Η Φωκίδα πήρε το όνομά της από τον Φώκο, γιο του Αιακού, αρχηγό των
Αιγινητών που κατέλαβε την περιοχή ή κατ' άλλη εκδοχή από τον Φώκο γιο του Ορνυτίωνα,
αρχηγό των Κορινθίων, που κυρίευσε το χώρο της .
Πρώτοι κάτοικοι της ήταν οι Πελασγοί και στην συνέχεια ήρθαν και αναμείχθηκαν
μαζί τους οι Αιολείς και οι Δωριείς. Στην αρχαία περίοδο διέφερε γεωγραφικά από
την σημερινή. Απλώνονταν ανατολικά μέχρι την
Λοκρίδα
και την
Αντίκυρα. Με τη διαμόρφωση
του Ελληνικού Κράτους προστέθηκε στην Φωκίδα ο χώρος της Εσπερίας Λοκρίδας με
σπουδαιότερες πόλεις την
Αμφισσα,
τη
Μυωνία (σημερινή Αγ. Ευθυμία),
το
Χάλαιον, την
Οιάνθη
(Γαλαξίδι), την
Τολοφώνα
και το
Ευπάλιον.
Ο Νομός Φωκίδας (με τις παλιές επαρχίες του
Παρνασσίδας
και
Δωρίδας) βρίσκεται στο
κέντρο (ομφαλός) της Ελλάδας και συνορεύει με το
Νομό
Βοιωτίας (Ανατολικά),
Φθιώτιδας
(Βόρεια),
Αιτωλοακαρνανίας (Δυτικά)
και σε όλη τη νότια πλευρά βρέχει τα ακρογιάλια του ο
Κορινθιακός
Κόλπος. Εκτείνεται σε 2.122 τ. χλμ. Τα 36 είναι πεδινά, τα 560 δάση και τα
υπόλοιπα ημιορεινά με χαμηλή βλάστηση και πετρώδες έδαφος.
Εχει πληθυσμό 48.526 κατοίκους (απογρ. 2001), που κατά τους θερινούς
μήνες σχεδόν διπλασιάζεται. Πρωτεύουσα του είναι η
Αμφισσα,
τα ιστορικά Σάλωνα. Περιλαμβάνει δώδεκα δήμους:
Αμφισσας,
Ιτέας,
Δελφών,
Δεσφίνας,
Γαλαξιδίου,
Παρνασσού (έδρα
Πολύδροσος)
Καλιέων (έδρα
Μαυρολιθάρι),
Γραβιάς,
Ευπαλίου,
Τολοφώνας (έδρα
Ερατεινή),
Λιδορικίου και
Βαρδουσίων
(έδρα
Κροκύλειος). Εχει ένα
εναλλασσόμενο γεωμορφολογικό τοπίο προικισμένο και σμιλεμένο από τη φύση με την
ομορφιά των αντιθέσεων. Περήφανα, ψηλά, ιστορικά, άγριας ομορφιάς βουνά (
Γκιώνα,
Παρνασσός,
Βαρδούσια,
Οίτη) την στολίζουν, που γεμίζουν
από ορειβάτες φυσιολάτρες, παραθεριστές και χιονοδρόμους. Εδώ έγινε η Τεχνητή
Λίμνη του
Μόρνου. Παράλληλα,
όμως, κοσμείται από υπέροχες παραλίες που ικανοποιούν κάθε απαιτητικό επισκέπτη
της.
Είναι σημαντική η παρουσία της στην ιστορία και ανεκτίμητη η προσφορά
της στους αγώνες του Ελληνισμού για την επιβίωση του (Δελφοί, Πυθία, Αμφικτιονίες,
Κάστρο της Οργιάς, Σάλωνα, Χάνι της Γραβιάς και Οδυσσέας Ανδρούτσος, Πατρίδα ηρώων
αγωνιστών του 21 : Γ. Μακρυγιάννη, Αθαν. Διάκου, Γκούρα, Πανουργιά, Δυοβουνιώτη,
Επισκόπου Σαλώνων Ησαϊα, Σκαλτσοδήμου, Σιαφακά, Κομνά Τράκα, Παπαντριά Μώρη και
πολλών άλλων, αλλά και επωνύμων προσωπικοτήτων στο χώρο της επιστήμης, της τέχνης,
των γραμμάτων όπως του Αλ. Δελμούζου, του Κ. Κόντου, Γιάννη Σκαρίμπα, κ.α.) Μοναδικές
πλουτοπαραγωγικές της πηγές είναι η ελαιοκαλλιέργεια, ο ορυκτός πλούτος (βωξίτης),
τα δάση, η κτηνοτροφία, η ιχθυοκαλλιέργεια και ο τουρισμός.
Το κείμενο παρατίθεται τον Απρίλιο 2003 από τουριστικό φυλλάδιο της Νομαρχιακής
Αυτοδιοίκησης Φωκίδας.
