the apparent sequence of the paintings
indicate that the scenes may tell a story, possibly one connected with the events
of the period.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.
The Delivasis mansion is located near that of Lazaridis. It has all
the characteristics of the later
type of house with the 'hayiati' (covered porch) at the front. Its wall-paintings
date from 1878. The murals
in the adjoining wing, which was used for guests, are of greater interest. They
depict the portraits of the owner's four daughters within ornamental baroque frames.
These figures with their European dress and coiffures each hold a
representative object: fan, letter, bouquet, caged canary. These scenes, although
the work of a folk
artist, are governed by the principles of European painting.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains image.
ΚΟΖΑΝΗ (Πόλη) ΔΥΤΙΚΗ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ
The architectural style of Kozani's urban residences reached its full expression
around the middle of the 18th century, a time when the town's merchants and owners
of small factories were acquiring considerable financial power and their way of
life became more urbanized, influenced by trends from central Europe.
On the ground floor around the spacious flagstone courtyard, were
arranged the 'aniliako' (the sunny, winter sitting room), the cellar, the storeroom,
as well as the 'kafe-ondas' and the 'mousafir-ondas' (where guests were welcomed).
The wooden staircase led to the 'hayiati' on the upper floor which
closed with a trapdoor. On two sides of the raised 'doxatos' there were summer
sitting rooms, a larder and the 'kalokairinos ondas' or summer formal area, which
formed a single space with the 'doxatos' and the 'hayiati'. Usually the utility
rooms (the lavatory, the well, and the storerooms), were found in the courtyard,
but they could also have been located in the vaulted basement.
In times of danger the inhabitants used to escape from a passage located
in the small courtyard to the rear of the house, which communicated with the courtyards
of neighbors and linked up with the town's road network.
The sumptuously decorated
mansions of Kozani were enclosed by stone walls punctuated with a few barred openings
on the outer sides, while in the upper floor, the enclosed balconies and the covered
porches usually looked onto the inner courtyard.
Kozani's surviving mansions
Only three of the magnificent mansions built by the prosperous 18th
century merchants of Kozani are still standing today. Typical examples of both
the architecture
of the times and the tendency towards ornately carved woodwork
and decorative
painting, the mansions of Georgos Lassanis (second half of the 18th century),
Grigorios Vourkas (1748) and Vourkas-Katsikas (1762) represent the fashion of
the second half of the 18th century.
The mansions that have perished
Most of the mansions that were built in 18th century Kozani have been destroyed.
The Kozani Folk Art
Museum contains parts of some woodcarvings from the Harisis Trantas mansion
(late 17th century), which are closely related stylistically to the woodcarvings
in the church of Ayios Nikolaos and of the 'kalos ondas' of the Tziminakis mansion
(late 18th century), which have been removed to the Benaki
Museum in Athens (gift of E. Stathatou). The Kozani Folk Art Museum has also
acquired the 'bas-ondas' of the mansion belonging to G. Sakellariou (late 17th
century) with its ornate painted decoration.
By kind permission of:Ekdotike Athenon
This text is cited Nov 2003 from the Macedonian Heritage URL below, which contains images.
ΒΕΛΒΕΝΤΟΣ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Τρία χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Βελβεντού, στα ριζά των Πιερίων βρίσκεται το Σκεπασμένο. Μια από τις ομορφότερες φυσικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας, που αποτελεί πρόκληση για τους φυσιολάτρες. Ο καταρράκτης, οι μικρές λιμνούλες, τα πλατάνια, το πανύψηλο φαράγγι και τα όμορφα μονοπάτια δημιουργούν μια μαγευτική τοποθεσία.
Περιδιαβαίνοντας τα σοκάκια θα προσέξει τα παλιά σπίτια με τη Μακεδονίτικη
αρχιτεκτονική και θα καταλήξει στο αρχοντικό "Κώστα", αναπαλαιομένο κτίσμα που
αποτελεί το λαογραφικό μουσείο του Βελβεντού. Συνεχίζοντας το οδοιπορικό μπορεί
να σταματήσει για ξεκούραση και καφέ στην παιδική χαρά που υπάρχει δίπλα, όπου
τα παιδιά δεν θα χάσουν την ευκαιρία για παιχνίδι. Το Δημοτικό Σχολείο, κτίριο
μεγαλοπρεπές, νεοκλασικού τύπου, το Πνευματικό Κέντρο, σύγχρονο κτίριο όπου χτυπάει
η καρδιά του πολιτισμού του τόπου μας, ο παλιός παιδικός σταθμός, νεοκλασικό κτίριο
που τώρα αναπαλαιώνεται και θα στεγάσει το Δημαρχείο, είναι μερικά από τα κτίρια
που αξίζει να επισκεφθεί κανείς. Παράλειψη θα ήταν να μην επισκεφθεί και την
παιδική βιβλιοθήκη, κάτω από το Δημαρχείο, μια από τις 15 πιο αξιόλογες που λειτουργούν
σ' ολόκληρη την Ελλάδα.
Ομως και μια βόλτα στα σοκάκια του Βελβεντού στις γειτονιές του όπως
στου "Ψυρή", στο "Μιμελέρ", στη "Μπαράγκα" είναι
απαραίτητη για να χαρεί ο επισκέπτης τα όμορφα, καθαρά σπίτια με τις περιποιημένες
αυλές και τα λουλούδια, τα μικρά πάρκα και να γευτεί την Βελβεντινή φιλοξενία
των κατοίκων που με χαρά θα τον καλέσουν για ένα τσίπουρο, ένα καφέ ή ένα γλυκό
του κουταλιού. Τέλος, η βόλτα θα καταλήξει στην πλατεία όπου ο επισκέπτης θα απολαύσει
το γνήσιο Βελβεντινό τσίπουρο, το φαγητό και το ντόπιο μαύρο κρασί.
ΤΣΟΤΙΛΙ (Δήμος) ΚΟΖΑΝΗ
Τα παραδοσιακά πετρόκτιστα χωριά στο ορεινό Βόϊο όπως η Μόρφη, ο Αυγερινός το Πολυκάστανο, το Κριμίνι, το Ροδοχώρι, η Χρυσαυγή και άλλα με τις απέραντες φυσικές ομορφιές και το υπέροχο κλίμα. Τα ορεινά παραδοσιακά πετρόκτιστα χωριά, χαρακτηριστικό γνώρισμα του Ανω Βοΐου, αποτελώντας ένα οργανωμένο οικιστικό και πολιτιστικό ιστό με οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο το Τσοτύλι, κατοικούνται τα τελευταία τετρακόσια περίπου χρόνια από πληθυσμούς που στην πλειοψηφία τους μετοίκησαν από την δυτική πλευρά της Πίνδου, την Ήπειρο, και ζούσαν λίγο με την γεωργία, περισσότερο με την κτηνοτροφία και κυρίως με την μαστορική.
Σημαντικό στοιχείο του Δήμου είναι ότι τον διασχίζουν οι τρεις παραπόταμοι του Αλιάκμονα, Πραμόριτσα, Βέλος και Λιμπίνι.
ΑΙΑΝΗ (Δήμος) ΚΟΖΑΝΗ
Η γεωγραφική θέση του Δήμου φανερώνει τις ποικίλες δυνατότητες για περιηγήσεις σε μέρη μοναδικής φυσικής ομορφιάς. Το όρος Βούρινος με τις ξεχωριστές ορειβατικές διαδρομές, δίνει τη δυνατότητα στον περιηγητή να θαυμάσει την πλούσια χλωρίδα και πανίδα της περιοχής (βότανα, αγριολούλουδα, σπάνια είδη πουλιών και ζώων) να δροσιστεί στις πολυάριθμες πηγές του βουνού και να ξεκουραστεί στο μοναδικής ομορφιάς ελατόδασος. Από εκεί όμως η θέα της λίμνης του Πολυφύτου και της κοιλάδας της Λαριούς θα παρασύρει τον επισκέπτη σε νέες περιηγήσεις στις παραλίμνιες περιοχές. Η πυκνή βλάστηση, τα αιωνόβια πλατάνια, τα ορμητικά νερά του Αλιάκμονα που σμίγουν με τη λίμνη του Πολυφύτου προξενούν στους φυσιολάτρες ανεπανάληπτες στιγμές ηρεμίας και αγαλλίασης, που μόνο τα εξαιρετικού φυσικού κάλλους τοπία της περιοχής μας μπορούν να προσφέρουν στους επισκέπτες.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2005 από την ακόλουθη ιστοσελίδα της Νομαρχίας Κοζάνης
ΚΟΜΝΗΝΑ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Ορεινή περιοχή "Παρχάρια", ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και ιδανικών κλιματολογικών συνθηκών με δάση, πηγές με κρυστάλλινο νερό προερχόμενο από τα σπλάχνα του όρους Βέρμιο και αρκετές παραθεριστικές κατοικίες. Επίσης η περιοχή αυτή αποτελεί πέρασμα για δραστηριότητες όπως ορεινή ποδηλασία και μηχανοκίνητο τουρισμό στο δρόμο προς το Σέλι, όπου πευκοδάση εναλλάσσονται με καταπράσινα λιβάδια και ομαλές πλαγιές.
ΜΟΥΡΙΚΙ (Δήμος) ΚΟΖΑΝΗ
Η περιοχή του Δήμου Μουρικίου χαρακτηρίζεται από τα πυκνά δάση τα οποία κρύβουν πολλές εκπλήξεις στον κάθε επισκέπτη τους. Νερά που αναβλύζουν από φυσικές πηγές ανάμεσα σε βρύα και βράχους σχηματίζουν φυσικές λεκάνες νερού, μικροί καταρράκτες λαξεύουν τις πέτρες δίνοντάς τους μορφές που μόνο η ίδια η φύση μπορεί να κατασκευάσει.
ΠΕΡΔΙΚΚΑΣ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Ο επισκέπτης της Πτολεμαϊδας μπορεί συγκεκριμένα, να δει το σκελετό προϊστορικού ελέφαντα, που βρίσκεται στο Δημοτικό Διαμέρισμα Περδίκκα, και χρονολογείτε από το 2.900 μέχρι 3.300 χιλιάδες χρόνια.
ΤΣΟΤΙΛΙ (Δήμος) ΚΟΖΑΝΗ
Τα Οντρια όρη που δεσπόζουν στην περιοχή, εντυπωσιάζουν τους επισκέπτες με καταπληκτικά φυσικά τοπία, πολύμορφα βράχια, μοναδική χλωρίδα και πανίδα. Αίσθηση προκαλούν οι παλιοί θρύλοι για τους λάκκους που υπάρχουν εκεί. Η ύπαρξη του ορεινού όγκου του Βοΐου παρέχει δυνατότητες ανάπτυξης ειδικών μορφών τουρισμού, δασικών οικοσυστημάτων και δραστηριοτήτων, με κυρίαρχο σκοπό την περιβαλλοντική προστασία και την αναβάθμιση της περιοχής με ευεργετικές επιδράσεις κυρίως στον τομέα της συγκράτησης αλλά και προσέλκυσης πληθυσμού στην περιοχή.
ΠΟΛΥΡΡΑΧΟ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Σε μια τοποθεσία γεμάτη από αγώνες, θυσίες, πλούσια ιστορία, θρύλους
και άγρια ομορφιά, κάτω ακριβώς από το ηρώον στα στενά "ΠΟΡΤΕΣ" Σερβίων και δίπλα
από τον οικισμό Προσηλίου
του Δ.Δ.Πολυρράχου (στο 5ο
χλμ του Εθνικού δρόμου Σερβίων-Λάρισας)
βρίσκεται ένα άγριο, δύσβατο και πάρα πολύ εντυπωσιακό φαράγγι. Είναι πράγματι
ένα θαυμάσιο και μαγευτικό φαράγγι. Με ειδυλλιακά τοπία, υπέροχες σπηλιές, εντυπωσιακή
βλάστηση σκαρφαλωμένη στα βράχια με τα πολύ έντονα χαρακτηριστικά, που το καθιστούν
μοναδικό στην Ελλάδα. Στενά Πόρτας ή Πόρτες παράλληλα και κατά μήκος
του Αλιάκμονα από τη νότια
πλευρά του, εκτείνονται οι οροσειρές των Πιερίων
και των Καμβουνίων, από τον
Ολυμπο μέχρι την Πίνδο.
Το μικρό φαράγγι στις "Πόρτες" με τις απότομες και βαθιές χαράδρες,
αποτελεί ένα φυσικό οχυρό και δεν επιτρέπει την εύκολη διάβαση από τη Μακεδονία
στη Θεσσαλία, καθώς μάλιστα
ενισχύεται και από τον Αλιάκμονα.
Σε αυτό το φυσικό οχυρό τα ρωμαϊκά και τα Βυζαντινά χρόνια, είχαν
κατασκευασθεί και τεχνικές οχυρώσεις με πύργους, πολεμίστρες, φρούρια και βαριές
σιδερένιες αμπαρόπορτες που άνοιγαν μόνο σε φίλους και συμμάχους.
Η οχυρωμένη αυτή τοποθεσία από την φύση και τους ανθρώπους, έπαιζε
σημαντικότατο ρόλο σε κρίσιμες στιγμές της ιστορίας καθώς ήλεγχε τη μοναδική δίοδο
μεταξύ Βορρά-Νότου καθιστώντας τα στενά στρατηγική γεωγραφική θέση.
Ζωντανή μαρτυρία αποτελεί το μεγαλόπρεπο ηρώον που βρίσκεται ακριβώς
στη θέση "Πόρτες" Σερβίων για να θυμίζει τη μεγάλη νικηφόρα και σφοδρή μάχη που
έγινε κατά τον απελευθερωτικό πόλεμο του 1912 στις 10 Οκτωβρίου ενάντια στους
Τούρκους. Εδώ σε αυτόν τον ιστορικό τόπο και στο εξωκκλήσι των Αγίων Ευλαμπίου
και Ευλαμπίας που χτίσθηκε το 1973 από τους εφημέριους της επαρχίας Σερβίων σαν
έκφραση τιμής και ευγνωμοσύνης προς τους ήρωες της μάχης, τελείται κάθε χρόνο
στις 10 Οκτώβρη δοξολογία και ιερό μνημόσυνο παρουσία πολιτικών και στρατιωτικών
αρχών της Δυτικής Μακεδονίας.
Είναι ένας χώρος, με ένα εντυπωσιακό μαρμάρινο Ηρώον γεμάτο κυπαρίσσια,
διαδρόμους και μια πολύ προσεγμένη περίφραξη, δίπλα ακριβώς από τα ερείπια των
παλιών τεχνικών οχυρώσεων.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Σερβίων
ΣΕΡΒΙΑ (Κωμόπολη) ΚΟΖΑΝΗ
Το φαράγγι των Σερβίων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον επειδή τα
ασβεστολιθικά βράχια που το στολίζουν, έχουν πάρει (λόγω της διάβρωσης) διάφορα
ανθρωπόμορφα και ζωόμορφα σχήματα που είναι μοναδικά σε όλη την Ελλάδα.
Το φαράγγι των Σερβίων ξεκινά από την εκκλησία των Αγίων Αναργύρων.
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει ένας περιπατητικός διάδρομος που το έχει καταστήσει
βατό για μικρούς και μεγάλους.
Από την αρχή της διαδρομής μέχρι και το τέλος απολαμβάνει κανείς έναν
ξεχωριστό, περιπετειώδη και γεμάτο μυστήριο περίπατο. Είναι μια διαδρομή που μας
αφήνει έκθαμβους μπροστά στο κάλλος και τη δύναμη της δημιουργίας της φύσης. Ο
επισκέπτης μπορεί να θαυμάσει τα δημιουργήματά της και με τη φαντασία του να δώσει
αυτό στη δική του ερμηνεία και μορφή στα πανέμορφα και παράξενα σχήματα των βράχων
που έχει μπροστά του. Εδώ η φύση συνδυάζει με τον πιο τέλειο τρόπο την αγριότητα
των βράχων με την απαλότητα των χρωμάτων των φυτών και των λουλουδιών για να δημιουργήσει
έτσι ένα θαυμάσιο τοπίο που είναι χαρακτηριστικό για το φαράγγι των Σερβίων.
Στα μέσα περίπου το φαραγγιού, κοντά στον πλάτανο, μπορούμε να θαυμάσουμε
ανάμεσα από τις απόκρημνες πλαγιές των βουνών την πανέμορφη θέα προς τον κάμπο
και τη λίμνη με την υψηλή γέφυρα των Σερβίων.
Ανεβαίνοντας το μονοπάτι, από το τέλος του φαραγγιού προς τη βυζαντινή
εκκλησία της Βασιλικής, βλέπουμε αριστερά μας το γνωστό από την λαϊκή παράδοση
βράχο, "ο μαρμαρωμένος βασιλιάς".
Όλοι οι βράχοι στο φαράγγι των Σερβίων αλλάζουν συνεχώς μορφές ανάλογα
με τη φαντασία, τη διάθεση και τη θέση από την οποία τους βλέπει κανείς.
Το κείμενο (απόσπασμα) παρατίθεται τον Οκτώβριο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο
του Δήμου Σερβίων.
ΤΡΙΓΩΝΙΚΟ (Χωριό) ΚΟΖΑΝΗ
Από το Μεταξά Σερβίων μέχρι το Ρύμνιο υπάρχει ένα υπέροχο και φανταστικό
φαράγγι, με πλούσια ιστορία, θρύλους και άγρια ομορφιά. Ονομάζεται Φαράγγι Τριγωνικού
γιατί το μεγαλύτερο μέρος του ανήκει στο Τριγωνικό. Ονομάζεται και Φαράγγι της
Κατερίνης γιατί σ΄ αυτό το Φαράγγι σκοτώθηκε πολύ παλιά, κάποια Κατερίνα.
Το "Φαράγγι της Κατερίνης" το οποίο ξεπερνά τα 8 km και είναι εύκολο
στη διάβαση. Το νερό κυλάει ορμητικά σχεδόν όλες τις εποχές και δημιουργεί με
τους σπάνιους γεωμορφολογικούς σχηματισμούς, τα έντονα χρώματα, τα πολύχρωμα βράχια,
μια μοναδικότητα που μαγεύει όλους τους εραστές της φύσης. Είναι μια διαδρομή
ιστορικού, θρησκευτικού και ψυχαγωγικού ενδιαφέροντος, είναι μια διαδρομή παραδεισένια
για περιπατητές. Σύδενδρα πυκνά, καταρράκτες και χείμαρροι, χαράδρες και απόκρημνοι
βράχοι συνθέτουν μια μαγευτικοί εικόνα και ένα τοπίο εξαιρετικής ομορφιάς, που
γαληνεύει και ηρεμεί την ανθρώπινη ψυχή.
Το θαυμάσιο αυτό φαράγγι ξεκινά από το χωριό Μεταξά Σερβίων, πολύ
κοντά στον εθνικό δρόμο Σερβίων - Λάρισας
και καταλήγει μετά το χωριό Ρύμνιο στην Λίμνη Πολυφύτου. Το μεγαλύτερο του τμήμα
ανήκει στο Τριγωνικό, που είναι και το πιο εντυπωσιακό. Τρόποι επίσκεψης του Φαραγγιού.
Από το Μεταξά Σερβίων προς την λίμνη, μια διαδρομή περίπου 5 ώρες κατηφορική.
Πιο γρήγορα και πιο άνετα μπορεί κανείς να δει το φαράγγι, εάν πάει από το Τριγωνικό
στη θέση Κιραμαριό, όπου μπορεί να παρκάρει το Ι.Χ. αυτοκίνητό του και από κει
με δύο διαδρομές να δει τα πιο εντυπωσιακά τμήματα του φαραγγιού, σχετικά εύκολα
και χωρίς πολύ κούραση Και τι δεν συναντά ο επισκέπτης σ΄ αυτή τη διαδρομή! Βυζαντινά
εκκλησάκια, λιμνούλες, καλντερίμια, παλιούς νερόμυλους, Βυζαντινά εκκλησάκια,
αρχαιολογικούς χώρους, τοξωτό γεφύρι κ.α.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Σερβίων
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
