Εμφανίζονται 44 τίτλοι με αναζήτηση: Αρχαιολογικοί χώροι στην ευρύτερη περιοχή: "ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ Επαρχία ΑΡΚΑΔΙΑ" .
ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ (Αρχαία πόλη) ΑΡΚΑΔΙΑ
Region: Arcadia
Periods: Geometric, Archaic, Classical, Hellenistic, Roman
Type: Fortified city
Summary: A rival of Tegea as the most important Arkadian city.
Physical Description:
Located ca. 12 km NE of modern Tripolis on the upland plain,
Mantinea occupied the area of 5 smaller villages that had synoicized at an uncertain
date (cf. Tegea). The oldest section of the city was centered on the Gortsouli
(ancient Ptolis) hill. In the 4th century B.C. the city was rebuilt and new city
walls, ca. 4 km in length, were built with over 100 towers and 9 or 10 gates.
The course of the river Ophis was altered to provide additional defense. The city
walls are among the best fortifications of Classical Greece and may have been
designed by the same Thebian engineer who planned the walls of Messene. The city
had a Temple of Hera and a colonnaded agora with a theater at its W end.
Description:
Already mentioned in Homer's Iliad, Mantinea of the Classical
period was a synoicism of 5 smaller villages. It was one of the most important
of Arkadian cities and a rival of Tegea. Mantinea was allied with Sparta until
the Peloponnesian War when it sided with Athens. In 385 B.C. Sparta destroyed
Mantinea and dispersed the inhabitants. In 371 B.C. the city was rebuilt with
new fortification walls and repopulated. In 370 B.C. Lykomedes of Mantinea instigated
the foundation of the Arkadian League, but in 364 the city left the league to
form a new alliance with Sparta. In 222 B.C. the city revolted against Macedonian
control and suffered destruction by Antigonos Doson, who then rebuilt the city
and renamed it Antigoneia, a name that it retained until the 2nd century A.D.
Exploration:
Excavations by the French School directed by G. Fougeres
and V. Berard in 1887-1889.
Donald R. Keller, ed.
This text is cited Oct 2002 from The Perseus Project URL below, which contains 8 image(s), bibliography & interesting hyperlinks.
ΤΕΓΕΑ (Αρχαία πόλη) ΑΡΚΑΔΙΑ
Region: Arcadia
Periods: Geometric, Archaic, Classical, Hellenistic, Roman, Byzantine
Type: Fortified city
Summary: One of the oldest and most powerful cities of Arkadia.
Physical Description:
Ancient Tegea, ca 10 km SE of modern Tripolis, extended
over a large area on an upland plain that had previously been occupied by 9 smaller
villages. It had a city wall from ca. 370 B.C. and, in addition to the agora,
theater, stadium and other civic buildings, it was the location of a Sanctuary
of Demeter and Kore where many Geometric and Archaic votives have been excavated.
The main sanctuary of ancient Tegea, however, was the Temple of Athena Alea, reputed
in ancient times as one of the most important religious centers in Greece. The
sanctuary originated in the Geometric period and served throughout antiquity as
a famous place of asylum for fugitives and exiles, including a number of former
kings of Sparta. The Archaic Temple of Athena was replaced by a new temple in
the 4th century B.C. and in the 5th century A.D. a Christian church was built
in its cella.
Description:
Tegea, one of the oldest cities of Arkadia, was first recorded
in the Homeric Catalogue of Ships. In the Archaic period the 9 villages of Tegea
joined in a synoicism to form one large city (cf. Mantinea and Sparta). After
a long period of struggle, Tegea was forced into the role of a vassal state by
Sparta at ca. 560 B.C. It remained under Spartan control until it joined the Arkadian
League and fought against Sparta in 362 B.C. At ca. 370 B.C. Tegea constructed
its first city walls. During the 3rd century, however, Tegea suffered 3 defeats
by the Spartans. In 222 B.C. Tegea was forced into the Achaean League and it continued
to lose political power during the Hellenistic period. The city retained its prosperity
and commercial importance, however, and flourished well into the Roman period.
At ca. A.D. 395 Tegea was destroyed by the Goths, but was rebuilt under the name
Nikli, and became one of the most important Byzantine cities in the Peloponnese.
Exploration:
G. Fougeres and V. Berard excavated in 1888-1889 for the
French School. The Temple of Alea Athena was investigated by A. Milchhofer in
1879 and by W. Dorpfeld in 1882: it was excavated by G. Mendel and C. Dugas of
the French School between 1900 and 1910. K. Dimakopoulou excavated at the site
in 1964-1965. The current excavations (1990-) are conducted by the Norwegian Institute
at Athens, under the direction of E. Oestby.
Donald R. Keller, ed.
This text is cited Nov 2002 from The Perseus Project URL below, which contains 58 image(s), bibliography & interesting hyperlinks.
ΑΣΕΑ (Αρχαία πόλη) ΒΑΛΤΕΤΣΙ
Asea in Arcadia
Asea is located in the heart of the Peloponnese. The Asea valley was
inhabited, first in the Middle/Upper Paleolithic period (ca. 40.000 B.P) by people
making their living from hunting and fishing. During most of the Neolithic period
and the Bronze Age there were several villages in the valley, of which the most
important one was located on the Asea Paleokastro hill. After a couple of dark
centuries, an urban settlement developed on and around the Paleokastro with the
hill as its akropolis. Just to the north of the akropolis a cultplace was located,
which especially during Classical times attracted visitors from near and afar
in order to make their offerings. This and much more has been learnt through the
Asea Valley Survey undertaken between 1994-1996 and directed by Jeannette Forsen
from Goteborg University. As a direct spinoff from the survey the Late Archaic
temple located on top of the mountain Ayios Elias in Asea was excavated in 1997.
During a four week long campaign Swedish, Finnish and Norwegian scholars found
evidence of a nearly unbroken chain of cult practice from the Late Bronze Age
to Hellenistic times. Sporadic finds of a younger date were also made. The city
walls on and below the Asea Paleokastro were documented in the year 2000. The
preliminary results of this work show that only the spurwalls are of Hellenistic
date, whereas other walls on top of the akropolis are of Classical date.
Jeanette Forsen
This text is cited Jun 2005 from The Swedish Institute at Athens URL below
ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ (Αρχαία πόλη) ΑΡΚΑΔΙΑ
Το θέατρο της Μαντίνειας καταλαμβάνει το δυτικό πέρας της Αγοράς. Επειδή έγινε σε κάμπο, το κοίλο εξοικονομήθηκε σε τεχνητή επίχωση, και το χώμα συγκρατήθηκε με ημικυκλικό τοίχο, με μεγάλες πολυγωνικές πέτρες. Σκάλες οδηγούσαν στο διάζωμα και τις υψηλότερες κερκίδες. Διατηρήθηκαν ελάχιστες σειρές εδωλίων και 7 κλίμακες μεταξύ των κερκίδων. Το θέατρο χρονολογείται στα τέλη του 4ου αι. π.Χ.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Τριπόλεως
ΟΡΧΟΜΕΝΟΣ (Αρχαία πόλη) ΛΕΒΙΔΙ
Το θέατρο του Ορχομενού χτίστηκε σε φυσικό λόφο με εξαιρετική θέα προς τα δύο Ορχομένια πεδία, ιδιαιτέρως προς το κάμπο της Κανδήλας. Σώθηκε το ανάλημμα της σκηνής και η κυκλική ορχήστρα, με θρόνους στην πρώτη σειρά (Προεδρία) και λίθινο κυλινδρικό βάθρο στα κράσπεδα της ορχήστρας. Ανάμεσα στα κτιστά εδώλια, υπάρχουν κλίμακες που οδηγούσαν στις ανώτερες σειρές του κοίλου. Η κατασκευή του θεάτρου ανάγεται στους πρώϊμους ελληνιστικούς χρόνους.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Τριπόλεως
ΤΕΓΕΑ (Αρχαία πόλη) ΑΡΚΑΔΙΑ
Το αρχαίο θέατρο της Τεγέας, επειδή έγινε επίσης σε επίπεδο χώρο, σχηματίστηκε από υψηλή επίχωση χώματος, που περιβαλλόταν από ισχυρό ανάλημμα. Το πρώτο θέατρο, που χτίστηκε στον 4ο αι. Π.Χ. είχε ευθύγραμμες σειρές εδωλίων. Το νεώτερο θέατρο, που έγινε με χορηγία του Αντιόχου του Επιφανούς, το 174 Π.Χ. και συνεχίστηκε στα αυτοκρατορικά χρόνια, έφερε ισχυρό ημικυκλικό ανάλημμα, πάνω στο οποίο κτίστηκε η εκκλησία της Επισκοπής. Οι σκάλες του κοίλου, και η ΝΑ γωνία της σκηνής, ανήκουν επίσης στη νεώτερη φάση της κατασκευής του θεάτρου.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ (Οικισμός) ΤΕΓΕΑ
Στο ύψωμα όπου σήμερα είναι χτισμένο το χωριό Αγιος Σώστης, κοντά
στoν αρχαιολογικό χώρο της Παλαιάς Επισκοπής
Τεγέας, τοποθετείται από αρκετούς
ερευνητές η ακρόπολη της αρχαίας
Τεγέας. Στην κορυφή του λόφου έχουν ανασκαφεί από τον Κ. Ρωμαίο λείψανα του
ιερού της Δήμητρος και της Κόρης. Εχουν αποκαλυφθεί ο περίβολος του ιερού, καθώς
και ένα χάσμα ημικυκλικού σχήματος και βάθους δύο μέτρων, το οποίο εικάζεται ότι
ήταν ο χώρος λατρείας του ιερού. Η θέση του ιερoύ είναι στην πλατεία του χωριού.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ (Αρχαία πόλη) ΑΡΚΑΔΙΑ
ΜΗΛΕΑ (Χωριό) ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ
Nοτιοανατολικά της αρχαίας Μαντινείας, κοντά στο χωριό Μηλιά έχουν
αποκαλυφθεί λείψανα του Ιερού του Ιππίου Ποσειδώνα, ενός από τα σημαντικότερα
ιερά της Αρχαίας Αρκαδίας. Μαζί του αποκαλύφτηκαν από νεώτερες και παλιότερες
ανασκαφές νεώτερα κτίσματα, τάφοι με αρχαίες επιγραφές και διάφορα άλλα ευρήματα.
Το Ιερό ήταν κοντά στην πηγή Αρνη, στην οποία κατά την παράδοση γεννήθηκε
και ο ίδιος ο Θεός. Μάλιστα ο Παυσανίας επισκέφτηκε το ιερό κατεβαίνοντας από
την Αρχαία Νεστάνη. Σήμερα το ιερό βρίσκεται σε αγροτική περιοχή και μάλιστα το
βόρειο τμήμα του έχει καταληφθεί από οικοδομή των ιδιοκτητών.
Σύμφωνα με την παράδοση ο ναός του Ποσειδώνα αποτελούσε άβατο και
μόνο στον ιερέα επιτρεπόταν να εισέρχεται σε αυτόν μια φορά το χρόνο. Στη ρωμαϊκή
περίοδο ο ναός ερειπώθηκε, αλλά ο αυτοκράτορας Ανδριανός που επισκέφτηκε τη Μαντινεία
το 130-131 π.Χ. φρόντισε προσωπικά για την ανοικοδόμησή του και μάλιστα διόρισε
και επιστάτες που θα επέβλεπαν το άβατο του ιερού.
Ο πρώτος ναός του Ιππίου Ποσειδώνα κτίστηκε από τους αρχιτέκτονες Τροφώνιο και Αγαμήδη από τον Ορχομενό της Βοιωτίας οι οποίοι είχαν κατασκευάσει και το θολωτό τάφο-θησαυρό του Υριέως στη Βοιωτία και τον πρώτο ναό του Απόλλωνος στους Δελφούς.
Το ιερό είχε ανακαλύψει ο αρχαιολόγος Fougeres, αλλά επειδή στη συνέχεια
χάθηκαν όλες οι ενδείξεις του ιερού, έγινε εκ νέου ανασκαφή από τον αρχαιολόγο
Θ. Σπυρόπουλο. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν τη βάση του ιερού, πλέγμα δωματίων, τις
βάσεις πεσσών ενός πολύθυρου, κιβωτιόσχημο τάφο των πρώιμων Βυζαντινών χρόνων
(που ανήκε μάλλον σε ένα τοπικό γαιοκτήμονα ο οποίος μετέτρεψε το ιερό σε αγρόκτημα)
με αρχιτεκτονικό και επιγραφικό υλικό ("Απελευθερωτικές" επιγραφές των ρωμαϊκών
χρόνων) από το αρχαίο ιερό, επιγραφές, κιονόκρανα και ασβεστολιθικές πλάκες για
την κατασκευή υδραγωγείου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
ΑΣΕΑ (Αρχαία πόλη) ΒΑΛΤΕΤΣΙ
Βόρεια της Κάτω Ασέας Μαντινείας, στο λόφο Παλιόκαστρο, σώζονται τα
ερείπια από την ακρόπολη της αρχαίας Ασέας καθώς και λείψανα των τειχών της πόλης,
που ερευνήθηκε από ομάδα Σουηδών αρχαιολόγων. Η πόλη εγκαταλείφθηκε κατά την ρωμαιοκρατία
και ξενακατοικήθηκε τον 15ο αιώνα μ.Χ. Στην ίδια θέση υπάρχουν και ίχνη κατοίκησης
από τους νεολιθικούς έως τους μεσοελλαδικούς χρόνους. Η Αρχαία Ασέα
ήταν σημαντική αρκαδική πόλη. Κατά την παράδοση ιδρύθηκε από τον Ασεάτη, γιό του
Λυκάωνα. Μετά την επικράτηση των Θηβαίων του στρατηγού Επαμεινώνδα, προσχώρησε
στην Αχαϊκή Συμπολιτεία και οι κάτοικοί της μετοίκησαν στη Μεγαλόπολη. Ενδεικτικό
της σπουδαιότητάς της ήταν ότι της παραχωρήθηκε το δικαίωμα να κόβει δικά της
νομίσματα. Οι ανασκαφές αποκάλυψαν οικοδομικά λείψανα ελληνιστικών κυρίως χρόνων
και ενός ναού καθώς και άλλα ευρήματα, τα οποία εκτίθενται στα αρχαιολογικά μουσεία
της Τρίπολης, της
Τεγέας και του Ναυπλίου.
Σε κορυφή υψώματος πάνω από την Ασέα, με εκπληκτική θέα στο οροπέδιο,
βρίσκονται λείψανα (βάση) αρχαίου ναού που δεν έχει ακόμα με βεβαιότητα ταυτισθεί.
Εικάζεται ότι ανήκει στην Αθηνά. Διάσπαρτα οικοδομικά μέλη υπάρχουν στο γύρω χώρο.
Η πρόσβαση γίνεται από την πάνω Ασέα με χωματόδρομο.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
Ο χαμηλός λόφος της Ασέας, κοντά στο Φραγκόβρυσο έχει προίστορικά και ελληνιστικά λείψανα και τμήμα του τείχους της ελληνιστικής Ασέας. Από την ίδια περιοχή προέρχεται ακέφαλο άγαλμα καθιστής θεάς, που φέρει επιγραφή Αγεμό. Πρόσφατα βρέθηκε από μας και άλλο σπουδαίο άγαλμα καθιστής θεάς, δίπλα στο δρόμο που οδηγεί στη Μεγαλόπολη. Το άγαλμα ίσως ήταν στημένο σε παρόδιο Ιερό και παριστάνει τη θεά Αθηνά, όπως φαίνεται από κατάλοιπα σιδηρών καρφιών, που κρατούσαν στο στήθος την αιγίδα που φορούσε η θεά. Χρονολογείται στους ύστερους αρχαίκούς χρόνους και είναι έργο σπουδαίου καλλιτέχνη, πιθανόν του Ενδοίου, που γνωρίζουμε ότι εργάστηκε για την περιοχή αυτή και για την Τεγέα.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ (Αρχαία πόλη) ΑΡΚΑΔΙΑ
Κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της αρχαίας Μαντινείας βρίσκεται λόφος
χαρακτηριστικού σχήματος, ο λόφος Γκορτσούλι και ο αρχαιολογικός του χώρος. Στούς
πρόποδες του λόφου υπάρχει μικρός οικισμός, ενώ ένας χωμάτινος δρόμος οδηγεί στην
κορυφή του. Σύμφωνα με τους αρχαιολόγους στη θέση αυτή υπήρχε εκτεταμένος οικισμός
και ακρόπολη των Πρωτοελλαδικών χρόνων. Στους αρχαϊκούς χρόνους η πόλη μεταφέρθηκε
στον επίπεδο χώρο, δηλαδή στη θέση του αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας Μαντινείας.
Στην κορυφή του λόφου, όπου και ο ναός της Ζωοδόχου Πηγής, βρέθηκαν σε ανασκαφές
του Θ. Σπυρόπουλου μυκηναϊκά όστρακα και ένα ναϊκό κτίσμα ορθογωνίου σχήματος
στο εσωτερικό του οποίου αποκαλύφθηκαν πολλοί σφαιρικοί αρύβαλλοι και άλλα ευρήματα
των όψιμων αρχαϊκών χρόνων. Λείψανα ναϊκού κτίσματος ανακαλύφθηκαν επίσης και
στον κοντινό λόφο Τριπήχι, όπου βρέθηκαν χαρακτηριστικά λατρευτικά πήλινα εδώλια
κάποιας θεότητας, τα οποία εκτίθενται στο Αρχαιολογικό
Μουσείο Τρίπολης.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
Στη Μαντίνεια υπήρχε ιερό και ναός του Αντίνοου, που λατρευόταν σαν
θεός και προς τιμήν του τελούνταν αγώνες, που ονομάζονταν Αντινόεια. Η λατρεία
είχε καθιερωθεί από τον αυτοκράτορα Αδριανό, το 2ο αι. μ.Χ. Οπως είναι γνωστό,
ο Αντίνοος καταγόταν από τη Βιθυνία
του Πόντου, που ήταν αποικία
των Μαντινέων. Μπροστά στη δεξιά πάροδο του θεάτρου της Μαντινείας, ευρέθη Ιερό
του ήρωα Ποδάρους που μετατράπηκε στα μεσαιωνικά χρόνια σε εκκλησία.
Μετά τη μεταφορά της πόλης απ' το ύψωμα Γκορτσούλι στον επίπεδο χώρο,
η ακρόπολη φιλοξένησε πολλά ιερά των ιστορικών χρόνων. Λείψανα ενός ναού διαστάσεων
16,16 χ 6,50 μ. βρέθηκαν από τη Θ. Καράγιωργα στη νότια πλαγιά του λόφου Γκορτσούλι.
Στη θέση αυτή, υπήρχε Ιερό από τα γεωμετρικά χρόνια, που άκμασε κυρίως στα αρχαϊκά
και κλασσικά χρόνια. Βρέθηκαν πολλά ειδώλια, χάλκινες και σιδερένιες περόνες,
χάλκινες ταινίες με διακόσμηση, κάτοπτρο και χάλκινο αγαλματίδιο του 5ου αι. π.Χ.
Η λατρεία είχε καθιερωθεί προς τιμήν της Δήμητρας ή της θεάς των τοκετών Ειλείθυιας.
Στο λόφο Γκορτσούλι υπήρχε εκτεταμένος οικισμός των Πρωτοελλαδικών
χρόνων, ενώ στην κορυφή του λόφου βρέθηκαν σε ανασκαφές του Θ. Σπυρόπουλου όστρακα
μυκηναϊκά κι ένα ακόμη ναϊκό κτίσμα, ορθογώνιου σχήματος, με πρόδομο καισηκό,
στο εσωτερικό του οποίου αποκαλύφθηκαν πολλοί σφαιρικοί αρύβαλλοι και άλλα μικρότερα
ευρήματα των όψιμων αρχαϊκών χρόνων. Ταπεινά λείψανα ναϊκού κτίσματος και Βωμικής
κατασκευής αποκαλύφθηκαν από τον Θ. Σπυρόπουλο στο κτήμα Καραντούνη, στο λόφο
Τριπήχι. Η επίχωση είχε εντελώς αποξεσθεί, αλλά σε φυσικές κοιλότητες βρέθηκαν
αρκετά πήλινα ειδώλια, που παριστάνουν μία γυναικεία μορφή, ντυμένη με πέπλο και
απόπτυγμα, με πόλο στην κεφαλή και με κοσμήματα από πηλό ή άλλο υλικό στο λαιμό,
την κεφαλή και τ' αυτιά. Εχουν τυποποιημένη όρθια στάση, με τα χέρια κολλημένα
στα ισχία, μια τυπολογία που διατηρήθηκε λόγω θρησκευτικού συντηρητισμού μέχρι
τα όψιμα κλασσικά χρόνια. Τα ειδώλια παριστάνουν ασφαλώς κάποια θεότητα, πιθανόν
τη Δήμητρα ή την Αρτεμη. Χαρακτηριστικοί τύποι των λατρευτικών ειδωλίων που βρέθηκαν
στα Ιερά στο Γκορτσούλι και το Τριπήχι έχουν εκτεθεί στην αίθουσα των Αρκαδικών
Ιερών στο Μουσείο Τριπόλεως.
Ενα απ' τα σημαντικότερα ιερά της Αρκαδίας ήταν το Ιερό του Ιππιου
Ποσειδώνα, κοντά στην πηγή Αρνη, στην οποία κατά την παράδοση γεννήθηκεο ίδιος
ο Θεός. Ο Παυσανίας επισκέφθηκε το ιερό κατεβαίνοντας από την αρχαία Νεστάνη,
η οποία είχε εγκαταλειφθεί στην εποχή του, σώζονταν όμως τα τείχη, που διατηρούνται
και σήμερα, στο λόφο τηςΠανηγυρίστρας. Τα τείχη έγιναν μετά την εισβολή του Φιλίππου
Β. Ο πρώτος ναός του Ιππιου Ποσειδώνα κτίστηκε από τους αρχιτέκτονες Τροφώνιο
και Αγαμήδη, που κατάγονται απ' τον Ορχομενό
της Βοιωτίας και ανήκουν στο γένος των Μινυών. Οι ίδιοι διάσημοι αρχιτέκτονες
είχαν κατασκευάσει και το θολωτό τάφο-θησαυρό του Υριέως στη Βοιωτία
και τον πρώτο ναό του Απόλλωνα στους Δελφούς.
Το ιερό είχε ταυτίσει ο ερευνητής της Μαντίνειας Fougeres, στις αρχές
του αιώνα, έκτοτε όμως, όλες οι ενδείξεις χάθηκαν και χρειάστηκε να γίνει από
μας εκ νέου λεπτομερής τοπογραφική μελέτη και εν συνεχεία ανασκαφή του περίφημου
Ιερού. Από την παράδοση γνωρίζουμε ότι ο ναός του Ποσειδώνος ήταν άβατο και ενηλύσιο
και μόνο στον ιερέα επιτρεπόταν να εισέρχεται εντός αυτού, άπαξ του έτους. Στα
ρωμαίκά αυτοκρατορικά χρόνια, ο ναός είχε ερειπωθεί και ο αυτοκράτορας Αδριανός,
που επισκέφθηκε τη Μαντίνεια το 130-131 μ.Χ. επιμελήθηκε προσωπικά την ανοικοδόμησή
του και διόρισε επιστάτες για να εξασφαλιστεί το άβατο του Ιερού.
Στις ανασκαφές μας βρέθηκε ένας ευρύχωρος, ορθογώνιος χώρος, το δάπεδο
του οποίου είχε στρωθεί με κεράμους από παλαιότερο κτίσμα. Φαίνεται ότι διατηρήθηκε
το περίγραμμα του αρχαίου ναού, αλλά στα Βυζαντινά χρόνια πήρε άλλο προορισμό.
Προς νότον έχουν διατηρηθεί βάσεις πεσσών ενός πολύθυρου, αλλά το βόρειο τμήμα
του ναού έχει καλυφθεί από οικοδομή των ιδιοκτητών. Νότια και δυτικά από το κεντρικό
αυτό κτίσμα αποκαλύφθηκε πλέγμα δωματίων, που έχουν χτιστεί με υλικό του αρχαίου
Ιερού.
Στα πρώιμα Βυζαντινά χρόνια, το ιερό του Ποσειδώνα μετατράπηκε σε
αγρόκτημα και αγροικία κάποιου τοπικού γαιοκτήμονα, του οποίου φαίνεται πως αποκαλύψαμε
και τον τάφο στη ΝΔ περίμετρο του Ιερού. Ο τάφος ήταν κιβωτιόσχημος και κτισμένος
με επιμέλεια, με αρχιτεκτονικό και επιγραφικό υλικό του αρχαίου Ιερού. Οι επιγραφές
που βρέθηκαν ανήκουν στις λεγόμενες "Απελευθερωτικές", δηλαδή αυτοί που εξασφάλισαν
τις οικονομικές και λοιπές προϋποθέσεις για ν' απαλλαγούν απ' το καθεστώς της
δουλείας ζήτησαν την εγγύηση του Θεού. Χρονολογούν δε το έτος απελευθέρωσής τους
με χρονική αφετηρία την επίσκεψη του Αδριανού στη Μαντίνεια. Ο γαιοκτήμονας συνοδευόταν
από σιδερένιο ακόντιο και ζώνη με περίτεχνη πόρπη.
Στο χώρο της ανασκαφής βρέθηκαν σημαντικά λείψανα του αρχαίου ιερού,
κιονόκρανα κι επιγραφές και πολλές ασβεστολιθικές πλάκες που χρησιμοποιήθηκαν
για την κατασκευή υδραγωγείου. Οπως αναφέραμε το ιερό του Ποσειδώνα είχε κτιστεί
κο ντά στην πηγή Αρνη, που είναι επίσης γνωστό μινυακό τοπωνύμιο.
Ο Αδριανός, κατά την άφιξή του στη Μαντίνεια, επισκέφθηκε τον τάφο
του Επαμεινώνδα και μάλιστα έγραψε προσωπικά επίγραμμα, που τοποθετήθηκε πάνω
στον τάφο του μεγάλου στρατηγού. Ως γνωστόν, ο Θηβαίος πολέμαρχος τάφηκε στο πεδίο
της μάχης του 362 π.Χ., ο δε τάφος έφερε αρχικά απλή στήλη, με ανάγλυφη παράσταση
ασπίδος, το σήμα της οποίας ήταν δράκος, διότι ο ευγενής Θηβαίος καταγόταν απ'
την γενεά των Σπαρτών, δηλαδή των ανδρών που φύτρωσαν από τη γη, από τα δόντια
του Δράκοντα που φύλασσε την κρήνη του Αρεως και τον οποίο εφόνευσε ο οικιστής
των Θηβών, Κάδμος.
Σε κοντινή απόσταση από τον τάφο του Επαμεινώνδα υπήρχε ο τάφος του
Γρύλλου, του γιού του ιστορικού Ξενοφώντα, που αρίστευσε στην ιππομαχία που προηγήθηκε
της κρίσιμης μάχης.
Σε πρόσφατες ανασκαφές μας στον επίπεδο χώρο ανατολικά του υψώματος
της Σκοπής, αποκαλύψαμε κάποια στοιχεία της τοπογραφίας των σπουδαίων αυτών ταφικών
μνημείων και κάποιες ασθενείς ενδείξεις γιατον πιθανό τάφο του Γρύλλου. Η μεγάλη
καταστροφή των μνημείων απ' τις καλλιέργειες δεν υπόσχεται σημαντικά πορίσματα.
Πάντως, για πρώτη φορά βρέθηκε στην περιοχή ένας τάφος του τέλους της γ' χιλιετίας
π.Χ.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Τριπόλεως
ΕΠΙΣΚΟΠΗ (Χωριό) ΤΕΓΕΑ
Ο χώρος της Επισκοπής Τεγέας, είναι από τους πιο σημαντικούς αρχαιολογικούς
χώρους της Αρκαδίας. Βρίσκεται
μεταξύ των χωριών Στάδιο και
Επισκοπή. Περιλαμβάνει μνημεία από διάφορες περιόδους. Τα σημαντικότερα είναι
το αρχαίο μαρμάρινο θέατρο των ελληνιστικών χρόνων, που ανέγειρε στα 175 μ.Χ.
περίπου ο Αντίοχος Γ' ο Επιφανής, τμήματα της αρχαίας Αγοράς των ελληνιστικών
και ρωμαϊκών χρόνων, τμήμα παλαιοχριστιανικής Βασιλικής (5ος - 6ος αι. μ.Χ.) που
περιλαμβάνει ψηφιδωτό δάπεδο που αναπαριστά τους τέσσερις ποταμούς της Εδέμ και
τους μήνες του έτους, βωμός αυτοκρατορικής λατρείας (1ος - 4ος αιώνας μ.Χ.) και
τμήματα βυζαντινού οικισμού (10ος - 13ος αιώνας μ.Χ.).
Οι αρχαιολογικές έρευνες έδειξαν ότι στη θέση του θεάτρου προϋπήρχε
και άλλο παλαιότερο θέατρο του 4ου π.Χ. αι. Συγκεκριμένα, το ημικυκλικό κοίλο,
το ανάλημμα, οι σκάλες και μέρη των τοίχων της σκηνής ανήκουν στο νεότερο θέατρο
του Αντιόχου, ενώ ο κατώτερος λίθος που προεξέχει από τους λίθους των εδωλίων
που ανασκάφηκαν από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή ανήκει στο προγενέστερο θέατρο.
Μάλιστα φέρει και επιγραφή με το όνομα του δωρητή της πρώτης σειράς των επιβλητικότερων
εδωλίων: "Κύμβαλος ανέθηκεν. Διονύσω αγωνοθετήσας".
Στο κοίλο του θεάτρου είναι χτισμένος ο ωραίος βυζαντινός Ναός της
Παναγίας, ο οποίος οικοδομήθηκε το 1888 από τον Τεγεατικό Σύνδεσμο για να αντικαταστήσει
την προγενέστερη ερειπωμένη βυζαντινή βασιλική (11ου ή 12ου αιώνα) που αποτελούσε
τη μητρόπολη του μεσαιωνικού Νικλίου.
Κοντά στην εκκλησία, όπως και στο εσωτερικό του παρακείμενου πάρκου
σώζονται υπολείμματα μεσαιωνικών τοίχων. Στο χώρο του πάρκου, προστατευμένο από
ειδικό στέγαστρο βρίσκεται το ψηφιδωτό δάπεδο με αναπαράσταση των Ποταμών της
Εδέμ και των Μηνών του έτους που αποτελεί τμήμα της λεγόμενης Βασιλικής του Θύρσου.
Είναι το μόνο που έχει διασωθεί από τις δύο παλαιοχριστιανικές Βασιλικές που αποκάλυψε
ο καθηγητής Berard της Γαλλικής αποστολής και οποίες στο μεταξύ αφανίσθηκαν. Οι
ανασκαφές ξεκίνησαν τον περασμένο αιώνα από Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή οπότε αποκαλύφθηκαν
τμήμα του αρχαίου θεάτρου, λείψανο της Στοάς της αρχαίας Αγοράς και λείψανα δύο
παλαιοχριστιανικών Βασιλικών. Στο διάστημα 1982-1995 έγιναν νέες ανασκαφές από
τον Έφορο Αρχαιοτήτων Δρα Θ. Σπυρόπουλο, οι οποίες χρηματοδοτήθηκαν από το ΄Ιδρυμα
"ΒΙΟΧΑΛΚΟ Μ. Ν. Στασινόπουλος".
Οι ανασκαφές αυτές αποκάλυψαν μεταξύ άλλων τμήμα του κοίλου του Θεάτρου,
τμήμα του περιμετρικού του τείχους, την Αγορά και θεμέλια ιερού της ρωμαϊκής περιόδου.
Ιερό της Δήμητρος και της Κόρης
Στο ύψωμα όπου σήμερα είναι χτισμένο το χωριό Αγιος
Σώστης, κοντά στην Επισκοπή, τοποθετείται από αρκετούς ερευνητές η ακρόπολις
της αρχαίας Τεγέας. Στην κορυφή του λόφου έχουν ανασκαφεί από τον Κ. Ρωμαίο λείψανα
του ιερού της Δήμητρος και της Κόρης. Έχουν αποκαλυφθεί ο περίβολος του ιερού,
καθώς και ένα χάσμα ημικυκλικού σχήματος και βάθους δύο μέτρων , το οποίο εικάζεται
ότι ήταν ο χώρος λατρείας του ιερού. Η θέση του ιερού είναι στην πλατεία του χωριού.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
ΚΑΦΥΑΙ (Αρχαία πόλη) ΛΕΒΙΔΙ
Δυτικά του Αρκαδικού Ορχομενού,
υπάρχει πόλη αξιόλογη, οι αρχαίες Καφυές, που άφησαν τ' όνομά τους στο ανάχωμα
που είδε ο Παυσανίας στον κάμπο της Κανδήλας.
Σήμερα μπορεί να δει κανείς ανατολικά από το χωριό Χωτούσα
λείψανα του τείχους και των πύργων του που μοιάζουν με τα τείχη του Ορχομενού
και της Μαντινείας. Στις
Καφυές υπήρχε μία περίφημη κρήνη, που ονομαζόταν Μενελαίς, από το βασιλιά Μενέλαο,
ο οποίος περιόδευε την Αρκαδία
στρατολογώντας πολεμιστές για τον πόλεμο της Τροίας.
Η πηγή είναι ακόμα στη θέση της, αλλά χρειάζεται ανασκαφή για ν' αποκαλυφθεί τυχόν
κρηνική κατασκευή.
Μέσα στην πόλη διενεργήσαμε μια ανασκαφή, στο κτήμα του Χ. Αποστολόπουλου,
όπου αποκαλύψαμε λείψανα αρχαίου ναού, πάνω στον οποίο κτίστηκε Παλαιοχριστιανική
Βασιλική. Ο αρχαίος ναός, πιθανότατα του 4ου αι. π.Χ. φαίνεται οτι ειχε πρόσταση
και ισως και πτερο απο μαρμάρινους ραβδωτούς κίονες που ενσωματώθηκαν στην παλαιοχριστιανική
εκκλησία. Στο ίδιο νεώτερο κτίσμα ενσωματώθηκε κι ένα αρχαίο βάθρο, που έφερε
την επιγραφή: Δημήτριος καί Διόγνητος oυ υιός Τεγεαται έποίησαν α πόλις Αυτοπα
-- σίνω τάν αυτάς ευεργέτιν
Ασφαλώς πρόκειται για βάθρο του Ιερού, που έφερε άγαλμα ή σύμπλεγμα
του ναού, πιθανόν το λατρευτικό άγαλμα. Από το κείμενο του Παυσανία μπορούμε να
υποθέσουμε ότι επρόκειτο για άγαλμα του Ποσειδώνα ή για γλυπτό σύμπλεγμα του Ποσειδώνα
και της Αφροδίτης.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Τριπόλεως
ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ (Αρχαία πόλη) ΑΡΚΑΔΙΑ
Ο Αρχαιολογικός χώρος της Αρχαίας Μαντινείας βρίσκεται 14 χιλ. από
την Τρίπολη στο Μαντινειακό οροπέδιο στη θέση Παλαιόπολη. Η αρχαία Μαντινεία ήταν
μαζί με την Τεγέα οι σημαντικότερες
πόλεις της Αρκαδίας για μια
μεγάλη περίοδο. Τα ερείπια της "αρχαιότατης και μεγίστης πόλεως των κατά
την Αρκαδία" κατά τον Πολύβιο, αποκαλύφθηκαν κατά τις ανασκαφές που έγιναν
το 1887-1889 από την Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή. Η αρχαία Μαντινεία καταστράφηκε
και ξανακτίστηκε πολλές φορές στην πολυτάραχη ζωή της. Είναι περισσότερο γνωστή
από τη νικηφόρα μάχη των Θηβαίων κατά των συνασπισμένων Αρκάδων και Σπαρτιατών,
στην οποία έχασε τη ζωή του ο Επαμειμώνδας. Την κοσμούσαν ωραία οικοδομήματα και
αγάλματα του Πραξιτέλη και άλλων καλλιτεχνών που ακολούθησαν τη σχολή του.
Οι ανασκαφές του Γάλλου αρχαιολόγου Fougeres έφεραν στο φως σχεδόν
ολόκληρα τα τείχη της πόλης με τους πύργους και τις πύλες (υπήρχαν 126 πύργοι
και 10 πύλες), καθώς και την Αγορά, έναν ορθογώνιο χώρο, όπου κατέληγαν οι κεντρικές
αρτηρίες της πόλης. Σε έναν από τους δρόμους, την οδό της Τεγέας, υπήρχε μεγάλη
στοά με κίονες. Σήμερα σώζονται δέκα από αυτούς. Στις ίδιες ανασκαφές αποκαλύφθηκε
αρχαίο θέατρο κοντά στην Αγορά, η σκηνή του οποίου διατηρείται σήμερα ανέπαφη.
Οι ανασκαφές αποκάλυψαν επίσης τους ναούς του Ηραίου και του Σωτήρος Διός, το
Βουλευτήριο, πλήθος γλυπτών (έργα και του Πραξιτέλη), που φυλάσσονται στο εθνικό
Μουσείο των Αθηνών, όπως και μια Βυζαντινή εκκλησία.
Από το θέατρο έχει ανασκαφεί η σκηνή, η ορχήστρα και μερικά από τα
χαμηλότερα χτιστά εδώλια του κοίλου. Οι κερκίδες χαμηλά ήταν τουλάχιστον επτά.
Είναι ένα από τα ελάχιστα θέατρα της κυρίως Ελλάδας που για την κατασκευή του
κοίλου σχηματίστηκε τεχνητή επίχωση, επειδή η πόλη βρισκόταν σε τελείως επίπεδο
χώρο. Η προσέλευση των θεατών στο κοίλο γινόταν από 4 συνολικά εισόδους που υπήρχαν
στο πίσω μέρος του ημικυκλικού αναλημματικού τοίχου, του οποίου διατηρούνται μερικά
μέρη. Η διάμετρος του αναλήμματος είναι 67 μ. και η ακτίνα της ορχήστρας 10,87
μ. Το αρχαίο θέατρο χρησιμοποιείται περιστασιακά σήμερα για ανέβασμα θεατρικών
παραστάσεων. Κοντά στον αρχαιολογικό χώρο της Μαντινείας βρίσκεται
ο λόφος Γκορτσούλι και ο αρχαιολογικός του χώρος. Στη θέση αυτή υπήρχε εκτεταμένος
οικισμός και ακρόπολη των Πρωτοελλαδικών χρόνων. Στους αρχαϊκούς χρόνους η πόλη
μεταφέρθηκε στον επίπεδο χώρο, δηλαδή στη θέση του αρχαιολογικού χώρου της αρχαίας
Μαντινείας.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
Η Μαντίνεια που ανασκάφηκε από τη Γαλλική Αρχαιολογική Σχολή τα έτη 1887 -1888 περιβάλλεται από τείχος με πολλούς πύργους και πύλες, τα ανώτερα τμήματα του οποίου ήταν χτισμένα με πλίθες. Το έτος 385 π.Χ. ο βασιλιάς της Σπάρτης Αγησίπολις, έφραξε την έξοδο του ποταμού Όφι, που περνούσε μέσα απ' την πόλη, το νερό πότισε τις πλίθες και προκάλεσε την κατάρρευση του τείχους. Στο κέντρο της πόλης αποκαλύφθηκαν τα δημόσια οικοδομήματα, τα οποία ανήκουν κυρίως στη ρωμαίκή εποχή. Ο χώρος της Αγοράς είχε στα δυτικά το κοίλο του θεάτρου, βόρεια μία αψιδωτή εξέδρα και μία πλατιά στοά, ανατολικά άλλη στοά και μεγάλα δημόσια κτίσματα και νότια το Βουλευτήριο, που ήταν διακοσμημένο με πολλά γλυπτά έργα". Εξαιρετικής τέχνης ανάγλυφα από τις Γαλλικές ανασκαφές είναι οι τρεις πλάκες που βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας. Η μία πλάκα παριστάνει το μουσικό αγώνα μεταξύ του Απόλλωνα και του Σάτυρου Μαρσύα. Οι δύο άλλες πλάκες φέρουν ανά τρεις Μούσες. Τα ανάγλυφα χρονολογούνται στον πρώιμο 40 αι. Π.Χ. και αποδίδονται στο διάσημο γλύπτη Πραξιτέλη.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
ΟΡΧΟΜΕΝΟΣ (Αρχαία πόλη) ΛΕΒΙΔΙ
Ο αρκαδικός Ορχομενός μεταφέρθηκε στα ιστορικά χρόνια στο ορεινό ύψωμα
πάνω από το Καλπάκι (σημερινός Ορχομενός).
Η πόλις περιβαλλόταν με τείχος, από το οποίο σώθηκαν αρκετά τμήματα. Στο πλέον
επίπεδο τμήμα της ακρόπολης έγινε η Αγορά, η οποία προς Βορράν περιβαλλόταν από
με γάλη στοά (70 χ 11,40 μ.) που χρονολογήθηκε στον40 αι. Π.Χ. Ανατολικά της Αγοράς
ευρέθη το Βουλευτήριο, που είναι ορθογώνιο κτίσμα (41 χ 8,20 μ.) και έφερε εσωτερική
κιονοστοιχία 12 κιόνων. Στο εσωτερικό του βρέθηκαν 12 χάλκινες πλάκες, με προξενικά
ψηφίσματα. Βόρεια του Βουλευτηρίου αποκαλύφθηκε το Θέατρο, πάλι απ' τη Γαλλική
Αρχαιολογική Σχολή, το έτος 1913-14, το άνω μέρος του κοίλου του οποίου ανασκάφηκε
από τον Εφορο Αρχαιοτήτων Θ. Σπυρόπουλο. Νότια της Αγοράς αποκαλύφθηκε ο ναός
της Αρτέμιδος Μεσοπολίτιδος, που είχε μήκος 19,80 και πλάτος 6,45 μ. Ο βωμός του
ναού ήταν ορθογώνιο κτίσμα, μήκους 17,30 και πλάτους 3,54 μ. Το τείχος του Ορχομενού
ήταν ιδιαίτερα εντυπωσιακό, με τους 30 πύργους του, που ήσαν τετράγωνοι και προεξείχαν
από τα μεσοπύργια διαστήματα κατά 4μ. περίπου. Το πάχος του τείχους υπερέβαινε
τα 2,40 μ., ενώ στην ακρόπολη βρέθηκαν πολλές δεξαμενές για τη συλλογή των ομβρίων
υδάτων.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
ΠΑΛΛΑΝΤΙΟΝ (Αρχαία πόλη) ΤΡΙΠΟΛΗ
Κοντά στο χωριό Παλλάντιο (7 χιλ. από Τρίπολη) και πάνω σε έναν ειδυλλιακό κατάφυτο λοφίσκο βρίσκονται τα λιγοστά λείψανα της αρχαίας πόλης Παλλάντιον. Από την πόλη αυτή ξεκίνησαν άποικοι με επικεφαλής τον Εύανδρο που ίδρυσαν τη Ρώμη.
Τα λείψανα του αρχαίου Παλλαντίου, βρίσκονται πάνω από τη λίμνη Τάκα. Το 1940 διενήργησε εδώ ανασκαφές η Ιταλική Σχολή, στις οποίες βρέθηκαν θεμέλια αρχαίκού ναού, με ξύλινο θριγκό και από έξι ξύλινους κίονες στις στενές πλευρές. Ανάλογοκτίσμα σε σχήμα ναού με σηκό και πρόναο βρέθηκε σε βορειότερο σημείο της Ακρόπολης. Χαμηλότερα βρέθηκαν λείψανα άλλου ναού, περίπτερου, με ξύλινους κίονες και λίθινα θεμέλια που στήριζαν ανωδομή από πλίθες. Τέλος, νοτιοδυτικά, βρέθηκε άλλο ιερό κτίσμα, διαστ. 9,20χ5 μ. που στο μέσο του έφερε Βωμό. Η ακρόπολη είχε περιβληθεί με οχυρωματικό περίβολο
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
ΤΕΓΕΑ (Αρχαία πόλη) ΑΡΚΑΔΙΑ
Η μεγαλύτερη αρκαδική πόλη, η Τεγέα συνοικίστηκε από 9 δήμους. Επειδή
βρισκόταν σε πεδινό μέρος περιβλήθηκε με ισχυρό τείχος, από το οποίο σώθηκαν ελάχιστα
λείψανα. Η περίμετρός του υπολογίζεται σε 5,5 χιλ. και το ύψος του σε 9 μ. Είχε
πύργους που προεξείχαν 4μ. από το τείχος και περιέκλειε τα σημερινά χωριά Αλέα,
Στάδιο, Ακρα
και Αγ. Σώστη. Η Αγορά της
Τεγέας, βρισκόταν στο χώρο της Παλαιάς Επισκοπής και είχε τετράπλευρο σχήμα. Το
σημερινό χωριό Στάδιο, πιθανολογείται ότι κατέχει τη θέση του αρχαίου Σταδίου
της πόλης, ενώ στο χώρο της Επισκοπής
αποκαλύφθηκε μερικώς το μεγαλοπρεπές θέατρο της Τεγέας, το οποίο κτίστηκε τον
4ο αι. π.Χ. και σχεδόν ολοκληρώθηκε τον 20 αι.π.Χ. με χορηγία του βασιλιά της
Συρίας Αντίοχου του Δ. Βόρεια
του θεάτρου πιθανολογείται το αρχαίο Γυμνάσιο.
Οι Γαλλικές
ανασκαφές του τέλους του περασμένου αιώνα και των αρχών του παρόντος αποκάλυψαν
τη Ν.Δ. γωνία της Στοάς της Αγοράς και το Αγορανομείο των ρωμαίκών χρόνων, ενώ
οι δικές μας ανασκαφές, της τελευταίας 15ετίας που χρηματοδοτήθηκαν απ' το Ίδρυμα
Μ.Ν. Στασινόπουλος ΒΙΟΧΑΛΚΟ, απεκάλυψαν το πέρας της Βόρειας Στοάς, που ανήκει
σε δύο περιόδους: Τους μέσους Ελληνιστικούς και τους Αυτοκρατορικούς Χρόνους.
Νοτιοδυτικά από τη βόρεια στοά ήλθε στο φως ενα ισκόμορφο κτίσμα
των ρωμαϊκών χρόνων το οποίο ταυτίστηκε από τους ανασκαφείς με βάση επιγραφικά
ευρήματα με Βωμό της Αυτοκρατορικής λατρείας, που διήρκεσε απ' τα χρόνια του Αυγούστου
έως την εποχή του Μεγ. Κωνσταντίνου.
Ιδιαίτερη ακμή γνώρισε η Τεγέα και στους Παλαιοχριστιανικούς χρόνους,
στους οποίους υπήρξε έδρα Επισκόπου. Στην περιοχή της Τεγέας εντοπίστηκαν πέντε
παλαιοχριστιανικές βασιλικές, μία στα θεμέλια του ναίδρίου του Αγ. Ιωάννου Προβαντηνού,
όπου πιθανότατα υπάρχει και αρχαίο ιερό, μία πάνω απ' τα λείψανα του ναού της
Αλέας Αθηνάς και τρεις στον άμεσο χώρο της Παλαιάς Επισκοπής. Μία, ανασκάφηκε
από τον Γάλλο αρχαιολόγο V. Berard, αλλά καταστράφηκε εν συνεχεία ολοσχερώς. Ο
ανασκαφέας την είχε ονομάσει Βασιλική της Αγοράς. Η τέταρτη Βασιλική αποκαλύφθηκε,
στα τμήματα που εσώζετο, στο δυτικό άκρο του αγροκηπίου του Τεγεατικού Συνδέσμου.
Πρόκειται για τη γνωστή Βασιλική του Θύρσου, από την οποία σώθηκε ωραίο ψηφιδωτό
δάπεδο, με παράσταση των μηνών και των τεσσάρων ποταμών της Εδέμ: Γεών, Φισών,
Ευφράτης και Τίγρης. Στα θεμέλια της βασιλικής, ο Ορλάνδος σημείωσε λείψανα αρχαίου
ναού του Απόλλωνα.
Η μεγαλύτερη Βασιλική αποκαλύφθηκε στις δικές μας ανασκαφές, βορείως
της στοάς της αρχαίας αγοράς. Είναι πεντάκλιτη, με νάρθηκα, αίθριο και πιθανότατα
βαπτιστήριο και ωραία ψηφιδωτά δάπεδα, από τα οποία σώθηκαν ορισμένα τμήματα με
παραστάσεις πουλιών. Χρονολογείται μετά τα μέσα του 50υ αι. μ.Χ. Η συγκεκριμένη
Βασιλική και πιθανότατα και τα υπόλοιπα παλαιοχριστιανικά μνημεία της Τεγέας,
καταστράφηκαν κατά την περίοδο των Σλαβικών επιδρομών του 70υ και 80υ αι. μ.Χ.
Τον 10 αι. σημειώνεται νέα ακμή της περιοχής, που εκφράζεται και
με την ανέγερση της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, η οποία γκρεμίστηκε
και ξαναχτίστηκε το 1888 στην ίδια θέση και με το ίδιο σχέδιο από τον Τεγεατικό
Σύνδεσμο. Η εκκλησία αυτή είναι χτισμένη στο εξωτερικό ανάλημμα και σε μέρος του
κοίλου του ελληνιστικού θεάτρου. Από τους μέσους βυζαντινούς χρόνους προέρχεται
η οχύρωση μικρού τμήματος της πάλαι ποτέ κραταιάς Τεγέας και διατηρούνται μέχρι
σήμερα λείψανα του τείχους αυτού, βόρεια της εκκλησίας της Κοιμήσεως της Θεοτόκου.
Από την ίδια εποχή έχουμε μία μικρή οικοδομική δραστηριότητα στο
χώρο των ανασκαφών μας. Συγκεκριμένα χτίστηκε ένας πυλώνας με αρχαίο οικοδομικό
υλικό, απέναντι από τη βόρεια στοά της αρχαίας αγοράς και οδηγεί σε μία μικρή
μονόκλιτη εκκλησία και σε ταπεινά κτίσματα που μαρτυρούν την παρακμή ενός πλούσιου
και λαμπρού παλαιοχριστιανικού κέντρου. Μερικά κτιριακά λείψανα και αρχιτεκτονικά
μέλη, στην περιοχή της μεγάλης παλαιοχριστιανικής βασιλικής, χρονολογήθηκαν στην
περίοδο της πρώτης Φραγκοκρατίας, η οποία στην Τεγέα διήρκεσε ως το έτος 1297,
όταν ο στρατηγός του Βυζαντίου Ανδρόνικος Παλαιολόγος κατεδάφισε το τείχος της
Τεγέας, για να μην επανακαταληφθεί η περιοχή από τους Φράγκους. Ο χώρος εγκαταλείφθηκε
και οι κάτοικοί του κατέφυγαν σε ορεινές περιοχές, όπως τα Τσιπιανά,
τ' Αγιωργήτικα, το Στενό
και κυρίως το Μουχλί.
Τα σημαντικότερα Ιερά της αρχαίας Τεγέας είναι το περίφημο
Ιερό της Αλέας Αθηνάς, το Ιερό των Καρποφόρων Θεοτήτων (Δήμητρα και Κόρη)
στον Αγιο Σώστη και το μικρό Ιερό της Κνακεάτιδος Αρτέμιδος, κοντά στο χωριό Μαυρίκι.
Πιθανόταταστο χώρο της Επισκοπής, υπήρχε το Ιερό της Πολιάτιδος (Πολιούχου) Αθηνάς,
στο οποίο, όπως γράφει ο Παυσανίας, εφυλάσσετο ένας πλόκαμος της Μέδουσας, που
αποτελούσε το φυλαχτό της πόλης. Εχουν σωθεί νομίσματα της Τεγέας, με παράσταση
της Αθηνάς, με κράνος και δόρυ, που παραδίδει στο βασιλιά Κηφέα, το γιο του Αλέου,
το ιερό φυλαχτό, που το έχει τοποθετήσει η κόρη του βασιλιά Στερόπη, μέσα σε υδρία.
Εκεί πιθανόν υπήρχε και ναόςτου Διονύσου και του Απόλλωνος με επίχρυσο άγαλμα
του Θεού.
Στην περιοχή του Αγ. Σώστη, βρέθηκαν πολλές εκατοντάδες από ωραία
ειδώλια, προφανώς από αποθέτες του ιερού. Ανάμεσα στα ειδώλια βρέθηκε κι ένα που
παριστάνει γυναίκα καθισμένη στη ράχη καμήλας. Πιστεύεται ότι παριστάνει την Αφροδίτη,
τη λατρεία της οποίας έφερε στην Τεγέα από την Πάφο
της Κύπρου η Λαοδίκη. Ο μικρός ναίσκος προς τιμήν της Αρτέμιδος στο χωριό Μαυρίκι
είναι τετράστυλος, αμφιπρόστυλος, με δωρικούς κίονες, με απλό σηκό, χωρίς πρόναο
και οπισθόδομο.
Ο μεγαλύτερος όμως ναός της Τεγέας και ο δεύτερος σε μέγεθος στην
Πελοπόννησο, μετά του Διός στην Ολυμπία, είναι ο ναός της Αλέας Αθηνάς στην Αλέα.
Ο παλαιός ναός κάηκε στις αρχές του 4ου αι. και ξαναχτίστηκε μεγαλοπρεπής με σχέδια
του Πάριου Σκόπα, ο οποίος επέβλεψε και τη γλυπτή διακόσμησή του. Ο στυλοβάτης
του ναού είχε διαστάσεις 47,55χ19,19 μ. Η είσοδος ήταν από τα ανατολικά, με μικρότερη
είσοδο στο μέσο της βόρειας πλευράς του σηκού. Ο ναός είναι περίπτερος, αμφιπρόστυλος,
με πρόναο και οπισθόδομο. Στο εσωτερικό του σηκού, υπήρχαν εκατέρωθεν ανά 7 ημικίονες
μειωνικές βάσεις και κορινθιακά κιονόκρανα. Ο ναός ήταν ολομάρμαρος με εξαιρετική
ανάγλυφη διακόσμηση στους τοιχοβάτες, τα τοιχόκρανα και τις υδρορρόες του. Στα
αετώματα υπήρχαν γλυπτές συνθέσεις, με θέματα από το ηρωικό παρελθόν της Τεγέας.
Το ανατολικό αέτωμα παρίστανε το κυνήγι του Καλυδώνιου κάπρου, στο οποίο επρώτευσε
η ηρωίδα της Αρκαδίας, Αταλάντη. Στο δυτικό αέτωμα είχε απεικονιστεί η μάχη μεταξύ
του γιού του Ηρακλή και της Αύγης Τήλεφου με τον Αχιλλέα. Το λατρευτικό σύνταγμα
παρίστανε τον Ασκληπιό και την Υγεία και ήταν έργο του Σκόπα ή ίσως της Σχολής
του, ενώ τα αετώματα κοσμούσαν μαρμάρινα αγάλματα Νικών. Θραύσματα από τα γλυπτά
αυτά εκτίθενται σήμερα στο μουσείο
της Τεγέας, στην Αλέα.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
ΑΓΙΟΣ ΣΩΣΤΗΣ (Οικισμός) ΤΕΓΕΑ
Στην περιοχή του Αγ. Σώστη, βρέθηκαν πολλές εκατοντάδες από ωραία
ειδώλια, προφανώς από αποθέτες του ιερού. Ανάμεσα στα ειδώλια βρέθηκε κι ένα που
παριστάνει γυναίκα καθισμένη στη ράχη καμήλας. Πιστεύεται ότι παριστάνει την Αφροδίτη,
τη λατρεία της οποίας έφερε στην Τεγέα από την Πάφο
της Κύπρου η Λαοδίκη. Ο μικρός ναίσκος προς τιμήν της Αρτέμιδος στο χωριό Μαυρίκι
είναι τετράστυλος, αμφιπρόστυλος, με δωρικούς κίονες, με απλό σηκό, χωρίς πρόναο
και οπισθόδομο.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
ΑΣΕΑ (Αρχαία πόλη) ΒΑΛΤΕΤΣΙ
Πρόκειται για αρχαίο ναό ο οποίος είναι- πιθανώς- αφιερωμένος στο
θεό Ποσειδώνα. Βρίσκεται λίγο έξω από την Ασέα. Στην κορυφή του υψώματος του Προφήτη
Ηλία βρίσκονται τα ερείπια αρχαίου ναού. Στην τοποθεσία αυτή που φέρει το όνομα
Αϊ Λιας πραγματοποιήθηκαν ανασκαφές το 1936 από τον Σουηδό αρχαιολόγο Ερρίκο Χόλμπεργκ
και εκτός από το ναό ανακαλύφθηκαν και ερείπια κτισμάτων νεολιθικής εποχής τα
οποία δεν μπορούν να καθοριστούν σαφώς καθώς και διάφορα κεραμεικά ευρήματα τα
οποία μαρτυρούν ότι η περιοχή κατοικήθηκε στην νεολιθική εποχή πριν από 3000 χρόνια
περίπου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του Δήμου Βαλτετσίου
ΜΑΙΝΑΛΟΣ (Αρχαία πόλη) ΦΑΛΑΝΘΟΣ
Στην περιοχή της αρχαίας πόλης Μαινάλου ερευνήθηκε μεγάλο ναϊκό κτίσμα, πιθανόν εκατόμπεδος ναός, ως κεντρικό Ιερό των παραμαινάλιων οικισμών, το οποίο είχε δυστυχώς υποστεί σοβαρές φθορές από καλλιεργητικές εργασίες.
Μεταξύ των ευρημάτων του είναι και πήλινο πόδι
από άγαλμα φυσικού περίπου μεγέθους, από ακρωτήριο ή την εναέτια σύνθεση του ναού.
Ίσως πρόκειται για το μνημονευόμενο απ' τον Παυσανία Ιερό της Λυκοάτιδος Αρτέμιδος.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
ΠΑΛΛΑΝΤΙΟΝ (Αρχαία πόλη) ΤΡΙΠΟΛΗ
Δυτικά του αρχαίου Παλλαντίου και στη θέση Βίγλα,σε βραχώδη και ερημική
τοποθεσία σώζονται λείψανα σημαντικού περίπτερου δωρικού ναού του 6ου αι. π.Χ.
ο οποίος αποδίδεται από τον Παυσανία στην Αθηνά Σώτειρα και στον Ποσειδώνα.
Σύμφωνα με την αρχαία παράδοση ιδρύθηκε από τον Οδυσσέα κατά την επιστροφή
του από την Τροία. Ο ναός κτίστηκε πάνω σε προγενέστερο ναό (7ος π.Χ. αιών) και
ήταν μεγαλοπρεπής (με μάρμαρο Δολιανών και με αετωματικά γλυπτά).
Έχουν ανακαλυφθεί πλήθος και ποικιλία αναθημάτων, δείγμα της ακτινοβολίας
του ναού στις κοντινές αρχαίες πόλεις. Πάνω στα ερείπια του ναού έχει χτιστεί
μικρή εκκλησία αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
Μεταξύ της Ασέας και του Παλλαντίου, στη θέση Βίγλα του Βορείου όρους, ανασκάφηκαν τα θεμέλια του προκλασσικού δωρικού ναίσκου της Αθηνάς Σώτειρας και του Ποσειδώνα. Ο αρχικός ναός ήταν μικρό ξυλόστεγο κτίσμα, με πήλινα ακρωτήρια. Τον 6ο αι. π.Χ. ξαναχτίστηκε ένας μικρός ναός, ενώ προς το τέλος του ίδιου αιώνα έγινε μαρμάρινος περίπτερος δωρικός ναός, από τον οποίο σώθηκαν και αρκετά μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
ΜΗΛΙΑ (Οικισμός) ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ
Μία πρόσφατη ανασκαφή μας, κοντά στην εκκλησία του Αγ. Νικολάου, στο
χωριό Μηλιά Μαντινείας, αποκάλυψε μερικά σημαντικά ευρήματα από λακκοειδείς κυρίως
τάφους των ύστερων γεωμετρικώνχρόνων (750 π.Χ.). Τα ευρήματα βρίσκονται στο Μουσείο
της Τρίπολης και περιλαμβάνουν οινοχόηκαι οκτώ μικρά κυάθια, σκύφους, κύπελλα,
διακοσμημένα με σπείρες, γωνίες και κυματοειδείς γραμμές. Κύλικας ύστερων μυκηναϊικών
χρόνων. Ιδιαιτέρως ενδιαφέροντα είναι δύο μεγάλα αγγεία, που είχαν τοποθετηθεί
σαν σήματα πάνω σε τάφους, όπως οι περίφημοι αμφορείς και κρατήρες στο γεωμετρικό
νεκροταφείο του Διπύλου του Κεραμεικού στην Αθήνα. Διακοσμούνται με θέματα απ'
τα ταφικά έθιμα της εποχής, άλογα σέρνουν άρματα, που συνοδεύουν το νεκρό στην
τελευταία του κατοικία.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του Δήμου Τριπόλεως
ΑΓΙΩΡΓΙΤΙΚΑ (Χωριό) ΚΟΡΥΘΙΟ
Έξω από το χωριό Αγιωργίτικα και κοντά στο δημόσιο δρόμο, βρέθηκε ένας τεράστιος προϊστορικός μεταλλουργικός κλίβανος με συμπληρωματικές εγκαταστάσεις (πλυντήρια, δεξαμενές και εργαστήρια) για τον εμπλουτισμό και τήξη του μεταλλεύματος, που θεωρείται ο μεγαλύτερος κλίβανος των Προϊστορικών Χρόνων (πριν από 2000 π.Χ.).
Το δάπεδο του κλιβάνου φέρει έντονα ίχνη φωτιάς από την καμήνευση. Ο κλίβανος και οι εγκαταστάσεις πλυντηρίων προορίζονταν για καμίνευση και επεξεργασία χαλκούχου μεταλλεύματος που εξωρυσσόταν στην περιοχή.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
...Ιδιαίτερη ακμή γνώρισε στους προίστορικούς χρόνους η περιοχή των Αγιωργήτικων και του Στενού Μαντινείας, όπου αποκαλύφθηκαν πρόσφατα πολύ σημαντικές μεταλλουργικές εγκαταστάσεις. Πρόκειται πράγματι για απίστευτα μεγάλες εγκαταστάσεις εξόρυξης, τήξης και εμπορίας χαλκού, που τροφοδοτούσε και περιοχές της Μεσογείου, πιθανότατα από έναν εμπορικό σταθμό, που ήταν ιδρυμένος κοντά στη Λέρνη του Αργους. Βρέθηκαν μεγάλοι θερμομεταλλουργικοί κλίβανοι για την τήξη του μεταλλεύματος, εγκαταστάσεις πλυντηρίων για τον εμπλουτισμό του και βοηθητικά κτίρια, μέσα στα οποία βρήκαμε αγγεία που χρονολογούν τη λειτουργία της εγκατάστασης, μέχρι το 1700 π.Χ. περίπου, δηλαδή μέχρι τους χρόνους εισόδου των Ινδοευρωπαίων στην Ελλάδα. Είναι πιθανό ότι οι σχέσεις της Αρκαδίας με την Κύπρο, τη χώρα του χαλκού, είχαν αρχίσει ήδη απ' αυτήν τη μακρινή περίοδο.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
ΣΤΕΝΟ (Χωριό) ΚΟΡΥΘΙΟ
Κοντά στο χωριό Στενό (δίπλα από το σιδηροδρομικό σταθμό) βρίσκονται τέσσερεις αρχαίοι Μεταλλουργικοί Κλίβανοι και εγκατάστασεις πλυντηρίων μεταλλουργίας που λειτουργούσαν στους προϊστορικούς (1700 π.Χ.) και στους υστερορωμαϊκούς χρόνους (400 μ.Χ.). Εκεί γινόταν ανάτηξη των μεταλλούχων σκουριών της προϊστορικής καμινίας.
Οι κλίβανοι αποκαλύφθηκαν το 1980 και χρονολογούνται στους πρωτοελλαδικούς και μεσοελλαδικούς χρόνους.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφίες, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
...Ιδιαίτερη ακμή γνώρισε στους προίστορικούς χρόνους η περιοχή των Αγιωργήτικων και του Στενού Μαντινείας, όπου αποκαλύφθηκαν πρόσφατα πολύ σημαντικές μεταλλουργικές εγκαταστάσεις. Πρόκειται πράγματι για απίστευτα μεγάλες εγκαταστάσεις εξόρυξης, τήξης και εμπορίας χαλκού, που τροφοδοτούσε και περιοχές της Μεσογείου, πιθανότατα από έναν εμπορικό σταθμό, που ήταν ιδρυμένος κοντά στη Λέρνη του Αργους. Βρέθηκαν μεγάλοι θερμομεταλλουργικοί κλίβανοι για την τήξη του μεταλλεύματος, εγκαταστάσεις πλυντηρίων για τον εμπλουτισμό του και βοηθητικά κτίρια, μέσα στα οποία βρήκαμε αγγεία που χρονολογούν τη λειτουργία της εγκατάστασης, μέχρι το 1700 π.Χ. περίπου, δηλαδή μέχρι τους χρόνους εισόδου των Ινδοευρωπαίων στην Ελλάδα. Είναι πιθανό ότι οι σχέσεις της Αρκαδίας με την Κύπρο, τη χώρα του χαλκού, είχαν αρχίσει ήδη απ' αυτήν τη μακρινή περίοδο.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ (Αρχαία πόλη) ΑΡΚΑΔΙΑ
Στοά, στα νότια της Aγοράς, που υπήρξε η έδρα της τοπικής Bουλής και
ιδρύθηκε τον 4ο αι. π.Χ.
Το κτήριο είχε αρχικά σχήμα Π, και αποτελούνταν από τρεις πτέρυγες
με κιονοστοιχία. Αργότερα (τέλη 4ου - αρχές 3ου αι. π.Χ.), νότια της κύριας πτέρυγας
και ενωμένη με αυτήν, κτίστηκε μία νέα στοά, η οποία επικοινωνούσε με την παλαιότερη
μέσω δύο κλιμακοστασίων. Aνατολικά του όλου συγκροτήματος κτίστηκε, κατά το 2ο
αι. μ.X., ένα δωμάτιο αφιερωμένο, πιθανότατα, στη λατρεία των αυτοκρατόρων.
Η λειτουργία του κτηρίου προσδιορίζεται από επιγραφές που βρέθηκαν
στο εσωτερικό του και στην ευρύτερη περιοχή. Αποτελεί σπάνιο παράδειγμα χρήσης
αυτού του αρχιτεκτονικού τύπου για τη στέγαση βουλευτηρίου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Φεβρουάριο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Ιδρυματος Μείζονος Ελληνισμού
ΠΑΛΑΙΟΠΥΡΓΟΣ (Χωριό) ΛΕΒΙΔΙ
Ανατολικά του Αρχαίου Ορχομενού, στη θέση Μύτικα Παλαιοπύργου, έχει αποκαλυφθεί μεγάλος μηκυναϊκός οικισμός, ίσως ο μεγαλύτερος που έχει αποκαλυφθεί στην Αρκαδία. Θεωρείται ότι ανήκει στον μυκηναϊκό Ορχομενό. Στην ίδια θέση υπήρχε ιερό που λειτουργούσε από τα αρχαϊκά χρόνια μέχρη την ρωμαϊκή περίοδο. Σώζονται τα θεμέλια του ενός ναού και ενός βωμού.
Ο αρχαιολογικός χώρος εκτείνεται στην πλαγιά υψώματος και βρίσκεται δίπλα από τον επαρχιακό δρόμο, κοντά στο χωριό Παλαιόπυργος του Δήμου Λεβιδίου.
Το κείμενο παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα, με φωτογραφία, του ARCADIA website, του Πανεπιστημίου Πατρών
Στη θέση Μύτικας Παλαιοπύργου, στην ευρύτερη περιοχή του Ορχομενού,
αποκαλύφθηκαν λείψανα σημαντικού μυκηναίκού οικισμού. Φαίνεται ότι η σημαντική
αυτή πόλη της Αρκαδίας άλλαζε θέση ανάλογα με τις επικρατούσες κλιματολογικές
συνθήκεςή τις ιστορικές συγκυρίες. Ετσι, στα προΪστορικά χρόνια και στα ρωμαΪκά,
η πόλη είχε κτισθεί σε επίπεδο χώρο και στους πρόποδες του υψώματος, πάνω στο
οποίο κτίστηκε ο Ορχομενός των Ιστορικών χρόνων, ενώ στη μυκηναΪκή εποχή, η πόλη
μεταφέρθηκε ανατολικότερα, στη θέση Μύτικας. Ο Όμηρος γνωρίζει πιθανότατα αυτόν
τον Ορχομενό, τον οποίο ονομάζει "πολύμηλον" δηλαδή με πολλά πρόβατα.
Πάνω στα λείψανα του οικισμού αυτού κτίστηκε από τα αρχαϊκά ήδη χρόνια
(6ο αι. π.Χ.) ένα αξιόλογο Ιερό, με σημαντικά ευρήματα. Το ναϊό κτίσμα του Ιερού
είναι χτισμένο με απλές πέτρες, έχει ορθογώνιο σχήμα και φέρει προς ανατολάς του
απλό λίθινο Βωμό. Στην ανασκαφή βρέθηκαν μεταξύ άλλων πήλινο ακρωτήριο ναού, του
λεγόμενου "Λακωνικού Τύπου" δηλαδή δίσκος 3/4 κύκλου, με γραπτή διακόσμηση στην
κύρια επιφάνειά του, μικρά πήλινα ειδώλια ανδρικών μορφών με έντονη ιθυφαλλική
διάπλαση και ένα ωραίο ειδώλιο, που παριστάνει Σάτυρο καθισμένο σε γυναικεία στάση
πάνω σε όνο ή ημίονο. Οι ιθυφαλλικές μορφές και ο εποχούμενος Σάτυρος που χρονολογούνται
στα αρχαϊκά χρόνια, υποδηλώνουν πρώιμη Διονυσιακή και οργιαστική λατρεία στον
Αρκαδικό Ορχομενό, πράγμα σημαντικό για τη θρησκειολογία και τη λατρεία του Διονύσου,
που είναι η οψιμότερη στο ελληνικό Πάνθεο και συνδέεται με την συνώνυμη πόλη του
Ορχομενού της Βοιωτίας.
Κείμενο: Εφόρου Αρχαιοτήτων Dr. Θεόδωρου Γ. Σπυρόπουλου.
Το απόσπασμα παρατίθεται τον Μάρτιο 2003 από την ακόλουθη ιστοσελίδα του Δήμου Τριπόλεως
ΝΕΣΤΑΝΗ (Χωριό) ΜΑΝΤΙΝΕΙΑ
Βρίσκεται στον οικισμό Νεστάνης, στη βόρια πλευρά, κάτω από το σημερινό Νεκροταφείο του Αγίου Νικολάου. Τη βρύση αυτή κατασκεύσε ο Φίλιππος ο Μακεδών όταν είχε στρατοπεδεύσει στην περιοχή.
Λάβετε το καθημερινό newsletter με τα πιο σημαντικά νέα της τουριστικής βιομηχανίας.
Εγγραφείτε τώρα!
